Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

ex nunc - ne bi trebalo da se protega na pravnite odnosi ili sudskite
odluki i upravni akti koi nastanale za vreme dodeka zakonot sî u{te
ne bil staven nadvor od sila. Me|utoa, ottamu {to cvrstoto i dosledno
sproveduvawe na ova stojali{te bi bilo neodr`livo spored kompromisno
avstrisko stojali{te:
- odlukata na Sudot deluva samo pro futuro: ne gi zafa}a pravosilnite
i kone~ni poedine~ni akti koi se doneseni pred nejzinoto
objavuvawe, odnosno vrz osnova na zakonot koj podocna e proglasen za
protivustaven (takvite poedine~ni akti ostanuvaat vo sila iako
op{tiot akt koj pretstavuval osnova za nivnoto donesuvawe e proglasen
za neustaven),
- ukinatiot zakon se primenuva i na site slu~ai ~ie re{avawe
kaj sudskite i upravnite organi bilo vo tek za vreme na ukinuvaweto
na zakonot,
- od strogosta na deluvaweto na na~elto na ex nunc se izzema
samo konkretniot sudski slu~aj (poedine~niot akt) koj dal povod za poveduvawe
na postapkata pred Ustavniot sud: toj konkreten slu~aj sudot
go presuduva kako zakonot ve}e porano da bil ukinat.
- od strogosta na deluvaweto na na~elto na ex nunc se izzema i
izvr{na naredba donesena so cel za izvr{uvawe na ukinatiot zakon.
2 0 Od stojali{te na pravniot interes na zasegnatite (pogodenite)
gra|ani (stranki), stavaweto na zakonot nadvor od sila treba da deluva
ex tunc - protivustavnite zakoni ne mo`at voop{to da imaat pravni
efekti i treba da se reparira sî {to e izvr{eno vrz osnova na
protivustavniot zakon. Me|utoa, ottamu {to cvrstoto i dosledno
sproveduvawe i na ova stojali{te bi bilo neodr`ivo spored kompromisno
germansko stojali{te ovaa ni{tovnost ne povlekuva so sebe i
ni{tovnost na site akti izvr{eni porano:
- vo slu~aj na pravosilna sudska presuda doneseni vrz osnova na
zakonot koj podocna e poni{ten - se dopu{ta povtoruvawe na postapkata,
- site sudski i upravni akti doneseni vrz osnova na zakon koj
podocna e poni{ten, a protiv koi sî u{te se otvoreni pravni sredstva,
mo`at da se pobivaat poradi izmeneta pravna situacija nastanata so
poni{tuvaweto na zakonot.
- ako se raboti za akt koj vo sekoe vreme mo`e da se menuva
(kako {to se mnogu upravni akti) nadle`niot organ e dol`en da go
usoglasi aktot so novata pravna situacija. Aktite koi pove}e ne mo-
`at da se pobivaat ostanuvaat na sila. Ako takviot akt ve}e pred izrekata
na sudot bil izvr{en, toga{ vo toa pove}e ne mo`e da se dopira
(ne mo`e da se bara nitu nadomest na {teta, odnosno da se stavi barawe
za neosnovano zbogatuvawe). Ako toa ne e slu~aj, otkako Sudot }e go
poni{ti zakonot, obvrzanoto lice ne e dol`no da ja izvr{i obvrskata
{to mu e nametnata so pravosilno re{enie doneseno vrz osnova na poni{teniot
zakon: prisilno izvr{uvawe na takviot akt e nedopu{teno
777