Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

dol`itelno pravilo na povedenie) spored koja se dol`ni da se odnesuvaat
(pridr`uvaat) poedincite ili grupite kon koi e upaten aktot. A
za da bide op{tozadol`itelen akt, po pravilo, potrebno e da sodr`i:
- pravni sankcii za neprimenuvawe ili druga prisilba za nivno
izvr{uvawe (primenuvawe), i {to e najva`no,
- da e sostaven del na pravniot poredok za {to e su{testveno
zad aktot neposredno ili posredno da stoi dr`avnata vlast. Neposredno
(direktno) zad aktot stoi dr`avnata vlast toga{ koga taa go donela
- koga aktite gi donesuvaat dr`avni organi. Posredno (indirektno)
zad aktot stoi dr`avnata vlast vo site slu~ai koga donositelot na
aktot vo zakonot ima ovlastuvawe za donesuvawe na aktot." 473
3 0 Akt koj ima javno zna~ewe, a ne interno zna~ewe (na primer,
upatstvo na Vladata).
4 0 Akt koj javno se objavuva. Javnoto objavuvawe treba da e
izvr{eno vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" ili vo Slu-
`ben glasnik na op{tinite.
Vo ovoj konteks, pokraj navedenite propisi, pod odredbata od
~l. 110 al. 2 od Ustavot, ako gi imaat navedenite obele`ja, mo`at da se
podvedat i aktite na organite koi vr{at stopanski ili nestopanski
"dobar gra|anin", "dobar roditel", itn.), bb) dispozicii so alternativni
poimi (dol`nikot e dol`en da go predade predmetot {to go dol`i ili negovata
pari~na vrednost), bv) diskrecioni dispozicii (koga upravata e ovlastena
na postavuvawe slu`benici po sopstven izbor, na izdavawe na patni ispravi,
ili dozvoli, na primer: "dozvola za dvi`ewe na grani~en premin mo`e da
mu se izdade na stranec...". Vo ramkite na diskrecionata vlast organot e sloboden
da ja ocenuva celishodnosta na svoite pravni akti i nad taa ocena ne
mo`e da se vr{i nikakov nadzor) i bg) dispozitivni, zamenlivi dispozicii
(primer, "ako rokot na isporakata ne e odreden so dogovorot, se smeta deka e
dogovorena promtna isporaka").
v) Spored brojot na pravilata na povedenie koi se nao|aat vo dispozicijata
i stepenot na sloboda mu se stava na subjektot vo pogled na povedenieto:
va) kategori~ni (sodr`at samo edno pravilo na povedenie i ne mu ostavaat
nikakva sloboda na subjektot vo povedenieto, na primer, "zabraneta e
prisilna rabota," "`ivotot na ~ovekot e neprikosnoven" - pravnite normi
koi sodr`at vakva dispozicija se narekuvaat kategori~ki ili ius cogens, ius
strictum) i vb) disjunktivni (sodr`at dve ili pove}e pravni povedenija i na
subjektite im se dava izvesna sloboda vo povedenieto - takvi se alternativnite,
diskrecionite i dispozitivnite dispozicii) dispozicii.
3 0 Pretpostavka na sankcijata. Taa izlo`uva kako se povreduva dispozicijata:
go opi{uva dejstvieto (storuvawe ili pro{tawe) so koe e storen
prestapot.
4 0 Sankcija. Pravilo na povedenie ~ija primena e uslovena so prekr-
{uvawe na dispozicijata.
473
Crni}, J. Vladavina Ustava, str. 23.
742