21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

G l a v a IV<br />

TOLKUVAWE<br />

I. POIM NA TOLKUVAWETO<br />

1. Poim. Tolkuvaweto (interpretatio, egzegeza) pretstavuva kreativno<br />

mislovna operacija so koja se utvrduva vistinskata smisla i zna-<br />

~ewe na pravnite normi toga{ koga ne e dovolno jasna nivnata sodr`ina.<br />

So tolkuvaweto im se dava vistinskata smisla na normite t.e. se<br />

utvrduva sodr`inata, celite i intenciite na pravoto zaradi opredeluvawe<br />

na podra~jeto na negovata primena.<br />

Tolkuvaweto pretstavuva utvrduvawe na to~noto (vistinskoto)<br />

zna~ewe (smislata) na pravnite normi, na pravoto. 432 Toa e sostaven<br />

del na procesot na soznavaweto na pravnata norma, i toa eden od najva`nite<br />

(ako ne i najva`en) del na toj proces. Bez procesot na soznavaweto<br />

na normata, nema nitu primena na normata, odnosno mo`nost za<br />

nejzino deluvawe, ottamu {to normata e pravilo na povedenie koe e<br />

upateno kon ~ovekovata svest i volja. Zna~i, za deluvawe na pravnata<br />

norma potrebno e subjektot na ~ie povedenie taa se odnesuva najprvin<br />

da ja soznae. Duri otkako }e ja soznae so nea }e ja motivira svojata volja<br />

za postapuvawe soglasno so normata ili kon nejzinot kr{ewe. Nesoznaenata<br />

norma nikako ne deluva na subjektot. Normata, pak, pravilo e<br />

soznaena duri otkako pravilno, to~no e protolkuvana. Su{tinata na<br />

pravnata norma od ova gledi{te e vo nejzinoto zna~ewe. Ako normata<br />

neto~no se protolkuva, toa vsu{nost zna~i deka ne se primenuva taa<br />

norma, tuku nekoja sosema poinakva od nea. Taka, makar i nevolno, doa|a<br />

do kr{ewe na pravoto. 433<br />

2. Potrebata za tolkuvawe proizleguva ottamu {to tekstot na<br />

oddelni odredbi od ustavot, zakonot ili drugi propisi ponekoga{<br />

mo`e razli~no da se sfati poradi:<br />

- dinami~kite promeni vo site sferi od `ivotot (nitu ustavot/zakonot<br />

kako akti so potrajno zna~ewe ne mo`at sekoga{ adekvatno<br />

da gi odrazat evolutivnite promeni vo ekonomskata, socijalnata,<br />

politi~kata sfera vo op{testvoto).<br />

432<br />

Vistinskoto zna~ewe mo`e da se odredi kako ona zna~ewe na pravnata<br />

norma koe obezbeduva ispravno i najcelosno mo`no vr{ewe na onaa uloga<br />

koja taa norma, odnosno pravoto voop{to go ima vo op{testvoto. Luki}, R.<br />

Uvod u pravo, drugo izmenjeno izdanje, Slu`beni list SRJ, Beograd, 1993, str. 296.<br />

433<br />

Luki}, R. op. cit. str. 280-281.<br />

695

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!