Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

) Vo decentraliziraniot sistem kontrolata ja vr{at site
sudovi vo ramkite na svojata osnovna dejnost na re{avawe na sporovi
koi nastanuvaat vo procesot na primenata na pravoto. Najpoznat primer
na vakov sistem e SAD, kade federalnite sudovi vr{at kontrola
vrz soglasnosta na sojuznite zakoni i drugite akti na zakonodavnata i
izvr{nata vlast so Sojuzniot Ustav. Pritoa, sudot nikoga{ ne se vpu-
{ta vo ispituvawe na ustavnosta ex officio, tuku samo ako za toa postoi
barawe od edna od stranite vo sporot. Odlukata na sudot za neustavnosta
se odnesuva samo na konkretniot predmet pred sudot i so nea ne
se vr{i ukinuvawe ili poni{tuvawe na sporniot zakon ili drug akt.
Denes decentraliziran oblik na sudska kontrola na ustavnosta
potoi vo pogolem broj dr`avi, me|u koi vo Argentina, Brazil, Grcija,
Meksiko, Nov Zeland i Estonija.
3. Kontrola na ustavnosta od strana na posebni ustavni sudovi
e karakteristi~en za kontinentalnata pravna tradicija. Ustavnite
sudovi se organi sui generis, izdvoeni ne samo od zakonodavnata i
izvr{nata, tuku i od strana na sudskata vlast, poradi {to se narekuvaat
i ~etvrta vlast ili me|uvlast koja gi nadzira site tri vlasti vo
nadle`nostite utvrdeni so Ustaviot. Me|utoa, taa ne e nad niv, nitu e
nivni del, vo smisla na ustrojstvoto na dr`avnata vlast.
Nivnite najzna~ajni karakteristiki se: nezavisnost, visoka
pravna stru~nost i moralen i politi~ki avtoritet.
Vakov vid kontrola na ustavnosta pod vlijanie na pravnata doktrina
na Hans Kelzen za prv pat se javi vo Avstrija i ^ehoslova~ka vo
1920 godina, a potoa vo [panija (1931), Italija (1927), Sojuzna Republika
Germanija (1949), Turcija (1961) itn.
662