Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

ostvaruvaweto na najop{tite zaedni~ki interesi na op{testvoto.
2. Evropskata konvencija predviduva tri vida ograni~uvawa na
~ovekovite prava i osnovnite slobodi: 1 0 derogacija, 2 0 isklu~oci i 3 0
restrikcii
1 0 Derogacija ili stavawe nadvor od sila na odredeni ~ovekovi
prava i osnovni slobodi vo vonredni okolnosti e nejprisuten vid na
nivno ograni~uvawe. Derogacijata vo ovaa smisla se vr{i vo isklu~itelni
okolnosti kako {to se vojna, vnatre{ni neredi i drugi seriozni
opasnosti za dr`avata opasnosti za dr`avata i nejzinata populacija.
Intenzitetot na ovie opasnosti mora da bide tolku golem {to na seriozen
na~in go zagrozuva normalnoto funkcionirawe na instituciite
na dr`avata i mu se zakanuva na fizi~kiot opastanok na narodot vo
celost ili na nekoj negov del.
Ottamu {to postojat rizici da se pominat granicite na dopu-
{tenoto i opravdanoto postapuvawe i da se postignat sosema sprotivni
efekti od onie {to gi imala vo vid Konvencijata postojat formalni
i su{tinski uslovi pod koi e mo`no voveduvaweto na derogacija.
Formalnite uslovi pod koi e mo`no voveduvaweto na derogacijata
se:
- predmet na derogacija ne mo`at da bidat apsolutno za{titenite
prava kako {to se pravoto na `ivot, zabranata na ma~ewe, nehumano
i degradira~ko postapuvawe, ropstvoto i pot~inetosta i zabranata
na retroaktivno dejstvo na krivi~niot zakonik.
- dr`avite mora da go izvestat generalniot sekretar na Sovetot
na Evropa za merkite i motivite za prezemawe na merki na ograni~uvawe
vo slu~aj na ~l. 15.
- derogacijata mora da bide vremenski ograni~ena
Me|u nu`nite su{tinskite uslovi na derogacijata se pomesteni:
- postoeweto na javna opasnost koja go zagrozuva `ivotot na nacijata
- derogacijata mora da odrazuva sostojba na nu`da (soglasno
praviloto "nu`data go menuva zakonot") i toa vo mera vo koja toa e neophodno
i koja taa situacijata go bara.
- merkite koi dr`avata gi prezema so cel za derogacija ne smeat
da bidat vo nesoglasnost so drugite obvrski koi dr`avata gi oprifatila
vo me|unarodnoto pravo, na primer, od Paktot za ~ovekovite prava
i sl.
Inaku vo pogled na derogacijata vo ~l. 17 e istaknat principot
na dosledno po~ituvawe na ~ovekovite prava i slobodi.
Sopecijalen vid derogacija e predviden so ~l. 16 spored koj se
mo`ni ograni~uvawa na politi~ka aktivnost na strancite.
Za da ne se prejdat granicite koi se utvrdeni so Konvencijata
potrebno e da postoi validna kontrola na ograni~uvawata na ~ovekovite
prava. Taa kontrola mora da ostvari dva kriteriumi:
605