Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

mu se predava po izdr`uvaweto na kaznata, ili, po negovo barawe, u{te
vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata, mu se dava na negovoto semejstvo.
- Pravo na polovina od nadomestokot za rabota vo slu~aj na zaboluvawe
na osudenikot na rabota vo ustanovata.
- Pravo na podmiruvawe na najnu`nite li~ni potrebi na osudenikot
vo slu~aj koga bez svoja vina ne raboti, a nema sopstveni sredstva
za taa namena.
- Pravo na priznavawe na penziski sta` za vremeto {to osudenite
lica neprekinato }e go pominat na rabota so polno rabotno vreme
spored op{tite propisi dokolku od nadomestokot za rabota gi pla-
}aat opredelenite pridonesi.
- Pravo na invalidsko osiguruvawe vo slu~aj na nesre}a pri
rabotata ili profesionalna bolest.
- Na osudenite lica {to za vreme na rabotata vo ustanovata }e
dojdat do opredeleni pronajdoci ili tehni~ki unapreduvawa zagarantirani
im se istite prava {to spored pozitivnoto zakonodavstvo im
pripa|aat na slobodnite gra|ani.
- Pravo na priznavawe na rabotniot sta` za steknuvawe kvalifikacija
na sloboda.
- Pravo na svidetelstvo za steknatata kvalifikacija vo koe ne
smee da se vidi deka e steknato vo kazneno-popravnata ustanova, i
- Pravo na prestojuvawe na ~ist vozduh najmalku dva ~asa vo tekot
na denot.
2 0 Tretmanot na osudenite lica kako op{testvena okolnost zna-
~ajna za nivnata resocijalizacija e podlo`en na menuvawe. Toj tretman
se dvi`e{e od segregacija (odvojuvawe) do simbioza, ili poinaku,
od kazna li{uvawe od sloboda kon kazna ograni~uvawe od slobodata.
So ovoj op{t i ~esto citiran stav na Pinatel denes e povrzana idejata
za dodeluvawe takvi prava na osudenite lica so koi se sozdavaat povolni
uslovi za nivno polesno komunicirawe so nadvore{niot svet,
odnosno za takvo izvr{uvawe na kaznata li{uvawe od sloboda {to
nema da zna~i celosen prekin so slobodnoto op{testvo. Vo taa smisla
se zamisleni i odredbite od ZIS so koi se reguliraat pravoto na dopi{uvawe,
primawe poseti i pratki na osudenite lica i na~inot na
nivnoto ostvaruvawe.
- Osudenite lica imaat pravo na neograni~eno dopi{uvawe so
site lica so koi sakaat da komuniciraat. Vo ustanovite od zatvoren
vid i vo zatvorenite oddelenija ova pravo mo`e da se ostvaruva samo
pod nadzor na upravata {to zna~i deka ispratenite i primenite pisma
zadol`itelno se pregleduvaat od strana na vospituva~ite. Dostavuvaweto
na opredeleno pismo mo`e da se spre~i samo od strana na direktorot
na ustanovata ako toa e potrebno za za{tita na li~nosta na osudenoto
lice ili zaradi bezbednosta vo ustanovata.
Vo na{ite kazneno-popravni ustanovi ova pravo osudenite lica
retko go koristat. Iako se raboti za pravo na neograni~eno ispra}awe
572