Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

P R E D G O V O R
Hierarhijata na pravnite akti e imanentno svojstvo na sekoj
praven poredok koj golemiot broj op{ti pravni akti gi opfa}a vo
eden sistem. Poimot sistem pak podrazbira vnatre{na kohezija i
me|usebna usoglasenost na negovite delovi. Toa zna~i deka sekoj
op{t praven akt mora da ima svoe precizno, odnapred opredeleno
mesto vo sistemot na op{tite pravni akti. Koe mesto vo toj
sistem }e go zazeme konkretniot op{t akt zavisi od negovasta
pomala ili pogolema pravna sila. Pravnata sila na oddelnite kategorii
akti ja utvrduva ustavot, a taa ednostavno se sostoi vo obvrskata
aktite so pomala pravna sila da bidat vo soglasnost so
aktite so pogolema pravna sila. Na toj na~in so ustavot se opredeluva
hierarhijata na op{tite pravni akti, i toa taka {to vo
najop{tata {ema na ovie akti na vrvot na taa hierarhija se nao|a
ustavot, pod nego se zakonite (koi mora da bidat vo soglasnost so
ustavot), a potoa sleduvaat razli~niet kategorii na podzakonski
akti (koi mora da bidat vo soglasnost so zakonot, a preku niv so
ustavot).
Osnovata hierarhijata na op{tite pravni akti se nao|a vo
voveduvaweto na smislen red vo pravniot poredok i vo obezbeduvaweto
na toj poredok kako neophoden element na vladeeweto na pravoto.
So drugi zborovi, hierarhijata na pravnite akti e pretpostavka
za ostvaruvawe na vladeweto na pravoto, sfateno kako vladeewe
na zakonot namesto vladeewe na lu|eto, namesto ~ija bilo arbitrerna
ili momentno formirana volja, odnosno pretpostavka za
ostvaruvawe na na~eloto na ustavnosta i zakonitosta. Nepostoeweto
na hierarhija na op{tite pravni akti vodi kon brojni opasnosti,
me|u koi do pojava na bezakonie pa duri i do praven haos.
Me|utoa, vladedweto na pravoto mo`e da ostane deklarativno na~elo
dokolku vo dadeniot sistem ne e vovedena institucionalizirana
ocena na ustavnosta i zakonitosta. Samo dokolku e predviden organ
koj ja vr{i taa ocena, postapka za taa ocena i sankcii koi ja sledat
mo`e da se smeta deka se ispolneti uslovite za efikasno ostvaruvawe
na na~eloto na vladeeweto na pravoto. Zada~ata i rezultatot
na taa ocena e otstranuvawe od pravniot poredok na aktite so
pomala pravna sila koi ne se vo soglasnost so aktite so pogolema
pravna sila.
Vo tie ramki normativnata kontrola na vladeeweto na pravoto
pretstavuva za{tita koja se ostvaruva preku ocenuvawe na
soglasnosta na zakonite, drugite propisi i op{ti akti so ustavot
i zakonot. Takvata kontrola, kako {to vidovme, podrazbira postoewe
na organ {to e ovlasten vo odredena postapka da primenuva
pravni sredstva so koi se obezbeduva primenata na vladeeweto na
pravoto, {to }e re~e primenata na ustavot i zakonite, odnosno
5