Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

Vo nasoka na ova stanovi{te govori i faktot {to zakonodavecot
vo Zakonot za avtorsko pravo i srodnite prava gi utvrdil osnovite
za ostvaruvawe na slobodata na nau~noto, umetni~koto i drugi vidovi
na tvore{tvo odnosno gi utvrdil moralnite i materijalnite
prava {to mu pripa|aat na avtorot na koj na~in, vsu{nost, se vr{i
operacionalizacija na navedenata ustavna odredba od ~l. 47 od Ustavot.
Spored toa, Sudot smeta deka so utvrduvaweto na uslovot {to
treba da go ispolnuva edno lice za da mo`e da bide avtor na kniga koja
}e se koristi kako u~ebnik vo osnovnoto obrazovanie, a toa e visoko
obrazovanie, magistratura ili doktor na nauki od oblasta za koja e namenet
u~ebnikot, ne se naru{uva na~eloto na ednakvost, odnosno ovie
lica ne se staveni vo popovolna polo`ba vo odnos na drugite pedago-
{ki rabotnici so ponisok stepen na obrazovanie imaj}i predvid deka
tie ne se vo ednakva pravna polo`ba.
Vrz osnova na iznesenoto, osporenata odredba na ~l. 80-g od Zakonot
za dopolnuvawe na Zakonot za osnovnoto obrazovanie, ne e vo nesoglasnost
so ~l. 9 st. 2 i ~l. 47 od Ustavot.
3. SLOBODA NA IZRAZUVAWE NA NACIONALNATA PRIPADNOST
~l. 8 st. 1 al. 2
Temelni vrednosti na ustavniot poredok se: ... slobodnoto izrazuvawe
na nacionalnata pripadnost.
Ovaa sloboda ne e pomestena me|u osnovnite slobodi i prava na
~ovekot i gra|aninot, tuku me|u temelnite vrednosti na ustavniot poredok
na Republika Makedonija. Taa sloboda ima eksluziven tretman
ottamu {to so nea se saka da se naglasi multietni~kiot karakter na
makedonskoto op{testvo. Ovde, vsu{nost, se raboti za pravo na izrazuvawe
na nacionalnata pripadnost kon opredelena zaednica, pravo na
gra|aninot na izrazuvawe na nacionalnata kultura i pravo na upotreba
na svojot jazik i pismo vo privatniot `ivot i vo javnata komunikacija
so gra|anite. Vo ova pravo, vsu{nost, se pomesteni dve prava:
prvoto, pravo na nacionalno opredeluvawe: pravo na gra|aninot da ja
izrazi svojata pripadnost kon odredena zaednica i, vtoroto, pravo na
nacionalno neopredeluvawe: pravoto na gra|aninot voop{to da ne ja
izrazuva svojata nacionalna pripadnost kon koja i da e zaednica. 318
318
Slobodnoto izrazuvawe na nacionalnata pripadnost, utvrdeno so
~l. 8 st. 1 al. 2 od Ustavot na Republika Makedonija, ima dve zna~ewa: - prvo,
nikoj ne mo`e i nesmee da vlijae ili da vr{i pritisok na bilo kogo da se
izjasnuva za pripadnost na opredelena nacionalnost, odnosno narod. Vtoroto
zna~ewe pretstavuva osloboduvawe na ~ovekot od nacionalnata hipoteka po
osnovot na negovoto ra|awe za {to nema ni zasluga ni vina. Izrazuvaweto na
483