Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

Site navedeni tehniki se upotrebuvale pred soslu{uvawe. Me|utoa,
Sudot ne se soglasi so Komisijata i takvoto postapuvawe so mnozinstvoto
go kvalifikuval kako ne~ove~no postapuvawe, a ne kako tortura.
Sudot utvrdi deka zatoa {to tehnikite bile primenuvani kombinirano,
so umisla i so ~asovi bez prekin, predizvikuvale intenzivno fizi~ko
i psihi~ko stradawe, a dovele i do akutni psihijatriski rastrojstva
za vreme na soslu{uvaweto. Ottamu, tie spa|aat vo kategorijata
ne~ove~no postapuvawe vo smisla na ~l. 3 od Konvencijata. Pokraj toa,
tehnikite bile i poni`uva~ki, za{to kaj `rtvite predizvikuvale ~uvstvo
na strav, ma~nina i inferiornost koi mo`at da gi poni`at i da
gi povredat, a mo`no e i da im go skr{at fizi~kiot i moralniot
otpor. Me|utoa, tie ne pri~inile stradawe so poseben intenzitet
{to go implicira terminot tortura. 51
Ovde e zna~ajno da se spomne deka vo vrska so primenata na institutot
pritvor postojat brojni primeri na ne~ove~no postapuvawe
kade, spored mislewe na Sudot, `rtvite bile podlo`eni na nesoodvetno
postapuvawe, no ne so intenzitet {to e potreben postapuvaweto da
se tretira kako tortura. Za ne~ove~no postapuvawe spored praktikata
na Sudot, stanuva zbor i nadvor od pritvorot koga `rtvite se izlo-
`eni na svoevolni surovi postapuvawa prosledeni so ogromni ma}i. 52
b) Poni`uva~ko postapuvawe. Spored Sudot za ~ovekovite
prava, poni`uva~ko postapuvawe e ona koe kaj `rtvata predizvikuva
~uvstvo na strav, du{evni stradawa i inferiornost koi mo`at da ja
poni`at ili obezvrednat. Sudot, isto taka, smeta deka e poni`uva~ko
i postapuvaweto {to dovelo do kr{ewe na fizi~kiot i moralniot
otpor na `rtvata ili go nateralo da rea|ira sprotivno na svojata volja
i sovest. Treba da se spomne i toa deka vo Gr~kiot slu~aj (1969) e
pojasneto deka i postapkite {to se storeni nasamo ednakvo mo`at da ja
poni`at `rtvata, kako i onie koi se izvr{eni pred drugi lica.
Inaku, spored Sudot i uslovite vo koi se izdr`uva pritvorot
ili kaznata zatvor mo`e da pretstavuvaat ne~ove~no ili poni`uva~ko
postapuvawe. Vo Gr~kiot slu~aj, Komisijata zaklu~i deka uslovite vo
zatvorot koj bil prepoln (prenatrupanost) i nemal soodvetni uslovi
za greewe, sanitarni jazli, dovolno mesta za spiewe, hrana, uslovi za
51
Reidy, A. Zabrana za tortura, Directorate General of Human Rights,
Council of Europe, Strasbourg Cedex, 2002. str. 13-14.
52
Taka vo slu~ajot Selcuk and Asker proti Turcija (1998), domovite na
aplikantite bile uni{teni od pripadnicite na bezbednosnite sili koi izvr-
{uvale akcii vo oblastite kade {to tie `iveele. Komisijata i Sudot
utvrdile deka uni{tuvaweto na domovite pretstavuva akt na nasilstvo i svoevolno
uni{tuvawe so celosno zapostavuvawe na bezbednosta i dobrosostojbata
na aplikantite koi bile ostaveni bez pokriv nad glavata i pod okolnosti
koi predizvikale bolki i stradawa. Toa bilo ne~ove~no postapuvawe vo smisla
na ~l. 3 od Konvencijata.
47