Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

duvawe na atmosferata (@eneva, 1979) i brojni drugi spogodbi za zabrana
na nuklearni probi vo atmosferata, vo kosmosot i pod voda,
kako i zabranite za upotreba na nuklearno, bekteriolo{ko i toksi~no
oru`je, vodewe na tn. metereolo{ka vojna (predizvikuvawe na poplavi,
ru{ewe brani, promena na klimatskite uslovi i sl.) kako i uni{tuvawe
na objekti neophodni za pre`ivuvawe na civilnoto naselenie,
instalacii za voda za piewe, i sli~ni gradbi i instalacii koi pretstavuvaat
seriozna opasnost za celiot svet i go zagrozuvaat op{tite
interesi na celokupnata me|unarodna zaednica.
4. Inaku, vo na{iot KZ, ekolo{kite krivi~ni dela se kodificirani
vo posebna glava XXII - Krivi~ni dela protiv `ivotnata sredina.
Vo nego, krivi~noto delo zagaduvawe na `ivotnata sredina (~l.
218 KZ) pretstavuva op{to i osnovno delo od oblasta na ekolo{kiot
kriminalitet so koe kako za{titen objekt se utvrduva vozduhot, po~vata,
vodata, vodnite povr{ini i vodnite tekovi. Predmet na za{tita
e nivnoto zagaduvawe vo pogolem obem ili na po{iroko podra~je. Deloto
postoi ako dejstvieto na izvr{uvaweto predivikalo konkretna
opasnost po `ivotite i zdravjeto na lu|eto ili ako posledicata na deloto
e uni{tuvawe na `ivotinskiot i rastitelniot svet od pogolemi
razmeri.
Osven navedenoto op{to i osnovno delo, vo KZ se pomesteni i
pove}e drugi posebni krivi~ni dela so koi posredno se {titi ~ovekovata
prirodna sredina od zagaduvawe ili od naru{uvawe. Toa se delata
od ~l. 219 do 233 i te{kite dela protiv `ivotnata sredina (~l.
234 KZ). Pokraj navedenite kako ekolo{ki krivi~ni dela mo`at da se
smetaat i nekoi drugi krivi~ni dela so koi posredno se {titi ~ovekovata
sredina. Toa se delata: predizvikuvawe na op{ta opasnost (~l.
288), predizvikuvawe opasnost pri grade`ni raboti (~l. 289 KZ), o{tetuvawe
na za{titni uredi (~l. 290 KZ), o{tetuvawe na brani (~l. 293
KZ), neotstranuvawe na opasnost (~l. 294 KZ), kako i deloto upotreba
na nedozvoleni sredstva za borba (~l. 407 KZ). 314
Osnovno obele`je na krivi~nopravnata za{tita na zdravjeto na
lu|eto i ~ovekovata sredina ne e naso~ena kon zdravjeto na poedinci,
kako {to toa e na primer slu~ajot so krivi~nite dela protiv `ivotot
i teloto. So ovie krivi~ni dela se zagrozuva zdravjeto na pove}e lica,
nie od posledicite na neprijatelstvata e utvrdena izri~na zabrana od koristewe
na site sredstva na borba koi bi mo`ele da predizvikaat "{iroki, trajni
i seriozni posledici vrz prirodnata sredina i na toj na~in da go zagrozat
zdravjeto i opstanokot na civilnoto naselenie (~l. 55). Posebno e zabraneto
i napa|aweto na civilnite postrojki ili instalacii koi sodr`at "opasni
sili", t.e. brani, nasipi i nuklearnite elektrani, i toa duri i toga{ koga
pretstavuvaat voena cel (~l. 56).
314
Vidi: Gozze-Guzeti}, V. Krivi~na za{tita ~ovekove prirodne sredine u
SFRJ, JRKKP, Beograd, 1980/1, str. 88-89.
454