Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

Kako {to mo`e{e da se zabele`i celta na ovaa tortura e ma~enikot
da se kazni. Kaznata mo`e da se sostoi vo samoto nanesuvawe fizi~ka
bolka, ili vo toa {to bolkata se dodava kon kaznata li{uvawe
od sloboda ili smrtnata kazna za tie da bidat pote{ki. Torturata vo
ovoj vid ~esto e povrzano i so poni`uvawe. Od `rtvata ne se bara ni-
{to, i kako kaj sekoja druga kazna, se veruva deka postigala nekakva
cel, bilo da stanuva se raboti za odmazda, za zastra{uvawe na ma~enikot
da ne go povtori deloto, ili deluvawe vrz drugi da ne se povedat po
negoviot primer. 47
Zabranata na tortura vo ovaa smisla vsu{nost opfa}a zabrana
na svirepo i ne~ove~no kaznuvawe. Pritoa, kako {to pravilno zabele-
`uva Dimitrijevi}, 48 poimite za toa {to e svirepo, a osobeno {to e
ne~ove~no vo postapuvaweto so lu|eto i nivnoto kaznuvawe se nao|aat
vo postojana evolucija i zavisat od kulturata i tradicijata. Dodeka od
edna strana pod vlijanie na islamskiot fundamentalizam povtorno se
istaknuva deka amputacijata na delovi od teloto, ako e izvedena na
stru~en na~in (vo nekoi islamski zemji so asistencija na lekari i davawe
anestezija) ne e svirepa, od druga strana se veruva deka dolgotrajnoto
li{uvawe od sloboda osobeno pod opredeleni uslovi e ne~ove-
~no. Poznato e ve}e tvrdeweto deka do`ivotniot zatvor e posurov od
smrtnata kazna. Toa va`i i za senzornata deprivacija 49 i drugi postamanie
ja sledela rabotata na xelatot taka {to nekompeteniot xelat koj na
`rtvata i nanesuva nepotrebni bolki i stradawa rizikuval da bide rastrgnat
od masata. I vtoriot, javnoto izvr{uvawe na kaznata na osudenikot mu davalo
i mo`nost preku neposrednoto obra}awe na nasobraniot svet da dojde do
opredelena moralna satisfakcija pa i do odbrana na svoite na~ela. Vidi:
Ignatieff, M. A Just Measure of Pain: The Penitentiary in the Industrial Revolution,
Macmillan, London, 1978, str. 24.
47
"Od sodr`inata na kaznite i od iska`uvawata vo sudskata praktika,
kako cel na kaznuvaweto se istaknuva - zadovoluvawe na o{teteniot, a od neposredno
javnite celi - smiruvawe na gnevot na boga, odmazda, zastra{uvawe
na gra|aniet i storitelite na delata (preku talionskoto na~elo storitelot
da go pogodi zloto koe toj go tokmel za drug), eliminirawe na storitelot,
odnosno toj da se napravi ne{teten - {to odgovaralo na barawata i potrebite
na `ivotot i se nametnuvalo kako nu`no, a bilo vo soglasnost so celokupnata
toga{na op{ta kultura i dostignatoto kulturno ramni{te na samoto krivi-
~no pravo." Ba~i}, F. Op}i pogled na srednovjekovno krivi~no pravo (XI-XIV vjek),
Zbornik pravnog fakulteta u Zgrebu, Zagreb, 1988/5, str. 705.
48
Dimitrijevi}, V i dr, op cit, str. 8.
49
Senzornata deprivacija, postapka koja denes se primenuva vo porazvienite
zemji (pr. vo Germanija sprema osudenici za terorizam) podrazbira
dr`ewe na zatvorenikot vo napoleno bela prostorija (kelija) vo koja ne
prodira kakov i da e zvuk i kade celosno se isklu~eni site ostanati ~uvstvitelni
drazbi {to neophodno mu se potrebni na sekoe ~ove~ko su{testvo.
45