Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

nite zagarantirana so ~l. 25 od Ustavot, zatoa {to za promenata na li-
~noto ime, koja spa|a vo domenot na privatnosta, i vo slu~aite koga ja
baraat roditelite za svoite deca se barala soglasnost od organot za
staratelstvo. So osporenata zakonska odredba, isto taka, se povreduvala
i slobodata na gra|anite da sozdavaat deca, zagarantirana so ~l. 41
od Ustavot, zatoa {to davaweto i promenata na li~noto ime na decata
od strana na roditelite pretstavuva posebna manifestacija na slobodata
za sodavawe deca. Vo inicijativata u{te se naveduva deka osporenata
zakonska odredba ne bila vo soglasnost so Zakonot za semejstvoto
i so drugi odredbi od Zakonot za li~no ime.
Na sednicata Sudot utvrdi deka spored ~l. 1 od Zakonot, li~noto
ime e li~no pravo na gra|aninot, a spored ~l. 2 st. 1, 2, 3, 4 i 5, li~noto
ime na deteto go opredeluvaat roditelite, ili nadle`niot organ
za staratelstvo odnosno staratelot koga deteto nema roditeli.
So ~l. 5 st. 1 od Zakonot e utvrdeno deka gra|aninot ima pravo
da go promeni li~noto ime, odnosno samo imeto ili prezimeto. Spored
osporeniot st. 2 na maloletno lice }e mu se promeni li~noto ime,
odnosno samo imeto ili prezimeto na barawe na roditelite ili posvoitelite,
odnosno na staratelot so soglasnost od nadle`niot organ za
staratelstvo.
Soglasno ~l. 25 od Ustavot na Republika Makedonija se garantira
privatnosta na li~niot i semejniot `ivot na gra|anite na nivnoto
dostoinstvo i ugled. Spored ~l. 40 st. 1 od Ustavot Republikata obezbeduva
posebna gri`a i za{tita na semejstvoto, a spored st. 4, Republikata
im obezbeduva posebna za{tita na decata bez roditeli i decata
bez roditelska gri`a. So ~l. 41 st. 1 od Ustavot zagarantirano mu e
pravoto na ~ovekot slobodno da odlu~uva za sozdavawe na deca.
Spored misleweto na Sudot od celinata na Zakonot za li~noto
ime proizleguva deka za li~noto ime, kako li~no pravo, po pravilo,
odlu~uva samoto lice {to e nositel na imeto odnosno negovite roditeli
dodeka liceto e maloletno, a po isklu~ok, staratelot odnosno
organot za staratelstvo koga maloletnoto lice nema roditeli. Navedenite
odnosi uredeni so Zakonot proizleguvaat kako od ustavnite garancii
za privatnosta na ~ovekot taka i od ustavnata obvrska na Republikata
da obezbeduva posebna za{tita na decata bez roditeli odnosno
bez roditelska gri`a.
Sudot smeta deka osporenata zakonska odredba ureduva navedenite
odnosi na takov na~in koj obvrzuva organot za staratelstvo da
dava soglasnost na promenata na li~noto ime samo vo slu~aite koga
promenata na li~noto ime ja bara staratelot na maloletnoto lice bez
roditeli, a ne i vo slu~aite koga taa promena ja baraat roditelot
odnosno posvoitelot. Imeno, vo nabrojuvaweto na subjektite {to mo-
`at da baraat promena na li~noto ime na maloletno lice se staveni
roditelot i posvoitelot kako me|usebno ramnopravni alternativi, a
samo vo posebni slu~ai - koga maloletnoto lice nema nitu roditel
442