Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

napolni 64 godini `ivot (ma`), odnosno 62 godini `ivot (`ena).
Sudot na sednicata utvrdi deka spored ~l. 17 st. 1 od Zakonot,
osigurenikot steknuva pravo na starosna penzija koga }e napolni 64
godini `ivot (ma`), odnosno 62 godini `ivot (`ena) i najmalku 15 godini
penziski sta`.
Od odredbite od ~l. 34 i 35 st. 1 od Ustavot proizleguva deka
Ustavot na Republika Makedonija samo go utvrduva pravoto na socijalna
sigurnost i socijalno osiguruvawe, a ureduvaweto na ova pravo go
prepu{ta na zakon i kolektiven dogovor. Ustavot, isto taka, ja proklamira
gri`ata na Republikata za socijalnata za{tita i socijalnata
sigurnost na gra|anite soglasno na~eloto na socijalna pravednost.
Vrz osnova na ovie ustavni odredbi, so Zakonot za penziskoto i
invalidskoto osiguruvawe se ureduva zadol`itelnoto penzisko i invalidsko
osiguruvawe, osnovite na kapitalno finansirano penzisko osiguruvawe,
kako i posebnite uslovi pod koi opredeleni kategorii na
osigurenici gi ostvaruvaat pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe,
kako del od socijalnoto osiguruvawe.
Spored ~l. 3 od ovoj zakon, so zadol`itelnoto penzisko i invalidsko
osiguruvawe po osnova na rabota, a vrz na~eloto na socijalna
pravednost i generaciska solidarnost se ostvaruvaat prava vo slu~aj
na starost, namaluvawe ili gubewe na rabotnata sposobnost, smrt i
telesno o{tetuvawe (osiguran slu~aj).
Me|u pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe koi
mo`at da se steknat pod uslovi utvrdeni so ovoj zakon, spa|a i pravoto
na starosna penzija. Soglasno ~l. 17 st. 1 od Zakonot, koj e osporen so
inicijativata, pravoto na starosna penzija osigurenikot go steknuva
koga }e napolni 64 godini `ivot (ma`) odnosno 62 godini `ivot
(`ena) i najmalku 15 godini penziski sta`, so toa {to vo stavot 2 na
istiot ~len e predvidena dinamikata na realizacija na st. 1 na ovoj
~len so postepeno zgolemuvawe na starosnata granica, taka {to celosnata
primena na ovoj stav e predvideno da se ostvari od 1 januari 2001
godina za ma`, a od 1 januari 2007 godina za `ena.
So osporeniot ~len od Zakonot, koj e noveliran so ~l. 5 od Zakonot
za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za penziskoto i invalidskoto
osiguruvawe ("SV RM," br. 24/2000), a so koj zakon inaku se
izvr{eni pokrupni reformi vo penziskiot sistem, se utvrdeni novi,
odnosno poinakvi uslovi za steknuvawe pravo na starosna penzija vo
odnos na uslovite {to bea utvrdeni pred ovie izmeni. Imeno, so ~l. 5
od ozna~eniot Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za penziskoto
i invalidskoto osiguruvawe, zakonodavecot go napu{ti dotoga{noto
re{enie spored koe pravoto na starosna penzija, me|u drugoto,
mo`e{e da se ostvaruva i so navr{uvawe na penziski sta` od 35
godini (`ena), odnosno 40 godini (ma`), bez ogled na vozrasta, osven za
osigurenicite od ~l. 30 i 31 od ovoj zakon, ~ii odredbi se od preoden
karakter.
403