Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

primena na torturata zapo~na sî pove}e da se zasnova vrz edna ~udna
logika koja mo`e da se izrazi na sledniov na~in: kolku {to e pote{ko
obvinenieto, mo`nosta na obinetiot e pomala, za{to na takviot te-
`ok potencialen vinovnik navodno ne mo`at da mu se dadat voobi~aenite
pravni garancii. 36
Raznite vidovi tortura, za `al, ne im se nepoznati i na sovremenoto
op{testvo. Taa denes se primenuva vo golem broj zemji kako
oficielna politika ili kako praktika na policiskite i pomo{nite
aparati koja vlasta ja tolerira ili ne mo`e sekoga{ da ja spre~i (razlikata
ne mo`e sekoga{ lesno da se utvrdi). Osven toa, iako fantazijata
vo izmisluvaweto na makite otsekoga{ bila bogata, formite
koi se primenuvaat denes se mnogu raznovidni i usovr{eni. 37 Na ova
mesto }e poso~ime na del primerite na tortura {to se navedeni kaj
Dimitrijevi}, 38 i vo Istanbulskiot protokol, potsetuvaj}i deka sekoj
den nosi i novoprimeneti izumi me|u koi zna~itelen broj zasekoga{
ostanuvaat nepoznati za javnosta.
- Naj{iroko primenuvan oblik na tortura sî u{te pretstavuva
tepaweto. Pritoa se koristat najrazli~ni spravi, od starinski stapovi,
kam{ici i `ili do specijalni gumeni palki i remeni. Ma~itelite
se naso~uvaat kon oddelni delovi na teloto, od koi osobeno se
privle~ni tabanite. Posledniot metod vo Latinska Amerika se narekuva
falanga, a so sigurnost se znae deka se primenuva i vo Saudiska
Arabija, Turcija, Pakistan, Libija, Kamerun i Iran. 39 Telefon e metod
na istovremeno udirawe na `rtvata po dvete u{i i prili~no e
"popularen" vo Latinska Amerika, a osobeno vo ^ile.
- Tepaweto se kombinira so posebna polo`ba na `rtvata. "Papagalska
{ipka" (pau de arara) zna~i deka izma~uvaniot e obesen, so
vrzani zglobovi na racete i nozete, za {ipka protnata vo prostorot
me|u laktovite i kolenata. Se koristi vo Latinska Amerika, Ju`noafri~kata
Republika, Xibuti i Haiti. Pokraj toa, vo ^ile i Ju`na
Koreja na `rtvata i se turiva voda vo ustata i nosot i se izlo`uva na
dejstvo na elektri~na struja. Na Filipinite e poznat metodot nare~en
"most San Huaniko" spored imeto na vistinskiot most me|u ostrovot
Samar i Lejte. @rtvata le`i me|u dve posteli taka {to glavata í e vrz
ednata a stopalata vrz drugata. Ostatokot na teloto mora pod zakana
na tepawe da se odr`uva vo ramna polo`ba. Postapkava vo Bolivija se
36
Ibid, str. 5.
37
Ibid, str. 10
38
Ibid, str. 11-13.
39
Vo prviot slu~aj vo koj Komisijata treba{e da razgeduvaat `alba za
tortura - me|udr`avniot Gr~ki slu~aj (Izve{taj od 5 noemvri 1969), me|u
drugoto se rabote{e za praktika na primena na falanga od strana na toga{nata
voena hunta na Grcija. Interesno e deka toga{nata gr~ka Vlada nabrzo po
istragata se otka`a od Konvencijata.
39