Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

Po stavot 2 se dodava nov stav 3 koj glasi:
"Za utvrduvawe na penziskata osnova na nevrabotenite lica
koi primaat pari~en nadomestok, se zema pari~niot nadomestok presmetan
so koeficient na valorizacija od godinata vo koja e isplaten
toj nadomestok."
Spored ~l. 3 od Zakonot, vo ~l. 180 st. 4 se dodava nov st. 5 koj
glasi:
"Osnovicata za presmetuvawe i pla}awe na pridonesot za penziskoto
i invalidskoto osiguruvawe za nevrabotenite lica, pretstavuva
pari~niot nadomestok vo slu~aj na nevrabotenost."
Vo st. 6 po zborot "platata" zborot "odnosno" se zamenuva so
zborot "od," a po zborot "osiguruvawe" se dodavaat zborovite: "odnosno
od pari~niot nadomestok {to go primaat nevrabotenite lica vo
slu~aj na nevrabotenost." Stavovite 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 i 12 stanuvaat st.
6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 i 13.
Sudot, isto taka, utvrdi deka so Odluka U. br. 10/2001 od 12. 09.
2001, go ukina Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za rabotnite
odnosi ("SV RM," br. 3/2001) i deka ovoj zakon e funkcionalno
povrzan so ~l. 1 od osporeniot zakon.
Spored ~l. 8 st. 1 al. 1, 3 i 8 od Ustavot, osnovnite slobodi i
prava na ~ovekot i gra|aninot priznati vo me|unarodnoto pravo i utvrdeni
so Ustavot, vladeeweto na pravoto i humanizmot, socijalnata
pravda i solidarnosta se edna od temelnite vrednosti na ustavniot
poredok na Republika Makedonija.
Od analizata na odredbite od ~l. 9, ~l. 32 st. 1 i 5, i ~l. 34 od
Ustavot, proizleguva deka Ustavot go proklamira pravoto na rabota i
materijalna obezbednost za vreme na privremena nevrabotenost, utvrduvaj}i
deka pravata na vrabotenite i nivnata polo`ba se ureduvaat so
zakon i kolektiven dogovor.
Ustavot, isto taka, go proklamira i principot na pravo na gra-
|anite na socijalna sigurnost i socijalno osiguruvawe koe se ureduva
so zakon i kolektiven dogovor. Ustavot predviduva i obvrska na dr`avata
da obezbedi socijalna za{tita i socijalna sigurnost na gra|anite,
a koja se ostvaruva vrz osnova na na~eloto na socijalna pravi~nost,
{to uka`uva na ostvaruvaweto na socijalniot karakter na dr`avata.
Vidovite na pravata, obemot, na~inot na steknuvawe i koristewe na
pravata Ustavot go rezerviral da go uredi zakonodavnata vlast, {to
zna~i Ustavot utvrdil obvrska za nivno zakonsko ureduvawe. Spored
toa, normativnata funkcija na dr`avata vo ureduvaweto kako na pravata
od raboten odnos, taka i na pravata od socijalnoto osiguruvawe so
Ustavot ne e dimenzionirana, me|utoa, so zakonite mora da bidat utvrdeni
takvi odnosi koi ednakvo }e se odnesuvaat na site gra|ani, odnosno
na site vraboteni ili nevraboteni lica. Pritoa, dr`avata e dol-
`na, zavisno od materijalnite mo`nosti vo ureduvaweto na pravata na
gra|anite vo prv red da poa|a od ustavnite garancii za ednakvosta na
381