Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

USTAVNOSUDSKA PRAKTIKA
1. So Odluka U. br. 128/1995 od 5. 07. 1995, Sudot go poni{ti ~l.
27 od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za penziskoto
i invalidskoto osiguruvawe ("SV RM," br. 14/1995).
Na sednicata Sudot utvrdi deka vo ~l. 27 od Zakonot se predviduva
penziite za mesec januari 1995 godina zaklu~no so mesec dekemvri
da se presmetuvaat i isplatuvaat vo visina na isplatenata penzija za
mesec dekemvri 1994 godina, zgolemena za edna tretina od ostvarenata
stapka na porast na tro{ocite na `ivot vo tekovniot mesec vo odnos
na prethodniot mesec. Sudot, isto taka, utvrdi deka vo ~l. 28 od navedeniot
zakon se opredeluva negovo vleguvawe vo sila so denot na objavuvaweto
vo Slu`ben vesnik, a toa e 16 mart 1995 godina.
Spored ~l. 34 od Ustavot na Republika Makedonija gra|anite
imaat pravo na socijalna sigurnost i socijalno osiguruvawe utvrdeni
so zakon i so kolektiven dogovor.
Od ovaa ustavna odredba proizleguva deka pravoto na socijalno
osiguruvawe, a vo tie ramki i na penziskoto osiguruvawe, e edno od
osnovnite ustavni prava na gra|anite. Zatoa, ovlastuvaweto na dr`avata
so zakon da go uredi ova pravo ima za cel da se sozdadat pravni
uslovi za negovoto ostvaruvawe, a ne ograni~uvawe na toa pravo. Vo
taa smisla, so Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe se
opredeluva zadol`itelno penzisko i invalidsko osiguruvawe, a steknuvaweto
i ostvaruvaweto na pravata od penziskoto i invalidskoto
osiguruvawe da se vr{i vo zavisnost od dol`inata i obemot na vlo`uvaweto
na sredstvata za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe, pod
uslovite utvrdeni so ovoj zakon.
So ogled na toa {to so ~l. 27 od Zakonot ne se ureduvaat pra{awa
vo funkcija na ostvaruvawe na ustavnoto pravo na socijalno osiguruvawe,
i vo tie ramki na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe,
tuku so nego se ograni~uvaat tie prava vo izlo`enata smisla, Sudot
oceni deka navedenata zakonska odredba ne e vo soglasnost so ~l. 34 od
Ustavot na Republika Makedonija.
Vo ~l. 52 st. 4 od Ustavot na Republika Makedonija e predvideno
deka zakonite i drugite propisi ne mo`at da imaat povratno dejstvo,
osven po isklu~ok, vo slu~ai koga toa e popovolno za gra|anite.
So ogled na toa {to so ~l. 27 od Zakonot se propi{uva na~in na
presmetuvawe na penziite koj se primenuva od 1 januari 1995 godina, a
spored ~l. 28 od istiot zakon, taa zakonska odredba e objavena i vlegla
vo sila na 16 mart 1995 godina, {to zna~i deka osporenata odredba se
primenuva pred da se objavi i pred da vleze vo sila, pri {to so nea se
predviduva re{enie koe e ponepovolno za gra|anite, bidej}i usoglasuvaweto
e ponisko od porastot na tro{ocite na `ivot, Sudot oceni
deka ozna~enata zakonska odredba ne e vo soglasnost so ~l. 52 st. 4 od
Ustavot na Republika Makedonija.
369