Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

Spored ~l. 32 st. 5 od Ustavot ostvaruvaweto na pravata na vrabotenite
i nivnata polo`ba se ureduvaat so zakon i so kolektivni dogovori.
Spored ~l. 38 od Ustavot se garantira pravoto na {trajk. So
zakon mo`e da se ograni~at uslovite za ostvaruvawe na pravoto na
{trajk vo vooru`enite sili, policijata i organite na upravata.
Spored ~l. 8 od Me|unarodniot pakt za ekonomskite, socijalnite
i kulturnite prava, me|u drugoto, e predvidena obvrska za dr`avite
~lenki da go obezbedat pravoto na {trajk, {to se ostvaruva spored
zakonite na sekoja zemja.
Spored ~l. 6 od Evropskata socijalna povelba, so cel da obezbedat
vistinska primena na pravoto na kolektivno pregovarawe, Stranite-dogovorni~ki
se obvrzuvaat, me|u drugoto, da gi pottiknuvaat voveduvaweto
i primenata na soodvetni mehanizmi za dobrovolno mirewe
i arbitra`a pri re{avaweto na rabotnite sporovi, i im go priznavaat
pravoto na rabotnicite i rabotodava~ite na zaedni~ki akcii vo
slu~aj na sudiri na interesite, vklu~uvaj}i go i pravoto na {trajk, so
rezerva na obvrskite {to bi mo`ele da proizlezat od va`e~kite kolektivni
dogovori.
Razgleduvaj}i ja osporenata odredba od Zakonot, Sudot oceni
deka vo osnova stanuva zbor za odredba so koja se voveduva obvrska za
prethodno iscrpuvawe na postapkata za pomiruvawe pred da se pristapi
kon {trajk kako sredstvo za za{tita na ekonomskite i socijalnite
prava na rabotnicite.
Mirnoto re{avawe na individualnite i kolektivnite rabotni
sporovi e regulirano so odredbite od ~l. 182 i 183 od Zakonot za rabotnite
odnosi.
Spored ~l. 182 od ovoj zakon, vo slu~aj na individualen ili kolektiven
raboten spor, rabotodava~ot i rabotnikot mo`at da se dogovorat
re{avaweto na sporot da go doverat na poseben miroven sovet
sostaven od tri ~lena, od koi po eden opredeluvaat rabotodava~ot i rabotnikot
i eden koj zaedni~ki }e go opredelat.
Mirnoto re{avawe na kolektivni rabotni sporovi po pat na
arbitra`a e uredeno so ~l. 183 od Zakonot. Spored st. 1 na ovoj ~len, so
kolektiven dogovor mo`e da se opredeli arbitra`a za re{avawe na
kolektivni rabotni sporovi. So kolektivniot dogovor se odreduva sostavot,
postapkata i drugi pra{awa zna~ajni za rabotata na arbitra-
`ata (st. 2).
Pokraj ovie dva ~lena, odredba za mirno re{avawe na kolektivni
rabotni sporovi e sodr`ana vo ~l. 235 od Zakonot, soglasno koja ako
nastane spor vo postapkata na sklu~uvawe, izmenuvawe i dopolnuvawe
na kolektiven dogovor, sporot se re{ava po miren pat (st. 1). Stranite
na sporot mo`at re{avaweto na kolektivniot raboten spor spogodbeno
da go doverat na arbitra`a.
364