Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

prisilba samo vo onaa mera i koga toa e neophodno da se spre~i begstvo
od ustanova i begstvo pri sproveduvawe, fizi~ki napad, nanesuvawe na
povreda, samopovreduvawe, pri~inuvawe na materijalna {teta ili sovladuvawe
na otpor na osudeni lica po povod na zakonita naredba na
slu`beno lice (st. 1). Kako sredstva za prisilba {to mo`at da se upotrebat
se: izdvojuvawe, vrzuvawe, gumena palka, {mrkovi so voda i
hemiski sredstva (st. 2). Pritoa, va`no e deka so navedenite odredbi e
isklu~ena mo`nosta od primena na sila zaradi iznuduvawe priznanie
ili dobivawe informacii ili zaradi kaznuvawe. Vo ovoj kontekst se
zna~ajni i odredbata od ~l. 38 25 i 46 26 od istiot zakon.
Pravoto na za{tita na fizi~kiot i moralniot integritet na
li~nosta se obezbeduva i so odredbite od Zakonot za krivi~nata postapka,
so to~no utvrdeni isklu~oci. Taka spored ~l. 251 - telesen
pregled na obvinetiot }e se prezeme i bez negova soglasnost ako e
potrebno da se utvrdat faktite va`ni za krivi~nata postapka. Telesen
pregled na drugi lica mo`e da se prezeme bez nivna soglasnost
samo toga{ ako mora da se utvrdi dali na nivnoto telo se nao|a opredelena
traga ili posledica od krivi~noto delo (st. 1). Zemawe na krv i
drugi lekarski dejstvija {to spored pravilata na medicinskata nauka
se prezemaat zaradi analiza i utvrduvawe na drugi fakti va`ni za
krivi~nata postapka, mo`at da se prezemat i bez soglasnost na liceto
koe se pregleduva, ako poradi toa ne bi nastapila nekakva {teta za negovoto
zdravje. Ne e dozvoleno sprema obvinetiot ili svedokot da se
primenat medicinski intervencii ili da im se davaat takvi sredstva
so koi bi se vlijaelo vrz nivnata volja pri davaweto na iskaz (st. 2).
3. Kako {to mo`e{e da se zabele`i ova pravo dobi svoja podrobna
razrabotka i vo KZ, a osobeno vo pove}e odredbi na ZKP 27 i ZIS.
25
"Pri izvr{uvaweto na kaznata zatvor mora da se za{titi psihofizi~kiot
i moralniot integritet na osudenoto lice i da se po~ituva ~ovekovata
li~nost i dostoinstvo (st. 1)." "Se zabranuva sekoj oblik na ma~ewe, ne-
~ove~ko ili poni`uva~ko odnesuvawe i kaznuvawe (st. 2)." "Mora da se obezbeduva
pravoto na li~na sigurnost na osudenoto lice i samopo~ituvaweto na
negovata li~nost (st. 3)."
26
"Osudenite lica ne mo`at da bidat podlo`eni na medicinski ili
drugi eksperimenti so koi se naru{uva fizi~kiot, psihi~kiot i moralniot
integritet na osudenite lica (st. 2)" i "Soglasnosta na osudenite lica za nivno
u~estvo vo eksperimentot od stav 2 na ovoj ~len ne ja isklu~uva odgovornosta
na liceto koj istiot go dozvolil (st. 3)."
27
Vo ZKP e predvideno i toa deka ispituvaweto treba da se vr{i taka
{to vo polna mera }e se po~ituva li~nosta na obvinetiot (~l. 210 st. 6). Sprema
obvinetiot ne smeat da se upotrebat sila, zakana ili drugi sli~ni sredstva
za da se dojde do negova izjava ili priznanie (~l. 210 st. 7). Sprema obvinetiot
ne smee da se upotrebi izmama za da se dojde do negova izjava ili priznanie
(~l. 211 st. 1). Pri soslu{uvaweto na svedokot ne e dozvoleno slu`ewe
33