Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

we na disharmoni~en, odnosno neusoglasen odnos me|u ovie dva vida na
kolektivni dogovori, {to ne e vo soglasnost so ustavnata intencija za
kolektivnoto dogovarawe, nitu pak so koncepcijata na Zakonot za rabotnite
odnosi za kolektivnite dogovori vo celina, zatoa {to, spored
misleweto na Sudot, ova re{enie ne soodvetstvuva nitu na opredelbata
na zakonodavecot za odnosot na granskiot kolektiven dogovor
sprema op{tiot kolektiven dogovor izrazena vo ~l. 93 od Zakonot.
Poradi navedenoto, Sudot oceni deka ~l. 90 st. 2 od Zakonot, vo
delot so koj se predviduva mo`nost so kolektivniot dogovor na nivo
na rabotodava~ da se utvrduvaat i pomali prava od pravata utvrdeni vo
granskiot kolektiven dogovor ne e vo soglasnost so ~l. 32 st. 5 od Ustavot
na Republika Makedonija. Navedeniot ~len, isto taka, ne e vo soglasnost
i so ~l. 8 st. 1 al. 11, 32 st. 3 i 34 od Ustavot, so ogled na toa
{to so osporenata odredba se doveduva vo pra{awe i ostvaruvaweto na
zagarantiranata so Ustavot i me|unarodnite dogovori soodvetna zarabotuva~ka,
kako i drugite prava utvrdeni vo Zakonot za rabotnite
odnosi, ~ie doureduvawe se upatuva da se vr{i so op{t ili granski kolektiven
dogovor.
2 0 Od odredbite na ~l. 32 st. 5 i ~l. 9 od Ustavot proizleguva
deka pobliskoto ureduvawe na pravata koi proizleguvaat od rabotniot
odnos se ureduvaat so zakon i kolektivni dogovori, {to zna~i vo ramkite
na ova ovlastuvawe na zakonodavecot i na subjektite na kolektivnoto
dogovarawe spa|a i ureduvaweto na pra{aweto za prestanok
na rabotniot odnos pri ~ie ureduvawe ustavnoto na~elo na ednakvost
gi obvrzuva uslovite za prestanok na rabotniot odnos da va`at podednakvo
za site rabotnici.
Na~inot i postapkata za prestanok na rabotniot odnos so otkaz
poradi ekonomski, tehnolo{ki, strukturalni ili sli~ni promeni se
uredeni so Zakonot za rabotnite odnosi (~l. 125 do 130), Op{tiot kolektiven
dogovor za stopanstvoto (~l. 68-72) i Op{tiot kolektiven
dogovor za rabotnicite koi vr{at nestopanska dejnost (~l. 77-81).
Taka, vo osporeniot stav na ~l. 125 od Zakonot e propi{ano deka vo
slu~aj na prestanok na rabotniot odnos so otkaz poradi ekonomski, tehnolo{ki,
strukturalni ili sli~ni promeni, rabotodava~ot ima pravo
sam da utvrdi na koi rabotnici }e im prestane rabotniot odnos pri
prestanok na pomalku od 20 rabotnici ili 20% od vkupniot broj vraboteni
kaj rabotodava~ot, a dodeka vo ~l. 129 e propi{ano deka brojot
i strukturata na rabotnicite na koi }e im prestane rabotniot odnos
so otkaz poradi istite pri~ini se utvrduva vrz osnova na kriteriumi
utvrdeni so kolektiven dogovor, pri {to se poa|a od potrebite za efikasno
funkcionirawe na rabotata na rabotodava~ot, stru~nata podgotovka
i kvalifikacija, rabotnoto iskustvo, uspe{nosta na raboteweto,
vidot i zna~eweto na rabotnoto mesto, rabotniot sta`, vozrasta i
drugi kriteriumi utvrdeni so kolektiven dogovor.
326