Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

2. PRAVO NA ZA[TITA NA FIZI^KIOT I MORALNIOT
INTEGRITET NA LI^NOSTA (ZBRANA NA TORTURA)
~l. 11 st. 1 i 2
Fizi~kiot i moralniot integritet na ~ovekot se neprikosnoveni.
Se zabranuva sekoj oblik na ma~ewe, ne~ove~ko ili poni`uva-
~ko odnesuvawe i kaznuvawe.
1. Ova pravo zna~i sekomu da mu bide za{titen negoviot telesen
integritet i slobodno da odlu~uva 24 za sopstveniot moralen razvoj
kako negovi neprikosnoveni vrednosti. Ottamu, Ustavot izre~no zabranuva
fizi~ka i moralna tortura vrz li~nosta, a posebno sekoj oblik
na ma~ewe, ne~ove~no ili poni`uva~ko odnesuvawe i kaznuvawe. Ovaa
zabrana se odnesuva na site situacii (nezavisno dali liceto se nao|a
na sloboda, ili e vo pritvor, odnosno zatvor) i toa kako od dejstvija na
ogranite na dr`avnata represija, taka i od dejstvijata na site gra|ani
kako poedinci. Osven toa, Ustavot predviduva i deka ograni~uvaweto
na slobodite i pravata ne mo`e da se odnesuva na zabranata na ma~ewe,
na ne~ove~no i poni`uva~ko postapuvawe i kaznuvawe (~l. 54 st. 4).
2. Krivi~niot zakonik vo ~l. 142 st. 1 go zasiluva pravoto na
za{tita na fizi~kiot i moralniot integritet na li~nosta specificiraj}i
go mo`niot nositel na ma~eweto kako lice koe "vo vr{eweto
na slu`bata }e upotrebi sila, zakana ili drugo nedopu{teno sredstvo
ili nedopu{ten na~in so namera da iznudi priznanie ili nekoja druga
izjava od obvinet, svedok, ve{tak ili drugo lice." Krivi~niot zakonik
go predviduva i krivi~noto delo maltretirawe vo vr{eweto na
slu`bata (~l. 143).
Spored ~l. 34 od Zakonot za vnatre{ni raboti ovlastenoto
slu`beno lice mo`e da upotrebi sredstva na prisilba propi{ani so
akt na Vladata na Republika Makedonija zaradi vospostavuvawe na naru{en
javen red i mir vo pogolem obem, sovladuvawe otpor na lice koe
go naru{uva javniot red i mir ili lice koe treba da se privede, zadr`i
ili li{i od sloboda, zaradi odbivawe napad od sebe, od drugo lice
ili objekt {to se obezbeduva, zaradi prisilno otstranuvawe na lica
od opredeleno mesto, kako i lice koe ne postapuva po naredba na ovlastenoto
slu`beno lice. So istata cel, specificirawe na uslovite pod
koi ovlastenite slu`beni lica mo`at da upotrebat sredstva za prisilba,
e stipulirana i odredbata od ~l. 186 od Zakonot za izvr{uvawe na
sankciite: "Sprema osudenoto lice mo`e da se upotrebat sredstva na
24
Liceto e slobodano ako nadvore{no ne e spre~eno da deluva po volja
i ako ima sposobnost za takvo deluvawe. Puhovski, @. Mogu~nost pravne dr`ave u
Jugoslaviji, Pravna dr`ava, Beograd, Poslovna politika, Beograd, 1991. str. 53.
32