Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

vno poblago kaznuvawe i za osloboduvawe od kazna zaradi pre~ekoruvawe
na granicite na nu`nata odbrana, odnosno celosno nekaznuvawe
so osloboduvawe od obvinenie vo slu~aj na nu`nata odbrana.
Natamo{na otstapka od pravoto na `ivot e pomestena kaj abortusot.
Vo ovaa sfera gra|anskoto pravo voveduva pravna fikcija spored
koja, koga e vo pra{awe negoviot interes za~natoto dete se izedna-
~uva so rodeno dete. Takvata fikcija, vidovme ne e prifatena vo krivi~noto
pravo vo koe, po pravilo, abortusot ne se poistovetuva so ubistvo
na dete pri pora|awe. 14
2. Pravoto na `ivot obi~no se nao|a na vrvot od katalogot na
osnovnite prava i slobodi vo re~isi site ustavi na evropskite zemji.
Vo nekoi od niv, iako izre~no ne se spomenuva, ova pravo e opfateno
so pravoto na nepovredivosta na telesniot integritet ili so apsolutnata
zabrana na smrtnata kazna. Vo pogled na smrtnata kazna ustavnite
odredbi razlikuvaat dve grupi dr`avi: onie vo koi smrtnata kazna
e apsolutno zabraneta i onie dr`avi vo koi taa e dopu{tena samo vo
slu~ai predvideni vo voena sostojba.
3. Pravoto na `ivot kako edno od najva`nite prava na ~ovekot e
predvideno so ~l. 2 od Evropskata konvencija za za{tita na ~ovekovite
prava i osnovnite slobodi i so ~l. 1-3 od Protokolot br. 6 kon Konvencijata.
15 Pritoa, nitu Konvencijata ne predviduva bezuslovna za-
{tita na samiot `ivot, ni garancija za odreden kvalitet na `ivotot.
So navedenite odredbi ednostavno se nastojuva da se ostvari za{tita
na poedinecot od toa dr`avata samovolno da go li{i od `ivot. So drugi
zborovi, ovde se raboti za obvrska na vlastite da go za{titat pravoto
na `ivot sledeno so zabrana za namerno li{uvawe od `ivot. Ovaa
zabrana se odnesuva samo na slu~aite koga kr{eweto na ova pravo e po
vina, ili poradi nedovolna za{tita od strana na vlasta. Za razlika od
toa, ~l. 10 st. 1 od Ustavot na Republika Makedonija podrazbira bezuslovna
(neograni~ena) za{tita na `ivotot na ~ovekot. Ustavot ne govori
za pravoto na `ivot, tuku za samiot `ivot. Ottamu, zabranata da
14
Spored Zakonot za prekinuvawe na bremenosta, abortusot vo Republika
Makedonija e dozvolen. "Prekinuvaweto na bremenosta e posebna medicinska
intervencija za koja slobodno odlu~uva bremenata `ena. Pravoto na
prekinuvawe na bremenosta mo`e da se ograni~i samo zaradi zdravjeto na bremenata
`ena (~l. 1)." Vidi i ~l. 129 KZ - Protivpravno prekinuvawe na bremenosta.
15
Evropskata konvencija za za{tita na ~ovekovite prava i osnovnite
slobodi e del od pravniot sistem i doma{nite sudovi i site dr`avni organi
se dol`ni da gi primenuvaat nejzinite odredbi. Vo nacionalnite postapki
poedincite mo`at direktno da se povikaat na nejziniot tekst i sudskata praktika
koi {to nacionalnite sudovi mora da gi primenuvaat. Pokraj toa, nacionalnite
vlasti, vklu~itelno i sudovite, mora da í dadat prioritet na Konvencijata
pred koj i da e nacionalen zakon {to e sprotiven so nea.
22