Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

dite i pravata ne mo`e da se odnesuva na pravoto na `ivot" (~l. 54 st.
4). Me|utoa, od gledi{te na me|unarodnoto, a ottamu i od na{eto vnatre{noto
pravo, pravoto na `ivot ne e apsolutno. Taka, ovlastenite
slu`beni lica (policija, zatvorska stra`a, carinski slu`benici)
imaat pravo da upotrebat ogneno oru`je protiv kriminalec zate~en vo
vr{ewe na krivi~no delo ili pri begstvo, ako takvoto lice upotrebuva
oru`je, bega ili odbiva da se predade. 12
Deka pravoto na `ivot ne e apsolutno, odnosno deka postojat
odredeni isklu~oci vo odnos na op{tata zabrana za namerno li{uvawe
od `ivot, zboruvaat i krivi~nopravnite instituti ubistvo na mig i
nu`na odbrana. 13 Imeno, na{iot krivi~en zakonik (vo natamo{niot
tekst KZ) vodi smetka za aktivno provokativniot pridones na `rtvata
kaj izvr{uvaweto na ubistvata. Toj pridones zakonodavecot go vrednuva
kako okolnost {to ja namaluva odgovornosta na storitelot, bilo
preku propi{uvawe kazna pomala od voobi~aenata (kako {to e slu~aj
kaj ubistvoto na mig), ili preku propi{uvawe mo`nost za fakultati-
12
Spored ~l. 35 od Zakonot za vnatre{ni raboti, ovlasteno lice ima
pravo da upotrebi ogneno oru`je ako so drugi sredstva na prisilba ne mo`e:
1) da go za{titi `ivotot na gra|anite, 2) da odbie od sebe neposreden napad so
koj se zagrozuva negoviot `ivot, 3) da odbie napad na objekt ili li~nost {to
se obezbeduva i 4) da se spre~i begstvo na lice zate~eno vo vr{ewe na krivi-
~no delo za koe e propi{ana kazna zatvor vo traewe od najmalku pet godini,
kako i begstvo na lice li{eno od sloboda i lice za koe e izdaden nalog za li-
{uvawe od sloboda zaradi izvr{uvawe na vakvo krivi~no delo.
Sli~na odredba e predvidena i vo ~l. 187 od Zakonot za izvr{uvawe na
sankciite (ZIS). Spored taa odredba: (1) Pripadnik na slu`bata za obezbeduvawe
pri vr{eweto na slu`beno dejstvo mo`e da upotrebi ogneno oru`je samo
ako ne mo`e poinaku da postapi za da: 1. go za{titi `ivotot na ~ovekot, 2.
odbie neposreden napad so koj se zagrozuva negoviot `ivot, 3. odbie napad na
objekt koj go obezbeduva, 4. spre~i begstvo na osudeno lice od ustanova od
zatvoren vid, odnosno od zatvoreno oddelenie i 5. spre~i begstvo na osudeno
lice pri negovo sproveduvawe ako e osudeno za krivi~no delo za koe e predvidena
kazna zatvor od 15 godini ili pote{ka kazna zatvor. (2) Pripadnikot na
slu`bata za obezbeduvawe mo`e da upotrebi ogneno oru`je samo ako so
upotreba na drugi sredstva na prisilba ne mo`e da go obezbedi izvr{uvaweto
na slu`benoto dejstvo. (3) Koga slu`benoto dejstvo se vr{i pod neposredno
rakovodstvo na direktorot na ustanovata ili na slu`benoto lice koe rakovodi
so slu`bata za obezbeduvawe, pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe
smee da upotrebi ogneno oru`je samo po nivna naredba. Naredbata
za upotreba na ogneno oru`je mo`e da se izdade samo koga se ispolneti
uslovite od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len. (4) Pri upotrebata na ogneno oru`je,
pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe e dol`en da vnimava da ne go zagrozi
`ivotot na drugite lica.
13
Vidi: ~l. 9 st. 3 i 125 KZ.
21