Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

na podatoci za gra|anite. So ogled na toa {to ~l. 17 od Paktot zabranuva
samo "prizvolno i nezakonito me{awe" vo privatnata sfera, toa
zna~i deka dopu{ta "zakonsko me{awe" vo taa sfera, odnosno deka
dopu{ta mo`nost privatnata sfera na poedinecot da se ograni~i so
zakon. Me|utoa, toa ne zna~i deka dr`avata vo celost e slobodna na koj
i da bilo na~in i vo koja bilo mera so zakon da ja ograni~i ovaa privatna
sfera na poedinecot. Op{tite pravni na~ela na civiliziranite
narodi gi obvrzuvaat dr`avite tie zakonski ograni~uvawa da ne bidat
proizvolni, tuku da soodvetstvuvaat na dostignatiot stepen na me|unarodnata
op{testvena svest koja pak, po ova pra{awe se izrazuva preku
zakonodavstvoto i praktikata na pove}eto dr`avi. 7
5. Na{a opredelba e ovde da gi pomestime i samo vo osnovni
crti da gi prika`eme li~nite, politi~kite, ekonomskite, socijalnite,
kulturnite i malcinskite prava kako osnoven izvor na gra|anskiot
status na poedinecot vo na{eto demokratsko op{testvot i vo toj kontekst
da gi sogledame vo najelementarnata nu`na relacija so drugite
ustavnopravni instituti koi se zna~ajni za ustavnosudskata praktika.
I. LI^NI SLOBODI I PRAVA
1. Od gledi{te na me|unarodnoto pravo, li~nite slobodi i prava
se smetaat za imperativni prava (ius cogens), 8 odnosno za apsolutno
zadol`itelni prava za site dr`avi, vklu~itelno i na onie koi ne se
potpisni~ki na me|unardnite konvencii za ~ovekovite slobodi i prava.
So drugi zborovi, so samoto svoe nastanuvawe site dr`avi se dol-
`ni da gi po~ituvaat ovie apsolutni prava, nezavisno dali stanuva
zbor za dr`avjanite, za strancite ili za neprijatelite na konkretnata
dr`ava koja gi dr`i pod svoja jurisdikcija. Ovie prava, isto taka, ne
7
Lazin, \. Me|unarodni ugovori o ljudskim pravima i jugoslovensko zakonodavstvo,
JRKKP, Beograd, 1989, str. 96. Vidi i Avramov. S. Op{ta na~ela kao izvori
me|unarodnog prava, Jugoslovenska revija za me|unarodno pravo, Beograd, 1959/3,
str. 385 i 389.
8
Ius cogens, (za razlika od ius dispositivum) pretstavuva me|unarodno
zadol`ietelno pravo. Toa e onoj del od me|unarodnoto pravo {to go so~inuvaat
normite koi pretstavuvaat osnova na me|unarodniot praven poredok i ne
mo`at da se menuvaat so drugi dogovori pome|u dr`avite, osven po istiot
praven pat po koj nastanale i so odredbi od ista pravna sila, imeno so novi ius
cogens normi. Zadol`itelni normi na me|unarodnoto pravo, na primer, se:
zabrana na upotreba na sila i zakana vo re{avaweto na sporovite me|u dr`avite,
zabrana na zlostorstvoto genocid, na~eloto na zabrana na diskriminacija,
vr{eweto krivi~ni dela protiv ~ove~nosta, zabrana na trgovija so belo
robje, po~ituvawe na suverenosta na dr`avite i nivnata ramnopravnost, po-
~ituvawe na osnovnite ~ovekovi prava.
19