Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

predvideno deka pretresuvaweto e mo`no samo dokolku e verojatno
deka so toa }e se pronajdat tragi ili predmeti va`ni za krivi~nata
postapka.
I ova pravo mo`e da bide ograni~eno, no samo so sudska odluka,
ako e vo pra{awe otkrivawe ili spre~uvawe na kaznivo delo ako toa
go bara za{titata na zdravjeto na drugite lu|e. Toa zna~i, generalno
na~elo vo pogled na vleguvaweto i pretresuvaweto na domot e deka go
nareduva sudot. Edinstveniot isklu~ok od toa na~elo se opravduva so
~l. 26 od Ustavot i ~l. 199 st. 3 ZKP koga kon pretresuvawe mo`e da se
pristapi i bez prethodno predavawe na naredba, kako i bez prethodna
pokana za predavawe na lice ili predmeti, ako se pretpostavuva vooru`en
otpor ili ako e nu`no pri somnevawe deka e storeno te{ko
krivi~no delo {to go storila grupa ili organizacija pretresot da se
izvr{i nenadejno, ili ako pretresuvaweto treba da se izvr{i vo javni
prostorii. Pritoa, policijata e ovlastena da gi zapleni predmetite
za koi bila ovlastena so naredbata (nalogot) za pretresuvawe. Taka,
spored ~l. 200 st. 8 i 9 ZKP, policijata mo`e privremeno da gi odzeme
samo predmetite i ispravi {to se vo vrska so celta na pretresuvaweto
vo dadeniot slu~aj, kako i predmetite {to nemaat vrska so krivi~noto
delo poradi koe e naredeno pretresuvaweto, no koi uka`uvaat na drugo
krivi~no delo za koe se goni po slu`bena dol`nost.. Vo ramkite na
merkite {to gi prezema zaradi otkrivawe na storitelot i krivi~noto
delo (~l. 142 st. 1 ZKP), ili poradi opasnost od odlagawe (~l. 141 st. 1
ZKP), policijata mo`e i pred poveduvaweto istraga da izvr{i
privremeno odzemawe na predmeti {to spored krivi~niot zakonik
treba da se odzemat ili {to mo`at da poslu`at kako dokaz vo krivi~nata
postapka (~l. 203 st. 1 ZKP), ako postojat osnovi za somnevawe
deka e izvr{eno krivi~no delo za koe se goni po slu`bena dol`nost.
Pretresot na lice za celite na krivi~nata postapka dovolno
jasno e reguliran vo istite ~lenovi kako i pretresot na dom (~l. 147
st. 1 i 198-202 ZKP), {to ne mo`e da se ka`e i za ~l. 32 od Zakonot za
vnatre{ni raboti. Inaku, pretresot na lice ima svoe opravduvawe vo
okolnosta deka se vr{i sprema lica za koi osnovano se smeta deka
ukrale dobra ~ie poseduvawe najavno mesto samo po sebe pretstavuva
krivi~no delo (poseduvawe droga ili oru`je), odnosno koga takviot
pretres policijata go vr{i zaradi li{uvawe od sloboda.
Zame{uvaweto vo privatnata sfera na ~ovekot mo`e da se izvr-
{i i preku telesen pregled na obvinetiot (~l. 251 ZKP) ili negovoto
zadol`itelno podveduvawe na psihijatrisko ispituvawe (~l. 250
ZKP).
2. Vo pogled na pravoto na privatnost, interesen e Ustavot na
Portugalija vo koj najprvin e utvrdeno pravoto na sekogo na identitet
na li~nosta, na gra|anska i delovna sposobnost, na dr`avjanstvo, na
dobro ime i glas, na sopstvena slika za sebe i na po~ituawe na privatniot
i semejniot `ivot (~l. 26 st. 1). Vo stavot 2 na istiot ~len e sodr-
149