Dejan Sulejmanov - Ustavn sudstvo (p.1082)

~l. 6 st. 3 od Konvencijata. 142 Me|utoa, ako nacionalnite vlasti ne
uspeat da odgovarat na barawata od ~l. 5 st. 2, apseweto i pritvorot se
nezakonski duri i toga{ koga mo`e da se podvedat pod nekoj od uslovite
od ~l. 5 st. 1 na Konvencijata.
2 0 Pritvor pred sudewe. ^lenot 5 st. 3, koj se odnesuva samo na
kategorijata lica privoreni soglasno ~l. 5 st. 1c od Konvencijata,
predviduva su{tinska garancija so cel li{uvaweto od sloboda da bide
isklu~ok i da se obezbedi sudski nadzor na apseweto i pritvoraweto.
Ili poinaku, celta na ovaa odredba e da se obezbedi sudska kontrola
vrz li{uvaweto od sloboda kako garancija deka nikoj nema samovolno
da bide li{en od sloboda i, {to e mnogu pova`no, obezbeduvawe deka
koe bilo apsewe ili pritvorawe }e bide {to e mo`no pokratko. Pravoto
da ne bide izlo`eno na nepotrebno li{uvawe od sloboda, na
edna{ vo policiska stanica zatvoreno lice, se transformira vo pravo
da ne bide bezpri~inski prolongirano.
So odredbata, vsu{nost, se dava mo`nost za izbor me|u: a) brzo
izveduvawe pred sudija ili drug so zakon ovlasten organ da vr{i sudska
vlast 143 i b) sudewe vo razumen rok ili osloboduvawe na zasegnatoto
lice (osloboduvaweto mo`e da se uslovi so garancija deka zasegnatoto
lice }e se pojavi na sudewe).
a) Pravo na liceto li{eno od sloboda na brzo izveduvawe pred
sudija. Ova pravo, od edna strana, treba da se razlikuva od pravoto na
pravi~no sudewe od ~l. 6 i, od druga strana, od pravoto da se ospori zakonitosta
na pritvoraweto obezbedeno so ~l. 5 st. 4. Ovde e vo pra{awe
obvrska apseweto, odnosno pritvoraweto da se odobri od sudija 144
142
Informiraweto spored ~l. 6 st. 3a, e zamisleno da ovozmo`i obvinetiot
da ja podgotvi svojata odbrana i poradi toa treba da bide celosno.
Inaku, vo na{iot Zakon za krivi~nata postapka postojat pove}e odredbi {to
insistiraat na adekvatno izvestuvawe na obvinetiot vo smisla na ~l. 6 st. 3a
od Evropskata konvencija. Vo taa smisla so ~l. 4 st. 2 ZKP se bara "sekoj da
bide informiran vedna{, na jazik {to go razbira i detalno za delata za koi
se tovari i dokazite protiv nego." Pritoa, pod "deloto za koe se tovari" se
podrazbira dejstvieto {to mu se stava na tovar. Ovaa op{ta odredba natamu e
konkretizirana vo ~l. 210 st. 2 ZKP.
143
Terminot "drug slu`benik koj so zakon e ovlasten so zakon da vr{i
sudska vlast," soglasno Konvencijata treba da se sfati kako lice koe vr{i
sudska funkcija i ispolnuva drugi uslovi od koi sekoj posebno konstituira
garancii za liceto koe e pritvoreno. Vo na{iot praven poredok mo`nosta
drug organ, a ne sud (istra`en sudija) da odlu~uva za opredeluvawe na pritvorot,
sosema e isklu~ena.
144
Na~eloto spored koe za dopu{etnosta na traeweto na pritvorot
odlu~uva samo sud e prifateno vo site ustavi. Spored ustavot na [panija,
privremenoto li{uvawe od sloboda ne mo`e da trae podogo od vremeto {to e
neophodno za proveruvawe so cel za utvrduvawe na faktite i vo sekoj slu~aj
101