21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Studija

Studija

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

op{t haos. No}ta i slobodnoto vreme {to se imalo na pretek go minuvale<br />

zaedno ma`i i `eni, deca i starci, prit<strong>vo</strong>renici i osudenici,<br />

zdravi i fizi~ki ili du{evno bolni lica, obrazovani i nepismeni<br />

itn, itn. Istata sostojba se povtoruvala i za vreme na zaedni~kata rabota<br />

koja {to povremeno se organizirala samo <strong>vo</strong> no<strong>vo</strong>izgradenite zat<strong>vo</strong>ri.<br />

Na zat<strong>vo</strong>renicite im bilo doz<strong>vo</strong>leno da konzumiraat alkohol, da<br />

igraat komar ili na bilo koj drug na~in da se zabavuvaat. Golem del na<br />

onie na koi im bilo do toa, vakvata mo`nost {iroko ja koristele. Toa<br />

doveduvalo do razli~ni napnatosti, karanici, uceni i tepa~ki {to do<br />

maksimum go naru{uvale mirot na postalo`enite zat<strong>vo</strong>renici. Smestuva~kite<br />

uslovi bile od takva priroda {to ne doz<strong>vo</strong>luvale nikakva<br />

mo`nost da se dojde do ~ist <strong>vo</strong>zduh i prirodna svetlost, a poradi ne-<br />

~istotijata i otsust<strong>vo</strong>to na uslovi za odr`uvawe na minimalna higiena<br />

<strong>vo</strong> zat<strong>vo</strong>rite se {irele zarazni bolesti koi ponekoga{ bile prenesuvani<br />

i nad<strong>vo</strong>r od zat<strong>vo</strong>rot vrz slobodnite gra|ani. [ireweto na<br />

epidemii <strong>vo</strong> Anglija bile poznati kako "crni sudski denovi." Poradi<br />

slabata ishrana, zat<strong>vo</strong>renicite bile prisileni na sekakvi otstapki.<br />

So ogled na toa deka sami se izdr`uvale za sekoja usluga trebalo da im<br />

pla}aat na ~uvarite (za dobivawe podobra hrana, sve`a <strong>vo</strong>da i sl.) pa<br />

ottamu se slu~uvalo mnogumina i natamu da ostanat <strong>vo</strong> zat<strong>vo</strong>rot za{to<br />

povtorno se zadol`ile, sega kon s<strong>vo</strong>ite temni~ari. Na presudata se<br />

~ekalo podolgo, a po sekoe zadocnuvawe na zborot na pravdata {ansite<br />

za osloboduvawe stanuvale pomali. Dokolku rodninite i prijatelite<br />

ne mo`ele da gi izvle~at so ispla}awe na nivnite dolgovi <strong>vo</strong> zat<strong>vo</strong>rot<br />

se ostanuvalo do smrtta poradi nekoja bolest ili iscrpenost. Korupcijata<br />

bila redovna pojava me|u stra`arite koi {to gi ~uvale parite<br />

na zat<strong>vo</strong>renicite. Tie ~esto nara~uvale hrana duri i za onie {to odamna<br />

bile mrtvi, a potoa istata poskapo im ja prodavale na ostanatite<br />

zat<strong>vo</strong>renici. Poznata bila i nivnata ne~uvstvitelnost, brutalnost i<br />

sadizam <strong>vo</strong> postapuvaweto, kako i nivnite brojni poroci so koi gi nadminuvale<br />

duri i najagresivnite osudenici.<br />

Vakvata sostojba bila prisutna osobeno <strong>vo</strong> onie zat<strong>vo</strong>ri {to<br />

bile samo prilagodeni za takva namena. Za toa <strong>vo</strong> Anglija naj~esto<br />

bile upotrebuvani ogradnite yidovi na gradskite tvrdini. Tamu kade<br />

{to tie yidini bile tro{ni, ili pak, se javuval nedostig od re{etki,<br />

re{enie se nao|alo <strong>vo</strong> okovuvaweto <strong>vo</strong> prangi i sinxiri. ^estopati<br />

sopstvenikot na zat<strong>vo</strong>rot nemal nikakvi soznanija za redot i sostojbata<br />

<strong>vo</strong> s<strong>vo</strong>jot zat<strong>vo</strong>r. Seta rabota mu bila prepu{tena na lokalniot<br />

~uvar (stra`ar) koj napolno samostojno re{aval za toa koj }e dobie<br />

hrana, <strong>vo</strong>da ili }e bide okovan <strong>vo</strong> zavisnost od dobienite pari od zat<strong>vo</strong>renikot.<br />

Ne postoela bilo kakva inspekcija na zat<strong>vo</strong>rite od strana<br />

na nekoe oficijalno telo {to }e uka`uva na samo<strong>vo</strong>lijata i nehumanite<br />

postapki na ~uvarite i }e gi spre~i <strong>vo</strong> nivnite ne~esni raboti. Od<br />

tie pri~ini umiraweto <strong>vo</strong> zat<strong>vo</strong>rite bilo sosema normalna pojava, a za<br />

mnogu od zat<strong>vo</strong>renicite smrtta bila pomila od suroviot zat<strong>vo</strong>rski re-<br />

99

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!