Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

smetka za storitelot (osudenikot) i potrebata za negoviot tretman
kako uslov za menuvawe na li~nosta }e bidat takvi faktori {to }e vodat
kon prifa}awe na resocijalizacijata. A so sfa}aweto na resocijalizacijata
kako osnovna cel na kaznata li{uvawe od sloboda }e se
sozdade osnovata na moderniot penitencijaren sistem od XX vek.
1. ASOCIJACIONIOT SISTEM (SISTEM NA ZAEDNI^KO
ZATVORAWE) I POJAVATA NA PRVITE REFORMATORI
1. Asocijacioniot sistem pretstavuva na~in na zatvorawe (li-
{uvawe od sloboda) vo adaptirani ili posebno izgradeni zandani i
prifatili{ta kade {to site zatvorenici se dr`at zaedno bez nikakvi
klasifikacioni razvrstuvawe. Vakvoto zatvorawe, {to naj~esto bilo
primenuvano od preventivni pri~ini (procesno-pravni, civilno-pravni
i profilakti~ki) no, vo opredeleni slu~ai i sprema osudeni lica,
e osobeno karakteristi~no za periodot od sredinata na XVI, do krajot
na XVIII vek. Zaedni~koto zatvorawe e, vsu{nost, takov sistem {to se
protega od pojavata na masovnite zatvorawa vo sredniot vek pa se do
pojavata na kaznata li{uvawe od sloboda. Poradi negovata pravna nereguliranost
vo vremeto koga li{uvaweto od sloboda sî u{te ne bilo
afirmirano kako kazna, golem e brojot na onie avtori {to smetaat
deka ovde ne se raboti za sistem, pa vo svoite podelbi ili ednostavno
go ispu{taat ili pak se zadr`uvaat vrz negovata analiza so izri~no
negirawe na negovata sistemska priroda. 207 Moe mislewe e deka otsustvoto
na negovata pravna zasnovanost ne mo`e da zna~i i negacija na
pove}evekovnata praktika na zatvoraweto vo koja {to tokmu elementot
na zaedni~koto `iveewe na zatvorenicite vo ovaa realnost mu
dava belezi {to i te kako mo`at da se voobli~at vo sistem.
Vo zatvorite od ovoj period bea stavani skitnici, pita~i, nevraboteni
lica, napu{teni deca, asocijalni, du{evno bolni i drugi
lica {to pretstavuvale opredelena opasnost za toga{noto op{testvo.
Ne{to podocna, pokraj niv bile smestuvani i osudeni lica i toa najprvin
onie za polesni, a naskoro i za pote{ki krivi~ni dela. Site bile
dr`ani zaedno vo edna ili nekolku prostorii od koi {to bil so~inet
zatvorot. Poradi otsustvoto na bilo kakov red vo grupiraweto na zatvorenicite,
za vremetraeweto na izre~enata merka ili kazna vladeel
207
Za ispu{taweto na ovoj sistem mo`e da se najde izvesno oprevduvawe
vo podelbite od onie avtori {to isklu~ivo se ograni~uvaat vrz analizata
na razvojot na sistemite za izvr{uvawe na kaznite li{uvawe od sloboda. Toa
go dozvoluva okolnosta na sporadi~noto i isklu~itelno upatuvawe na osudenite
lica vo vakot tip zatvori vo nekoi zemji. No koga ve}e se zboruva za
penitencijarni sistemi, a toa zna~i za site oblici na zatvorawe proiznesuvawata
od tipot "ovoj sistem vsu{nost ne e sistem" nemaat nikakvo logi~no
opravduvawe.
98