21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Studija

Studija

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tnuvawa nikako ne se iznesuvaat <strong>vo</strong> javnosta. Te{ko e da se naviknat<br />

gra|anite na pokornost na zakonite koga toa op{test<strong>vo</strong> jasno im veli<br />

deka zakonite se sozdadeni samo za niv i deka nikako ne se odnesuvaat<br />

na priviligiranite, deka se nemilosrdni samo koga se <strong>vo</strong> pra{awe<br />

onie koi ne spa|aat <strong>vo</strong> privilegiraniot stale`. Na toj na~in Hobah so<br />

prili~na ostroumnost go kritikuva op{test<strong>vo</strong>to od s<strong>vo</strong>eto vreme i<br />

prilikite <strong>vo</strong> nego.<br />

Iako trgnuva od apsolutno deterministi~ki pozicii na ~ovekovata<br />

sloboda (fatalizam), toj sepak ne go negira pra<strong>vo</strong>to na dr`avata<br />

da gi kaznuva prestapnicite. 179 Pritoa e osobeno protiv varvartst<strong>vo</strong>to<br />

so koe golem broj nacii gi kaznuvaat `rtvite na s<strong>vo</strong>jata lutina.<br />

Vo taa smisla Holbah veli: "Ako stvarno e vistina deka op{test<strong>vo</strong>to<br />

ima pra<strong>vo</strong> da mu go odzeme `i<strong>vo</strong>tot na s<strong>vo</strong>ite ~lenovi, ako stvarno<br />

e vistina deka smrtta na zlostornikot e beskorisna za nego, a korisna<br />

za op{test<strong>vo</strong>to {to bi trebalo podlaboko da se razgleda, ~ove~nosta<br />

e taa {to bara ovaa smrt barem da ne bide prosledena so nepotrebni<br />

tormozewa so koi preterano strogite zakoni sakaat samata<br />

smrt da ja napravat u{te pote{ka. So taa svirepost nepotrebno se<br />

ma~i `rtvata {to se prinesuva na javna odmazda, go razdraznuva gleda~ot<br />

koj so~uvstvuva so nesre}nikot koj ofka od bolka i se stava na<br />

negova strana. Taa svirepost ne gi zastra{uva lo{ite koi gledaj}i gi<br />

suro<strong>vo</strong>stite stanuvaat u{te posurovi, u{te pogolemi yverovi, u{te pogolemi<br />

neprijateli na s<strong>vo</strong>ite sogra|ani. Koga kaznata so smrt bi bila<br />

poretka i bez bolka, bi imala pogolemo dejst<strong>vo</strong>. 180<br />

Celta na kaznata, Holbah ja gleda <strong>vo</strong> zasta{uva~kata mo} na<br />

predvidenata kazna sprema onie za koi se pretpostavuva deka mo`at da<br />

179<br />

"Ako op{test<strong>vo</strong>to ima pra<strong>vo</strong> da se odr`uva, isto taka ima pra<strong>vo</strong> da<br />

sozdade sredstva za toa s<strong>vo</strong>e samoodr`uvawe. Tie negovi sredstva se zakonite<br />

koi pred <strong>vo</strong>ljata na lu|eto postavuvaat motivi {to imaat s<strong>vo</strong>jst<strong>vo</strong> da gi odvtatat<br />

lu|eto od {tetni postapki... No od druga strana, zakonot nema pra<strong>vo</strong> da gi<br />

kaznuva onie na koi ne im pru`il nu`ni motivi {to mo`ele da vlijaat na nivnata<br />

<strong>vo</strong>lja. Nema pra<strong>vo</strong> da gi kaznuva onie koi op{test<strong>vo</strong>to gi li{ilo od sredstvata<br />

za opstanok, mo`nostite da go ostvarat s<strong>vo</strong>eto umeewe i s<strong>vo</strong>ite talenti,<br />

da rabotat za op{test<strong>vo</strong>to. Zakonot e nepraveden koga gi kaznuva za gre-<br />

{kite koi tie morale da gi storat poradi potrebite na s<strong>vo</strong>jata priroda ili<br />

poradi samoto ustrojst<strong>vo</strong> na op{test<strong>vo</strong>to. Zakonot e nepraveden i nerazumen<br />

koga gi kaznuva zatoa {to odele spored skolonostite koi samoto op{test<strong>vo</strong>,<br />

primerot, javnoto mislewe i op{testvenite <strong>ustanovi</strong> <strong>vo</strong> niv gi odgleduvaat.<br />

Najposle, zakonot ne e praveden koga ne opredeluva kazni {to se srazmerni na<br />

vistinskoto zlo {to na op{test<strong>vo</strong>to mu e naneseno. Kraen stepen na nepravda<br />

i na ludost e koga zakonot do taa mera e zaslepen i gi kaznuva onie koi na<br />

op{test<strong>vo</strong>to mu slu`at korisno." Holbah, P, Sistem prirode, Prosveta, Beograd,<br />

1950, str. 152.<br />

180<br />

Ibid, str. 152-153.<br />

78

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!