Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

ilo podobro i popravedno kaznata da bide naso~ena kon odzemawe na
imotni dobra. Toa bi moralo da bide taka koga site bogatstva bi bile
zaedni~ki i podednakvi, no bidej}i na tu|ata sopstvenost pobrzo se naso~uvaat
onie koi voop{to nemaat imot, pari~nata kazna treba da se
zameni so telesna. 172
Od ovie osnovni stavovi vedna{ se zabele`uva deka Monteskie
ne e protiv nitu edna od kaznite predvideni vo toga{niot represiven
sistem. Toa go poka`uva negoviot strav, ili pomoderno ka`ano, negoviot
uset za op{testvenata realnost vo vreme koga be{e opasno da se
baraat poradikalni promeni vo sistemot na kaznite. Voden od tie pri-
~ini toj gi vlo`uva site svoi usilbi kon doka`uvawe deka so primenata
na preventivnite merki, izreknuvawe poblagi kazni i so delumno
humanizirawe na nivnoto izvr{uvawe mo`at da se postignat pogolemi
efekti vo suzbivaweto na zlostorstvata. Vo taa smisla e negovoto
tvrdewe deka dobriot zakonodavec treba pove}e da nastojuva da gi
spre~uva zlostorstvata so toa {to }e gi razviva dobrite obi~ai, odo-
{to da izrekuva kazni. 173 Vo odbrana na idejata za poblago kaznuvawe
istaknuva argumenti deka lu|eto se naviknuvaat na te{ki kazni i deka
slabee stravot od niv, za{to ~esto se primenuvaat i toa vrz site vidovi
zlostorstva. 174 "Ako se razgleda pri~inata na taa iskol~enost,"
veli natamu Monteskie, "}e se sogleda deka toa po~iva vo nekaznetiot
zlostor, a ne vo ubla`uvaweto na kaznata." 175
Vo zalagaweto na Monteskie za srazmernost me|u zlostorot i
kaznata, 176 lesno se prepoznatlivi ideite na Tomas Mor i pokraj negoviot
nekorekten odnos kon ovoj avtor kogo voop{to ne go citira.
Najposle po odnos na humaniziraweto na na~inot na izvr{uvaweto
na kaznite, Monteskie ne e tolku radikalen kolku {to obi~no mu
se pripi{uva. Me|utoa, mora da se priznae deka vo ovoj pogled zna~at
premnogu 177 i negovite skromni razmisluvawa, osobeno ako se znae deka
se raboti za avtor koj, na primer, crncite ne gi smetal za lu|e. 178
Francuskite enciklopedisti od XVIII vek isto taka se zanimavaa
so problemot na kriminalitetot. Kritikuvaj}i gi toga{nite
lo{i op{testveni priliki i porastot na kriminalitetot vinata ja
172
Ibid, Tom I, str. 211-212.
173
Ibid, Tom I, str. 96.
174
Ibid, Tom I, str. 98-102.
175
Ibid, Tom I, str. 99.
176
Vidi: ibid, Tom I, str. 104-106.
177
Vidi, ibid, Tom I, str. 99, 220 i Tom II, str. 165, 172 i 245.
178
"Nevozmo`no e i da se pomisli deka spomenatite su{testva se lu|e,
za{to ako pretpostavime deka se lu|e, naskoro }e se poveruva deka nie samite
ne sme hristijani"..."Onie za koi stanuva zbor crni se od glava do petici, nosot
im e tolku splesnat taka {to e nevozmo`no nekoj da gi `ali." Ibid, Tom I,
str. 270.
76