Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Od ovaa etapa na ~ovekoviot razvoj vo istorijata se poznati tri
oblici na op{testvena reakcija. Toa se progonuvaweto, odmazdata i
kompozicijata. Vo narednive redovi }e se zadr`ime na nivnite osnovni
karakteristiki.
1. PROGONUVAWE OD ZAEDNICATA
Progonuvaweto od zaednicata e prisilno sredstvo {to retko se
primenuvalo, a bilo naso~eno kon najte{kite zlostorstva so koi se
povreduvale obi~ajnite pravila na gentilnoto ureduvawe. Te`inata
na tie zlostorstva bila opredelena od stepenot na naru{uvaweto na
vnatre{niot integritet i tradicionalnata ramnote`a na odnosite vo
primitivnite zaednici. Takov karakter ima bogohuleweto, ma|epsni-
{tvoto, predavstvoto, trueweto na plemenskite stare{ini, pla{livosta
i sli~ni povedenija. Progonuvaweto se primenuvalo samo sprema
~lenovite na sopstvenite zaednici (interna merka) so ednovremeno
otstranuvawe na poedinecot od sopstvenata zednica. Vo primitivnite
uslovi na zaedni~ko doa|awe do hrana vakvoto otstranuvawe ne dava{e
nikakvi {ansi za samostojno snao|awe vo prirodata i be{e ramno na
smrt. So ogled na krvnoto srodstvo na ~lenovite na zaednicata i nejzinoto
versko obele`je, navedenite povedenija dobivaa tretman na te-
{ki ekscesi {to se naso~eni ne samo protiv plemeto tuku i protiv bo-
`estvata. Zatoa, se smeta{e deka so ovaa merka ne se ostvaruva samo
privatno zadovoluvawe tuku i opredeleno `rtvuvawe zaradi smiruvawe
na bo`jiot gnev predizvikan od storenoto delo. 20 Vo ovaa tendencija
na uni{tuvawe na prestapnikot se izrazuva{e spontana kolektivna
reakcija predizvikana od nagonot za samoodr`uvawe i za~uvuvawe na
religioznite ~uvstva, a seto toa ja ostvaruva{e ulogata na op{testvena
za{tita.
Za najte{ki oblici na ekscesni povedenija se primenuva{e i
merkata li{uvawe od `ivot. Prekr{itelot na nepi{anite normi
be{e prisilen da pomine niz koridor sostaven od negovite soplemenici
koi {to vrz nego frlale kamewa se dotoga{ dodeka ne ja predizvikale
negovata smrt. Od druga strana, za polesni ekscesni povedenija
kolektivnata reakcija be{e pomalku stroga. Vo tie slu~ai se sveduvala
na razni poni`uvawa kako {to se odzemawe na oru`jeto, prisiluvawe
da se jade so ku~iwa namesto so drugite ~lenovi od zaednicata i
drugi vidovi na op{t prezir ili na op{ta moralna osuda. Ne bila me-
|utoa retka ni primenata na poblagi oblici na telesno kaznuvawe.
20
"Prinesuvaweto na ~ove~ki `rtvi be{e vr{eno i pred nejzinata
primena vrz zlostornicite. Koga kolektivnata opasnost go dostigna svojot
vrv ~ovekovite bitija se vetuvaa kako `rtvi zaradi somilost na nebesnite
sili i dobivawe nivna podr{ka" Hentig, von H, op. cit, str. 60.
26