Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

tvoreni bitija. Sekoja nesre}a be{e emanacija na nivnata aktivnost
{to avtomatski sleduva po storenoto zlo. Ako za vreme na `ivotot se
pravele dobri dela mo`e{e da se o~ekuva dlaboka starost, a za storenoto
zlo be{e neizbe`na nesre}ata. Pome|u dobroto i vozvratenata
sre}a i lo{ite povedenija i nesre}ata postoe{e neraskinliva vrska
spored na~eloto: Ergo hok, ergo propter hok.
Kolku da ni izgleda denes toa ~udno, ne mo`at da se negiraat
tvrdewata deka animizmot ima{e va`na uloga vrz planot na op{testvenata
kontrola. Veruvaweto vo silata na najrazli~ni duhovi “go zema{e
zakonot vo svoi race” 6 i so toa se spre~uvaa site vidovi na ekscesni
povedenija. Drug oblik na op{testvena kontrola vo ovoj period ne
postoe{e. Idejata deka storeniot grev i stradaweto sleduvaat edno po
drugo i stravot od nemilosrdniot “udar na gromot” bea dovolni da ja
~uvaat zaednicata od sekakvo zlo na ~ovekot protiv ~ovek.
2. Na povisokoit stepen na divja{tvoto se pronajdeni lakot i
strelata koi stanale glavno oru`je vo lovot i odbranata od neprijatelot.
Vrz taa osnova se razviva podelbata na trudot, a toa doveduva do
izvesno menuvawe na op{testvenite odnosi no, i do takvi promeni {to
se odrazuvaat vrz najprimitivniot oblik na ~ovekovata fantazija. Vo
religioznite pretstavi na primitivniot ~ovek se javuva totemot i negovata
zabrana tabu. So ogled na toa deka lovot stanal edno od osnovnite
sredstva za doa|awe do hrana `ivotnite stanuvaat glaven predmet
na obo`avawe. Tie dobivaat oreol na ne{to sveto, stanuvaat totem,
za{to duhot na umrenite po~nal da se otelotvoruva vo opredeleni `ivotni
koi dobivaat srodni~ki status so ~lenovite na zaednicata, i so
ogled na toa, svojstvo na nivni neprikosnoveni za{titnici. 7 Za noviot
oblik na animisti~kata religija - totemizmot ve}e e karakteristi~no
vospostavuvaweto na negativni pravila na odnesuvawe, odnosno zabrani.
8 Toa e takov sistem na pravila so koi na poedinecot mu se nametnumo`at
da ja predizvikaat milosta na duhovite na nivnite predci so svoeto dobro
povedenie i gri`ata za niv, tie bile spremni da napravat sÒ. Za toa im
slu`ele magiskite obredi. Pove}e za toa: Fiamengo, A. Kako je postla religija,
Narodna kwiga, Beograd, 1952, str. 28-34 i Frezer, X. X. Zlatna granka
(studija za magijata i religijata), Kultura, Skopje, 1952, str. 87-102.
6
Hentig von H, op. cit. str, 51.
7
So otelotvoruvaweto na duhot na pretcite vo nekoe `ivotno toj stanuva
za{titnik na zaednicata vo koja porano se rodil i `iveel, toj se gri`i
za ~lenovite na rodovskata zaednica od koja i samiot poteknal, a taa za{tita
najdobro im ja uka`uva na lu|eto ako dopu{ti da imaat hrana, t.e. da ubijat
mnogu `ivotni, da imaat dobar lov. Kako ~len na nivnata zaednica obo`avanoto
`ivotno stanuva za{titnik na taa zaednica, ja ~uva od zloto, od bolesti
i nesre}i, toa i dava `ivot i zdravje. Fieamengo, A, op. cit, str. 47.
8
Za totemizmot e karakteristi~en tn. tabu koj vo prv red zna~i zabrana
na ubivawe i koristewe na hrana od `ivotni koe vo rodot ili plemeto e
22