Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Prvata faza na ovoj sistem skoro vo celost e prezemena od filadelfiskiot
sistem, so taa otstapka {to ovde osudenite lica ostanuvale
od 9 do 12 meseci, 233 imale obvrska da rabotat no, nemale pravo na
pogodnosti. Me|utoa, i vo ramkite na ovoj stadium vo nekoi zatvori
mo`elo da se dojde do promena na re`imot na izvr{uvaweto. Tie promeni
mo`ele da se sostojat vo podobruvawe na koli~estvoto i kvalitetot
na ishranata, podobruvawe na uslovite za rabota, dozvola da se
~ita opredelena literatura, izu~uvawe na zanaet i sl. Na toj na~in
u{te na samiot po~etok se doa|alo do izvesno rasporeduvawe na osudenicite
vo zavisnost od vidot na pogodnosite {to gi u`ivale.
Glavnata karakteristika na ovaa faza e sepak celosnoto osudeni~ko
osamuvawe (i dewe i no}e) so cel da se strada i razmisluva za
storenoto delo. Od tie pri~ini i ovde ne izostanuvale redovnite poseti
na sve{tenik koj treba{e da go pottiknuva osudenikot na molewe
i kaewe zaradi oprostuvawe na grevovite. Be{e zabraneto dopi{uvawe
so rodnini i prijateli, primaweto pratki i ostvaruvawe na bilo
kakvi kontakti so nadvore{niot svet. Rabotata se organizira{e vo samite
kelii, no i vo zaedni~ki prostorii. Onamu kade {to ima{e uslovi
za vr{ewe na zedni~ka rabota va`e{e principot na mol~ewe, a
strogata disciplina i strogoto kaznuvawe bea u{te edno obele`je {to
pokraj mol~eweto be{e prezemeno od oburskiot sistem.
Vtorata faza e zaedni~ko izdr`uvawe na kaznata. Vo nea se
ostanuvalo najdolgo. Osudenicite go minuvale denot vo zaedni~ka rabota,
a preku no}ta bile smestuvani vo kelii. Dokolku ne postoele
uslovi za no}no osamuvawe se vr{elo smestuvawe i vo zaedni~ki prostorii,
me|utoa, krevetite im bile razdeluvani so pregradi (drveni
paravani). Pri formiraweto na osudeni~kite grupi bile koristeni
opredeleni klasifikacioni kriteriumi. So nivna pomo{ se ovozmo-
`uvalo takvo razvrstuvawe {to trebalo da go spre~i deluvaweto na
kriminalnata zaraza. Od posebno zna~ewe e me|utoa, toa {to vo niv, vo
prv red, se gledalo prikladno sredstvo za sozdavawe razliki vo re`imot
na izdr`uvaweto na kaznata. Tie razliki treba{e da bidat vo
soglasnost so postignatite efekti vo prevospituvaweto. Ottamu be{e
zabraneto bilo kakvo me{awe na osudenicite od razli~ni grupi. Sekoja
grupa be{e smestena vo posebni oddelenija (zatvorski krila), a
nivniot broj zavise{e od objektivnite prostorni uslovi i vidot na
pogodnostite {to vo niv se nudele. Vo takvi uslovi smestuvaweto vo
opredeleno oddelenie zna~e{e i zdobivawe so podobar osudeni~ki status.
Vo toa se sostoe{e smislata na ovoj sistem: stepenest na~in na
izvr{uvawe na kaznata prilagoden za postepeno popravawe na osudeni-
233
Traeweto na ovaa faza varira{e vo razli~ni nacionalni sistemi
no, naj~esto be{e opredeleno spored kriteriumot dol`ina na izre~enata kazna.
Za toa obi~no odlu~uvala zatvorskata uprava no imalo slu~ai kade {to
toa vreme bilo zakonski normirano.
118