Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

mawe na ve}e spe~alenite bodovi. Na toj na~in, celokupnata odgovornost
za neostvarenite rabotni obvrski i disciplinata vo zatvorot
be{e prefrlena vrz samite zatvorenici. Toa pridonese za jaknewe na
odgovornosta kaj sekoj poedinec i razvivawe na grupnata kontrola. Tokmu
zatoa se doa|alo do takva sostojba samite zatvorenici da se gri`at
za raspredelbata na rabotata spored individualnite fizi~ki sposobnosti.
Seto toa vodelo kon razvivawe na nivnata smisla za prijatelstvo,
sorabotka i solidarnost.
Vo ovaa faza na postapuvawe so zatvorenicite bodovite imale
i drugo zna~ewe. Vo eden del se koristele za isplata na tro{ocite za
ishrana, a so niv mo`ela da se plati i zasilen ili "ekstra" obrok.
Pokraj toa za prekuvremena rabota se dobivale i posebni, dopolnitelni
bodovi. Takvata raspredelba me|utoa, ponekoga{ doveduvala i do
opredeleni negativni posledici. @elbata {to pobrgu da se dojde do
niv se pretvorala vo surova trka {to od svoja strana barala posebni
napregawa. Toa doveduvalo do prekumerni iscrpuvawa i razni bolesti.
Vo takvi uslovi rabotata, vsu{nost, stanala dopolnitelna kazna:
izma~uvawe {to vodelo kon celosno gubewe na nejzinata prevospitna
uloga. Kon ova treba da se dodadat i nedostatocite proizlezeni od
otsustvoto na adekvatni kriteriumi za vistinska procenka na zaslu`noto
napregawe. Aproksimativnite procenki, a ponekoga{ i svesni
zloupotrebi bea osobeno prisutni pri opredeluvaweto na povedenieto
{to povlekuva disciplinska kazna a so toa i pomal broj na bodovi. Vo
uslovi koga odmazdata be{e vladea~ka koncepcija vo kaznuvaweto
be{e iluzorno poinakvo rezonirawe na zatvorskata administracija.
Vo poslednata faza doa|a{e do rasturawe na grupite i sekoj
osudenik dobival sopstvena koliba i par~e zemja od ~ija samostojna
obrabotka ja obezbeduval svojata egzistencija. Toa e tn. slobodwa~ka
faza koja {to isto taka trebalo da se pomine so sobirawe na bodovi,
no vo nea zatvorenikot vo sekoj drug pogled bil sloboden. Tuka treba-
{e da se ostvari opredeleno naviknuvawe na op{testvenite odnosi
{to vladeat na sloboda, a osobeno kon po~ituvawe na sopstveniot i
tu|iot imot.
Od prilo`enata organizaciona postavenost na ovoj eksperiment,
mo`e da se vidi eden humanisti~ki streme` vo zatvorskata kolonija
vo Norfolk za sozdavawe zdrava atmosfera vo koja site me|u-
~ove~ki odnosi }e bidat naso~eni kon op{testveno korisni aktivnosti.
Humanisti~kiot streme` na Makonoki se ostvari so pretvoraweto
na ovaa kolonija vo dobro uredena op{testvena zaednica. Pod
negovo rakovodstvo taa go izgubi zna~eweto na brutalen pekol na zemjata
i dobi izgled {to ne se razlikuva od onoj na nekoi od modernite
otvoreni zavodi. Makonoki gi urnal besilkite, im dozvolil na osudenicite
da logoruvaat na svoite rabotili{ta, vospostavil {koli,
potiknuval ~itatelski grupi, daval nagradi, dozvoluval praznuvawe na
116