21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Studija

Studija

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

naso~ena kon iskoristuvawe na osudeni~kiot trud, a ne kon nivno pre<strong>vo</strong>spiruvawe<br />

dovedoa do sosema sprotivni efekti od o~ekuvanite.<br />

Seto toa i <strong>vo</strong> o<strong>vo</strong>j modificiran sistem be{e odraz na sfa}aweto deka<br />

celta na kaznata e zastra{uvawe i stradawe za storenoto delo. Vo negovata<br />

primena be{e postojano prisuten op{tiot stav na krivi~nopravnata<br />

nauka deka osudenoto lice e samo zat<strong>vo</strong>renik koj mora da go<br />

plati s<strong>vo</strong>jot dolg na op{test<strong>vo</strong>to, a izvr{uvaweto na kaznata prisilno<br />

sredst<strong>vo</strong> za ostvaruvawe na spravedliva odmazda.<br />

3. PROGRESIVNI PENITENCIJARNI SISTEMI<br />

3.1. Makonokieviot bodoven eksperiment<br />

Vo vreme koga <strong>vo</strong> SAD i pove}eto evropski zemji ve}e intenzivno<br />

se ostvaruva{e keliskiot sistem na izdr`uvawe na kaznata li{uvawe<br />

od sloboda, dominanten oblik na kaznuvawe <strong>vo</strong> Anglija i natamu<br />

be{e deportacijata. Osnovnata karakteristika na nejzinoto ostvaruvawe<br />

be{e tormozeweto, poni`uvaweto i brutalnoto i suro<strong>vo</strong> kaznuvawe<br />

na deportiranite lica. Vo zat<strong>vo</strong>rskata kolonija na ostro<strong>vo</strong>t Norfolk<br />

ovie lica ne mo`ele da stojat ispraveni pred zat<strong>vo</strong>rskata uprava.<br />

Svedeni na ne~ove~ki su{testva tie bea tepani i za najsitnite prestapi<br />

so specijani kam{ici nare~eni "ma~ka so devet opa{ki". Na<br />

s<strong>vo</strong>ite bolki ne mo`ele da im dadat olesnuvawe, za{to pri kam{ikuvaweto<br />

im bile stavani ~epovi <strong>vo</strong> ustata. Za onie koi ne se pokoruvale<br />

na zat<strong>vo</strong>rskite naredbi i pravila sekoga{ stoe{e spremna i ponekoja<br />

besilka. 228 Vakvata sostoba }e potrae sî do nazna~uvaweto na Aleksandar<br />

Makonoki (Alehsandar Maconoshie) za upravnik na ovaa kolonija.<br />

Toa e ~ovek {to najprvin rabotel kako profesor po geografija<br />

<strong>vo</strong> London, podocna stanal kapetan na kralskata mornarica, a so doa|aweto<br />

<strong>vo</strong> Avstralija (1836) zapo~nal da se interesira za problemite na<br />

izvr{uvaweto na kaznata. Nego<strong>vo</strong>to doa|awe <strong>vo</strong> Norfolk <strong>vo</strong> 1840 godina<br />

}e mu o<strong>vo</strong>zmo`i i sistematsko posvetuvawe na ovie pra{awa. Tuka<br />

}e se obide so interesen eksperiment na izvr{uvawe na kaznata li{uvawe<br />

od sloboda koj poradi originalnosta }e go dobie i nego<strong>vo</strong>to ime.<br />

Toa e poznatiot makonokiev ili bodoven eksperiment, {to trael kratko<br />

vreme i ne nei{ol skoro na nikakva primena <strong>vo</strong> ostanatite delovi<br />

na svetot. 229 O<strong>vo</strong>j fakt me|utoa, ne e pre~ka da mu se posveti zaslu`e-<br />

228<br />

Vidi: [u{kovi}, M. Uslovni otpust, IKSI, Beograd, 1971, str. 16-17.<br />

229<br />

O<strong>vo</strong>j eksperiment }e bide u{te edna{ povtoren samo <strong>vo</strong> oblasniot<br />

zat<strong>vo</strong>r <strong>vo</strong> Birmingem (Birmingham) <strong>vo</strong> Anglija i toa povtorno od strana na<br />

Makonoki. Toj bil nazna~en za upravitel na o<strong>vo</strong>j zat<strong>vo</strong>r <strong>vo</strong> 1849 godina no, na<br />

taa polo`ba ostanal samo dve godini za{to sudiite zadol`eni za o<strong>vo</strong>j zat<strong>vo</strong>r<br />

smetale deka <strong>vo</strong> nego se primenuva premnogu blag re`im. Vidi: Howard, D.L,<br />

op. cit, str. 87-93.<br />

114

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!