Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

stra`ata se ostvaruvala samo edna{ dnevno. Nabrzo be{e sogledan
u`asot predizvikan od smestuva~kite i drugite uslovi vo ovoj zatvor
koi {to so primaweto novi osudenici stanale u{te polo{i. Polo`bata
na osudenicite bila mnogu te{ka i vo zatvorot ^eri Hil. Zatvorenicite
i ovde ne smeele me|usebno da komuniciraat pa duri ni da
se poglednat. Za taa cel posebnite dvor~iwa {to na zapadniot del gi
ima{e sekoja kelija, a koi slu`ele za edno~asovna fizi~ka rekreacija,
bile pregradeni so visoki kameni yidovi. Isto taka za vreme na
verskite obredi (misi) {to bile zadol`itelni za site osudenici se
otvrala samo edna vrata od keliite (no ne i onaa vnatre{nata so re-
{etki), a sredinata na hodnikot se prekriva{e so zavesa. Na toj na~in
osudenicite ne mo`ele da gi vidat onie od sprotivniot red na kelii,
nitu pak sve{tenikot koj isto taka zasolnat stoel na po~etokot na hodnikot.
Vo ovoj zatvor, predaden vo upoteba 1829 godina, osudenite
lica poseduvale samo po edna biblija, no vo svoite }elii mo`ele i da
rabotat i toa naj~esto na izrabotka na ~evli. Osudeni~kata rabota me-
|utoa, ne bila pravilo tuku isklu~itelna privilegija. 215
3. Od ovoj kratok opis na prvite zatvori {to vedna{ bile kopirani
od drugite amerikanski dr`avi mo`at da se nasetat i osnovnite
karakteristiki na filadelfiskiot sistem. Su{tinata e vo toa {to
osudenite lica bile dr`ani vo zasebni kelii dewe i no}e, odvoeni
eden od drug za vreme na celiot tek na izdr`uvaweto na kaznata. Takvoto
osamuvawe be{e opredeleno od dve celi: 1 0 da se spre~i me|usebnoto
{tetno vlijanie me|u zatvorenicite i 2 0 na sekoj osudenik da mu
se ovozmo`i vo mirot na samotijata da odeva (strada) za storenoto zlo
i so razmisluvawe i kaewe da dojde do sopstven moralen (religiozen)
preporod. Vtorata cel na izvr{uvaweto na kaznata li{uvawe od sloboda
proizleze od ideite na Kvekerite koi, kako dominantna religiozna
sekta vo Pensilvanija sî, vsu{nost, i najzaslu`nite za voveduvaweto
na ovoj sistem. Vo nivnoto identifikuvawe na zatvorenicite
so verski isposnici i keliite kako nivni ispovedilnici stoe{e logikata,
deka onie {to zgre{ile mo`at najlesno da go is~istat grevot
ako so ~itawe na religiozna literatura se navedat kon razmisluvawe
za sebe i za svoeto delo. Zatvorenikot treba{e da ja sogleda svojata te-
{ka polo`ba vo koja do{ol poradi storenoto zlo za da mo`e da izrazi
dlaboko pokajuvawe so postojani molitvi do boga zaradi oprostuvawe
i pro~istuvawe na du{ata. Na ovoj na~in sistemot dobi religiozen karakter.
Pokraj toa, zna~ajno e da se istakne deka spored sfa}aweto na
Kvekerite preobrazuvaweto e mo`no i kaj najokoravenite zlostornici,
no deka pokraj religioznoto vospituvawe za toa e potrebno i vr{ewe
naporna osudeni~ka rabota. Me|utoa, zatvorskata uprava vo po~eto-
215
Vidi: Howard, D.L. op. cit, str. 61-62, Barnes and Teeters N, K, Horizonte
in Kriminology, Printice-Hall, Ink, New York, 1953, str. 520 i Eliot, M, op. cit,
str. 489-490.
106