21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Penitencijarni ustanovi vo Makedonija (p.717)

Studija

Studija

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

zacija - Filadelfisko zdru`enie za ubla`uvawe na mizerijata <strong>vo</strong> javnite<br />

zat<strong>vo</strong>ri, od pensilvaniskoto zakonodavno telo izdejstvuvalo Valnut<br />

Strit Xeil (Walnut Street Jail) da go pret<strong>vo</strong>ri <strong>vo</strong> dr`aven zat<strong>vo</strong>r so<br />

cel <strong>vo</strong> nego da se pomestat opasnite i svirepi prestapnici na koi }e<br />

im bide izre~ena kazna zat<strong>vo</strong>rawe so naporna rabota <strong>vo</strong> vreme od nekolku<br />

godini, so {to se e napraven istoriski ~ekor na prefrluvawe<br />

na odgo<strong>vo</strong>rnosta sprema zat<strong>vo</strong>renicite od lokalnite organi na dr`avni<br />

zat<strong>vo</strong>ri.<br />

Vo Valnut Strit Xeil koj stana dr`aven zat<strong>vo</strong>r, pove}eto zat<strong>vo</strong>renici<br />

bile smestuvani <strong>vo</strong> oddelni kelii i preku den bile prisiluvani<br />

na rabota <strong>vo</strong> d<strong>vo</strong>rot na zat<strong>vo</strong>rot. Tie bile anga`irani na tkaewe,<br />

pravewe ~evli na nekoi drugi rutisnki raboti, kako na primer, tepawe<br />

konop i se~ewe drva. Opasnite i svirepi zat<strong>vo</strong>renici bile zat<strong>vo</strong>rani<br />

<strong>vo</strong> samici so zadol`itelno poseduvawe i ~itawe na Biblijata, so<br />

ogled na toa deka starite Kvekeri bile prili~no ~uvstvitelni na nanesuvaweto<br />

telesni bolki i ottamu protiv fizi~na no, ne i protiv mentalna<br />

tortura na zat<strong>vo</strong>renicite.<br />

Konceptot na pokajuvawe bil osnovnata ideja na o<strong>vo</strong>j zat<strong>vo</strong>r <strong>vo</strong><br />

koj smestuvaweto <strong>vo</strong> samici bilo predopredeleno od izbegnuvawe na<br />

zdru`uvaweto na zat<strong>vo</strong>renicite i nivnoto me|usebno lo{o vlijanie.<br />

Me|utoa, poradi prenatrupanosta, opa|aweto na disciplinata i buntovite<br />

<strong>vo</strong> o<strong>vo</strong>j zat<strong>vo</strong>r, konceptot na pokajuvaweto <strong>vo</strong> samici se dovede <strong>vo</strong><br />

pra{awe. Ottamu, samicata bila <strong>vo</strong>vedena i <strong>vo</strong> dvata zat<strong>vo</strong>ri koi toga{<br />

se gradeel <strong>vo</strong> Pitsburg (Pensilvanija) - Zapadniot dr`aven kaznen<br />

za<strong>vo</strong>d (ot<strong>vo</strong>ren <strong>vo</strong> 1826) i <strong>vo</strong> Filadelfija - Isto~niot dr`aven<br />

kaznen za<strong>vo</strong>d (ot<strong>vo</strong>ren 1829). Ovie kazneni za<strong>vo</strong>di so gradba <strong>vo</strong> forma<br />

na trkalo bile ogradeni so masivni kameni yidovi. Takvata konstrukcija<br />

gi spre~uvala zat<strong>vo</strong>renicite da kontaktiraat koi ostanuvale<br />

sami <strong>vo</strong> s<strong>vo</strong>ite kelii, osven koga go koristele d<strong>vo</strong>rot za pro{etka od<br />

eden ~as. Vo o<strong>vo</strong>j sistem izlolacijata na zat<strong>vo</strong>renicite traela do krajot<br />

na izdr`uvaweto na kaznata taka {to tie ja izdr`uvale kazanta bez<br />

da zapoznaat nitu eden od s<strong>vo</strong>ite soosudenici.<br />

Pensilvaniskiot sistem se poka`al mnogu skap zardi cenata na<br />

~ineweto na samicite i slabata eksploatacija na rabotnaat sila na<br />

osudenicite. 214<br />

Vo prviot zat<strong>vo</strong>r na ulicata Valnut sekoja kelija imala dve<br />

vrati {to se zatvarale so `elezni bravi. Vo niv postoel mal prozorec<br />

obezbeden so dva reda `elezni {ipki i bil postaven daleku od dofatot<br />

na zat<strong>vo</strong>renicite taka {to niz nego ne mo`ela da se vidi ni zemjata<br />

ni neboto. Zat<strong>vo</strong>renicite nemale pra<strong>vo</strong> na klupa, masa, krevet ili<br />

bilo kakov drug inventar, osven na osnoven pribor za vr{ewe na fiziolo{ki<br />

potrebi. Me|u niv ne postoele nikakvi kontakti, a vrskata so<br />

214 Abadinsky, H. Crime and Justice, An introduction, Nelson-Hall Publishers,<br />

Chicago, 1987. str. 403-405.<br />

105

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!