van je Leven

30 Interview - tekst ilse ariëns fotografie linelle deunk
31
Edward (links) en Roy
Over
Elkaar
“Er komt bloed in voor en het gaat stinken.” Roy Looman
en kinderboekenschrijver Edward van de Vendel waren
het snel eens. Roy zou het eerlijke en complete verhaal
over kanker vertellen.Veertig zondagmiddagen zat
Edward met hem in een café in Leiden, waar hij luisterde
en noteerde. Het resulteerde in het alom geprezen
jeugdboek Het kankerkampioenschap voor junioren.
Edward (51)
“Toen Roy en ik al heel wat gesprekken
hadden gehad, kreeg mijn
moeder longkanker. Ze zat regelmatig
met vragen over haar ziekte
maar wilde liever niet Googelen. In
plaats daarvan vroeg ze aan mij wat
Roy in zo’n situatie deed. In de tijd
dat Roy ziek was, gaf de vrouw van
zijn elftalleider hem Wijze Woorden,
een spreukenbundeltje met op de
voorkant een peinzende chimpansee.
Op een van de zondagen gooide
hij dat opeens op tafel: ‘Voor je moeder’.
Ze heeft het naast zich in haar
nachtkastje bewaard tot ze stierf.
Ik heb Roy ontmoet via mijn beste
vriendin. Ze kende zijn verhaal en
vond het zo bijzonder dat ze hoopte
dat ik het op zou schrijven. Dat het
zoveel tijd zou kosten, wist ik gelukkig
niet van tevoren. Ik verbaasde
me over Roy’s beeldspraak, zijn
bijzondere kijk op de dingen. Stop!
“Hij gaf me een
verhaal dat
ertoe doet, een
invulling van mijn
schrijverschap”
riep ik dan, dit moet ik precies zo
opschrijven. Je komt als schrijver
zelden zo dichtbij iemand. Dat Roy
zich helemaal gaf, was voor mij een
cadeau. Hij gaf me een verhaal dat
ertoe doet, een invulling van mijn
schrijverschap.
Voordat ik Roy’s verhaal ging
opschrijven, had ik nog nooit van
dichtbij met kanker te maken gehad.
Ik ben er minder bang voor geworden,
omdat hij liet zien dat kanker
je leven verandert, maar in de kern
ook weer niet. Door Roy kon ik mijn
moeder beter begrijpen, bijvoorbeeld
als ze zei: ‘Ik wil dat de dingen
gewoon blijven.’ ‘Mijn werk ging
door, ook toen het steeds slechter
met haar ging, en ik wist dat ik me
daar niet schuldig over hoefde te
voelen.’ Roy bewees ook dat kanker
soms wat van je waardigheid kan
wegnemen, maar nooit de waardigheid
aantast van jou als persoon.
Het hielp dat Roy heel makkelijk
vertelde, met veel grappige details.
Het boek is eerlijk en soms hard,
maar daardoor niet zwaar. Gelukkig,
want de opzet was een jeugdboek te
maken dat iedereen kan lezen. Dat is
gelukt, bewees de vader van Roy: ‘Je
weet dat ik zelden een boek lees’, zei
hij tegen Roy, ‘maar dat van jou las ik
helemaal uit’.”
Roy (21)
“Ik was vijftien toen ik een bult in
mijn nek ontdekte. Een maand later
kwam de diagnose: lymfeklierkanker.
Ik zag voor het eerst mijn ouders
huilen, maar zelf voelde ik niet veel.
Alsof er een orkaan woedde – en ik
was het oog. Zestien chemokuren
waren nodig en al dat gif maakte
een slagveld van mijn lichaam. Toch
zou ik die chemo’s zo weer ondergaan
als ik daarmee had kunnen
voorkomen wat me daarna nog
te wachten stond. Een jaar nadat
ik beter was verklaard, kreeg ik
angstaanvallen waarbij ik dacht
dat ik dood ging. De chemo’s waren
zwaar, maar hadden resultaat. Ik
wist dus waarvoor ik ze onderging.
Tijdens de chemo’s was ik de kankerkampioen.
Ik sprak mezelf en vooral
anderen toe dat ik niet zou verliezen.
Met die doodsangst was het anders.
Ik snapte het niet, gaf mezelf er de
schuld van en schaamde me vooral
heel erg.
Ik had twee maanden last van
angstaanvallen toen ik Edward voor
de eerste keer ontmoette. Dat ik
mijn verhaal aan hem kon vertellen,
heeft ervoor gezorgd dat ze weggingen.
Tweeëneenhalf jaar lang
vertelde ik op zondagmiddag stukje
voor stukje wat ik had meegemaakt.
Na afloop voelde ik me fijn, omdat
ik weer wat rommel in mijn hoofd
netjes in laatjes had opgeslagen.
Het was anders dan praten met mijn
ouders of met vrienden. Edward
luisterde urenlang naar mijn verhalen
zonder te oordelen en zonder
adviezen te geven. Ik vertelde
i kanker.nl/bibliotheek/lymfeklierkanker
Het kankerkampioenschap voor junioren
verscheen dit voorjaar bij Querido en kost € 14,99
alles, dat hadden we de eerste keer
meteen al afgesproken. Veel boeken
over kanker zijn van die Amerikaanse
tranentrekkers. Dat wilde ik
niet. Als ik mijn verhaal vertel, dan
vertel ik het helemaal. Of het boek
zou verkopen, daar was ik niet zo
mee bezig. Ik wilde het vooral voor
mijn ouders, mijn broertjes, familie
en vrienden. Het is mijn manier om
iedereen te bedanken. Ik begin nu
pas echt te begrijpen hoe moeilijk
het geweest moet zijn voor mijn
vader en moeder om machteloos
te moeten toekijken.
Toen ik in het ziekenhuis lag, vroeg
een arts me of ik niet ook dokter
wilde worden. Ik antwoordde dat
ik nóóit meer een ziekenhuis van
binnen wilde zien. Nu zit ik in het
derde jaar van Geneeskunde en wil ik
oncoloog worden, om straks mensen
met kanker de kans te kunnen
geven die ik zelf heb gekregen.”1
“Ik had wat
rommel in mijn
hoofd netjes
in laatjes
opgeslagen”
kracht 31