Katarzyna Więckowska
13.11.2015 • Views
Share Embed Flag

Katarzyna Więckowska

zyciezcukrzyca

zyciezcukrzyca

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
gazetadiabetyk

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

Nowoczesne leczenie<br />

prof. Maciej T. Małecki<br />

Znaczenie zdrowej diety<br />

dr Petra Wilson<br />

Standardy insulinoterapii<br />

prof. Leszek Czupryniak<br />

Stan przedcukrzycowy<br />

prof. Grzegorz Dzida<br />

Badania przesiewowe<br />

dr hab. Tomasz Zdrojewski<br />

Samokontrola glikemii<br />

Jak wybrać glukometr?<br />

<strong>Katarzyna</strong> <strong>Więckowska</strong>:<br />

„Podczas 10 lat choroby, największe znaczenie<br />

miało wsparcie najbliższych, mojej najlepszej<br />

na świecie mamy, siostry i taty, którzy byli<br />

zawsze przy mnie, niezależnie od sytuacji.”<br />

WYDAWCA<br />

PARTNERZY MEDIALNI<br />

PARTNERZY MERYTORYCZNI<br />

PARTNERZY STRATEGICZNI<br />

www.mojacukrzyca.pl<br />

Grafika<br />

Piotr Wiszowaty<br />

piotrwiszowaty@gmail.com

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 2<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Potrzebne jest szersze spojrzenie<br />

Od wielu lat środowisko diabetologiczne zabiega o dostępność dla polskich pacjentów nowoczesnych terapii w cukrzycy<br />

typu 2, które są refundowane właściwie we wszystkich krajach Europy, ale nie w Polsce. W ostatnim czasie spadły<br />

ceny analogów insulin długodziałających, co jest dobrą informacją dla Polskich pacjentów.<br />

Prof. Maciej Małecki<br />

Prezes Polskiego Towarzystwa<br />

Diabetologicznego<br />

Panie Profesorze obchodzimy właśnie Światowy<br />

Dzień Walki z Cukrzycą. Czy rzeczywiście<br />

jest ona tak wielkim problemem i zagrożeniem<br />

w dzisiejszych czasach?<br />

O skali wyzwania świadczy już jej epidemiologia,<br />

bo na świecie dotyka 400 mln osób. Jeżeli<br />

nic nie zrobimy to w ciągu kolejnych 20 lat<br />

przybędzie 200 mln osób i w okolicach 2035<br />

roku będzie na świecie już 600 mln osób chorych<br />

na cukrzycę. W Europie choruje ponad<br />

50 mln osób, a w Polsce prawie 3 mln. Są to<br />

olbrzymie liczby, które przekładają się na realne<br />

problemy – te osoby wymagają opieki medycznej<br />

i stworzenia ram organizacyjnych dla tej<br />

opieki. Ponadto są to osoby, które mają czasami<br />

zmniejszoną produktywność, często dotknięte<br />

są inwalidztwem i pozostają na utrzymaniu<br />

państwa oraz przedwcześnie umierają. Pomijając<br />

fakt, iż jest to duże wyzwanie dla państwa,<br />

należy pamiętać o tym, że przede wszystkim jest<br />

to indywidualny problem. Z jakiejkolwiek perspektywy<br />

nie popatrzymy, problem jest duży.<br />

Rosnąca liczba chorych to rzeczywiście istotne<br />

zagadnienie, ale co wg Pana jest obecnie<br />

największą przeszkodą w naszym kraju, z którą<br />

spotykają się obecnie lekarze i pacjenci na<br />

co dzień?<br />

Jest szereg problemów, które dotyczą refundacji<br />

leków i infrastruktury. Od wielu lat nie możemy<br />

się doczekać dostępności nowoczesnych terapii<br />

w cukrzycy typu 2, refundowanych właściwie we<br />

wszystkich krajach Europy. Terapie te pozwalają<br />

nie tylko na kontrolę poziomu glukozy we krwi,<br />

ale także ułatwiają redukcję masy ciała. Co ważne,<br />

nie powodują wzrostu ryzyka niedocukrzeń, czyli<br />

nagłych, gwałtownych spadków poziomów cukru<br />

we krwi. Po drugie, w Polsce mamy znaczne<br />

braki w infrastrukturze leczniczej, na przykład jest<br />

tylko kilka gabinetów stopy cukrzycowej. Nie ma<br />

odpowiedniego wyposażenia i ram finansowo-<br />

-organizacyjnych, które by motywowały poszczególne<br />

szpitale, przychodnie do stworzenia takich<br />

gabinetów. Przy obecnym sposobie finansowania<br />

stworzenie takiego gabinetu stopy cukrzycowej,<br />

to jest z definicji generowanie zadłużenia<br />

dla jednostki czy to szpitalnej czy ambulatoryjnej.<br />

Brakuje więc pieniędzy, wyposażenia i dobrych<br />

rozwiązań organizacyjno-finansowych, które by<br />

skłaniały do doskonalenia opieki.<br />

Czy refundacja nowych terapii to duży koszt<br />

dla państwa?<br />

Obecnie obowiązujące w Polsce ramy prawne<br />

dają możliwość kontrolowania tego kosztu, poprzez<br />

charakterystykę pacjentów, którzy będą<br />

kwalifikować się do takiej refundacji. Można<br />

wybrać takich pacjentów, którzy odniosą największe<br />

korzyści. Jest kilka nowoczesnych grup<br />

leków obniżających cukier we krwi w cukrzycy<br />

typu 2; generalnie największe korzyści z ich<br />

stosowania odnoszą pacjenci z nasiloną otyłością,<br />

bez uzyskanego celu terapeutycznego, ze<br />

znacznie podwyższonymi poziomami glukozy<br />

i z dużym ryzykiem niedocukrzeń, bądź konsekwencji<br />

tych niedocukrzeń. Można również<br />

dzielić się kosztami z firmami farmaceutycznymi<br />

i po przekroczeniu pewnej liczby pacjentów<br />

otrzymujących dany lek, pozostałe koszty<br />

przechodzą na firmę farmaceutyczną. Narzędzi<br />

jest dużo, tylko trzeba chcieć z nich skorzystać.<br />

Przez cały okres ostatniej kadencji parlamentu,<br />

środowisko diabetologiczne bezskutecznie pukało<br />

do gabinetów decydentów w Ministerstwie<br />

Zdrowia. Nigdy nie doświadczyliśmy odpowiedniego<br />

zrozumienia. Mieliśmy wrażenie, że rozmawiamy<br />

z księgowymi, których interesuje tylko<br />

doraźny, bieżący efekt finansowy, którym brakuje<br />

szerszej perspektywy i szerszego spojrzenia.<br />

Nasze środowisko prezentuje pełen przekrój poglądów<br />

politycznych, jednakże wszyscy mamy<br />

nadzieję, że w związku ze zmianą władzy, ktoś<br />

nas wreszcie wysłucha i dotrą nasze argumenty,<br />

że warto te leki refundować.<br />

Wspomniał Pan Profesor, że jest kilka grup<br />

nowoczesnych leków. Ostatnio mówi się, że<br />

flozyny są nową nadzieją diabetologii. Czy<br />

to prawda?<br />

Flozyny są to preparaty, które pojawiły się w ostatnich<br />

latach. Są one, podobnie jak leki inkretynowe,<br />

nową jakością w leczeniu cukrzycy typu 2.<br />

Obydwie klasy należą do nowych preparatów,<br />

które obniżają poziom cukru we krwi, ale także<br />

zmniejszają masę ciała, nie powodując narastania<br />

ryzyka niedocukrzeń. To jest taka korona, w której<br />

są trzy diamenty nowoczesnej diabetologii<br />

– spadek glukozy, zmniejszenie masy ciała i brak<br />

ryzyka niedocukrzeń. Niewątpliwie flozyny takie<br />

cechy mają a ostatnie badania opublikowane<br />

kilka tygodni temu pokazują, że te trzy cechy<br />

przekładają się na czwartą, niezwykle cenną,<br />

czyli na wydłużanie życia u naszych pacjentów<br />

i na zmniejszenie incydentów sercowo-naczyniowych<br />

takich jak zawał serca czy udar mózgu.<br />

Czy leczenie insuliną jest konieczne w każdym<br />

przypadku?<br />

Leczenie insuliną jest niezbędne w cukrzycy<br />

typu 1., czyli cukrzycy o gwałtownym początku,<br />

dotykającej ludzi młodych, dzieci. Jeżeli chodzi<br />

o pacjentów chorych na cukrzycę typu 2., to<br />

w większości na początku leczenia nie wymagają<br />

oni insulinoterapii, a dopiero wraz z upływem<br />

czasu i postępem choroby wprowadza się<br />

insulinę. Można powiedzieć, że statystycznie co<br />

drugi pacjent z cukrzycą typu 2 obecnie jest leczony<br />

insuliną.<br />

Dla tych osób istotne są zapewne zmiany,<br />

które pojawiły się na liście leków refundowanych<br />

obowiązującej od 1 listopada.<br />

Spadły ceny analogów długodziałających,<br />

tych które były refundowane od kilku<br />

lat, a których cena wzrosła we wrześniu,<br />

w związku z pojawieniem się preparatu<br />

biopodobnego. Ministerstwo nie podjęło<br />

odpowiednio wcześnie rozmów z firmami,<br />

żeby wynegocjować z nimi nowe warunki<br />

cenowe preparatów, jakie były dotychczas<br />

dostępne i którymi to preparatami leczona<br />

jest znaczna liczba osób. Te preparaty wobec<br />

obniżenia podstawy refundacji, z dnia<br />

na dzień zdrożały. Obecnie ceny dla pacjenta<br />

wróciły mniej więcej do poziomu,<br />

który był jeszcze niedawno. Jest to o tyle<br />

ważne, gdyż mówimy o dziesiątkach tysięcy<br />

pacjentów, a zmiana insuliny to nie jest<br />

proces, który można łatwo z dnia na dzień<br />

przeprowadzić. W tej sytuacji w grę wchodzi<br />

na przykład wymiana pena, którego obsługi<br />

trzeba się nauczyć a musimy pamiętać, że<br />

z reguły to są starsze osoby, mające swoje<br />

przyzwyczajenia. Co więcej jedna z tych<br />

wcześniej stosowanych insulin ma w ogóle<br />

nieco inne właściwości medyczne, więc potencjalne<br />

przestawienie na nowy preparat<br />

wymaga też zmiany dawkowania, a czasami<br />

modyfikacji liczby wstrzyknięć. Należy<br />

tu nadmienić, że pojawienie się insuliny<br />

biopodobnej jest to zjawisko samo w sobie<br />

korzystne, gdyż w normalnych warunkach<br />

na świecie powoduje obniżenie cen insulin.<br />

Jednak trzeba zadbać o wszystkie szczegóły<br />

przy ich wprowadzeniu na rynek, tak aby nie<br />

stracić z pola widzenia dobra pacjenta.<br />

Hasłem tegorocznego Światowego Dnia<br />

Walki z Cukrzycą jest zdrowa dieta. Dlaczego<br />

ma to tak duże znaczenie?<br />

Nie ma dobrego leczenia cukrzycy bez zdrowej,<br />

dobrej diety. To jest tak samo ważne jak<br />

stosowanie insuliny czy doustnych leków. Mówimy<br />

zresztą nie tylko o leczeniu cukrzycy,<br />

ale także o prewencji cukrzycy typu 2. Dieta<br />

chorego na cukrzycę nie musi być nudna ani<br />

niesmaczna. W gruncie rzeczy liczba wyłączeń<br />

nie jest tak duża, dotyczy głównie cukrów<br />

prostych czyli klasycznych słodyczy. Najważniejsza<br />

jest świadomość tego, żeby kontrolować<br />

liczbę kalorii. •

3 ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Właściwe leczenie insuliną<br />

Leczenie analogami insulin długodziałających, znacznie bardziej zbliżonymi do profilu działania insuliny zdrowego człowieka,<br />

jest światowym standardem. Obecnie wiodąca firma na rynku obniżyła cenę swojej insuliny, dzięki temu pacjenci będą mogli<br />

kontynuować leczenie insuliną, którą już znają i która była wyborem ich i ich lekarzy.<br />

Prof. Leszek Czupryniak<br />

Prezes Polskiego Towarzystwa<br />

Diabetologicznego w latach<br />

2011–15, kierownik Kliniki Chorób<br />

Wewnętrznych i Diabetologii WUM<br />

Na czym polega leczenie insuliną?<br />

Nasza dieta w przewadze składa się z cukrów<br />

czyli węglowodanów, a glukoza – cukier prosty<br />

– jest najlepszym źródłem energii dla komórek<br />

organizmu. W procesie uzyskiwania energii<br />

z pożywienia, insulina odgrywa bardzo ważną<br />

rolę. Przedstawiając to obrazowo jest ona kluczem,<br />

który otwiera komórki naszego organizmu<br />

dla glukozy i jeżeli jej zabraknie lub błędnie<br />

ona działa, to komórki nie mogą wchłonąć<br />

i spalić glukozy. Głównym celem insulinoterapii<br />

jest obniżenie poziomu cukru we krwi i doprowadzenie<br />

do sytuacji, w której organizm może<br />

z tego cukru korzystać.<br />

Jak obecnie wygląda insulinoterapia w krajach<br />

europejskich?<br />

W Europie dużo częściej niż w Polsce stosowane<br />

są analogi długodziałające i szybkodziałające,<br />

które są znacznie bardziej zbliżone do<br />

profilu działania insuliny zdrowego człowieka.<br />

Odpowiednio poprawiono cząsteczkę insuliny,<br />

dzięki czemu wchłania się ona albo szybciej<br />

(w przypadku analogów szybkodziałających)<br />

albo wolniej (analogi długodziałające), tak by<br />

móc jak najbardziej odtworzyć fizjologiczny<br />

proces wydzielania insuliny. Analogi insuliny<br />

są powszechnie wykorzystywane na świecie<br />

do leczenia cukrzycy typu 1, należy jednak<br />

zaznaczyć, że w większości krajów te insuliny<br />

dla pacjentów są tam bezpłatne. W Polsce również<br />

leczymy analogami, ale nie są one niestety<br />

w pełni refundowane przez państwo. Obecnie<br />

nikt nie ma wątpliwości, że w przypadku<br />

cukrzycy typu 1 analogi te powinny być bezpłatne,<br />

gdyż gwarantują możliwie najlepsze<br />

leczenie cukrzycy.<br />

Jakie są koszty dla pacjenta, stosowania<br />

analogów insulin długodziałających?<br />

We wrześniu na liście refundacyjnej, w związku<br />

z wprowadzeniem insuliny biopodobnej<br />

i obniżeniem podstawy refundacyjnej, wzrosły<br />

ceny insulin będących wcześniej na rynku.<br />

Obecnie wiodąca firma na rynku obniżyła cenę<br />

swojej insuliny, dzięki temu pacjent będzie<br />

mógł korzystać z insuliny na takich samych<br />

warunkach jak przed wrześniem. Jeżeli chory<br />

używa 50 jednostek na dobę, to w tej sytuacji<br />

koszt jego miesięcznej terapii wynosi ok. 70 zł.<br />

Większość chorych używa dziennie mniej jednostek,<br />

więc oczywiście cena terapii jest dla<br />

nich jeszcze niższa.<br />

Czym jest insulina biopodobna?<br />

W momencie kiedy firma opracowuje nowy lek,<br />

otrzymuje na pewien okres patent i nikt inny nie<br />

może danego leku produkować. Po wygaśnięciu<br />

patentu, na rynku pojawiają się leki odtwórcze<br />

produkowane przez inne firmy – w przypadku<br />

tabletek, które jest znacznie łatwiej wyprodukować,<br />

jest to sytuacja powszechna dlatego<br />

mamy wielu producentów leków generycznych.<br />

Insulina jest znacznie trudniejsza w wyprodukowaniu,<br />

gdyż jest białkiem składającym się<br />

z 51 aminokwasów. Dla zobrazowania można<br />

przyjąć, że jeden aminokwas to standardowy<br />

jeden lek w tabletce. Z tego powodu firmy wolą,<br />

by określać insuliny odtwórcze mianem biopodobnych<br />

– czyli podobnych pod względem<br />

działania biologicznego do leku oryginalnego.<br />

Istnieją różne opinie na ten temat – jedni uważają,<br />

że są to różne leki, bo różnią się warunkami<br />

produkcji a inni, że „idealnie” takie same, bo mają<br />

identyczną strukturę aminokwasową. Badania<br />

przedrejestracyjne wskazują, że skuteczność<br />

i bezpieczeństwo działania leków biopodobnych<br />

są bardzo zbliżone do tych charakteryzujących<br />

leki oryginalne.<br />

Jak to zagadnienie przekłada się na życie<br />

pacjentów?<br />

W przypadku stosowania insuliny, dla pacjenta<br />

jest to często kwestia przyzwyczajeń, przekonania,<br />

że dana insulina dobrze działa oraz zaufania<br />

do danego leku. Musimy pamiętać, że<br />

do każdej stosuje się inny wstrzykiwacz. Jest<br />

on rzeczą tak prywatną dla chorego, jak np.<br />

szczoteczka dla zębów. Pacjent często nosi<br />

go zawsze przy sobie i doskonale zna zasady<br />

jego obsługi, a co za tym idzie jest pewien,<br />

że w razie potrzeby poda sobie odpowiednią<br />

dawkę insuliny. Pozwala to choremu zachować<br />

wysokie poczucie bezpieczeństwa. Chory<br />

używa danej insuliny; wie jak na niego działa,<br />

wiele razy pomogła mu dana terapii i się nie<br />

zawiódł, więc to zrozumiałe że nie chce tego<br />

zmieniać, tylko ze względu na drobną różnicę<br />

w cenie. Pamiętajmy, że są to niezwykle ważne<br />

kwestie i nie powinno doprowadzać się do sytuacji,<br />

w której zmiany ceny zmuszają chorych<br />

do zmiany stosowanego od lat, skutecznego<br />

i bezpiecznego leczenia. Zwracamy oczywiście<br />

uwagę na to, że biopodobny lek musi być<br />

i jest tańszy od oryginału. Dla pacjentów jest to<br />

wydarzenie korzystniejsze, gdyż uwalniane są<br />

narzędzia wolnego rynku. Nie możemy jednak<br />

mówić o żadnej przełomowej sytuacji, gdyż nie<br />

pojawił się nowy lek, ani nowa cząsteczka. Jest<br />

to po prostu preparat z tej samej kategorii co<br />

dostępne już wcześniej, a niższa cena poprawia<br />

jego dostępność. •<br />

Dla skutecznego leczenia cukrzycy,<br />

potrzebna jest między innymi ustabilizowana<br />

terapia. Niekorzystnie wydają<br />

się więc wszystkie ruchy cenowe, które mogą<br />

zmusić lekarzy i pacjentów do zmiany dotychczasowego<br />

leczenia. Obniżenie limitu refundacyjnego<br />

w grupie analogów długodziałających<br />

insuliny, skutkowało wzrostem odpłatności dla<br />

pacjenta za oryginalne analogi insuliny długodziałającej.<br />

Dzięki decyzji producenta, nowa lista<br />

leków refundacyjnych przywróciła od listopada<br />

odpłatność za najczęściej używaną przez<br />

pacjentów insulinę długodziałającą, do poziomu<br />

cen sprzed poprzedniej zmiany. Przywróciła<br />

cenę, do której nasi pacjenci zdążyli się już<br />

przyzwyczaić. Pozwoli to im na kontynuowanie<br />

leczenia insuliną, którą już znają, doceniają i która<br />

była ich wyborem i ich lekarzy.<br />

Leczenie analogami insulin długodziałających<br />

jest obecnie światowym standardem. We wrześniu<br />

pojawiła się w tej grupie insulina biopodobna,<br />

która jest podobnie bezpieczna i skuteczna<br />

co insulina oryginalna. Trzeba jednak pamiętać,<br />

że insulina innego producenta wymaga do podawania<br />

odmiennego pena. To powoduje, że<br />

pacjent, zmieniając lek, zmienia też pen, którego<br />

obsługi musi się nauczyć a lekarz lub pielęgniarka<br />

muszą sprawdzić poprawność podawania insuliny.<br />

Zamiana leku na biopodobny może wymagać<br />

również modyfikacji dawki insuliny. Zobowiązuje<br />

to pacjenta i lekarza do wzmożonej kontroli skuteczności<br />

terapii po zmianie leczenia.<br />

Musimy pamiętać, że osoba z cukrzycą to<br />

nie pacjent jednorazowy, który przychodzi<br />

z przeziębieniem. To pacjent, który jest leczony<br />

przez wiele lat. W leczeniu ambulatoryjnym,<br />

zwłaszcza osób z chorobami przewlekłymi, wiele<br />

decyzji leczniczych podejmujemy wspólnie<br />

z pacjentami. Te decyzje opieramy także na<br />

podstawie możliwości ekonomicznych naszych<br />

pacjentów. Ani lekarze, ani pacjenci nie są zwolennikami<br />

zmiany terapii, jeśli nie ma ku temu<br />

przesłanek medycznych. Wiemy, że jeżeli leczenie<br />

cukrzycy jest mniej skuteczne to dochodzi<br />

do rozwoju przewlekłych powikłań tej choroby.<br />

Koszty leczenia przewlekłych powikłań stanowią<br />

nawet do 80% wydatków budżetu państwa na<br />

leczenie osoby z cukrzycą. Marzeniem wszystkich<br />

lekarzy jest tak skuteczne leczenie pacjentów,<br />

żeby nigdy nie doszło u nich do rozwoju<br />

powikłań. Pozwoliłoby to na bezpieczne życie<br />

z cukrzycą, ale również na realne oszczędności<br />

w budżecie państwa i wydatkach na leczenie<br />

chorych. •<br />

Dr Andrzej Paciorkowski<br />

Koordynator<br />

Programu Edukacyjnego<br />

„Szkoła Cukrzycy”<br />

Federacji<br />

„Porozumienie Zielonogórskie”<br />

<strong>Katarzyna</strong> <strong>Więckowska</strong><br />

Studentka dietetyki<br />

Uniwersytetu Śląskiego<br />

Jak informacja o chorobie wpłynęła na Pani życie?<br />

Zdiagnozowanie cukrzycy u jedenastolatki,<br />

współczesnej medycynie zajęło ponad pół roku.<br />

Wycieńczona trafiłam na pogotowie, gdzie życie<br />

całej rodziny wywróciło się do góry nogami. Były<br />

łzy, niedowierzanie i niekończące się pytania: jak<br />

to teraz będzie. Po trzech tygodniach spędzonych<br />

w szpitalu, gdzie nauczono mnie żyć od nowa,<br />

wróciłam do szkoły. Przez dyrekcję i nauczycieli<br />

zostałam odebrana jako nowy problem. Rówieśnicy<br />

natomiast byli zaintrygowani zmianami, jakie<br />

nastąpiły w moim życiu. Do dziś, dla osób, które po<br />

raz pierwszy mnie spotykają widok pompy insulinowej<br />

czy pomiaru cukru jest czymś ekscytującym.<br />

Wiele z nich wypytuje o chorobę w sposób<br />

delikatny i życzliwy, ale w przeszłości spotkałam się<br />

też z oskarżeniami, że wykorzystuję chorobę np.<br />

aby dostać więcej czasu na egzaminach.<br />

Czym różni się Pani dzień od innych osób?<br />

Każdy dzień zaczynam od pomiaru cukru, podania<br />

insuliny i śniadania. Później mój dzień<br />

nie odbiega od typowego dnia młodej osoby,<br />

pomijając kilkanaście badań stężenia glikemii,<br />

ważenia i przeliczania każdego posiłku oraz<br />

podawania insuliny (śmiech). Tak naprawdę,<br />

mój dzień ma niewiele wspólnego z dobą<br />

„statystycznego Kowalskiego”. Podczas 10 lat<br />

choroby, największe znaczenie miało (i nadal<br />

ma) wsparcie najbliższych, mojej najlepszej na<br />

świcie mamy, siostry i taty, którzy byli zawsze<br />

przy mnie, niezależnie od sytuacji. Choroba<br />

pozwoliła mi też nawiązać wiele przyjaźni na<br />

całe życie. Jedną z nich jest znajomość z moją<br />

panią diabetolog, która potrafiła do mnie dotrzeć<br />

w czasie największego buntu czy z panią<br />

Kamilą Kubiak.<br />

Czym jest akacja ChouChou dla diabetyków?<br />

ChouChou wkręcające, cukru pilnujące, to przepiękny<br />

motywator stworzony specjalnie z myślą<br />

o młodych diabetykach. Kiedy jesteśmy zabiegani<br />

wystarczy spojrzeć na nadgarstek, żeby<br />

przypomnieć sobie, o tym co w naszym życiu<br />

jest najistotniejsze. Wewnątrz widnieje napis<br />

„Zmierzyłeś? Podałeś? Zjedź!”. Jest to alarm zmuszający<br />

nas do regularnej samokontroli. Część<br />

zysku ze sprzedaży ChouChou dla diabetyków<br />

zostanie przekazane na „słodki kalendarz”. Jest<br />

to połączenie terminarza z dzienniczkiem samokontroli,<br />

ukierunkowane na możliwie proste,<br />

szybkie i efektowne prowadzenie zapisków<br />

związanych z cukrzycą. Stworzenie kalendarza<br />

jest moim ogromny marzeniem, ponieważ<br />

umożliwi on tysiącom diabetyków łatwiejsze<br />

życie z chorobą. •

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 4<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Wyzwania diabetologii<br />

Z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą zapytaliśmy ekspertów, od lat aktywnie działających<br />

dla poprawy opieki diabetologicznej w Polsce, jakie problemy dotykają polskich pacjentów i co ich zdaniem<br />

należałoby zmienić aby poprawić obecną sytuację.<br />

Igor Grzesiak<br />

Instytut Praw Pacjenta<br />

i Edukacji Zdrowotnej<br />

Koalicja na Rzecz Walki<br />

z Cukrzycą<br />

Miliony ludzi na świecie choruje na<br />

cukrzycę. Według danych IDF (Międzynarodowej<br />

Organizacji Diabetologicznej)<br />

chorobą dotkniętych jest już 387<br />

milionów osób na świecie. Polska w najbliższym<br />

czasie będzie więc musiała zmierzyć się z tym<br />

narastającym problemem epidemiologicznym,<br />

związanym z rosnącym odsetkiem nowych zachorowań,<br />

a także rzeszą osób żyjących z cukrzycą<br />

i borykających się z groźnymi powikłaniami.<br />

Już dziś z cukrzycą zmaga się 3 mln Polaków,<br />

z czego ok. 1 mln jeszcze o tym nie wie.<br />

Skuteczna walka z tą epidemią nie będzie<br />

możliwa bez dobrze opracowanej strategii<br />

oraz wieloletniego planu działania, który określi<br />

priorytetowe obszary działania w zakresie prewencji,<br />

leczenia i jakości życia osób z cukrzycą.<br />

Konieczna jest zmiana podejścia do cukrzycy<br />

w systemie ochrony zdrowia i spojrzenie na<br />

chorobę w sposób interdyscyplinarny. Cukrzycę<br />

należy przede wszystkim określić jako<br />

chorobę społeczną, a co za tym idzie stworzyć<br />

kompleksowy systemu działań, mających na<br />

celu zwiększenie wykrywalności cukrzycy,<br />

zmniejszenie odsetka nowych zachorowań<br />

a także ograniczenie powikłań u osób chorujących<br />

na cukrzycę.<br />

Jednym z najważniejszych zadań Państwa<br />

w najbliższych latach powinno być wdrożenie<br />

długofalowej strategii przeciwdziałania cukrzycy.<br />

Cukrzyca nie tylko musi się stać jednym<br />

z priorytetów zdrowotnych, ale także muszą zostać<br />

podjęte zdecydowane kroki profilaktyczne.<br />

Kierunkiem w stronę takiego podejścia jest<br />

projekt pt. „Cukrzyca 2025. Strategia prewencji<br />

i leczenia cukrzycy w Polsce 2015–2025”. Przygotowany<br />

przez organizacje diabetologiczne<br />

oraz ekspertów dokument strategiczny definiuje<br />

wyzwania oraz kluczowe obszary priorytetowych<br />

działań, które muszą zostać podjęte<br />

w najbliższym czasie. Te zmiany powinny się<br />

dokonać na wielu poziomach: indywidualnym,<br />

społecznym i systemowym.<br />

Rok 2025 wydaje się dość odległy. Tak długa<br />

perspektywa rzadko jest uwzględniana w planach<br />

zdrowotnych. Abyśmy jednak mogli za<br />

dziesięć lat zmniejszyć drastycznie rosnące<br />

wskaźniki cukrzycy, musimy podjąć szereg<br />

działań już dzisiaj. •<br />

Alicja Szewczyk<br />

Przewodnicząca Polskiej Federacji<br />

Edukacji w Diabetologii<br />

Życie z cukrzycą wymaga zmiany<br />

nawyków i wdrożenia ściśle określonych<br />

zachowań. Pacjent musi<br />

uzyskać o nich wiedzę, nauczyć się ich realizacji<br />

i zostać zmotywowanym do konsekwentnego<br />

ich stosowania. Na tym polega<br />

udział pacjenta w leczeniu choroby i to<br />

współuczestnictwo musi zostać zaplanowane<br />

na całe życie. Edukacja terapeutyczna<br />

służy formułowaniu długoterminowych celów<br />

terapii, czyli ustaleniu udziału pacjenta<br />

w leczeniu cukrzycy.<br />

Wiedza pacjenta o chorobie poprawia<br />

jego współpracę z personelem medycznym.<br />

Edukacja jest szczególnie ważna w cukrzycy,<br />

ponieważ stosowanie się chorych do zaleceń<br />

medycznych pomaga lepiej kontrolować<br />

chorobę. To oznacza możliwość zapobiegania<br />

powstawaniu ostrych i przewlekłych<br />

powikłań cukrzycy i lepszą jakość życia, życie<br />

w lepszym zdrowiu. Edukacja może bardzo<br />

istotnie poprawić efektywność procesu leczniczego<br />

prowadzonego przez personel medyczny.<br />

Dzięki temu postęp choroby zostaje<br />

zahamowany i nie czyni ona spustoszenia<br />

w organizmie, co pozwala choremu wieść<br />

normalne życie.<br />

Kluczowe wyzwania to po pierwsze: wprowadzenie<br />

do polskiego systemu ochrony<br />

zdrowia stanowiska edukatora ds. diabetologii.<br />

Da to pacjentom szeroki dostęp do edukacji<br />

niezbędnej w terapii cukrzycy – a w rezultacie<br />

przyczyni się do poprawy zdrowia<br />

i jakości życia pacjentów diabetologicznych<br />

oraz redukcji powikłań cukrzycy, a także<br />

przyniesie duże oszczędności dla systemu<br />

ochrony zdrowia.<br />

Po drugie: aby tak się stało, edukacja terapeutyczna<br />

w cukrzycy powinna być odrębnym<br />

świadczeniem kontraktowanym przez<br />

Narodowy Fundusz Zdrowia, zaś edukator ds.<br />

diabetologii – profesjonalistą zatrudnianym<br />

obligatoryjnie w placówkach medycznych<br />

określonego typu.<br />

Po trzecie: profilaktyka – potrzebne jest<br />

zachęcanie Polaków do uprawiania sportu,<br />

kontroli stresu, stosowania właściwej diety, bo<br />

zdrowy tryb życia może uchronić przed zachorowaniem<br />

nie tylko na cukrzycę. •<br />

Andrzej Bauman<br />

Prezes Zarządu Głównego<br />

Polskiego Stowarzyszenia<br />

Diabetyków<br />

Opieka diabetologiczna w Polsce niestety<br />

nadal pozostawia bardzo wiele<br />

do życzenia. Wszelkie europejskie<br />

rankingi od lat stawiają nas na jednym z ostatnich<br />

miejsc pod tym względem.<br />

Czasami można odnieść wrażenie, że cukrzyca<br />

jest dla decydentów jakąś wielką, mityczną<br />

bestią, z którą nie chcą się zmierzyć. A przecież<br />

liczba chorych rośnie lawinowo! Udawanie,<br />

że problemu nie ma, jest niesłychanie krótkowzroczne.<br />

Już ponad 3 miliony osób w naszym<br />

społeczeństwie to diabetycy, a będzie nas coraz<br />

więcej. Mając na uwadze fakt, że nieleczona<br />

lub źle leczona cukrzyca przynosi katastrofalne<br />

skutki, decydenci powinni zrozumieć w końcu<br />

powagę tej choroby.<br />

Leki, które w innych krajach europejskich,<br />

nawet mniej zamożnych, od dawna są standardem,<br />

w Polsce nie podlegają refundacji.<br />

Leczenie powikłań również pozostawia wiele<br />

do życzenia, zwłaszcza stopy cukrzycowej.<br />

Państwo polskie promuje obcinanie nóg zamiast<br />

je leczyć, co jest ciężkim do zrozumienia<br />

paradoksem. Czy naprawdę lepiej wypłacać<br />

inwalidom renty do końca życia niż ratować<br />

ich stopy?<br />

Zbyt niewielu mamy również lekarzy diabetologów,<br />

a na wizytę czeka się miesiącami.<br />

Potrzeba nam edukatorów, czyli osób zajmujących<br />

się tylko i wyłącznie edukacją pacjenta,<br />

gdyż stan edukacji cukrzycowej jest w Polsce<br />

wręcz tragiczny. Chorzy zbyt mało wiedzą<br />

o swojej chorobie, nie rozumieją podstawowych<br />

zaleceń i szkodzą sami sobie poprzez<br />

ignorowanie wytycznych. Specjalistyczne sanatoria<br />

dla dzieci i dorosłych z cukrzycą także<br />

przynosiłyby wiele pożytku.<br />

Z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą<br />

życzę wszystkim diabetykom, aby z jednej strony<br />

dbali o siebie, a z drugiej aby nasze państwo<br />

zechciało wreszcie bardziej się o nas zatroszczyć,<br />

do czego Polskie Stowarzyszenie Diabetyków<br />

będzie je wytrwale zachęcać. Tym, którzy<br />

jeszcze cukrzycy nie mają, ale są nią zagrożeni,<br />

polecam przestrzeganie zasad zdrowego stylu<br />

życia. Póki co cukrzyca to choroba nieuleczalna,<br />

a przy tym dość uciążliwa, nie fundujmy jej<br />

sobie na własne życzenie. •<br />

Jerzy Magiera<br />

Twórca największego<br />

portalu dla diabetyków<br />

– mojacukrzyca.org<br />

Niestety wzrasta liczba osób chorych<br />

na cukrzycę. Niezwykle ważna jest<br />

profilaktyka i kontrolne badania,<br />

które powinny (a nie zawsze są) być wykonywane<br />

u każdego, a szczególnie u osób z tzw.<br />

grupy ryzyka. Znacznie lepiej jest przeciwdziałać<br />

i zapobiegać chorobie, niż później ją<br />

leczyć, co jest znacznie droższe. Przy cukrzycy<br />

typu 2 możliwa jest prewencja – istotnym<br />

jest właściwy styl odżywiania, edukacja oraz<br />

aktywność fizyczna.<br />

Na diabetyków czekają różnego rodzaju<br />

problemy. Młodzi diabetycy, a właściwie ich<br />

rodzice i opiekunowie, spotykają się z proble-<br />

mem znalezienia odpowiedniego przedszkola<br />

i szkoły, do której może uczęszczać ich pociecha.<br />

Często dyrektorzy odmawiają przyjęć,<br />

bojąc się odpowiedzialności za stan zdrowia<br />

dziecka. Potrzeba więcej energii skierować<br />

na szkolenia kadry pedagogicznej w temacie<br />

cukrzycy. Nie ma bowiem nic gorszego, jak<br />

strach nauczycieli spowodowany niewiedzą.<br />

Chorzy narzekają na zbyt wysokie ceny leków<br />

koniecznych do życia. Zbyt wiele płaci<br />

się za insuliny, w szczególności za analogi<br />

insulin, które w wielu europejskich krajach są<br />

darmowe. Nieprecyzyjne są kryteria refundacji<br />

analogów długodziałających w cukrzycy<br />

typu 2. Refundacja należy się pacjentowi,<br />

który źle prowadzi cukrzycę, a gdy osiąga<br />

lepsze wyniki – refundacja przestaje obowiązywać.<br />

Wciąż nierefundowana jest terapia<br />

przy pomocy leków inkretynowych. W ostatnich<br />

miesiącach diabetycy mają także problemy<br />

z dostępnością insulin w aptekach.<br />

Preparaty podobno nielegalnie są odsprzedawane<br />

za granicę. Niedopuszczalnym jest,<br />

aby lek ratujący życie nie był dostępy w aptekach.<br />

Sytuacja powinna być prawnie rozwiązana,<br />

a nielegalnych handel zabroniony.<br />

Bardzo niepokojącym jest jeszcze problem<br />

edukacji chorych. W większych ośrodkach,<br />

miastach wojewódzkich dostęp do edukacji,<br />

lekarzy, pielęgniarek, edukatorów jest<br />

znacznie łatwiejszy niż w małych miasteczkach.<br />

Często chorym brakuje podstawowej<br />

wiedzy, co później przekłada się na problemy<br />

zdrowotne. •

5 ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

CUKRZYCA – epidemia<br />

zdrowotna, społeczna i gospodarcza<br />

Polska jest jednym z ostatnich krajów w Unii Europejskiej, który wciąż nie refunduje nowoczesnych leków inkretynowych.<br />

System opieki diabetologicznej wymaga pilnych zmian, ponieważ na cukrzycę wydajemy rocznie ponad 7 miliardów złotych,<br />

a połowa z tej kwoty jest przeznaczona na leczenie powikłań.<br />

Cukrzyca typu 2 to schorzenie przewlekłe,<br />

które istotnie zmienia życie chorego<br />

i nierzadko jego bliskich. Stanowi<br />

ok. 90% wszystkich przypadków cukrzycy.<br />

W Polsce choruje na nią ok. 3 mln osób. Rocznie<br />

z powodu jej powikłań umiera prawie 21,5<br />

tysiąca osób – większość z powodu powikłań<br />

sercowo-naczyniowych. Inne częste powikłania<br />

cukrzycy to: retinopatia, nefropatia, neuropatia,<br />

udar mózgu, amputacje kończyn będące<br />

konsekwencją stopy cukrzycowej 1 .<br />

Powikłania rozwijają się na skutek nieleczonej<br />

lub niewłaściwie leczonej cukrzycy.<br />

Prawidłowo leczona cukrzyca osiąga następujące<br />

cele wyznaczone przez Polskie Towarzystwo<br />

Diabetologiczne: poprawa glikemii<br />

i parametrów gospodarki lipidowej, kontrola<br />

masy ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi. Bez<br />

normalizacji glikemii, zmniejszenia masy ciała,<br />

wyrównania zaburzeń gospodarki lipidowej<br />

i nadciśnienia tętniczego nie może być mowy<br />

o efektywnym zmniejszeniu ryzyka rozwoju<br />

groźnych dla zdrowia i życia powikłań.<br />

MIĘDZYNARODOWY STANDARD<br />

Mimo alarmującej liczby zachorowań i poważnych<br />

konsekwencji zdrowotnych, jakie pociąga<br />

za sobą nieodpowiednia terapia, w Polsce<br />

w zakresie leczenia cukrzycy od lat niewiele się<br />

zmienia. Nie zmienia tego fakt, iż na rynku pojawiają<br />

się nowe technologie zyskujące pozytywne<br />

opinie środowisk naukowych oraz instytucji<br />

oceniających zasadność refundowania leków.<br />

Terapie te stanowią od lat standard terapeutyczny<br />

w innych krajach Europy.<br />

Polska jest natomiast jednym z ostatnich<br />

krajów w Unii Europejskiej, który mimo wielu<br />

apeli środowiska pacjentów i lekarzy wciąż<br />

nie refunduje nowoczesnych leków inkretynowych<br />

– analogów GLP-1, które spełniają<br />

wszystkie cele leczenia cukrzycy i obniżają<br />

masę ciała. Leki te otrzymały pozytywną opinię<br />

Agencji Oceny Technologii Medycznych<br />

i Taryfikacji, a sam Prezes Wojciech Matusewicz<br />

wypowiedział się w ubiegłym roku na<br />

łamach dziennika „Rzeczpospolita”, iż: „Analogi<br />

GLP-1 mają największą szansę na refundację.<br />

(…) Nie powodują hipoglikemii i wydłużają<br />

czas do włączenia insuliny. I tutaj według naszych<br />

wyliczeń mogą się pojawić oszczędności<br />

dla NFZ. Właśnie taką opinię umieściłem<br />

w rekomendacjach”. Również Wiceminister<br />

Zdrowia – Igor Radziewicz-Winnicki zaznaczył<br />

w wypowiedzi dla serwisu informacyjnego<br />

„Panorama” emitowanego na antenie TVP 2,<br />

że „analogi GLP-1 to ciekawa opcja terapeutyczna,<br />

która w wąskiej grupie pacjentów,<br />

szczególnie u pacjentów z otyłością, może<br />

przynosić korzyści terapeutyczne”. Zatem<br />

wartość terapeutyczna analogów GLP-1 nie<br />

została podważona przez osoby kształtujące<br />

politykę zdrowotną państwa.<br />

ZASADNOŚĆ REFUNDACJI<br />

Decyzja resortu zdrowia nie jest zrozumiała.<br />

Refundacja analogów GLP-1 jest zasadna<br />

i konieczna dla wąskiej grupy chorych na cukrzycę<br />

typu 2 spełniających odpowiednie parametry<br />

i obarczonych najwyższym ryzykiem<br />

rozwoju powikłań (otyli pacjenci). Z inicjatywy<br />

pacjentów i edukatorów diabetologicznych<br />

eksperci z zakresu ekonomiki zdrowia oszacowali<br />

wpływ na wydatki płatnika publicznego<br />

ewentualnej pozytywnej decyzji o objęciu<br />

refundacją leków z grupy inkretyn. Zgodnie<br />

z eksperckimi szacunkami, koszt zapewnienia<br />

wąskiej grupie chorych spełniających określone<br />

parametry dostępu do leków z grupy analogów<br />

GLP-1 wyniósłby dla NFZ w 2016 roku 48,1 mln<br />

złotych.<br />

Biorąc pod uwagę ograniczenia budżetowe<br />

Narodowego Funduszu Zdrowia, rozwiązaniem<br />

kompromisowym byłoby stopniowe obejmowanie<br />

leków inkretynowych refundacją. W pierwszym<br />

etapie objęcie finansowaniem leków<br />

z grupy analogów GLP-1 zapewni dostęp do tego<br />

leczenia stosunkowo wąskiej grupie chorych.<br />

„Dostęp do nowoczesnych<br />

terapii z zastosowaniem<br />

analogów GLP‐1 to poniekąd<br />

realizacja prawa pacjentów<br />

do ochrony zdrowia.”<br />

Efektem refundacji leków z grupy analogów<br />

GLP-1 będzie opóźnienie wdrażania kolejnych<br />

etapów leczenia (z reguły droższych niż etap poprzedzający).<br />

Ponadto spowoduje oszczędności<br />

w innych obszarach budżetu przeznaczonego<br />

na refundację leków przeciwcukrzycowych,<br />

a mianowicie insulinoterapii, związanych z nią<br />

świadczeń gwarantowanych, hospitalizacji oraz<br />

opieki ambulatoryjnej.<br />

Polska na cukrzycę wydaje rocznie ponad 7 miliardów<br />

złotych. Połowa z tej kwoty jest przeznaczona<br />

na leczenie powikłań. To abstrakcyjna<br />

kwota. Prof. Maciej Małecki – Prezes Polskiego<br />

Towarzystwa Diabetologicznego – zaznacza,<br />

zaznacza, że na opiekę diabetologiczną wydajemy<br />

mniej niż nasi sąsiedzi – Czesi, Słowacy,<br />

Węgrzy – kraje o podobnym stopniu rozwoju<br />

ekonomicznego. Jesteśmy na samym końcu<br />

w Europie.<br />

PRAWA PACJENTA<br />

System opieki diabetologicznej w Polsce<br />

wymaga pilnych zmian. Sytuacja pacjentów<br />

z cukrzycą typu 2 jest trudna i od lat się nie<br />

zmienia. Dostęp do nowoczesnych terapii<br />

z zastosowaniem analogów GLP-1 to poniekąd<br />

realizacja prawa pacjentów do ochrony<br />

zdrowia. Wąska grupa chorych z istotną otyłością<br />

niestety nie może w pełni realizować<br />

tego prawa. Skuteczna i w pełni dostosowana<br />

do ich potrzeb terapia nie jest bowiem<br />

refundowana.<br />

Zdaniem prof. Macieja Małeckiego – w Polsce<br />

asymetrycznie traktuje się pacjentów z cukrzycą<br />

typu 1 i cukrzycą typu 2. Jeśli chodzi o cukrzycę<br />

typu 1 nie mamy się czego wstydzić. Liczba<br />

chorych na osobistych pompach insulinowych,<br />

refundacja nowoczesnych insulin, pasków jest<br />

na najwyższym europejskim poziomie. Istnieje<br />

rozbieżność między polityką refundacyjną w odniesieniu<br />

do obydwu głównych form cukrzycy.<br />

HOLISTYCZNA EDUKACJA<br />

Poważnym problemem jest także brak dostępu<br />

dla pacjentów do holistycznej edukacji realizowanej<br />

przez edukatora do spraw diabetologii.<br />

Edukacja jest niezbędna w procesie prawidłowej<br />

terapii choroby. Pacjent świadomy zagrożeń, które<br />

powodują niewłaściwe nawyki żywieniowe,<br />

brak aktywności fizycznej i niestosowanie się do<br />

zaleceń lekarskich, w zdecydowanie mniejszym<br />

stopniu popełnia błędy, które mogą przyczynić<br />

się do rozwoju powikłań. Na ten aspekt cukrzycy<br />

zwraca uwagę ogólnopolska kampania edukacyjna<br />

pod hasłem „Cukrzyca bez powikłań” (więcej<br />

na stronie www.cukrzycabezpowiklan.pl).<br />

Pacjenci diabetologiczni liczą, że zmiana rządu<br />

przyniesie pozytywne i od dawna oczekiwane<br />

zmiany. Nowa formacja polityczna ma wiele pomysłów<br />

na uzdrowienie rodzimej służby zdrowia.<br />

Pozostaje mieć nadzieję, że nie zapomni<br />

w swoich działaniach o chorych na cukrzycę,<br />

którzy bądź co bądź stanowią potężny elektorat<br />

wyborczy. •<br />

1. Raport „Cukrzyca. Ukryta Pandemia. Sytuacja w Polsce”<br />

Dla cukrzycy<br />

Dla<br />

Ciebie<br />

<br />

bez<br />

jablko 205x64.indd 1 04.08.2015 09:16

Bayer_CTPLus_advertorial GW_593MW_04_press.pdf 2 09.11.2015 13:44<br />

C<br />

M<br />

Y<br />

CM<br />

MY<br />

CY<br />

CMY<br />

K

7<br />

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Właściwe leczenie zapobiega<br />

groźnym powikłaniom<br />

Edukacja pacjenta ma szczególne znaczenie w przypadku stanu<br />

przedcukrzycowego jak i w insulinoterapii. Dzięki badaniom, odpowiedniej<br />

wiedzy i zastosowanym terapiom pacjent jest w stanie uniknąć wielu<br />

powikłań i samemu kontrolować swoją chorobę.<br />

Prof. Grzegorz Dzida<br />

Lubelski konsultant<br />

ds. diabetologii<br />

Cukrzyca w 50% przypadków przebiega bezobjawowo,<br />

skąd zatem mamy wiedzieć kiedy powinniśmy udać się<br />

do lekarza?<br />

Z tego powodu mówi się, że cukrzyca jest cichym zabójcą.<br />

U większości osób zaczyna się zupełnie bez objawów, dlatego<br />

powinniśmy kłaść duży nacisk na właściwą diagnostykę, gdyż<br />

nieleczona prowadzi do rozwoju przewlekłych powikłań takich<br />

jak zawał serca czy udar mózgu. Coroczne badania glukozy zalecane<br />

są osobom, u których w rodzinie występowała cukrzyca;<br />

osobom które były dużymi noworodkami – powyżej 4 kg wagi,<br />

otyłym, prowadzącym mało aktywny tryb życia, jak i osobom<br />

mającym zaburzenia lipidowe czy nadciśnienie tętnicze. To są<br />

grupy, które w szczególny sposób powinny dbać o to, aby kontrolować<br />

czy nie mają cukrzycy. Najsilniejszym i niezależnym<br />

od nas czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju cukrzycy<br />

jest rosnący wiek. Musimy pamiętać, że po 65 roku życia aż<br />

co piąta osoba ma cukrzycę. Zgodnie z zaleceniami Polskiego<br />

Towarzystwa Diabetologicznego diagnostykę w kierunku<br />

cukrzycy zalecamy raz na trzy lata, u każdej osoby powyżej<br />

45 roku życia. Mimo tego, ze względu na wszechobecną nadwagę<br />

i otyłość oraz niską aktywność fizyczną, cukrzycę typu 2<br />

rozpoznaje się coraz częściej u bardzo młodych osób. Dlatego<br />

tak ważne jest poddawanie się wspomnianym badaniom.<br />

Dużo mówi się również o stanie przedcukrzycowym.<br />

Czym się on charakteryzuje?<br />

Stan przedcukrzycowy może dotyczyć nawet 5 mln dorosłych<br />

Polaków. Charakteryzuje się on podwyższonym stężeniem glukozy<br />

– na czczo na poziomie 100–125 mg/dl, czy też nieprawidłową<br />

tolerancją glukozy. W przypadku tych osób jest bardzo<br />

duże prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy w najbliższym<br />

czasie. Co istotne, u tych pacjentów mogą rozwijać się powikłania<br />

specyficzne dla cukrzycy dlatego jest to grupa, którą<br />

należy się szczególnie zająć. Żeby uniknąć cukrzycy w stanie<br />

przedcukrzycowym należy przede wszystkim zweryfikować<br />

swoją dietę oraz zwiększyć aktywność fizyczną, aby zredukować<br />

masę ciała. Ważne jest również, aby sprawdzać poziom<br />

lipidów oraz kontrolować ciśnienie tętnicze. W szczególnie<br />

uzasadnionych przypadkach należy nawet stosować leki przeciwcukrzycowe<br />

– metforminę. Obecnie w stanie przedcukrzycowym<br />

zarejestrowane są preparaty metforminy, które można<br />

stosować raz na dobę.<br />

Czyli jeżeli odpowiednio zaopiekujemy się pacjentem ze<br />

stanem przedcukrzycowym to istnieje szansa na to, że<br />

uniknie on cukrzycy?<br />

Istnieje dużo dowodów naukowych na to, że cukrzycy typu 2<br />

można zapobiegać. Zmiana stylu życia o połowę zmniejsza ryzyko<br />

przejścia ze stanu przedcukrzycowego w cukrzycę, a stosowanie<br />

metforminy zmniejsza to ryzyko o 30%. Terapia lekowa<br />

jest szczególnie istotna dla osób najbardziej zagrożonych i dla<br />

tych, w których przypadku nie można zastosować innych metod<br />

lub nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów. Decyzję<br />

o leczeniu farmakologicznym stanu przedcukrzycowego podejmuje<br />

lekarz, na podstawie indywidualnej sytuacji pacjenta.<br />

Stan ten w większości przypadków ma charakter odwracalny,<br />

dlatego tak ważne jest podjęcie odpowiednich działań.<br />

Panie profesorze czy nadal istnieją mity dotyczące insulinoterapii?<br />

Obecnie stosowanie insuliny wiąże się z iniekcjami oraz koniecznością<br />

częstszej samokontroli glikemii. Są to bariery<br />

trudne do pokonania dla części pacjentów. Dlatego niektórzy<br />

obawiają się tej formy terapii a warto nadmienić, że często jest<br />

to jedyna droga ratunku, jedyny sposób na kontrolę cukrzycy.<br />

Oczywiście wiadomo, że w cukrzycy typu 1 insulina stanowi<br />

jedyne rozwiązanie dla pacjenta. W cukrzycy typu 2, zwykle<br />

po wielu latach, dochodzi do takiego momentu, że żadnym<br />

innym sposobem leczenia nie będziemy mogli uzyskać dobrych<br />

cukrów jak tylko przy użyciu insuliny. Opór niektórych<br />

pacjentów to głównie lęk przed nieznanym i demonizowanie<br />

iniekcji. W związku z tym tak istotne znaczenie ma edukacja<br />

pacjenta. Dlatego lekarze już podczas rozpoznania u pacjenta<br />

cukrzycy powinni poruszyć temat insulinoterapii. Kiedy pacjent<br />

przełamie barierę zaczyna zauważać korzyści ze stosowania<br />

insuliny – odzyskuje energię, poprawia mu się samopoczucie<br />

i lepiej się czuje. Niestety jednym ze skutków ubocznych jest<br />

możliwość przyrostu masy ciała. Jednakże istnieją nowsze insuliny,<br />

które to ryzyko mają mniejsze.<br />

Jakie to są preparaty?<br />

Analogi długodziałającej insuliny do podawania raz dziennie,<br />

które dostępne są dla pacjentów od kilku lat. Są to wygodne<br />

preparaty, które mają udowodnioną przewagę nad insuliną<br />

ludzką. Mianowicie zmniejszają niedocukrzenia w nocy oraz<br />

ciężkie niedocukrzenia, takie że pacjent nie jest w stanie samemu<br />

sobie poradzić i potrzebuje pomocy osób trzecich.<br />

Niestety ograniczenia jeżeli chodzi o wskazania do refundacji<br />

i tym samym wysoka cena tych insulin dla pacjenta spowodowały,<br />

że insuliny, które są podstawowymi insulinami<br />

w terapii na świecie w Polsce są używane przez niewielki<br />

procent pacjentów.<br />

Czy istnieją jakieś konsekwencje niedocukrzeń?<br />

Obecnie dysponujemy żelaznymi dowodami, że niedocukrzenia<br />

potrafią zabić pacjenta z cukrzycą. Często są to hipoglikemie<br />

nocne, z których pacjent po prostu się nie wybudza,<br />

umiera we śnie. Dlatego wybrani pacjenci są proszeni<br />

o to, aby kilka razy w miesiącu obudzili się o mniej więcej<br />

3–4 w nocy w celu zmierzenia sobie cukru. W ten sposób<br />

można sprawdzić czy istnieje ryzyko hipoglikemii nocnej.<br />

Z powodu niedocukrzeń można również umrzeć na serce<br />

albo z przyczyn mózgowych. Są to bardzo groźne powikłania<br />

cukrzycy. Dlatego podczas leczenia pacjenta z cukrzycą<br />

równie istotnym elementem jak obniżenie stężenia glukozy<br />

jest wyeliminowanie możliwych powikłań. Najlepszym zabezpieczeniem<br />

przed hipoglikemią jest gruntowna wiedza<br />

o swojej chorobie oraz przeanalizowanie własnego dzienniczka<br />

kontroli glikemii.<br />

Jak wygląda dostęp do analogów insulin długodziałających?<br />

We wrześniu w Polsce pojawiła się jak gdyby kopia oryginalnego<br />

analogu insuliny długodziałającej. Przepisy refundacyjne<br />

spowodowały, że limit refundacji ustalony został od insuliny<br />

odtwórczej, która była tańsza, co automatycznie pociągnęło za<br />

sobą podwyżkę cen poprzednich analogów. W związku z czym<br />

pacjenci po 1 września musieli zapłacić dwa razy więcej za<br />

dotychczas stosowane insuliny. Od listopada sytuacja uległa<br />

normalizacji, gdyż producenci tych insulin zmniejszyli ceny,<br />

aby były bardziej dostępne dla pacjentów.<br />

Czy łatwo jest zmienić insulinę?<br />

Zamiana preparatów insuliny wymaga znakomitej znajomości<br />

pacjenta oraz edukacji. Każdy rodzaj insuliny, każdy preparat<br />

insuliny ma swoje właściwości farmakokinetyczne, farmakodynamiczne<br />

czyli każdy preparat nieco inaczej działa. Różnią się<br />

siłą czy czasem działania. Poza tym każdy z preparatów insuliny<br />

jest inaczej podawany – w postaci innego wstrzykiwacza lub<br />

innego miejsca wkłucia. Istotne są też przyzwyczajenia pacjenta.<br />

Nie możemy mówić, że coś jest zamienne, jest to znacznie<br />

bardziej skomplikowana kwestia, a nie tylko zmiana preparatu<br />

na preparat. Ewentualna zamiana musi być dokonana przez<br />

lekarza w porozumieniu z pacjentem. •

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 8<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Świat potrzebuje<br />

zdrowszej diety<br />

Dzięki zdrowej diecie możemy w znacznym stopniu zapobiec 70% przypadków cukrzycy<br />

typu 2. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna wzywa liderów państw i obywateli<br />

do podjęcia odpowiednich działań w walce z epidemią cukrzycy.<br />

Mięsa i wędliny w profilaktyce<br />

cukrzycy i zdrowym żywieniu<br />

Dobra dieta w połączeniu ze zmianą trybu życia na bardziej aktywny, jest szansą na<br />

zdrowsze życie, a często na uniknięcie zachorowania na cukrzycę. Zasady diety diabetyka<br />

nie różnią się znacznie od zasad prawidłowo zbilansowanej diety.<br />

Dr Petra Wilson<br />

Dyrektor Generalna<br />

Międzynarodowej Federacji<br />

Diabetologicznej<br />

Wszyscy na całym świecie ponosimy<br />

konsekwencje pogorszenia<br />

się stanu zdrowia wynikającego<br />

ze złego odżywiania. Najnowsze badania<br />

opublikowane w Atlasie Diabetologicznym<br />

Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej<br />

wskazują, że co 6 sekund z powodu<br />

cukrzycy umiera jedna osoba. Wiele z tych<br />

5 mln osób, które umierają każdego roku,<br />

można było uratować.<br />

W wyniku wysokiego spożycia cukru<br />

i wzrostu poziomu otyłości na całym świecie,<br />

jesteśmy dużo bardziej narażeni na<br />

rozwój cukrzycy typu 2. Dlaczego w takim<br />

razie ignorujemy korzyści wynikające z zapobiegania<br />

chorobom poprzez odpowiednie<br />

odżywianie, kiedy 70% przypadków cukrzycy<br />

typu 2 można w znacznym stopniu<br />

przeciwdziałać dzięki zmianie stylu życia?<br />

Zdrowa dieta, przez którą rozumiemy niskie<br />

spożycie cukru, soli i tłuszczów nasyconych,<br />

może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka<br />

zachorowania na cukrzycę typu 2 i powikłań<br />

z niej wynikających. Dzięki zdrowej diecie<br />

możemy zapobiec cukrzycy typu 2 i lepiej<br />

kontrolować cukrzycę typu 1.<br />

Obecnie na świecie żyje 415 milionów<br />

ludzi z cukrzycą (1 na 11 osób) a zgodnie<br />

z szacunkami ta liczba wrośnie o 55% do<br />

642 milionów. Światowi liderzy muszą podjąć<br />

natychmiastowe działania w celu stworzenia<br />

programów prewencyjnych skupionych na<br />

ułatwieniu dostępu do zdrowego jedzenia.<br />

W Polsce, zgodnie z szacunkami Międzynarodowej<br />

Federacji Diabetologicznej, obecnie<br />

choruje na cukrzycę 2,2 mln dorosłych<br />

a 847 tys. osób nie jest jeszcze zdiagnozowanych.<br />

W ciągu 2015 roku aż 21 tys. osób<br />

umrze z powodu cukrzycy i jej powikłań.<br />

W tym roku Międzynarodowa Federacja<br />

Diabetologiczna wzmacnia kampanię<br />

Światowego Dnia Walki z Cukrzycą prosząc<br />

wszystkie państwa, liderów politycznych<br />

i służby zdrowia oraz obywateli do powstrzymania<br />

epidemii cukrzycy poprzez zobowiązanie<br />

się do zdrowszego trybu życia. Wezwanie<br />

mówiące, że zdrowe żywienie to prawo<br />

a nie przywilej, jest istotne dla wszystkich<br />

państw, ale w szczególności dla tych o niskich<br />

i średnich dochodach, gdzie występuje<br />

75% wszystkich przypadków cukrzycy.<br />

Indywidualne i publiczne koszty cukrzycy są<br />

wysokie, pochłaniają 12% światowych wydatków<br />

na zdrowie (673 miliardy dolarów).<br />

Koszty te rosną w ogromnym tempie wraz<br />

z dramatycznym wzrostem liczby chorych<br />

i obciążają znacznie system opieki zdrowotnej,<br />

gospodarkę, rodziny i osoby prywatne.<br />

Dla wzmocnienia globalnych działań na<br />

rzecz walki z cukrzycą, Światowy Dzień Walki<br />

z Cukrzycą przestał być wydarzeniem jednodniowym.<br />

Przez cały rok prosimy wszystkich<br />

do podjęcia działań dotyczących zdrowego<br />

odżywiania i poprawy opieki diabetologicznej,<br />

ponieważ musimy podejmować lepsze<br />

decyzje każdego dnia. •<br />

Więcej informacji:<br />

www.worlddiabetesday.org<br />

www.diabetesatlas.org<br />

Zdaniem specjalistów, dieta dla diabetyków<br />

jest również odpowiednia dla<br />

osób po 40 roku życia, cierpiących na<br />

otyłość i prowadzących mało aktywny tryb życia,<br />

bowiem jej zasady nie różnią się w żaden<br />

szczególny sposób od zdrowej, prawidłowo<br />

zbilansowanej diety zdrowego człowieka.<br />

Ważną rolę w zdrowym żywieniu pełni<br />

mięso. Jest niezbędnym elementem diety,<br />

ponieważ dostarcza aminokwasów w odpowiednich<br />

dla organizmu ilościach, dzięki czemu<br />

mogą być wykorzystywane do budowy<br />

białek organizmu. Warto przy tym pamiętać,<br />

że tylko białko pochodzenia zwierzęcego jest<br />

białkiem pełnowartościowym.<br />

Białka zwierzęce zalecane w diecie chorych<br />

na cukrzycę to przede wszystkim chude mięso<br />

(cielęcina, wołowina, królik) oraz drób (kurczak,<br />

indyk – jedzone bez skóry). Mięso jest nie tylko<br />

dobrym źródłem białka, lecz także żelaza, cynku<br />

oraz witamin z grupy B. W diecie cukrzycowej<br />

jest bezcenne, ponieważ tylko w minimalnym<br />

stopniu wpływa na poziom cukru we krwi.<br />

Wychodząc naprzeciw potrzebom swoich<br />

klientów, największy producent mięsa i wędlin<br />

w kraju – Sokołów S.A. włączył się szeroko<br />

w akcję edukacyjną i informacyjną dotyczącą<br />

żywienia diabetyków. Firma wprowadza na rynek<br />

coraz więcej produktów przyjaznych diabetykom,<br />

np. seria Naturrino czy linia produktów<br />

„Uczta Qulinarna – wołowina z Sokołowa”, które<br />

powstały już z myślą o potrzebach konsumenta<br />

diabetyka. Wprowadzeniu nowej linii produktów<br />

towarzyszy też szeroka akcja edukacyjna. Filmy<br />

z poradami dietetyków i kucharzy można zobaczyć<br />

na You Tube/Sokołów TV. •<br />

Sałatka z bavette<br />

Składniki: 1 opakowanie bavette Uczta Qulinarna,<br />

1 opakowanie boczku surowego Sokołów, 1/2 gruszki,<br />

1/2 mango, awokado, 100g pomidorków koktajlowych<br />

1 papryczka chilli, 200g sałaty roszponki, sos vinegret,<br />

czarny sezam, olej.<br />

Energia<br />

[kcal]<br />

Białko<br />

[g]<br />

Tłuszcz<br />

[g]<br />

Przygotowanie: wszystkie warzywa i owoce<br />

obieramy i kroimy w plastry lub paski, papryczkę<br />

chili kroimy wraz z pestkami.<br />

Stek bavette przyprawiamy solą i świeżo mielonym<br />

pieprzem. Po obłożeniu plasterkami papryki<br />

marynujemy przez kilkanaście minut, a następnie<br />

smażymy na rozgrzanym oleju do uzyskania złotawego<br />

koloru. Cienkie plastry boczku układamy na blasze<br />

i wkładamy do piekarnika na ok. 4–5 minut. Warzywa<br />

mieszamy z roszponką. Pamiętajmy by stek po<br />

smażeniu chwilę „odpoczął”. Stek kroimy w poprzek<br />

włókien. Plastry wołowiny kładziemy na sałatkę,<br />

a całość polewamy niewielką ilością sosu winegret.<br />

Końcowym efektem dania jest położony na wierzch<br />

chrupiący boczek. Całość doprawiamy ziarnami<br />

czarnego sezamu.<br />

Węglowodany<br />

[g]<br />

Błonnik<br />

pokarmowy [g]<br />

Cała potrawa 2056 124,4 153,2 69,5 21,5<br />

WW WBT<br />

1 porcja 514 31,1 38,3 17,37 5,37 1,2 4,68

9<br />

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Menu dla diabetyka<br />

Agnieszka<br />

Ślusarska-Staniszewska<br />

Dietetyk akcji „Menu dla diabetyka”<br />

Koalicja na Rzecz Walki z Cukrzycą rozpoczęła promocję diety cukrzycowej wśród<br />

diabetyków i wszystkich tych, którzy chcą cukrzycy zapobiec. W ramach projektu<br />

„Menu da diabetyka” powstała książka kulinarna z przepisami dla diabetyków<br />

oraz aplikacja mobilna ułatwiająca komponowanie posiłków.<br />

Akcja społeczna „Menu dla diabetyka”<br />

została zainicjowana w listopadzie<br />

2014 roku po to, by pomóc osobom<br />

z cukrzycą przygotowywać smakowite i proste<br />

dania zgodne z wytycznymi diety cukrzycowej,<br />

tak aby było nie tylko zdrowo, ale także<br />

pysznie! Przez ostatni rok Koalicja na Rzecz<br />

Walki z Cukrzycą wraz z partnerami, wśród<br />

których znalazły się znane osobowości kulinarne,<br />

dietetycy, edukatorzy diabetologiczni,<br />

a także media i środowisko blogerów kulinarnych,<br />

pracowała nad stworzeniem narzędzi,<br />

które ułatwią diabetykom zmagania z dietą<br />

cukrzycową. Jest to o tyle istotne, iż często<br />

osoby z cukrzycą mają problem z prawidłowym<br />

komponowaniem posiłków. – Dieta<br />

cukrzycowa posiada główne zastosowanie<br />

u osób chorych na cukrzycę, jednakże z powodzeniem<br />

mogą również stosować ją osoby<br />

zdrowe. Jak każda inna, powinna pokrywać<br />

zapotrzebowanie na składniki odżywcze oraz<br />

witaminy i składniki mineralne. Posiłki należy<br />

przyjmować regularnie 4–5 razy dziennie (przy<br />

cukrzycy typu 1 aż 6–7 razy dziennie). Ten<br />

sposób żywienia stosować może niemal każda<br />

osoba z uwzględnieniem indywidualnego<br />

dziennego zapotrzebowania na kalorie. Dieta<br />

cukrzycowa nie różni się szczególnie od zdrowej,<br />

prawidłowo zbilansowanej diety zdrowego<br />

człowieka. Największym wyzwaniem jest<br />

zachowanie odpowiednich proporcji, a na początku<br />

po prostu konieczność „przestawienia”<br />

się ze złych nawyków żywieniowych. Na ogół<br />

przy tej diecie zaleca się 3 główne posiłki, tj.<br />

śniadanie, obiad, kolacja oraz 2 przekąski<br />

w trakcie dnia, tj. II śniadanie i podwieczorek<br />

– tłumaczy Agnieszka Ślusarska-Staniszewska,<br />

dietetyk akcji „Menu dla diabetyka”.<br />

PYSZNIE I ZDROWO<br />

W ramach akcji „Menu dla diabetyka” od listopada<br />

tego roku wybrane restauracje i kawiarnie<br />

wprowadzą do swoich kart dania dedykowane<br />

diabetykom – będzie zdrowo, pysznie<br />

i apetycznie! Przepisy na te potrawy zostały zebrane<br />

i przeliczone przez dietetyków i ocenione<br />

przez edukatorów diabetologicznych. Ponadto<br />

w pięciu miastach w Polsce odbyły się specjalne<br />

szkolenia dla personelu lokali gastronomicznych,<br />

podczas których ich pracownicy dowiedzieli<br />

się, jak komponować zdrowe posiłki dla<br />

diabetyków, jakich zasad należy przestrzegać<br />

i jak przeliczać wymienniki węglowodanowe<br />

i węglowodanowo-białkowe dań. Dzięki temu<br />

w lokalach oznaczonych logo „Menu dla diabetyka”<br />

będzie można zjeść wyśmienite dania<br />

zgodne z zasadami diety cukrzycowej. Mamy<br />

nadzieję, że zachęci to diabetyków do wyjścia<br />

z domu i skosztowania przygotowanych z myślą<br />

o nich potraw. Mapę lokali, które przyłączyły się<br />

do akcji można znaleźć na stronie www.menudiabetyka.pl/restauracje.<br />

KSIĄŻKA KUCHARSKA<br />

W związku z obchodami Światowego Dnia<br />

Walki z Cukrzycą została wydana także wyjątkowa<br />

książka kulinarna dla diabetyków, do<br />

której przepisy przekazali partnerzy akcji: szefowie<br />

kuchni i blogerzy kulinarni. Książka jest<br />

jedyną w swoim rodzaju publikacją zawierającą<br />

przepisy na dania zgodne z dietą cukrzycową,<br />

które zostały wybrane i przeliczone przez dietetyków<br />

akcji „Menu dla diabetyka”. Książka<br />

w wersji elektronicznej będzie dostępna na<br />

blogu kulinarnym www.menudiabetyka.pl,<br />

zostanie także przekazana edukatorom, organizacjom<br />

diabetologicznym oraz wybranym poradniom<br />

dietetycznym w całej Polsce. Została<br />

także opracowana bezpłatna aplikacja mobilna<br />

dla osób z cukrzycą. Głównym elementem<br />

aplikacji jest kalkulator wymienników węglowodanowych<br />

i węglowodanowo-białkowych.<br />

Dzięki niemu diabetycy posiadający telefon<br />

z systemem Android mogą szybko i sprawnie<br />

przeliczyć wartości produktów lub całych potraw<br />

w dowolnym miejscu i o dowolnej porze.<br />

Aplikacja zawiera także mnóstwo porad<br />

diabetologicznych i dietetycznych, a także<br />

bazę przepisów zgodnych z zasadami diety<br />

cukrzycowej.<br />

PORADNIA DIETETYCZNA<br />

Dla wszystkich chętnych działa także poradnia<br />

„Menu dla diabetyka”. Pod numerami telefonu<br />

793 212 530 i 537 143 146 oraz adresem mailowym<br />

poradnia@menudiabetyka.pl można pytać<br />

m.in. o to jak przygotować posiłek zgodny<br />

z zasadami diety cukrzycowej, jak prawidłowo<br />

wyliczyć wymienniki WW i WBT, skonsultować<br />

się z edukatorem diabetologicznym lub dowiedzieć<br />

się więcej o diecie cukrzycowej. Na<br />

infolinię mogą zadzwonić także restauratorzy<br />

i kucharze, którzy chcieliby wprowadzić do swojego<br />

menu dania dla cukrzyków. •<br />

Przepis na zdrowie<br />

Beata Stepanow<br />

Prezes Stowarzyszenia<br />

Edukacji Diabetologicznej<br />

Co roku Światowy Dzień Walki z Cukrzycą<br />

nawiązuje do ściśle określonego tematu<br />

ustalonego przez Międzynarodową<br />

Federację Diabetologiczną. W latach 2014-2016<br />

motywem przewodnim jest zdrowe życie i zdrowe<br />

odżywianie. A zdrowe odżywanie zaczyna się<br />

od śniadania, stąd tytuł tegorocznych obchodów<br />

Światowego Dnia Cukrzycy w Polsce – „Zdrowe<br />

życie zaczyna się od śniadania”.<br />

W profilaktyce cukrzycy, jak i już w samej chorobie, kluczowe jest połączenie trzech elementów:<br />

diety, aktywności fizycznej i odpowiednio prowadzonej terapii. Stowarzyszenie Edukacji<br />

Diabetologicznej sprawdziło jaki jest stan wiedzy osób chorych na cukrzycę i jak<br />

radzą sobie na co dzień z kontrolowaniem choroby.<br />

Współczesna cywilizacja sprzyja cukrzycy,<br />

bo postęp zmienił naturalne przyzwyczajenia<br />

człowieka. Kiedyś zdobycie pożywienia<br />

łączyło się ze sporym wysiłkiem fizycznym,<br />

a człowiek miał wykształconą zdolność gromadzenia<br />

w organizmie tłuszczów „na zapas”. Umożliwiało<br />

mu to przeżycie między „upolowanymi” posiłkami.<br />

Organizm współczesnego człowieka gromadzi<br />

zapasy energii i na ogół nie znajduje okazji do spalenia<br />

nadmiaru energii z pożywienia. Diabetolodzy<br />

podkreślają, że zarówno w profilaktyce choroby<br />

jak i już w samej cukrzycy kluczowe jest połączenie<br />

trzech elementów: diety, aktywności fizycznej<br />

i odpowiednio prowadzonej terapii. Z okazji tegorocznych<br />

obchodów Światowego Dnia Walki z Cukrzycą,<br />

Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej<br />

(SED) przeprowadziło krótką ankietę wśród osób<br />

chorych na cukrzycę, aby przekonać się, jaki jest<br />

ich stan wiedzy i jak radzą sobie na co dzień z kontrolowaniem<br />

choroby.<br />

Który posiłek jest najważniejszy dla zdrowia?<br />

Na pytanie „Który posiłek jest najważniejszy dla<br />

zdrowia i dobrej formy”, 2/3 pacjentów odpowiedziała<br />

bezbłędnie, że śniadanie. Dla 17% takim<br />

posiłkiem był obiad, a tyle samo pacjentów<br />

nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. Wydawać<br />

by się więc mogło, że wiedzę pacjentów nt.<br />

roli śniadania należałoby wzmocnić, ale okazuje<br />

się, że o ile wiedza nt. wagi codziennego śniadania<br />

dla ogółu społeczeństwa pozostawia może<br />

nieco do życzenia, to jeśli zadamy pacjentom<br />

pytanie „Czy zgadzają się z twierdzeniem, że codzienne<br />

śniadanie pozwala lepiej kontrolować<br />

poziom cukru u osób z cukrzycą?”, to twierdzącej<br />

odpowiedzi udzieliło aż 95% ankietowanych.<br />

Jak odżywiają się osoby z cukrzycą?<br />

Zdecydowana większość, bo ok. 75%, zgodnie<br />

z zaleceniami je 4–5 albo więcej posiłków<br />

w ciągu dnia. Mniej niż 3 posiłki jada tylko 2%<br />

ankietowanych, a kolejne 3% jada nieregularnie,<br />

czyli każdego dnia inaczej. Jednakże przekąski<br />

często nie są traktowane jako posiłek i niestety<br />

czasami są one wysokokaloryczne.<br />

Czy osoby z cukrzycą są aktywne fizycznie?<br />

73% ankietowanych pacjentów określiła się<br />

jako osoby aktywne fizycznie, czyli ćwiczące<br />

lub w inny sposób zażywające ruchu nie<br />

mniej niż 3 razy w tygodniu i poświęcające<br />

na te aktywności średnio ponad 120 minut<br />

tygodniowo. Wśród osób, które przyznały, że<br />

nie należą do aktywnych fizycznie, jako tego<br />

powód większość podawała zły stan zdrowia<br />

oraz brak motywacji.<br />

Czy pacjenci regularnie oznaczają poziom cukru<br />

przed i 2 godziny po posiłku?<br />

Tylko 33% pacjentów regularnie, tzn. codziennie<br />

i przy okazji wszystkich posiłków oznacza<br />

poziom cukru przed nim i 2 godziny po jedzeniu.<br />

Kolejne 33% robi tak, ale w sposób mniej<br />

systematyczny, tzn. nie co dzień i nie po każdym<br />

posiłku. 15% przyznaje, że dokonuje takich<br />

pomiarów jedynie 1-2 razy w ciągu tygodnia.<br />

Niezależnie od ilości pomiarów, największą trudność<br />

sprawia umiejętność interpretacji wyniku<br />

na glukometrze. Przede wszystkim brakuje wiedzy,<br />

które produkty spożywcze znacząco podnoszą<br />

poziom glukozy we krwi.<br />

Czy pacjenci stosują się do zaleceń lekarzy<br />

i pielęgniarek diabetologicznych?<br />

57% pacjentów twierdzi, że stara się stosować dokładnie<br />

i to do wszystkich zaleceń (uwaga: ankieta<br />

była przeprowadzana przez personel medyczny).<br />

31% szczerze przyznało, że o ile stosują się rzetelnie<br />

do zaleceń dotyczących przyjmowania leków,<br />

to nie zawsze udaje im się wprowadzić w życie<br />

zalecenia dotyczące diety, aktywności fizycznej,<br />

unikania stresu czy rezygnacji z nałogów. Natomiast<br />

8% oświadczyło, że do wszelkich tego typu<br />

zaleceń stosuje się rzadko.<br />

Tyle życie, bo jeśli chodzi o wiedzę nt. czynników<br />

istotnych dla prawidłowego prowadzenia<br />

cukrzycy, to 65% odpowiedziało zgodnie z podręcznikową<br />

definicją, że prawidłowa terapia cukrzycy<br />

to: regularne zażywanie przepisanych leków,<br />

odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna.<br />

16% postawiła przede wszystkim na odpowiednią<br />

dietę, w tym codzienne śniadanie (wśród ankietowanych<br />

były osoby we wczesnej fazie cukrzycy,<br />

które kontrolują poziom cukru tylko dietą).<br />

Badanie przeprowadzone w listopadzie 2015 na grupie 100 dorosłych pacjentów<br />

z cukrzycą typu 2 przez Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej.<br />

48% grupy stosowała doustne leki przeciwcukrzycowe, 42% insulinę lub<br />

insulinę wraz z lekami doustnymi, 10% stosowała jedynie dietę. •

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 10<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Siła diabetyka<br />

Marta Bokun<br />

Wicemistrzyni Europy do lat 21,<br />

brązowa medalistka Klubowych<br />

Mistrzostw Europy, wielokrotna<br />

mistrzyni i wicemistrzyni Polski<br />

w kajak polo<br />

Osoby z cukrzycą osiągają sukcesy na wielu polach. Mimo przewlekłej choroby nie rezygnują<br />

ze swoich pasji oraz walczą o jak najlepsze wyniki w sporcie. Wśród reprezentantów<br />

Polski na międzynarodowych zawodach jest wielu diabetyków takich jak<br />

Marta Bokun – wicemistrzyni Europy w kajak polo do lat 21.<br />

Cukrzyca to poważna choroba. Bez<br />

względu na to czy pierwszego czy<br />

drugiego typu. Nie boli, na zewnątrz<br />

niewidoczna jednak nie pozwalająca o sobie<br />

zapomnieć. Codzienność diabetyka bywa naprawdę<br />

uciążliwa. Tym bardziej trzeba docenić<br />

tych, którzy mimo trudności wynikających<br />

z borykania się na co dzień z przewlekłym schorzeniem<br />

potrafią pokazać innym, że z cukrzycą<br />

można osiągnąć bardzo wiele. Właśnie ten potencjał<br />

zauważa w swojej działalności Towarzystwo<br />

Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą<br />

– Mojacukrzyca.pl. Obecnie realizuje dwa ogólnopolskie<br />

programy stypendialne, które pokazują<br />

światu wyjątkowych diabetyków. Program<br />

Słodycz Wiedzy to 248 stypendystów, uczniów<br />

chorych na cukrzycę. – Dla nas to bohaterowie<br />

codzienności, z postawą motywującą innych.<br />

Pomimo cukrzycy są lepsi w nauce od swoich<br />

rówieśników! – mówi Irena Guszczyńska, sekretarz<br />

Towarzystwa. Stypendium może otrzymać<br />

każdy uczeń chory na cukrzycę. Zostały przyznane<br />

w trzech kategoriach – szkoły podstawowej,<br />

gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Odbyło się<br />

już 6 edycji.<br />

REPREZENTANCI POLSKI<br />

Innym programem wspierającym wyjątkowe osoby<br />

chore na cukrzycę jest stypendium Drużyny<br />

Mojacukrzyca.pl – To akcja zachęcająca społeczeństwo<br />

do aktywności fizycznej z wymiarem charytatywnym.<br />

Udało się przyznać 25 stypendiów dla<br />

sportowców – diabetyków – wspomina Irena<br />

Guszczyńska. Wśród nich są reprezentanci naszego<br />

kraju w wielu dyscyplinach i wielu kategoriach<br />

– od młodzików do seniorów. Przykładem może<br />

być 25-letnia Marta Bokun, reprezentująca Polskę<br />

na Mistrzostwach Świata i Europy w kajak polo.<br />

Marta dowiedziała się o swojej chorobie gdy miała<br />

14 lat. – Już wtedy trenowałam kajak polo i w trakcie<br />

diagnozy lekarze powiedzieli moim rodzicom,<br />

żebym nie przerywała treningów, gdyż cukrzyca<br />

nie jest żadnym przeciwskazaniem do uprawiania<br />

sportu – mówi Marta Bokun. Cukrzyca ma jednak<br />

wpływ na to jak wyglądają treningi. – Ze względu<br />

na fakt, iż kajak polo jest sportem wodnym nie<br />

zdecydowałam się na korzystanie z pompy insulinowej<br />

tylko używam penów. W trakcie treningów<br />

muszę robić przerwy aby zbadać poziom cukru<br />

oraz mam zawsze przy sobie węglowodany, chociażby<br />

w postaci soku, na wypadek gdyby poziom<br />

cukru był zbyt niski. W przypadku zbyt wysokiego<br />

poziomu muszę zrobić sobie przerwę w treningu.<br />

Jeżeli chodzi o sprawy wydolnościowe to uważam,<br />

że osoby z cukrzycą są tak samo sprawne jak pozostali<br />

– stwierdza Marta Bokun.<br />

WSPARCIE BLISKICH<br />

Szczególnie istotne jest, aby osoby z cukrzycą nie<br />

ukrywały swojej choroby, gdyż wsparcie innych<br />

może być istotne podczas ataków hipoglikemii.<br />

– W moim klubie i reprezentacji jesteśmy zgraną<br />

grupą, która zna się od lat więc wiem, że nigdy<br />

nie będzie żadnego problemu z ewentualną pomocą.<br />

Podobnie jest wśród moich znajomych.<br />

Najczęściej jak ktoś nowy dowiaduje się, że mam<br />

cukrzycę to jest zaskoczony moim młodym wiekiem,<br />

gdyż w społeczeństwie istnieje błędne<br />

przekonanie, że cukrzyca dotyka wyłącznie ludzi<br />

starszych – dodaje Marta Bokun.<br />

SUKCES W ZASIĘGU RĘKI<br />

Przełamując bariery w swojej codzienności z cukrzycą<br />

osoby takie jak Marta Bokun pokazują<br />

innym chorym, że można osiągnąć sukces i nie<br />

jest on niemożliwy dla pacjenta tylko dlatego,<br />

że jest chory. Najważniejsze to realizować swoje<br />

pasje i dobrze kontrolować cukrzycę. – Wspieramy<br />

diabetyków w codziennej walce z chorobą,<br />

zachęcamy do aktywności mimo ograniczeń,<br />

wynajdujemy talenty, eksponujemy osobowości<br />

i edukujmy w terapii. Widząc taki potencjał<br />

i efekty dobrego leczenia cukrzycy martwią nas<br />

dane dotyczące spadku nakładów na leczenie cukrzycy<br />

w Polsce i brak dostępu do nowoczesnych<br />

leków – z niepokojem stwierdza Irena Guszczyńska.<br />

Z danych Międzynarodowej Federacji<br />

Diabetologicznej wynika, że w 2012 r. w Polsce<br />

przeznaczono na leczenie jednego chorego na<br />

cukrzycę 1145 dolarów, podczas gdy w 2013 r. już<br />

tylko 1035 dolarów. W Polsce na cukrzycę typu 1<br />

leczy się około 200 tys. osób. Z powodu cukrzycy<br />

typu 2 leczonych jest ponad 2,1 mln chorych.<br />

Jednocześnie podejrzewa się, że 600 tys. osób<br />

ma niewykrytą jeszcze cukrzycę. – Trzeba zawsze<br />

mieć na uwadze, że profilaktyka cukrzycy typu 2<br />

i nowoczesne leczenie diabetyków przyniesie<br />

oszczędności. Nie teraz, ale za 10 lat. Leczenie<br />

powikłań cukrzycy kosztuje przecież wielokrotnie<br />

więcej – podsumowuje Irena Guszczyńska. •<br />

Wczesne wykrywanie<br />

Ponad pół miliona Polaków nie wie, że ma cukrzycę. W Polsce potrzebny jest pilnie program<br />

monitorowania epidemii chorób niezakaźnych takich jak cukrzyca oraz badań przesiewowych<br />

w celu wczesnego ich wykrywania. To ważne zadanie dla nowej władzy.<br />

Dr hab. Tomasz Zdrojewski<br />

Przewodniczący<br />

Komitetu Zdrowia Publicznego<br />

Polskiej Akademii Nauk<br />

Jakie powinny być priorytety polityki<br />

zdrowotnej?<br />

Dobra polityka zaczyna się od znajomości faktów.<br />

Na początek warto uświadomić sobie, jakie<br />

czynniki ryzyka są źródłem zagrożenia zdrowia<br />

Polaków. Otyłość, cukrzyca, palenie papierosów,<br />

podwyższony cholesterol i nadciśnienie tętnicze,<br />

to główni winowajcy zawałów serca, udarów<br />

mózgu czy niewydolności nerek. Powinniśmy<br />

prowadzić regularny monitoring stanu zdrowia<br />

Polaków, żeby w porę podejmować interwencje<br />

i zapobiegać ciężkim chorobom. Takie badania<br />

obecnie powstają wyłącznie dzięki naukowcom<br />

entuzjastom, którzy zdobywają pieniądze z różnych<br />

źródeł. W przeszłości wielu decydentom<br />

brakowało zrozumienia, że polityka zdrowotna<br />

powinna być prowadzona w oparciu o fakty, a nie<br />

intuicję czy lobbing. Nie może być tak, że państwo<br />

nie interesuje się danymi o występowaniu, wykrywaniu<br />

i kontroli czynników ryzyka. Wprowadzenie<br />

regularnych badań monitorujących w kraju rozpowszechnienie<br />

takich chorób jak cukrzyca powinno<br />

stać się priorytetem dla nowej władzy. Jeszcze<br />

gorzej jest z jakością kodowania przyczyn zgonów.<br />

Raporty z Polski w tym zakresie stały się dla ekspertów<br />

WHO na tyle mało wiarygodne, że w istotnej<br />

części zaniechano ich analiz. Taka sytuacja wymaga<br />

pilnych kroków naprawczych, zarówno organizacyjnych,<br />

prawnych i jak finansowych.<br />

Ilu Polaków ma cukrzycę?<br />

Ostatnio Komitet Zdrowia Publicznego Polskiej<br />

Akademii Nauk podjął wyzwanie, by zintegrować<br />

działania kluczowych ośrodków naukowych<br />

w Polsce i wspólnie odpowiedzieć na to pytanie.<br />

Dzięki współpracy z Narodowym Funduszem<br />

Zdrowia i przeprowadzonym analizom otrzymaliśmy<br />

z różnych źródeł dane wskazujące na to, że<br />

w Polsce mamy ok. 2,15 miliona leczących się na<br />

cukrzycę. Dodatkowo ponad pół miliona osób<br />

już choruje, ale jeszcze o tym nie wie. To ogromna<br />

liczba! Nierzadko dochodzi do sytuacji, w której<br />

chory dowiaduje się o tym, że ma cukrzycę, dopiero<br />

np. po przebytym zawale serca.<br />

Jakie działania podejmują państwo, by to<br />

zmienić?<br />

Niewątpliwym sukcesem jest przyjęcie ustawy<br />

o zdrowiu publicznym. Należy ją jednak w wielu<br />

miejscach poprawić oraz zapewnić dużo większe<br />

środki na nowoczesną profilaktykę. Na pewno<br />

musimy sprawić, żeby ci, którzy są już chorzy,<br />

lepiej przestrzegali diety i regularnie przyjmowali<br />

leki. Wyzwaniem staje się epidemia otyłości.<br />

Zgodnie z naszymi badaniami, co najmniej<br />

połowa Polaków wykazuje zdecydowanie zbyt<br />

niską aktywność fizyczną. Z perspektywy populacji<br />

dorosłych Polaków szczególnie ważną sprawą<br />

jest wczesne wykrywanie czynników ryzyka,<br />

takich jak nadciśnienie, hipercholesterolemia<br />

czy cukrzyca. Komitet Zdrowia Publicznego PAN<br />

przygotowuje dla nowego rządu model badań<br />

przesiewowych i edukacji w zakresie głównych<br />

czynników ryzyka zawałów serca i udarów mózgu.<br />

W dużo większym stopniu należy wykorzystać<br />

tu medycynę pracy. Jeśli u osoby chorej<br />

cukrzyca zostanie rozpoznana odpowiednio<br />

wcześnie, lekarz może skutecznie prowadzić<br />

leczenie i w efekcie obniżyć ryzyko wystąpienia<br />

poważnych powikłań. To czysty zysk i dla pacjenta,<br />

i dla systemu opieki zdrowotnej. •

11 ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Sukces dzięki samokontroli<br />

Kiedy pacjent usłyszy diagnozę – cukrzyca, oprócz informacji na temat istoty choroby dowiaduje się również, że jego<br />

dotychczasowe życie i przyzwyczajenia muszą ulec sporym zmianom. Na jego barki spada szereg obowiązków i czynności,<br />

na które do tej pory nie zwracał szczególnej uwagi. To samokontrola.<br />

Mariusz Masiarek<br />

Przewodniczący Towarzystwa<br />

Pomocy Dzieciom i Młodzieży<br />

z Cukrzycą – mojacukrzyca.pl,<br />

twórca serwisu nowoczesnej<br />

samokontroli<br />

www.naszacukrzyca.pl<br />

Na leczenie cukrzycy, niezależnie<br />

od jej typu, oprócz farmakoterapii<br />

prowadzonej przez lekarza ogromny<br />

wpływ ma postawa pacjenta. Im bardziej<br />

otwarta tym lepiej. Mianem samokontroli<br />

określamy aktywny udział w terapii samego<br />

chorego. Samokontrola, inaczej zwana też<br />

samoopieką, polega na podejmowaniu wielu<br />

decyzji i działań samodzielnie przez chorego<br />

lub przez jego najbliższe otoczenie, np. rodzinę<br />

a także regularne ich monitorowanie<br />

i zapisywanie.<br />

KLUCZOWE INFORMACJE<br />

Samokontrola obok diety, zdrowego trybu<br />

życia i aktywności fizycznej stanowi uzupełnienie<br />

terapii medycznej. Można nawet powiedzieć,<br />

iż bez niej terapia jest niemożliwa.<br />

Leczenie cukrzycy jest procesem składającym<br />

się z kilku, współzależnych elementów. Celem<br />

leczenia jest dążenie do osiągnięcia wyrównania<br />

metabolicznego zbliżonego do fizjologicznego,<br />

mierzonego dwoma parametrami:<br />

stężeniem glukozy we krwi oraz wartością<br />

hemoglobiny glikowanej HbA1c – wskaźnika<br />

odzwierciedlającego średnie wartości poziomów<br />

cukru we krwi z ostatnich 3 miesięcy<br />

przed oznaczeniem.<br />

Stara zasada logiki mówi, że im więcej<br />

mamy informacji tym łatwiejsze i pełniejsze<br />

wnioski możemy wyciągnąć. Przekładając to<br />

na życie diabetyka im więcej będziemy wiedzieli<br />

o naszej chorobie i tym co na co dzień<br />

ze sobą niesie, tym lepiej będziemy się leczyć,<br />

a decyzje lekarza prowadzącego będą trafniejsze.<br />

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne<br />

w zaleceniach klinicznych dotyczących<br />

postępowania w leczeniu cukrzycy zwraca<br />

szczególną uwagę na rolę samokontroli glikemii<br />

uznając ją za integralną część leczenia<br />

cukrzycy. (Diabetologia Kliniczna, 2014, tom 3,<br />

Sup. A). Samokontrola, niezależnie od tego,<br />

czy ukierunkowana jest na monitorowanie<br />

glikemii, czy przebieg diety i intensywność<br />

aktywności fizycznej, jest zasadniczym elementem<br />

poprawy jakości życia chorego na<br />

cukrzycę. Obejmuje nie tylko zdolność do oceny<br />

sytuacji i podejmowania właściwych czynności,<br />

ale także ich akceptowanie i uwierzenie<br />

we własną skuteczność. Każdy chory powinien<br />

nauczyć się, jak samodzielnie obserwować objawy<br />

cukrzycy oraz jak rozpoznawać zmiany<br />

w jej codziennym przebiegu.<br />

CODZIENNE BADANIA<br />

Niby wszystko wydaje się oczywiste, jednak<br />

właśnie ta samokontrola, a właściwie odpowiednie<br />

prowadzenie dzienniczka samokontroli<br />

stanowi największy problem u większości<br />

diabetyków. Należy zdać sobie sprawę, iż dla<br />

osiągnięcia stawianych celów terapeutycznych<br />

nie wystarczy tylko podanie leków<br />

i wynik zczytany z glukometru raz na miesiąc<br />

w domu czy, najczęściej co dwa miesiące,<br />

podczas wizyty lekarskiej. Codzienne zapisywanie<br />

tego co dzieje się w „naszej cukrzycy”<br />

jest idealnym bankiem informacji dla lekarza<br />

prowadzącego a przede wszystkim dla samych<br />

pacjentów!<br />

Oczywiście wymaga to zaangażowania,<br />

ale czy aż tak wielkiego? Czy zaangażowane<br />

środki wymagają aż tak wielkich poświęceń<br />

w stosunku do tego jakie korzyści możemy<br />

osiągnąć? W końcu robimy to dla nas samych!<br />

Nie dla lekarza tylko dla siebie!<br />

DROGA DO SUKCESU<br />

Dzięki dobrej samokontroli z pewnością łatwiej<br />

można osiągnąć sukces! I to zarówno<br />

w terapii jak i w życiu. Doskonałym przykładem<br />

są stypendyści programów: Drużyna Mojacukrzyca.pl<br />

i Słodycz Wiedzy. To sportowcy<br />

z cukrzycą oraz doskonale uczący się diabetycy<br />

z całej Polski wyróżniani corocznie przez<br />

Towarzystwo Pomocy Dzieciom i Młodzieży<br />

z Cukrzycą. Słowa jednej ze stypendystek, Marty<br />

Bokun mówią same za siebie: Z cukrzycą<br />

można naprawdę wiele. Być sportowcem,<br />

prawnikiem, reprezentantem Polski i diabetykiem!<br />

Jeśli mimo to brakuje motywacji lub<br />

jesteśmy pełni obaw czy podołamy słowa kolejnego<br />

diabetyka z sukcesami Rafała Michonia,<br />

futbolisty i oceanografa powinny dodać<br />

otuchy: Jeżeli jeszcze nie potrafisz lub boisz<br />

się coś zrobić, po prostu zacznij to robić! •

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!