Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Skólavarðan</strong><br />
Kennarasamband íslands nóvember 2015
Efnisyfirlit<br />
<strong>Skólavarðan</strong><br />
nóvember 2015<br />
6.tbl<br />
Álag úr hófi og launin léleg<br />
Tæplega helmingur skólastjórnenda hefur íhugað að segja upp<br />
störfum sínum vegna álags eða lágra launa. Staðan er grafalvarleg<br />
að mati formanns Skólastjórafélags Íslands.<br />
Göml húsgögn gefa nemendum tilgang<br />
Nemendur í Tækniskólanum í Hafnarfirði hlúa að gömlum hlutum<br />
undir handleiðslu Sigríðar Júlíu Bjarnadóttur. Þau gera upp<br />
gömul húsgögn sem síðan eru seld á markaði.<br />
Af hverju ekki að tísta í nafni Grettis?<br />
Kennarasambandið efndi til málþings á Alþjóðadegi kennara þar<br />
sem fjallað var um gildi samfélagsmiðlanna í skólastofunni og<br />
hvort nýta beri þessa nýju tækni í kennslu.<br />
Rammasamkomulag án aðkomu KÍ<br />
Útfærsla á lífeyrismálum réði mestu um að KÍ skrifaði ekki undir<br />
rammasamkomulag um breytt vinnubrögð við gerð kjarasamninga.<br />
KÍ stendur ásamt BHM utan samkomulagsins.<br />
Fjölbreytt lesefni eykur lestraráhuga<br />
Rannsóknir sýna að nemendur tileinka sér innihald myndasagna<br />
betur en hefðbundins texta. Þetta er meðal þess sem kemur fram<br />
í grein Hafdísar Guðrúnar Hilmarsdóttur sem fjallar um lestur og<br />
lestraráhuga.<br />
Forsíðumyndina tók Styrmir<br />
Kári Erwinsson af Baldri Mikael<br />
Gunnarssyni, nemanda á starfsbraut<br />
Tækniskólans.<br />
Kennarasamband Íslands<br />
Kennarahúsinu<br />
Laufásvegi 81, 101 Reykjavík<br />
Sími 595 1111<br />
Netfang ki@ki.is<br />
Ritstjórar: Aðalbjörn Sigurðsson og Arndís<br />
Þorgeirsdóttir<br />
Ábyrgðarmaður: Þórður Á. Hjaltested<br />
Hönnun og umbrot: Kjarninn<br />
Prófarkalestur: Urður Snædal<br />
Auglýsingar: Stella Kristinsdóttir
Leiðari Nóvember 2015<br />
Ágæti félagsmaður<br />
Þórður Á.<br />
Hjaltested<br />
formaður<br />
Kennarasambands<br />
Íslands<br />
Nú er liðið á haustið og skólastarf komið vel í gang,<br />
haustönnin hálfnuð og vetrarfrí búin hjá þeim sem það<br />
taka. Kennarasambandið stóð fyrir fræðslufundum<br />
undir forystu fræðslunefndar KÍ í október. Fræðslan<br />
var þríþætt, fræðsla fyrir nýja trúnaðarmenn, fræðsla<br />
til forystufólks í röðum KÍ og að síðustu fræðsla um<br />
lífeyrismál þar sem markhópurinn er félagsmenn sem<br />
eiga stutt eftir fram að töku lífeyris. Fræðslan gekk vel<br />
og var góð þátttaka. Fundirnir voru teknir upp og hægt<br />
er að skoða myndböndin á heimasíðu KÍ. Ég vil þakka<br />
fræðslunefndinni góð störf.<br />
Kjaramálin hafa einnig verið í brennidepli. Þrjú<br />
aðildarfélög KÍ, þ.e. Félag leikskólakennara, Skólastjórafélag<br />
Íslands og Félag stjórnenda leikskóla, hafa verið með<br />
lausa samninga um alllangt skeið og hefur lítið miðað í kjarasamningagerð.<br />
Kjarasamningur Félags kennara og stjórnenda<br />
í tónlistarskólum losnar nú um mánaðamótin og bætist félagið<br />
þá í hóp þeirra sem bíða.<br />
Ástæða þessar biðstöðu er að atvinnurekendur og viðsemjendur<br />
okkar, ríki og sveitarfélög, urðu fyrir því sem þau<br />
meta sem „áfall“ við úrskurð kjaradóms í kjaradeilu BHM<br />
og FÍH (hjúkrunarfræðinga). Ramminn sem kjaradómur<br />
úrskurðaði varð mun stærri en þau höfðu gert ráð fyrir og því<br />
fór allt í lás. Það er meðal annars ástæða þess að hinn svokallaði<br />
SALEK hópur var kallaður saman til að fara yfir stöðuna, en að<br />
hópnum standa allir stærstu aðilar vinnumarkaðarins, þar á<br />
meðal KÍ.<br />
Fyrir hópinn var lagt nýtt verkefni af hálfu ríkissáttasemjara<br />
sem fólst í því að leysa „bráðavandann“ og tengja við langtímaverkefnið<br />
um að skapa nýtt íslenskt kjarasamningsumhverfi.
Lausn á bráðavandanum snerist um að koma í veg fyrir að<br />
forsenduákvæði kjarasamninga SA og ASÍ í febrúar komandi<br />
yrði virkjað á grunni þess að launabreytingar annarra stétta<br />
hefðu verið umfram viðmið í kjarasamningum ASÍ. Þar með<br />
væru kjarasamningar á hinum almenna vinnumarkaði lausir.<br />
Niðurstaðan var að ramma inn launahækkanir allra launamanna<br />
til ársloka 2018.<br />
Framan af gekk illa að ná utan um verkefnið, en unnið<br />
var eftir grunnhugmyndum sem lagðar voru á borðið af hálfu<br />
SA, ASÍ og ríkis. Þetta upphafsskjal varð leiðarljósið fyrir alla<br />
vinnuna. KÍ reyndi margsinnis, ásamt BHM og BSRB, að fá því<br />
breytt en því varð ekki haggað, að því er virðist vegna ráðandi<br />
stöðu SA og ASÍ í samstarfinu. Af þeirri ástæðu, og ýmsum öðrum,<br />
varð það niðurstaða forráðamanna KÍ að ekki væri rétt að<br />
skrifa undir samkomulagið eins og það lá fyrir.<br />
KÍ samdi yfirlýsingu sem send var á fjölmiðla, birt á heimasíðu<br />
KÍ og er einnig að finna aftar í þessu blaði. Þetta var gert<br />
um leið og niðurstaða SALEK hópsins var kunngjörð og rammasamkomulag<br />
aðila undirritað. Í yfirlýsingunni er þessi ákvörðun<br />
KÍ rökstudd.<br />
Meginástæðan er sú að blanda á inn í verkefnið breytingum<br />
á lífeyriskerfi opinberra starfsmanna og reikna útgjöld ríkis<br />
og sveitarfélaga sem tengjast þeim breytingum til frádráttar<br />
mögulegum launahækkunum til framtíðar. Önnur ástæða er sú<br />
að viðmiðunarárið, þar sem vísitala er núllstillt, er 2013 sem er<br />
vond tímasetning fyrir aðildarfélög KÍ, því þá var launastaða félagsmanna<br />
afar slæm. Það var þá sem Kennarasambandið hóf þá<br />
vegferð að lagfæra laun kennara og hafði til þess gild og góð rök.<br />
Það var kynnt fyrir þjóðinni sem þjóðarátak í lagfæringu launa<br />
og að gera kennarastarfið áhugavert í augum ungs fólks sem er<br />
að velja sér ævistarf.<br />
KÍ hefur ekki frekar en BHM sagt sig frá SALEK vinnunni<br />
eða dregið sig út úr hópnum. Við erum þeirrar skoðunar að það<br />
sé tilraunarinnar virði að reyna að skapa nýtt samningamódel á<br />
Íslandi. Við hefðum viljað að SALEK hópurinn hefði haft kjark
til að skoða launasetningu einstakra hópa og bera þá saman við<br />
röðun sambærilegra hópa, t.d. í Danmörku. Við treystum okkur<br />
hins vegar ekki til þess að gera það með þeim ákvæðum sem<br />
felast í lausn bráðavandans til ársloka 2018.<br />
Með félagskveðju,<br />
Þórður Árni Hjaltested, formaður KÍ.<br />
Leiðari nóvember 2015
Fréttir Nóvember 2015<br />
„Í grunnskólanum er lagður grunnur<br />
til framtíðar og því mikilvægt að<br />
standa vel að þessum greinum þar,“<br />
segir í áskorun skólamálanefndar<br />
FG.<br />
Skorað á ráðherra að<br />
kanna ásókn í iðnnám<br />
Skólamálanefnd Félags grunnskólakennara hefur sent<br />
Illuga Gunnarssyni, mennta- og menningarmálaráðherra,<br />
áskorun er varðar kennslu list- og verkgreina í grunnskólum<br />
hér á landi.<br />
Í áskorun skólamálanefndar segir meðal annars að í<br />
grunnskólum sé lagður grunnur til framtíðar og því mikilvægt<br />
að standa þar vel að list- og verkgreinum. Margir<br />
nemendur kynnist í fyrsta skipti heimi tónlistar, leiklistar,<br />
hönnunar, smíði og nýsköpunar í grunnskólanum.<br />
„Mikilvægt er að list- og verkgreinanámi sé gert jafnhátt<br />
undir höfði og bóknámi, svo nemendur sjái sóknarfæri í listog<br />
verkgreinum,“ segir orðrétt í áskorun nefndarinnar.<br />
Skólamálanefnd skorar á menntamálaráðherra að láta<br />
kanna hvort ásókn í verknám sé á undanhaldi og ef svo er, hvað<br />
valdi því og hvernig megi auka ásókn að nýju.
Fréttir nóvember 2015<br />
Ramma samkomulag<br />
undirritað án<br />
aðkomu KÍ og BHM<br />
Útfærsla á lífeyrismálum réði mestu um að KÍ skrifaði ekki undir rammasamkomulag<br />
um breytt vinnubrögð við gerð kjarasamninga.<br />
Þriðjudaginn 27. október síðastliðinn skrifuðu flestir aðilar<br />
vinnumarkaðarins undir samkomulag um breytt vinnubrögð<br />
við gerð kjarasamninga. Á vef Alþýðusambands Íslands segir að<br />
markmið samkomulagsins sé „að tryggja varanlega aukningu<br />
kaupmáttar á Íslandi á grundvelli lágrar verðbólgu, stöðugs<br />
gengis krónunnar og lægri vaxta. Með samkomulaginu er lagður<br />
grunnur að sátt á vinnumarkaði, auknu samstarfi og minni<br />
átökum. Ennfremur er stefnt að auknum efnahagslegum og
„Opinberir<br />
starfsmenn<br />
þurfa að bera<br />
kostnað af<br />
því að halda<br />
óbreyttum lífeyrisréttindum<br />
með lægri<br />
launasetningu<br />
en ella...“<br />
félagslegum stöðugleika í landinu. Samkomulagið er afrakstur af<br />
vinnu svokallaðs SALEK-hóps, þar sem eiga sæti helstu viðsemjendur<br />
á almennum og opinberum vinnumarkaði“.<br />
Tvö landssambönd launafólks stóðu ekki að samkomulaginu,<br />
þ.e. Kennarasambandið og Bandalag Háskólamanna.<br />
KÍ birti á þriðjudaginn 27. október yfirlýsingu þar sem afstaða<br />
sambandsins var skýrð. Yfirlýsingin er svohljóðandi:<br />
Undanfarna daga hefur svokallaður SALEK-hópur aðila<br />
vinnumarkaðarins unnið að rammasamningi um<br />
launaþróun á íslenskum vinnumarkaði. Kennarasamband<br />
Íslands tekur undir og styður þau meginsjónarmið<br />
sem þar liggja til grundvallar, þ.e. að stuðla<br />
þurfi að meiri sátt á íslenskum vinnumarkaði með<br />
breyttum og bættum vinnubrögðum við gerð kjarasamninga.<br />
Einnig að auka þurfi kaupmátt með því að<br />
tryggja efnahagslegan og félagslegan stöðugleika á<br />
grundvelli lágrar verðbólgu, stöðugs gengis og lægra<br />
vaxtastigs.<br />
Árangur hefur náðst í samstarfi aðila vinnumarkaðarins<br />
og meðal annars orðið nokkur þróun í samræðum<br />
um ábataskipti milli sveitarfélaga og viðsemjenda<br />
þeirra hjá Kennarasambandinu.<br />
KÍ gerir eftirtaldar meginathugasemdir við textann<br />
sem fyrir liggur:<br />
Útgjöld sem kunna að falla á ríki og sveitarfélög fyrr en<br />
ella vegna fyrirhugaðra breytinga á fyrirkomulagi lífeyrismála<br />
verði talin með kostnaðaráhrifum kjarasamninga opinberra<br />
starfsmanna og/eða launaskriðs þeirra. Þetta getur KÍ ekki<br />
sætt sig við enda væru slík útgjöld ekki ætluð til þess að bæta<br />
kjör opinberra starfsmanna heldur einungis hugsuð til að<br />
koma í veg fyrir kjaraskerðingu þeirra vegna breytinganna.<br />
Þau útgjöld sem um er að ræða hafa auk þess engin efri mörk<br />
í þeim texta sem fyrir liggur, meðal annars vegna þess að enn<br />
hefur ekki náðst niðurstaða um verðmæti bakábyrgðar lífeyrisréttinda<br />
opinberra starfsmanna. Eins og málið er sett
upp, í textanum sem fyrir liggur, þurfa opinberir starfsmenn<br />
að bera kostnað af því að halda óbreyttum lífeyrisréttindum<br />
með lægri launasetningu en ella og/eða skertri launaskriðstryggingu.<br />
KÍ gagnrýnir valið á upphafsstöðunni á árinu 2013. Þá var<br />
launastaða félagsmanna KÍ afar slæm og í kjölfarið fylgdu erfiðir<br />
og umdeildir kjarasamningar sem meðal annars hafa gjörbreytt<br />
vinnumati kennara bæði í grunn- og framhaldsskólum og haft<br />
áhrif á fleiri skólagerðir, til að mynda hafa á grunni þeirra verið<br />
gerðar grundvallarbreytingar á launauppbyggingu félagsmanna<br />
Félags leikskólakennara. Breytingarnar hafa þótt eftirsóttar<br />
af hálfu vinnuveitenda en verið íþyngjandi fyrir félagsmenn<br />
Kennarasambandsins. KÍ hefur sagt frá upphafi samstarfs<br />
SALEK-hópsins að þetta val á upphafsstöðu á árinu 2013 sé<br />
óásættanlegt.<br />
KÍ hefur bent á að til þess að skapa þann félagslega stöðugleika<br />
sem sóst er eftir sé nauðsynlegt að ræða og marka stefnu til<br />
langs tíma um launasetningu hópa á íslenskum vinnumarkaði.<br />
Þar liggur rót þess ósættis sem ríkt hefur á vinnumarkaði og<br />
ástæða þess sem kallað hefur verið höfrungahlaup launahækkana.<br />
KÍ er ljóst að verkefnið er flókið og erfitt mun reynast að<br />
ná niðurstöðu. Í þessu samhengi mætti þó leita fyrirmynda frá<br />
hinum Norðurlöndunum þannig að íslenskt vinnumarkaðslíkan<br />
byggði ekki aðeins á góðum umbúnaði frá þeim heldur einnig á<br />
inntaki sem meiri sátt hefur ríkt um heldur en þekkst hefur hér<br />
á landi.<br />
Niðurstaða KÍ er að ekki sé verjandi að undirrita rammasamning<br />
milli aðila vinnumarkaðar fyrr en komið hefur<br />
verið með ásættanlegum hætti til móts við framangreindar<br />
athugasemdir.<br />
Fréttir nóvember 2015
skólavarðan nóvember 2015<br />
Sigurbjörg Bergsdóttir, Steindi jr. og<br />
Jóhanna Jakobsdóttir við tökur á myndinni<br />
Fellum grímuna.<br />
Enginn er einn í<br />
heiminum<br />
Fellum grímuna nefnist ný heimildarmynd sem ætlað er að varpa ljósi á<br />
þá staðreynd að við erum öll mannleg og enginn er fullkominn. Myndin er<br />
forvarnar verkefni sem þær Sigurbjörg Bergsdóttir og Jóhanna Jakobsdóttir<br />
hafa sett saman undir merkjum fyrirtækis sem þær kalla Ekta Ísland.
„Við vildum opna umræðuna um að það er<br />
engin skömm að glíma við kvíða, meðvirkni eða<br />
aðra kvilla. Okkur langaði að sýna ungu fólki með<br />
einlægum og skemmtilegum hætti að þótt fólk<br />
nái góðum árangri í lífinu og allt líti vel út á yfirborðinu,<br />
þá þýðir það ekki endilega að allir hafi náð<br />
settu marki eins og ekkert sé,“ segir Jóhanna Jakobsdóttir<br />
sem ásamt Sigurbjörgu Bergsdóttur hefur unnið<br />
að myndinni í hartnær tvö ár.<br />
Jóhanna segir að upphaflega hafi hugmyndin orðið<br />
til vegna þess að Sigurbjörg þekkti til unglings sem glímdi<br />
við kvíða í barnæsku. „Við ákváðum að það þyrfti að gera<br />
eitthvað í þessu því það eru svo margir sem glíma við vanda<br />
án þess að þora að tjá sig – halda að þeir séu einir í heiminum.<br />
Þetta á ekki síst við um börn og unglinga,“ segir Jóhanna.<br />
Jóhanna og Sigurbjörg<br />
fóru á stúfana og<br />
leituðu til þjóðþekktra<br />
einstaklinga sem<br />
hafa skarað fram úr á<br />
sínum sviðum. Meðal<br />
þeirra sem koma fram<br />
í myndinni eru Páll<br />
Óskar, Anna Svava<br />
Knútsdóttir, Katla<br />
Margrét Þorgeirsdóttir,<br />
Þórunn Antonía,<br />
Gunnar Nelson, Ari Eldjárn, Ólafur Stefánsson og Steindi jr.<br />
Jóhanna segir að það hafi verið ótrúlega auðvelt að fá fólk<br />
til að taka þátt og allir eigi sína sögu um vanda sem þeir hafi<br />
þurft að takast á við; svo sem kvíða, fullkomnunaráráttu, þráhyggjuröskun<br />
og svo mætti áfram telja. „Viðmælendurnir eru<br />
allir nafntogaðir en við vildum sýna fólk sem unga fólkið lítur<br />
upp til. Svo höfum við reyndar séð að það skiptir ekki öllu hvort<br />
áhorfandinn þekkir til þeirra sem tala í myndinni. Ég sá ungan
dreng fylgjast með Önnu Svövu Knútsdóttur segja frá kvíðanum<br />
sem hún þjáist af áður en hún kemur fram. Hann þekkti ekki<br />
Önnu Svövu en sagði við mig með tárin í augunum; „svona líður<br />
mér oft“. Þótt myndinni sé beint að ungu fólki þá teljum við að<br />
hún henti öllum aldurshópum,“ segir Jóhanna.<br />
Þær stöllur fengu reynsluboltann Baldvin Z til að leikstýra<br />
myndinni, en hann á að baki bíómyndirnar Vonarstræti og Óróa<br />
auk þess sem hann gerði myndina Fáðu já sem sýnd var fyrir<br />
fáeinum misserum.<br />
Jóhanna og Sigurbjörg eru að vonum ánægðar með að<br />
myndin sé tilbúin til sýningar. Þær hyggja á frekara samstarf og<br />
í bígerð er ritun bókar þar sem tekið er á kvíðavandamálum með<br />
skemmtilegum og áhugaverðum hætti. „Ef vel gengur sjáum við<br />
fyrir okkur að gera sviðsverk í framhaldinu,“ segir Jóhanna.<br />
Fellum grímuna verður frumsýnd í Bíó Paradís 11. nóvember<br />
næstkomandi en fyrirhugað er að sýna hana í sem flestum<br />
grunnskólum og framhaldsskólum síðar í mánuðinum. Stiklur<br />
úr myndinni hafa verið settar á vefinn og hægt er að fylgjast með<br />
Ekta Ísland á Facebook.<br />
skólavarðan nóvember 2015
skólavarðan nóvember 2015<br />
„Álagið er úr öllu<br />
hófi og launin léleg“<br />
Tæplega helmingur skólastjórnenda hefur íhugað að segja upp störfum sínum<br />
vegna álags eða lágra launa. „Grafalvarleg staða,“ segir Svanhildur María<br />
Ólafsdóttir, formaður Skólastjórafélags Íslands.<br />
„Skólastjórnendur eru í vonlausri stöðu og að þeim er sótt úr<br />
öllum áttum..., t.d. frá sveitarstjórn með vísan um árangur,<br />
vísan í ákvæði laga og reglna, frá starfsmönnum o.s.frv.<br />
Stjórnendur standa aleinir í vonlausri stöðu. Álagið er úr<br />
öllu hófi og launin léleg“. Þannig lýsir einn félagsmaður<br />
Skólastjórafélags Íslands upplifun sinni af stöðu stjórnenda<br />
í grunnskólum, í könnun sem gerð var nýlega meðal<br />
skólastjórnenda. Í könnuninni var spurt hvort félagsmenn<br />
Skólastjórafélagsins hefðu íhugað uppsagnir, annað hvort<br />
vegna stöðunnar í kjaraviðræðum við Samband íslenskra
Athugasemd frá ritstjórn: Eftir að sveitarfélaga eða af öðrum ástæðum. Niðurstaðan<br />
er sláandi því tæplega 48% þeirra<br />
greinin var skrifuð komst skriður á<br />
kjaraviðræður Skólastjórafélagsins<br />
sem svöruðu könnuninni sögðust hafa<br />
og Sambands íslenskra sveitarfélaga.<br />
Allt útlit er fyrir að gengið verði frá íhugað uppsögn vegna annað hvort kjaramála<br />
eða álags. Margir tiltóku raunar báða<br />
nýjum kjarasamningi milli samningsaðila<br />
í þessari viku (2. – 6. nóvember).<br />
þessa þætti sem ástæðu. Til viðbótar sagðist<br />
rúmlega 21% þátttakenda hafa íhugað uppsögn<br />
af öðrum ástæðum. Aðeins rúmlega 30<br />
prósent höfðu ekki íhugað að segja starfi sínu lausu.<br />
Hefurðu íhugað uppsögn á starfi þínu á undanförnum<br />
mánuðum eða misserum?<br />
Já, aðallega vegna kjaramála<br />
20,26%<br />
Já, aðallega vegna álags<br />
19,24%<br />
Já, aðallega vegna persónulegra þátta<br />
2,92%<br />
Já, nokkrir þættir spila inn í þær vangaveltur<br />
18,37%<br />
Nei<br />
31,20%<br />
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%<br />
Litlar kjarabætur<br />
Í fyrra gerði Skólastjórafélag Íslands kjarasamning til eins árs<br />
þar sem félagsmönnum var tryggð að lágmarki 5,7% launahækkun.<br />
Vegna breytinga á því hvernig félagsmenn raðast inn í launatöflur<br />
eftir menntun gat samningurinn tryggt einstökum félagsmönnum<br />
mun meiri hækkanir, en ljóst er að það átti við um<br />
mjög fáa. Áður höfðu grunnskólakennarar gert samninga sem<br />
tryggðu þeim talsverðar kjarabætur, en í þeim samningi er eins<br />
og þekkt er kveðið á um vinnumat. Sú staðreynd að kennarar<br />
fengu í samningum sínum mun meiri hækkanir en skólastjórnendur<br />
og að þar er kveðið á um vinnumat þýðir tvennt: annars<br />
vegar að kennarar eru í mörgum tilfellum með hærri laun en<br />
yfirmenn þeirra og hins vegar að hluti af þeirri vinnu sem fram
„Með litlar bjargir<br />
og endalausar/<br />
óraunhæfar kröfur<br />
er eðlilegt<br />
að menn brenni<br />
upp“<br />
þarf að fara vegna vinnumats leggst á skólastjórnendur. Álag á<br />
þá hefur því aukist á síðustu mánuðum án þess að launin hafi<br />
fylgt í kjölfarið. Þetta vilja skólastjórnendur eðlilega að verði<br />
leiðrétt.<br />
Aftur í kennslu til að bæta kjörin<br />
Í áðurnefndum samningi SÍ og Sambands íslenskra sveitarfélaga,<br />
sem skrifað var undir í júní í fyrra, er að finna sérstaka<br />
bókun um hvernig viðræðum framundan skuli háttað. Þar segir<br />
meðal annars að samninginn skuli endurnýja eigi síðar en 31.<br />
maí 2015. Þrátt fyrir að samninganefnd Sambands sveitarfélaga<br />
hafi skrifað undir þá bókun eru félagsmenn Skólastjórafélagsins<br />
engu að síður enn án samnings. Það<br />
má, samkvæmt heimildum Skólavörðunnar, að<br />
stórum hluta rekja til þess að sama samninganefnd<br />
hefur dregið lappirnar í samningaferlinu. Þessi<br />
grafalvarlega staða var rædd á ársfundi Skólastjórafélagsins<br />
sem haldinn var í Reykjanesbæ 10.<br />
október síðastliðinn. Á fundinum var samþykkt<br />
harðorð ályktun þar sem meðal annars segir: „Nú<br />
virðist helsta leið skólastjórnenda til að bæta kjör<br />
sín vera að segja upp stöðu sinni og snúa aftur í kennslu. Við<br />
þetta tapast óhjákvæmilega mikilvæg reynsla sem erfitt verður<br />
að bæta. Fundurinn krefst þess að Samband íslenskra sveitarfélaga<br />
ljúki nú þegar kjarasamningi við Skólastjórafélag Íslands<br />
svo komið verði í veg fyrir fjöldaflótta úr stéttinni.“<br />
Grafalvarleg staða<br />
Ástæðan fyrir því að svo er tekið til orða má rekja til umræðu<br />
á fundindum. Þar stóð til að mynda einn félagsmaður upp og<br />
lýsti því yfir að hann hefði þegar sagt upp störfum út af lélegum<br />
kjörum og miklu álagi. Fleiri félagsmenn lýstu því yfir á fundinum<br />
að þeir hefðu íhugað slíkt. Í kjölfarið tók einn félagsmaður<br />
Skólastjórafélagsins, Jón Baldvin Hannesson, sig til og gerði<br />
könnun á hversu útbreidd þessi skoðun væri. Niðurstaðan er<br />
eins og þegar hefur komið fram sláandi.
Svanhildur María Ólafsdóttir, formaður Skólastjórafélags<br />
Íslands, segir niðurstöðuna áhyggjuefni. „Það kom upp umræða<br />
um þessi mál á ársþinginu og í framhaldi tók Jón Baldvin sig<br />
til og lagði könnunina fyrir meðal félagsmanna. Félagið átti þar<br />
hvergi hlut að máli,“ segir Svanhildur.<br />
„Það breytir því ekki að niðurstöðurnar eru þessar og stjórn<br />
og samninganefnd SÍ þurfa að fara yfir þær. Einnig munum<br />
við skoða enn frekar hvernig hægt sé að vinna að því að bæta<br />
starfskjör skólastjórnenda svo viðunandi sé, bæði við samningaborðið<br />
og kannski ekki síst utan þess. Mikil vinna<br />
hefur farið fram innan félagsins við að setja niður<br />
kröfur og forgangs verkefni til að bæta starfskjör skólastjórnenda.<br />
Einnig hefur verið unnið að sameiginlegum<br />
skilningi samninganefnda SÍ og SNS á hlutverki og<br />
starfsaðstæðum skólastjóra. Sú vinna er því miður ekki<br />
að skila sér nema að hluta til þegar kemur að samningaviðræðum<br />
og launahækkunum.“<br />
Skilningsleysi á eðli starfsins<br />
Rétt er að taka fram að könnunin var gerð á netinu<br />
og þrátt fyrir að hún standist líklega ekki ströngustu<br />
Svanhildur M. Ólafsdóttir, formaður<br />
Skólastjórafélags Íslands.<br />
kröfur um aðferðafræði og framkvæmd sem gerðar<br />
eru til slíkra kannana gefur hún engu að síður mikilvægar<br />
vísbendingar um líðan og afstöðu skólastjórnenda.<br />
Auk þess sem þátttakendum gafst tækifæri á að haka við<br />
fyrirfram skilgreinda svarmöguleika gátu þeir einnig komið á<br />
framfæri athugasemdum og ábendingum. Margir nýttu sér þann<br />
möguleika og í athugasemdum þeirra kemur ýmislegt áhugavert<br />
fram. Nokkrir segjast óánægðir en í þannig stöðu að þeir geti<br />
ekki sagt starfi sínu lausu. Aðrir telja að rangt sé að nota uppsagnir<br />
til að knýja á um endurnýjun kjarasamnings og vilja ekki<br />
taka þátt í slíku. Athygli vekur að margir tiltaka að svo stutt sé í<br />
starfslok að þeir ætli að þreyja þorrann en muni hætta við fyrsta<br />
tækifæri. Einn skólastjórnandi skrifar eftirfarandi í tengslum við<br />
spurningu um mögulega uppsögn: „Með litlar bjargir og endalausar/óraunhæfar<br />
kröfur er eðlilegt að menn brenni upp. Nýir
kjarasamningar kennara voru eiginlega dropinn sem fyllti mælinn.<br />
Þeir endurspegla skilningsleysi á eðli starfsins og mikilvægi<br />
öflugrar starfsmenningar.“ Annar tekur fram að „vinnutíminn sé<br />
orðinn allt of langur og erfitt sé að komast yfir öll verkefnin sem<br />
sífellt verði fleiri“. Fleiri taka í svipaðan steng.<br />
„Ég hef ítrekað íhugað uppsögn, bæði vegna mikils álags<br />
og svo hafa nú kjaramálin bæst við. Ég er sem stendur á lægri<br />
launum en væri ég starfandi umsjónarkennari, en er á fastlaunasamningi<br />
og álagið er mjög mikið,“ segir í einni athugasemd sem<br />
barst með könnuninni. Á öðrum stað skrifar skólastjórnandi:<br />
„Veit ekki alveg hvernig ætlast er til að þessi nýju verkefni sem<br />
okkur er ætlað að sinna rúmist innan vinnuvikunnar. Bæði<br />
verkefni sem tengjast nýjum kjarasamningum kennara og vinna<br />
vegna innleiðingar aðalnámskrár. Þegar 9 – 10 tíma vinnudagur<br />
nægir ekki þá finnst mér komið nóg.“<br />
skólavarðan nóvember 2015
skólavarðan Nóvember 2015<br />
Karlar á fundinum Óvenju margir karlar tóku þátt í<br />
morgunverðarfundi FL og FSL á dögunum, enda var<br />
umræðuefnið þar karlar í yngri barna kennslu.<br />
Karlar í yngri<br />
barna kennslu<br />
Borgarstjóri vill gera aðgerðaáætlun með FL og FSL um hvernig fjölga megi<br />
körlum í leikskólakennslu. Velferðarráðherra segir að mögulega sé hægt að<br />
veita auknu fjármagni til leikskóla þar sem hlutfall karla meðal kennara er hátt.
„Aðeins um eitt prósent leikskólakennara eru karlar.<br />
Það er staðreynd sem við getum ekki litið framhjá,“<br />
sagði Dagur B. Eggertsson borgarstjóri í ávarpi á<br />
málþinginu „Karlar í yngri barna kennslu“ föstudaginn<br />
9. október síðastliðinn. Þar var þessi staða<br />
einmitt til umræðu, og hvað hægt væri að gera til að<br />
breyta ástandinu. Dagur byrjaði á að ræða hvernig<br />
það var að ganga í leikskóla í Osló, þar sem allt<br />
önnur mynd blasti við. „Þar var helmingur<br />
kennaranna karlar og stundum vel það, þeir<br />
voru gjarnan síðhærðir með skegg enda var<br />
þetta á hippaárunum. Uppáhalds leikskólakennarinn<br />
minn hét Gisle, hann var maður<br />
mikill vexti með gríðarlegt yfirvaraskegg og<br />
fór stundum í sendiferðir og þá fékk maður jafnvel að hanga<br />
með honum, jafnvel í búðir þar sem var mikil reykelsislykt. En<br />
hann var gríðarlega hlýr og góður náungi eins og reyndar allir<br />
leikskólakennararnir þarna, í minningunni allavega. Hann var<br />
ekki menntaður leikskólakennari frekar en kannski margir<br />
sem þarna unnu. Ég komst að því seinna að hátt hlutfall karla<br />
á leikskólum í Noregi var vegna þess að þeir þurftu að afplána<br />
samfélagsskyldu ef þeir neituðu að fara í herinn... Þannig að<br />
þetta voru mjúku mennirnir, friðelskandi hipparnir og það voru<br />
auðvitað alger forréttindi að alast upp í kringum þessa stráka,<br />
því þó manni hafi fundist þetta karlar þá voru þeir líklega bara<br />
um tvítugt.“<br />
Engin kvenna- eða karlastörf<br />
Þrátt fyrir að borgarstjóri, sem og fleiri frummælendur á<br />
ráðstefnunni, hafi slegið á létta strengi í ávörpum sínum var<br />
öllum ljóst að um er að ræða mikið alvörumál. Það kom bersýnilega<br />
fram í orðum Eyglóar Harðardóttur félagsmálaráðherra<br />
sem gerði launamun kynjanna að umræðuefni. Hún<br />
benti á að þrátt fyrir að áratugir séu síðan sett voru lög til að<br />
útrýma kynbundnum launamun sé hann ennþá staðreynd<br />
hér á landi. Það rakti hún meðal annars til kynjaskiptingar
„Það er verið að<br />
umbuna fjárhagslega<br />
þeim leikskólum<br />
sem vinna<br />
markvisst að því<br />
að jafna kynjahlutföllin.“<br />
vinnumarkaðarins. „Besta og árangursríkasta lausnin til að<br />
losna við kynbundinn launamun er einfaldlega að vera ekki með<br />
kvenna- eða karlastörf,“ sagði hún og bætti við<br />
að hægt væri að búa til fjárhagslegan hvata til<br />
að fá stjórnendur leikskóla til að jafna kynjahlutfallið<br />
í starfsmannahópnum. Eygló tók sem<br />
dæmi leið sem farin hefur verið í Noregi.<br />
„Þar er það hreint og beint tengt hluta fjárveitinga<br />
til viðkomandi stofnana hvernig þær<br />
standa sig í því að jafna kynjahlutföllin. Það er<br />
verið að umbuna fjárhagslega þeim leikskólum<br />
sem vinna markvisst að því að jafna kynjahlutföllin.<br />
Þeir telja það svo mikilvægt, að það<br />
er tengt þessari undirstöðu rekstrarins, peningunum,“ sagði<br />
Eygló en benti einnig á að það myndi ekki duga, heldur þyrfti<br />
að gera fleira. „Vera með markvissa<br />
starfsmannastefnu sem gengur út<br />
á að ráða inn karla í þessi störf.<br />
Huga að því, hvort sem við erum<br />
að tala um leik- eða grunnskólana,<br />
umönnunarstörfin sem sveitarfélögin<br />
halda líka utan um eins og<br />
heimaþjónustuna, eða bara velferðarsviðin<br />
í heild sinni, að vinna<br />
markvisst að því að leita uppi karla<br />
og ráða þá inn. Fyrsta skrefið getur<br />
Borgarstjóri ætlar á næstunni að beita sér fyrir því að<br />
snúið að sumarstörfunum, þannig<br />
gerð verði aðgerðaáætlun fyrir Reykjavík um hvernig<br />
fjölga megi körlum í hópi leikskólakennara.<br />
að karlar átti sig á því hvað þetta<br />
eru spennandi og skemmtileg störf<br />
og við þurfum helst að ná þeim áður en þeir taka ákvörðun um í<br />
hvaða nám þeir ætli í framhaldinu.“<br />
Áhugaverður markhópur<br />
Borgarstjóri hafði einnig velt því fyrir sér hvað hægt væri að<br />
gera. Hans innlegg í umræðuna var meðal annars að benda á<br />
hóp ungra karlmanna sem mögulega hefði áhuga á að leggja
Eygló Harðardóttir og Sigurður Sigurjónsson voru meðal frummælenda á fundinum.<br />
leikskólakennarastarfið fyrir sig. „Ég sagði að karlar væru eitt<br />
prósent leikskólakennara. Karlar eru reyndar 8,3% starfsfólks á<br />
leikskólum, 135 á móti rösklega 1.600 konum í borginni. Karlar<br />
eru svo í 19,4% stöðugilda í grunnskólum eða 485 á móti<br />
um 1.900 konum. Í frístundastarfinu er hlutfallið hærra. Þar<br />
er það 40% - 290 karlar á móti 470 konum. Þetta er stundum<br />
yngri hópur og ég hef velt því fyrir mér hvort þarna sé kominn<br />
ákveðinn markhópur. Þetta eru ungir, sprækir strákar og karlar<br />
sem hafa áhuga á að vinna með krökkum og ef við ættum að<br />
„targetera“ einhvern hóp þá gæti þarna verið áhugaverður markhópur,“<br />
sagði Dagur B. Eggertsson.<br />
Klisjurnar<br />
Sigurður Sigurjónsson, varaformaður Félags stjórnenda leikskóla,<br />
var einn þeirra sem ávarpaði fundinn. Hann taldi upp<br />
nokkrar klisjur sem reglulega heyrast í umræðunni um af hverju<br />
karlmenn velja sér ekki leikskólann sem framtíðarvinnustað.
Þær eru meðal annars að þar sem konur ganga með börnin og<br />
gefa þeim brjóst sé barnauppeldi þeim eðlislægara en körlunum.<br />
Einnig að karlar óttist að fá á sig ásakanir um kynferðislegt<br />
ofbeldi, og svo er það klisjan um hommana. „Það er auðvitað<br />
staðreynd að samkynhneigðir menn velja kennslu ungra barna<br />
sem framtíðarstarf. En ég held að það sé bara í sama hlutfalli og<br />
aðrir karlmenn,“ sagði Sigurður. Hinar klisjurnar eru alveg jafn<br />
fráleitar. „Ég man ekki eftir þeim tilfellum þar sem karlmaður,<br />
eða bara leikskólakennari, hefur verið ásakaður um brot gegn<br />
börnum“. Hann bætti við að þessar klisjur heyrðust reglulega,<br />
og það væri ómögulegt að átta sig á hversu mikil áhrif þær hefði<br />
á að karlmenn velji sér síður<br />
leikskólakennslu sem framtíðarstarf.<br />
Þetta þurfi engu<br />
að síður að hafa í huga þegar<br />
málið er rætt.<br />
Karlar en ekki kerlingar<br />
Kjarnyrtasta innleggið í<br />
umræðuna kom frá Sverri<br />
Jörstad Sverrissyni, aðstoðarleikskólastjóra<br />
á<br />
Sverrir Jörstad Sverrisson átti kjarnyrtasta innlegg fundarins „Karlar<br />
í yngri barna kennslu“.<br />
Hafnarfirði, sem beindi orð-<br />
leikskólanum Stekkjarási í<br />
um sínum að þeim konum<br />
sem sátu fundinn. „Það sem<br />
ég hef rekið mig á og mér finnst skipta máli er ábyrgðin sem<br />
fylgir því að ráða karlmenn inn á leikskóla, og það er sú ábyrgð<br />
sem fylgir því að hlutirnir þurfa að breytast. Við getum ekki bara<br />
ráðið inn karlmenn af því að það er smart og flott. Ef við tökum<br />
inn karlmenn á leikskóla þá verðum við líka að axla þá ábyrgð<br />
að þeir hafi áhrif og þeir verða að taka pláss. Hlutirnir breytast<br />
og þeir koma með aðrar áherslur, og þið stúlkur verðið aðeins<br />
að bakka. Þið verðið að hleypa viðhorfum karlmannanna inn í<br />
leikskólann. Það er hluti af því að gera leikskólann að meira að-
laðandi starfsumhverfi fyrir stráka og það er það að þeir upplifi<br />
að það sé pláss fyrir þá. Við höfum ekkert gagn af því að fjölga<br />
karlmönnum ef þeir eiga bara að vera eins og hverjar aðrar<br />
kerlingar.“<br />
Orð til alls fyrst<br />
Umræðan um þetta þarfa mál mun halda áfram. Til dæmis<br />
munu Félag leikskólakennara og Félag stjórnenda leikskóla efna<br />
til ráðstefnu um „karla í yngri barna kennslu” á Grand Hóteli<br />
föstudaginn 13. febrúar 2016. Yfirskrift og nánari dagskrá<br />
verða auglýst síðar, en áhugasamir eru beðnir að taka daginn<br />
frá. Í næstu Skólavörðu verður málið einnig til umræðu, þó<br />
með víðari skírskotun, því Kennarasambandið hefur nú tekið<br />
saman tölur um kynjaþróun í kennarastétt auk þess sem hagfræðingur<br />
KÍ hefur reiknað út hvernig kynjahlutfallið verður að<br />
óbreyttu innan fárra ára. Ljóst er að eitthvað þarf að gera og að<br />
orð eru til alls fyrst. Miðað við yfirlýsingar Dags B. Eggertssonar<br />
á málþinginu er ástæða til að ætla að svo verði, en þegar hann<br />
kvaddi þátttakendur í lok fundar beindi hann orðum sínum að<br />
formanni Félags leikskólakennara, og sagði: „Ég er tilbúinn að<br />
taka ykkur á orðinu og setjast yfir það í samvinnu við félagið að<br />
gera aðgerðaáætlun fyrir Reykjavík og sjá hvað er hægt að finna<br />
út úr þessu.“<br />
skólavarðan Nóvember 2015
skólavarðan nóvember 2015<br />
Þórður Á. Hjaltested,<br />
formaður KÍ, afhendir<br />
Kjartani Kurt Gunnarssyni<br />
viðurkenningu fyrir bestu<br />
smásöguna í flokki leikskólabarna.<br />
Kjartan Kurt<br />
ferðaðist um langan veg til<br />
að vera viðstaddur athöfnina<br />
en hann er búsettur í<br />
Þistilfirði.<br />
Þúsundir horfðu á<br />
myndband um uppáhaldskennarann<br />
Kennarasambandið efndi til ýmissa viðburða á Alþjóðadegi kennara, sem<br />
haldinn er hátíðlegur 5. október ár hvert. Málþing, úrslit í smásagnasamkeppni<br />
nemenda á öllum skólastigum og myndband um uppáhaldskennarann<br />
bar þar hæst.
Kennarar eru í sviðsljósinu um heim allan 5.<br />
október ár hvert enda dagurinn ætlaður til að vekja<br />
athygli á mikilvægi menntunar og kennarastarfsins.<br />
Því miður hefur ekki skapast sterk hefð fyrir þessum<br />
degi hérlendis en því vill Kennarasambandið breyta og af<br />
því tilefni var efnt til ýmissa viðburða á Alþjóðadeginum í<br />
liðnum mánuði.<br />
Þórður Hjaltested, formaður KÍ, sagði í ávarpi, sem<br />
birtist í Skólavörðunni á Alþjóðadeginum, að það<br />
væri von sín að á næstu árum myndu fleiri skólar<br />
taka þátt í að fagna þessum degi; með því að vekja<br />
athygli á störfum kennara og efna til viðburða<br />
sem gera kennara sýnilegri og opna skólana.<br />
Kennarasambandið skipaði starfshóp undir<br />
stjórn Aðalheiðar Steingrímsdóttur til að skipuleggja viðburði<br />
dagsins.<br />
Blásið var í fyrsta skipti til smásagnasamkeppni meðal nemenda<br />
í leikskólum, grunnskólum og framhaldsskólum, þar sem<br />
þemað var „kennarinn“. Smásagnakeppin var samstarfsverkefni<br />
KÍ og Heimilis og skóla.<br />
Viðtökurnar voru framar vonum, en 140 sögur bárust í<br />
keppnina. Veitt voru verðlaun í fjórum flokkum og voru verðlaunahafarnir<br />
þessir: Kjartan Kurt Gunnarsson leikskólabarn,<br />
Ásdís Einarsdóttir í flokki yngri grunnskólanema, Marta Ellertsdóttir<br />
í flokki eldri grunnskólanema, og Dagný Gréta Hermannsdóttir<br />
framhaldsskólanemi. Dómnefnd var skipuð Brynhildi<br />
Þórarinsdóttur, dósent við HA, Kristjáni Jóhanni Jónssyni,<br />
dósent við Menntavísindasvið HÍ, og Margréti Sigurðardóttur,<br />
formanni Heimilis og skóla.<br />
Ráðgert er að smásagnasamkeppnin verði árlegur viðburður<br />
í tengslum við Alþjóðadag kennara. Verðlaunasögurnar verða<br />
birtar í næstu Skólavörðu þannig að allir fái notið.<br />
Áhrifamáttur kennara<br />
Kennarasambandið lét einnig gera skemmtilegt myndband þar<br />
sem sex manneskjur á öllum aldri voru spurðar hver væri uppá-
Marta Ellertsdóttir, Ásdís Einarsdóttir, Kjartan Kurt Gunnarsson, Dagný Gréta Hermannsdóttir og Þórður<br />
Hjaltested. Í aftari röð eru Bryndís Jónsdóttir, framkvæmdastjóri SAMFOK og fulltrúi í dómnefnd, Brynhildur<br />
Þórarinsdóttir, rithöfundur, dósent og formaður dómnefndar, Anna Margrét Sigurðardóttir, formaður Heimilis<br />
og skóla og Kristján Jóhann Jónsson, dósent og dómnefndarmaður.<br />
haldskennarinn. Svör viðmælenda voru fjölbreytt og áhugaverð<br />
enda á hver og einn sínar minningar um góða kennara.<br />
„Maður fann það svo glöggt í allri hennar kennslu hvað<br />
hún hafði alltaf mikla trú á manni,“ sagði Guðfinnur Sigurvinsson<br />
um Jónínu Guðmundsdóttur sem kenndi honum dönsku í<br />
Holtaskóla í Keflavík.<br />
„Hún er skemmtilegasti kennari sem ég hef haft, alltaf svo<br />
jákvæð og hvetur mann áfram,“ sagði Hulda Fanný Pálsdóttir<br />
um Ósk sem kenndi henni í Barnaskóla Hjallastefnunnar. „Lilja<br />
kom inn í líf mitt þegar ég var feiminn unglingur. Hún var svo<br />
frábær og hjálpaði mér að brjótast út úr skel unglingsins og lagði<br />
í raun grundvöllinn að því sjálfstrausti sem ég hef í dag,“ sagði
Ásta Óskarsdóttir um uppáhaldskennarann sinn; Lilju Hjaltadóttur<br />
fiðlukennara.<br />
Aðrir viðmælendur voru Edda Sóley Óskarsdóttir, Jón<br />
Gunnar Kristjónsson og Markús Freyr Arnarsson. Þeir sem hafa<br />
ekki séð myndbandið geta gert það hér.<br />
Þá efndi Kennarasambandið til málþings síðdegis á Alþjóðadegi<br />
kennara þar sem fjallað var um samfélagsmiðla og kennslu.<br />
Margt áhugavert kom fram í máli fyrirlesara og er fjallað um<br />
málþingið annars staðar í þessu tölublaði.<br />
Markús Freyr Arnarsson, yngstur viðmælenda í myndbandinu, segir fallega sögu af sínum kennara.<br />
skólavarðan nóvember 2015
skólavarðan nóvember 2015<br />
Kennarasambandið, í samstarfi við Heimili<br />
og skóla, efndu til málþings um samfélagsmiðla<br />
og kennslu á Alþjóðadegi kennara, 5.<br />
október. Málþingið var vel sótt og fróðlegt<br />
í alla staði.<br />
Hvers vegna ekki að<br />
tísta sem Grettir?<br />
Samfélagsmiðlarnir geta verið gagnleg tæki í kennslu á öllum skólastigum.<br />
Möguleikarnir eru margir; hvort sem er út frá kennslufræði og eða til að<br />
halda upp faglegri umræðu. Málið var rætt frá ýmsum hliðum á málþingi KÍ<br />
á Alþjóðadegi kennara.
Fjölmargir kennarar og skólafólk sóttu málþing<br />
Kennarasambandsins og Heimilis og skóla sem haldið<br />
var á alþjóðadegi kennara, 5. október síðastliðinn. Yfirskrift<br />
málþingsins var „Samfélagsmiðlar og kennsla“<br />
og voru frummælendur þau Sólveig Jakobsdóttir, dósent<br />
á Menntavísindasviði HÍ, Ingvi Hrannar Ómarsson,<br />
grunnskólakennari og ráðgjafi í upplýsingatækni, og Anna<br />
María Gunnarsdóttir, framhaldsskólakennari og formaður<br />
skólamálanefndar FF.<br />
Sólveig var fyrst frummælenda og hóf ræðu sína á að rifja<br />
upp hvernig við blasti gerbreytt landslag þegar hún sneri heim<br />
árið 1996 eftir áratugalanga námsdvöl vestanhafs. „Þetta var<br />
bylting og einangrun landsins var rofin með netinu,“ sagði<br />
Sólveig og bætti við að margir í menntakerfinu hafi verið áhugasamir<br />
um að nýta tæknina strax frá fyrstu dögum. „Við unnum<br />
fyrstu samstarfsverkefnin með tölvupósti en það kviknaði strax<br />
mikill áhugi á að byggja upp samstarf á vettvangi internetsins.“<br />
Sólveig sagði netið hafa verið frumstætt til að byrja með en<br />
áhrif þess á þekkingarsköpun,<br />
„Mikilvægt er að við skólafólkið<br />
tökum að okkur að vera<br />
góðar fyrirmyndir. Eflum umræðuna<br />
um hvað sé við hæfi<br />
og hvað ekki.“<br />
Anna María Gunnarsdóttir, framhaldsskólakennari og formaður<br />
skólamálanefndar FF.<br />
nám og menntun hafi verið<br />
gríðarmikil; svo sem á opinn<br />
hugbúnað, opið menntaefni,<br />
netnámskeið, aðgengi<br />
að rannsóknum og fræðimennsku.<br />
„Með þessum nýju miðlum<br />
þurfum við nýja hæfni,“<br />
sagði Sólveig og bætti við að<br />
velta þyrfti vöngum yfir hvað<br />
hinir nýju miðlar hefðu í för með sér og hvernig best væri að<br />
nýta þá í hefðbundnu landslagi skólanna. Þá sé mikilvægt að<br />
skoða hugtakið borgaravitund, hvað það merki að vera samfélagsþegn<br />
með þeim réttindum, skyldum og ábyrgð sem því fylgir<br />
og endurspeglast í daglegu lífi með virkri þátttöku í samfélaginu.<br />
„Undirliggjandi gildi eru réttlæti og ábyrgð, mannréttindi og
Anna María Gunnarsdóttir (lengst til vinstri) brýndi fyrir fundarmönnum að ganga um samfélagsmiðlana af<br />
sömu virðingu og fólk hegðaði sér annars staðar, svo sem á fundum. Við hlið Önnu Maríu sitja Anna Mínerva<br />
Kristinsdóttir, fulltrúi nemenda, Þröstur Jónasson, fulltrúi foreldra, Ingvi Hrannar Ómarsson og Sólveig Jakobsdóttir<br />
en þau tóku öll þátt í pallborðsumræðum að loknum framsögum.<br />
jöfnuður, kærleikur og umburðarlyndi. Við erum ekki lengur<br />
borgarar í einu landi – við erum heimsborgarar.“<br />
Sólveig fjallaði einnig um hugmyndafræði og kennsluaðferðir.<br />
„Við erum að hugsa um aukið lýðræði og aukna þátttöku<br />
nemenda – að rödd nemenda sé virkari og með hinni nýju tækni<br />
megi víkka sjóndeildarhringinn, auka samkennd, nýta leitaraðferðir,<br />
sækja upplýsingar og efna til umræðu og samræðu.<br />
Þá sagði Sólveig eTwinning-verkefnið hafa gengið afar vel<br />
en yfir 300 skólar, og meira en 900 kennarar, hafa unnið og<br />
vinna að verkefnum með samherjum á erlendri grundu. Þar<br />
komi samfélagsmiðlarnir nú sterkir inn í stað tölvupóstsins sem<br />
var mest notaður í fyrstu. Hún sagðist þekkja til margvíslegra<br />
kennsluverkefna þar sem samfélagsmiðlarnir væru notaðir; svo<br />
sem Lífshlaupið þar sem allir vinna að sama markmiði og eru í<br />
keppni við sjálfa sig og fólkið sitt. Menntamiðja og Samspil 2015<br />
eru að sögn Sólveigar spennandi upplýsingatorg þar sem margt<br />
áhugavert er að finna.<br />
Krakkar lesa og skrifa meira en áður<br />
Ingvi Hrannar Ómarsson, grunnskólakennari og ráðgjafi í<br />
upplýsingatækni, hefur getið sér gott orð á Twitter þar sem hann<br />
heldur meðal annars úti menntaspjalli (#menntaspjall) en þar<br />
er fjallað um menntun frá ótal sjónarhornum.
„Ef þú ert að gera<br />
verkefni fyrir allan<br />
heiminn þá þarf það<br />
að vera gott en þú<br />
ætlar að gera það<br />
fyrir kennarann þá<br />
þarf það bara að<br />
vera nógu gott.“<br />
Ingvi Hrannar Ómarsson, grunnskólakennari<br />
og ráðgjafi í upplýsingatækni.<br />
Ingvi hóf mál sitt á að segja frá því að símar íslenskra skólabarna<br />
séu mun öflugri tæki en tölvurnar sem notaðar voru hjá<br />
NASA þegar fyrstu menn stigu á tunglið árið 1969.<br />
Þá sagði hann það staðreynd að börn lesi nú og skrifi meira<br />
en nokkur önnur kynslóð í sögunni. Þau skrifi vissulega öðruvísi<br />
en áður var gert og sýnt hafi verið fram á það í Bandaríkjunum<br />
að þau skrifi mest utan skólastofunnar, eða um 60 prósent af því<br />
sem þau láta frá þér. „Í sömu rannsókn kemur fram að krakkar<br />
eru í miklum samskiptum við aðra, þau eru næm fyrir góðum<br />
skrifum og eru betri í að skrifa en forverar<br />
þeirra. Þau eru alltaf að skrifa fyrir lesendur,<br />
fyrir einhverja aðra, og það er stór breyting,“<br />
sagði Ingvi Hrannar.<br />
Ingvi Hrannar sagði mikilvægt að huga að<br />
fyrstu skrefum barna inn í heim samfélagsmiðlanna.<br />
Af sömu ástæðu og við setjum kúta<br />
á ósynd börn þá þurfum við að kenna börnunum<br />
á umhverfi netsins og setja reglur. „Það er<br />
mikilvægt að kenna hægt og rólega á miðlana,“<br />
sagði Ingvi Hrannar. Til dæmis væri hægt að<br />
stofna lokaðan Instagram-reikning og prófa sig<br />
smám saman áfram. Þá sagði hann nauðsynlegt<br />
að taka umræðuna um að það sem sagt er á<br />
netinu verði ekki aftur tekið. „Að segja eitthvað<br />
á netinu er mjög auðvelt, þú sérð ekki viðbrögðin og oft koma<br />
engin viðbrögð. Við þurfum að kenna börnum að setja sig í spor<br />
annarra, að finna til með öðrum. Þetta þurfum við að kynna fyrir<br />
börnunum áður en við treystum þeim til að fara á netið. Þetta<br />
eru hlutir sem gilda alltaf.“<br />
Skólar geta notað samfélagsmiðlana með margvíslegum<br />
hætti. Ingi Hrannar segir að þótt heimasíður skóla kunni að vera<br />
ágætar og þar megi finna fréttir af skólastarfi þá séu fáir sem lesi<br />
þessar síður. „Þess vegna þurfa skólar að nota Twitter og Facebook<br />
til að deila fréttum.“<br />
Þegar kemur að kennslunni eru möguleikarnir óþrjótandi
að sögn Ingva Hrannars. Hægt er að setja upp bloggsíður, gefa<br />
út fréttabréf, stofna bekkjarblogg, nota Snapchat, senda út efni<br />
með Periscope. „Hvers vegna ekki að leyfa nemendum að skila<br />
efni í hlaðvarpi eða efna til prófa sem eru opin í heilan dag á<br />
vefnum. Þannig munu nemendur vinna í framtíðinni. Af hverju<br />
ekki að leika atriði úr Grettissögu og senda sem Snap eða búa<br />
til útvarpsþátt og skila í hlaðvarpi, eða fela nemendum að tísta<br />
sem Grettir í eina viku?“ sagði Ingvi<br />
Hrannar og bætti við að með því að<br />
tísta eins og Grettir þá þurfi viðkomandi<br />
nemandi að skilja söguna og<br />
hvað Grettir er að gera hverju sinni.<br />
„Það er nefnilega best að gera<br />
alvöru verkefni fyrir alvöru áhorfendur.<br />
Ef þú ert að gera verkefni fyrir<br />
allan heiminn þá þarf það að vera<br />
gott en þú ætlar að gera það fyrir<br />
kennarann þá þarf það bara að vera<br />
nógu gott. Það er auðvitað ekki hægt<br />
að gera öll verkefni svona en hvernig<br />
væri að gera einhver verkefni með<br />
Sólveig Jakobsdóttir, dósent á Menntavísindasviði HÍ,<br />
sagði að nýta mætti hina nýju tækni samfélagsmiðlanna<br />
til að víkka sjóndeildarhring nenenda, auka lýðræði,<br />
samkennd og efna til umræðu og samræðu.<br />
þessum hætti?<br />
Skoðanir fljúga skjáa á milli<br />
– og verða ekki aftur teknar<br />
Anna María Gunnarsdóttir, framhaldsskólakennari<br />
og sérfræðingur í skólamálum, beindi sjónum<br />
að siðareglum í tengslum við notkun samfélagsmiðla í kennslu<br />
og skólastarfi. Hún sagði finnsk-sænsku kennarasamtökin hafa<br />
gefið út netsiðareglur og að dönsku kennarasamtökin væru að<br />
skoða málið – sem benti til að þörf væri á reglum af þessu tagi.<br />
„Við göngum nú í gegnum endurskoðun á gildismati samfélagsins<br />
á hinu ritaða orði. Persónulegir hlutir eins og ljósmyndir,<br />
hugleiðingar og skoðanir fljúga skjáa á milli hraðar<br />
en hug á festir og í hugsunarleysi látum við kannski ýmislegt<br />
flakka.“
„Með þessum nýju<br />
miðlum þurfum við<br />
nýja hæfni.“<br />
Anna María reifaði því næst tilurð þess að Kennarasambandið<br />
setti sér siðareglur en þær voru samþykktar á þingi<br />
KÍ árið 2002. Siðaráð var síðan stofnað árið 2008. „Eftir að<br />
hafa skoðað þessar reglur þá er það mitt álit að ástæða sé fyrir<br />
kennara að setja sér samskiptareglur um notkun samfélagsmiðla.<br />
Í slíku regluverki ætti að hnykkja á hlutverki kennara sem<br />
sérfræðinga og setja fram leiðbeiningar um hvernig efla mætti<br />
umræðu um heppilega notkun á netinu. Margir skólar hafa<br />
þegar sett sér slíkar reglur og mér finnst að við kennarar eigum<br />
að vera þar í fararbroddi,“ sagði Anna María.<br />
Hún sagði íslenskt samfélag mjög smátt og því sé rík ástæða<br />
fyrir kennara og skólafólk að vanda sig, enda felist mikil ábyrgð<br />
í að leiðbeina ungu fólki. „Kennarar verða að<br />
koma fram af sömu virðingu á samfélagsmiðlum<br />
og þeir gera í annan tíma, til dæmis á fundum.<br />
Kennarar þurfa að gæta að mörkum einkalífs<br />
og vinnu þegar þeir nota samfélagsmiðla og<br />
að samskipti þar séu eðlileg og fagleg.“<br />
Þá sagði Anna María mikilvægt að<br />
kennarar gættu trúnaðar við nemendur á<br />
samfélagsmiðlum; til dæmis hvað varðar félagslegar og efnahagslegar<br />
aðstæður, kynþátt, skoðanir, trúarbrögð, kynhneigð,<br />
heilsufar og sakaskrá.<br />
Kennarar þurfa að mati Önnu Maríu að tjá sig af sanngirni<br />
um vinnu sína á samfélagsmiðlum og ekki vera með upphrópanir<br />
á sameiginlegum síðum. „Hin hliðin á peningnum er nefnilega<br />
sú hversu auðvelt er að ná til fólks og sverta mannorð þess á<br />
samfélagsmiðlunum,“ sagði Anna og tók dæmi af því hvernig<br />
fjallað er um kennara á samfélagsmiðlum, en finna má síður á<br />
Instagram sem bera yfirskrift á borð við #sveittir kennarar og<br />
#ljótir kennarar. „Til þess að vinna gegn þessu þarf í fyrsta lagi<br />
fræðslu og ef hún dugar ekki til þá þurfum við að vita hvernig<br />
við ætlum að bregðast við. Í öðru lagi er hægt að setja reglur<br />
fyrir stjórnendur, kennara, nemendur og forráðamenn. Reglurnar<br />
þurfa að vera skýrar og augljóst hvernig á að fylgja þeim.<br />
Svava Jakobsdóttir, dósent á<br />
Menntavísindasviði HÍ.
Kennarar þurfa að beita sér fyrir því að skólar vinni markvisst<br />
gegn áreiti og einelti. Það verður að undirstrika endalaust þá<br />
staðreynd að það sem skrifað er á netið telst opinber birting og<br />
verður ekki tekið aftur.“<br />
Anna María sagði kennara ekkert öðruvísi en aðra að því<br />
leyti að þeir eyddu ógnarlöngum tíma í hinum rafræna heimi.<br />
„Mikilvægt er að við skólafólkið tökum að okkur að vera góðar<br />
fyrirmyndir. Eflum umræðuna um hvað sé við hæfi og hvað ekki.<br />
Minnum okkur sífellt á að rafræn fótspor verða ekki afmáð,“<br />
sagði Anna María Gunnarsdóttir.<br />
skólavarðan nóvember 2015
Gömul húsgögn<br />
gefa nemendum<br />
tilgang<br />
skólavarðan nóvember 2015
„Það er alveg jafn<br />
merkilegt að verða<br />
rafvirki og lögfræðingur“<br />
Það berast hlátrasköll í bland við vélarnið frá gömlu hjáleigunni<br />
svokölluðu, vestan megin við Tækniskólann í Hafnarfirði,<br />
þegar blaðamann ber að garði einn fimmtudagsmorguninn.<br />
Þar inni eru að störfum glaðbeittir<br />
nemendur í áfanga sem heitir því skemmtilega<br />
nafni „Hlúð að gömlu,“ undir handleiðslu Sigríðar<br />
Júlíu Bjarnadóttur.<br />
Áfanginn, sem hefur staðið nemendum á starfsbraut<br />
Tækniskólans til boða undanfarna þrjá vetur,<br />
er hugarfóstur Sigríðar Júlíu sem hefur verið myndmenntakennari<br />
við listnámsdeild skólans undanfarin ár.<br />
„Ég er búin að kenna starfsbrautina í mörg ár og var orðin<br />
þreytt á að svara endurteknum spurningum nemenda minna<br />
um til hvers þau væru að gera hitt og þetta, eins og til dæmis að<br />
teikna fjarvídd eða einhverjar uppstillingar,“ segir Sigríður og<br />
hlær. „Þá fór ég að velta fyrir mér hvað ég gæti látið þau gera<br />
sem þau sæju tilgang í.“<br />
Hugmynd sem kviknaði í sumarfríinu<br />
Sigríður fékk þá hugmynd eitt sumarið að hafa samband við<br />
Góða hirðinn, nytjamarkað Sorpu, og falast þar eftir gömlum og<br />
löskuðum húsgögnum sem ekki höfðu selst, sem hún gæti svo<br />
látið nemendur sína gera upp, fegra eða breyta<br />
til að beisla sköpunargáfu og ímyndunarafl<br />
þeirra.<br />
Til að gera langa sögu stutta gekk hugmynd<br />
Sigríðar eftir, og undanfarna þrjá vetur hefur<br />
verið blásið til húsgagnamarkaðar í lok hverrar<br />
annar í anddyri Tækniskólans þar sem verk<br />
nemendanna í áfanganum hafa verið boðin upp. „Gulrótin er<br />
náttúrulega að þau fá að lokum pening fyrir það sem þau eru að<br />
gera,“ segir Sigríður og brosir. „Þannig verður til metnaður hjá<br />
þeim að vanda til verka svo að húsgögnin seljist.“ Þau húsgögn<br />
sem ekki seljast eru send aftur til Góða hirðisins.
Gaman að sjá glaðari<br />
nemendur<br />
Sigríður segir áfangann hafa gefið<br />
góða raun. „Það sem mér finnst<br />
skemmtilegast við þetta er hvað<br />
þeim finnst gaman. Þetta er eini<br />
tíminn þar sem þau beinlínis sækja<br />
mig ef ég er ekki mætt á mínútunni<br />
og spyrja hvort ég sé ekki að koma,“<br />
segir Sigríður og hlær. Í dag sækjast<br />
allir tuttugu nemendurnir á starfsbraut<br />
Tækniskólans eftir því að sitja<br />
áfangann hjá Sigríði, og nokkrir<br />
þeirra hafa verið með frá upphafi.<br />
Um er að ræða þrjá hópa sem mæta<br />
einu sinni í viku, fjórar kennslustundir<br />
í senn.<br />
„Það er mjög gaman að sjá hvað<br />
nemendur sem hafa verið hjá mér<br />
í nokkrar annir hafa öðlast mikla<br />
færni. Fyrst voru þeir margir hverjir<br />
miklir klaufar og þurftu mikla<br />
leiðsögn, en nú mæta þeir bara og<br />
hefjast handa og vinna vel. Þetta er<br />
ég að sjá fyrst núna því ég sá þetta ekki í upphafi, en það hefur<br />
auðvitað gengið á ýmsu,“ segir Sigríður og brosir. „Mér finnst<br />
þeim bara líða miklu betur, og það er mjög ánægjulegt.“<br />
Ærið verkefni. Baldur Mikael Gunnarsson virðir fyrir sér<br />
verkefni dagsins.<br />
Iðnnám ekki nógu „smart“<br />
Sigríði finnst iðnnámi ekki vera gert nægilega hátt undir höfði,<br />
og of mikil áhersla sé lögð á að nemendur fari í almennt bóknám.<br />
„Ég á sjálf dætur sem hafa farið í gegnum grunnskóla og<br />
ég varð alltaf voða sár yfir því, af því að ég var að kenna hérna<br />
í Iðnskólanum í Hafnarfirði, að það var einhvern veginn alltaf<br />
áherslan á það að fara í menntaskóla en ekki iðnskóla. Það var
Félagarnir og kennarinn. (Talið frá hægri) Ísleifur, Frímann Guðmundsson sem er aðstoðarmaður, Jóhannes<br />
Georg, Sigríður Júlía og Gunnar Ingi Sverrisson.<br />
alveg ótrúlegt og þessu þarf bara að breyta. Það er alveg jafn<br />
merkilegt að verða rafvirki og lögfræðingur,“ segir Sigríður.<br />
„Það eru svo margir sem hafa bara aðra greind og það er alveg<br />
jafn góð og mikil greind finnst mér, þessi verklega eins og sú<br />
bóklega. Það er ekkert öllum gefið að hafa verklag, en því miður<br />
hefur það verið þannig mjög lengi að iðnnámið hefur ekki þótt<br />
eins smart. Þetta er svo vitlaust því okkur vantar alla flóruna.“<br />
„Hlúð að gömlu“ áfanginn hefur reynst vel og vonar Sigríður<br />
að hann sé kominn til að vera, en óvíst er þó með framtíð hans<br />
í ljósi sameiningar Iðnskólans í Hafnarfirði og Tækniskólans.<br />
Hún er að minnsta kosti sannfærð um ágæti hans, og langar<br />
ekki til að gera neitt annað. „Ég var ráðin á listnámsdeildina,<br />
en þessir hópar á starfsbrautinni eru mun meira krefjandi, það<br />
verður bara að segjast alveg eins og er. Hins vegar þá hafði ég<br />
svo gaman af þessu að ég valdi mér það að kenna þeim, og núna<br />
kenni ég þeim eingöngu.“
Gleðistund Einbeitingin skín úr augum strákanna í „Hlúð að gömlu.“ (Talið frá hægri) Adam Dagur Ólafsson,<br />
Baldur Mikael og Gunnar Ingi.<br />
Ekki leiðinlegt að fá borgað fyrir að vera í skóla<br />
„Ég er að læra smíði þannig að þetta hefur reynst mér mjög vel,“<br />
segir Jóhannes Georg Birkisson, sextán ára nemandi á starfsbraut<br />
Tækniskólans. Jóhannes Georg stefnir reyndar á að verða<br />
bifvélavirki, en bílar og mótorhjól eiga hug hans allan. „Ég hef<br />
elskað allt í kringum bíla og mótorhjól frá því að ég var lítill,<br />
lyktina, lætin og að keyra, og svo er gaman að gera við.“<br />
Jóhannes Georg er hæstánægður með húsgagnaáfangann á<br />
starfsbrautinni og segir verknám vera gulls ígildi. „Það er tilvalið<br />
fyrir fólk eins og mig sem finnst leiðinlegt í bóknámi. Mér fannst<br />
það bara alls ekki skemmtilegt, þannig að ég fór beint í verknám<br />
og það er mjög gaman að gera upp þessi gömlu húsgögn. Svo er<br />
ekki leiðinlegt að fá borgað fyrir að vera í skóla,“ segir Jóhannes<br />
og hlær, en hann rennir greinilega hýru auga til húsgagnauppboðsins<br />
í lok annarinnar.<br />
skólavarðan nóvember 2015
YFIRLIT UM<br />
RÉTTINDI ÞÍN<br />
Á EINUM STAÐ<br />
Á sjóðfélagavef LSR færð þú m.a. upplýsingar um réttindi þín,<br />
greidd iðgjöld og séreignarsparnað ásamt því að hafa aðgang<br />
að Lífeyrisgáttinni.<br />
Lífeyrisgáttin er ný leið fyrir sjóðfélaga til að fá á einum stað<br />
upplýsingar um áunnin lífeyrisréttindi sín í samtryggingarsjóðum.<br />
Með Lífeyrisgáttinni opnast greið leið að þessum upplýsingum.<br />
Upplýsingar um lífeyrisréttindi<br />
á einum stað.<br />
www.lsr.is<br />
Lífeyrissjóður<br />
starfsmanna ríkisins<br />
Engjateigi 11<br />
105 Reykjavík<br />
Sími: 510 6100<br />
lsr@lsr.is
Fjölbreytt lesefni<br />
eykur lestraráhuga<br />
aðsend grein nóvember 2015<br />
Lestur er að flestra mati mikilvæg undirstaða í lífi hverrar<br />
manneskju og einstaklingur sem les sér ekki til gagns á erfitt<br />
með að ná fótfestu í tilverunni. Það er því kappsmál nú sem<br />
fyrr að þeir sem ábyrgð bera á uppeldi og menntun barna stuðli<br />
markvisst að því að börn verði læs. Það má gera með margvíslegum<br />
hætti. Lestur virðist fara minnkandi og þeim fækkar sem<br />
geta lesið sér til gagns. Strax í öðrum bekk sjást merki um það.<br />
Lestrarskimanir sem lagðar eru fyrir alla nemendur í 2. bekk<br />
í grunnskólum Reykjavíkur sýna að nú, árið 2015, geta<br />
64% nemenda lesið sér til gagns (ná að minnsta kosti 65%<br />
árangri á prófinu) og er það næstlægsta hlutfall frá og með<br />
árinu 2006. Hvað er hægt að gera til að sporna við þessari<br />
þróun? Hlutverk hverra er það að snúa þessari þróun við?<br />
Eitt er að geta lesið sér til gagns og annað er að taka sér bók í<br />
hönd og lesa sér til gamans.<br />
Hafdís Guðrún<br />
Hilmarsdóttir<br />
B.Ed, M.Ed og Ph.D<br />
nemi við HÍ.<br />
Áhugi á lestri<br />
Lestraráhugahvöt er viljinn til að takast á við lestrarnámið þar<br />
sem hvatinn til að læra að lesa drífur einstaklinginn áfram.<br />
Nemandi með lestraráhugahvöt er tilbúinn til að tileinka sér<br />
námið, þ.e. hann er áhugasamur, athugull, forvitinn og tilbúinn<br />
að taka þátt. Mikilvægt er að hafa næga lestraráhugahvöt<br />
til að lestrarnámið verði jákvætt fyrir barnið og þannig<br />
verða framfarir meiri. Lestraráhugahvöt má örva og virkja<br />
með áhugaverðu og skemmtilegu lesefni. Lesefni sem vekur<br />
ekki áhuga eða er of erfitt getur dregið úr áhuga. Rannsóknir<br />
sýna að nemanda með mikla innri áhugahvöt í lestri gengur betur<br />
í lesskilningi en nemanda með litla innri áhugahvöt og góður<br />
lesskilningur er forsenda þess að ganga vel í námi. Áhugahvöt<br />
barna spáir fyrir um magn og breidd lesefnis þeirra.<br />
Hlutverk kennara er að hjálpa nemendum að efla og
Rannsóknir sýna að<br />
nemendur tileinka sér<br />
innihald myndasagna<br />
betur en hefðbundins<br />
texta og hafa meiri<br />
ánægju af lestrinum.<br />
viðhalda áhugahvöt í lestri. Með markvissu inngripi er hægt að<br />
stuðla að miklum lestraráhuga á meðal nemenda. Samvinna<br />
í lestrarnámi er mjög mikilvæg og ýtir undir innri áhugahvöt;<br />
nemendur geta lesið hver fyrir annan, rætt innihald texta og<br />
kynnt lesefni sitt fyrir bekkjarfélögum. Nemendum sem setja sér<br />
markmið um félagslega ábyrgð í náminu, eins og að vinna með<br />
öðrum og hugsa út í hvernig hegðun þeirra hefur áhrif á aðra,<br />
vegnar betur í náminu en þeim sem setja sér ekki markmið. Þá<br />
geta félagslegar athafnir eins og spil og leikir aukið lestrargetu<br />
barna í gegnum leik. Kennarinn þarf að huga að vali á lesefni,<br />
en efnið þarf að vera fjölbreytt og við hæfi<br />
hvers og eins. Takist að efla lestraráhugahvöt<br />
nemenda og fá þá til að lesa sér til<br />
gagns og gamans leiðir það til viðvarandi<br />
áhugahvatar og framfara í lestri. Stuðningur<br />
foreldra og vina er einnig mikilvægur.<br />
Með því að bjóða upp á fjölbreytt úrval<br />
af lesefni er komið til móts við ólík áhugasvið<br />
nemenda. Kennari þarf að huga að<br />
þyngd textans, stærð leturs, lengd bóka<br />
og bókakafla, myndum í bókum og því að fjölbreytni sé í umfjöllunarefnum<br />
og textategundum. Bjóða þarf upp á sögur, ljóð,<br />
ævintýri, fræðitexta, uppflettirit og fleira. Kennarinn getur gert<br />
áhugakannanir á meðal nemenda og notað niðurstöðurnar við að<br />
ákvarða hvaða lesefni hann býður upp á og þannig aukið áhuga<br />
nemenda sinna á lestri. Samvinnuverkefni nemenda, eins og að<br />
lesa hver fyrir annan, ræða innihald, spá fyrir um framhaldið og<br />
kynna lesefni fyrir samnemendum, kveikja og viðhalda áhuga á<br />
lestri og ættu að standa nemendum á öllum aldri til boða.<br />
Fjölbreytt lesefni<br />
Börn eru líklegri til að skilja og tileinka sér texta sem þeim finnst<br />
áhugaverður og áhugaverðastur er texti sem er um kunnuglegt<br />
efni, höfðar til þeirra og þeim tekst að tengja eigin reynslu.<br />
Kennari þarf því að þekkja nemendur sína vel til að skilja hvaða<br />
lesefni er líklegt til að vekja áhuga þeirra.
2<br />
Að hugsa sér til hvers<br />
saklaus bíltúr getur leitt –<br />
Vó!<br />
GEORG<br />
GÍRLAUSI<br />
OFURHEILI<br />
LEIKUR LAUS<br />
Vonarsnillingur<br />
Sjáðu stóra<br />
skiltið þarna,<br />
Andrésína!<br />
Skyldi Georg vita af þessu!<br />
Hann yrði alvöru keppandi!<br />
Skrítið! Allt<br />
opið hér!<br />
„Sem kennari á yngsta<br />
stigi verð ég mikið vör<br />
við vinsældir Andrésblaða<br />
og Syrpu,“ segir<br />
Hafdís Guðrún Hilmarsdóttir<br />
m.a. í grein sinni.<br />
Góðar og vandaðar lestrarbækur geta ýtt undir aukinn<br />
lestur, lesskilning og orðaforða. Lesefni getur verið af ýmsum<br />
toga, og það sem einum finnst áhugavert er ekki endilega jafn<br />
spennandi fyrir annan. Fræðibækur<br />
og uppflettirit geta höfðað<br />
SAMKEPPNI<br />
HUGVITSMANNA<br />
1. VERÐLAUN<br />
100.000.000<br />
KR<br />
Segjum<br />
honum frá<br />
þessu!<br />
SLEPPIÐ SNILLD YKKAR LAUSRI<br />
OG VINNIÐ FÚLGUR FJÁR<br />
Geooorg!<br />
Texti: Gorm Transgaard / Teikningar: Arild Midthun<br />
Já! Hann er alltaf<br />
snuðaður af því að enginn<br />
borgar honum eins og snilld<br />
hans verðskuldar!<br />
Skrítið! Og af<br />
hverju er svona<br />
skítugt hérna?<br />
til einhverra en aðrir vilja helst<br />
lesa spennandi ævintýrasögur eða<br />
vísindaskáldskap. Enn aðrir vilja<br />
lesa ljóð eða myndasögur.<br />
Á vefnum nams.is má finna<br />
lista yfir bækur sem flokkast sem<br />
lestrarkennsluefni. Á listanum er<br />
að finna 131 bók sem eru flokkaðar<br />
í fimm þyngdarflokka. Tekið er<br />
fram að útgáfu einhverra þessara<br />
bóka hefur verið hætt en eintök af<br />
þeim eru þó til víða í skólum. Auk<br />
þessara fimm flokka eru 17 bækur<br />
á svipuðu þyngdarstigi og bækur<br />
í fimmta þyngdarflokki, en þeim<br />
fylgja að auki hljóðbækur. Skýrt<br />
er tekið fram að myndir styðji<br />
vel við efni bóka í fyrstu fjórum<br />
þyngdarflokkunum til að auðvelda<br />
skilning.<br />
Á hverju ári bætast nokkrar<br />
bækur inn í þessa þyngdarflokka. Flokkarnir fimm varpa skýru<br />
ljósi á gerð texta og efni sem breytist og þyngist. Þessi sömu<br />
einkenni sjást í lestrarkennsluefni, hvort sem það kemur fyrir í<br />
einni og sömu bókinni eða bókaflokki. Nemendur eru misfljótir<br />
að tileinka sér lestrartækni. Sumir þurfa ekki að lesa allar<br />
bækurnar en öðrum nægir ekki að lesa þessar bækur til að taka<br />
eðlilegum framförum. Þá þurfa nemendur að lesa sumar eða<br />
jafnvel allar bækurnar aftur.<br />
Eins og áður kom fram er val um lesefni eitt af því sem ýtir
undir lestraráhugahvöt og framfarir í lestri. Því er nauðsynlegt<br />
að úrvalið af lesefni sé nóg í hverjum þyngdarflokki til að allir<br />
geti haft val um lestrarbækur. Úrvalið þarf einnig að vera fjölbreytt<br />
og höfða til áhuga hvers og eins.<br />
Í dag eru miðlar sem ung börn meðhöndla af mörgum og<br />
misjöfnum toga og kenna þarf þeim að verða læs á þessa margvíslegu<br />
miðla og þá þýðir ekki að kenna eingöngu ritmál. Miðlalæsi<br />
eða nýlæsi er sú færni að geta lesið og skrifað með því að<br />
velja á milli mismunandi táknkerfa og miðla. Myndasögur eru<br />
dæmi um táknkerfi sem lesa þarf með víðtækari þekkingu en<br />
einungis á ritmálinu.<br />
Myndasögur sem valkostur í lestrarnámi<br />
Myndasögur eru form texta og mynda sem notað hefur verið<br />
til að tjá tungumálið síðan í Egyptalandi til forna. Myndasögur<br />
hafa síðan náð miklum vinsældum um allan heim hjá lesendum<br />
á öllum aldri. Lestur myndasagna er eitt af þremur atriðum sem<br />
nemendur nefna í viðhorfakönnun í 2. bekk sem ánægjulegustu<br />
lestrarupplifunina. Ályktunarhæfni er ein af undirstöðum lesturs<br />
og hefur hún áhrif á lesskilning.<br />
Myndasögur reyna mikið á ályktunarhæfni lesenda, margt er<br />
að gerast á myndunum og jafnvel á milli myndanna sem hvorki<br />
kemur beint fram á myndunum né í textanum. Lesandinn þarf<br />
þá að beita ályktunarhæfni til að geta sér til um hvað gerðist í<br />
efninu. Myndasögur kalla á annan og virkari lestur en lestur<br />
hefðbundins texta. Lesandinn þarf að beita flóknari tækni en<br />
hefðbundinni umskráningu og lesskilningi. Myndirnar gegna<br />
mikilvægu hlutverki og „lestur“ þeirra tekur til læsis í víðum<br />
skilningi. Þannig getur góð myndasaga gert lesandanum kleift<br />
að „heyra“ sögu sem ekki er sögð með texta.<br />
Rannsóknir sýna að nemendur tileinka sér innihald myndasagna<br />
betur en hefðbundins texta og hafa meiri ánægju af<br />
lestrinum. Auk þess gefa myndasögur nemendum með takmarkaða<br />
lestrargetu færi á lestrarupplifun sem veitir þeim mikla<br />
ánægju. Með lestri myndasagna gefst kostur á að æfa lesskilning<br />
og ályktunarhæfni, auk þess sem lestur myndasagna ýtir undir
aukið ímyndunarafl, eykur ánægju og áhugahvöt og stuðlar að<br />
auknum lesskilningi.<br />
Vitað er að margir einstaklingar, og skiptir þá ekki máli<br />
hvort um börn eða fullorðna er að ræða, læra betur það efni<br />
sem sett er fram myndrænt. Þungt lesefni eins og Íslendingasögurnar<br />
hefur verið fært í myndasögubúning fyrir nemendur á<br />
mið- og unglingastigi. Meira efni er hægt að finna í myndasögum<br />
á íslensku. Þótt ekkert sé til af lestrarkennsluefni á myndasöguforminu<br />
fyrir yngstu nemendurna sækja þeir í það efni sem<br />
til er þótt lesmálið sé of erfitt fyrir þá. Nemendur geta skoðað<br />
myndirnar og dregið ályktanir um atburðarás út frá þeim þó þeir<br />
ráði ekki við að lesa þungan texta. Þannig æfist lesskilningur og<br />
ályktunarhæfni. Sem kennari á yngsta stigi verð ég mikið vör við<br />
vinsældir Andrésblaða og Syrpu. Myndasögur sem gagngert eru<br />
til að þjálfa lestur yngstu barnanna eru hins vegar af skornum<br />
skammti.<br />
Kennarar þurfa að gera sér grein fyrir möguleikum myndasagna<br />
í því margvíslega læsisumhverfi sem börn alast upp í, m.a.<br />
vegna sérstöðu myndasagna hvað varðar þátttöku lesandans<br />
í framvindu sögunnar. Sú ákveðna óvissa sem sköpuð er milli<br />
ramma í myndasögu gefur lesandanum frelsi til að geta sér til<br />
um söguþráðinn.<br />
Í nútímaþjóðfélagi skiptir víðlæsi miklu máli og lestur bóka<br />
er mikilvægur, enda eitt algengasta form lesturs. Úr bókum<br />
kemur bættur orðaforði og aukinn lesskilningur. Þorri nemenda<br />
lærir að lesa í skóla með hjálp bóka og mikilvægt er að allir verði<br />
læsir. Aðgengileg og áhrifarík leið til að ná því markmiði er að<br />
höfða til áhuga hvers og eins. Lestraráhuga þarf að vekja og<br />
viðhalda hjá nemendum með því að halda að þeim áhugaverðu<br />
lesefni og geta myndasögur verið ein gerðin. Hafi einstaklingur<br />
áhuga á myndasögum ætti að nýta þann áhuga markvisst til að<br />
kenna einstaklingnum að lesa.<br />
Breitt úrval af lesefni eykur líkur á að nemendur finni<br />
viðfangsefni við hæfi. Þá getur vaknað sú von að áhugi byrjandans<br />
í lestri kvikni og að lestraráhugi verði það mikill að hann
efli lestrargetuna og viðhaldi henni áfram. Til að sporna við<br />
minnkandi lestri getum við kennarar hugað að fjölbreyttu úrvali<br />
lesefnis fyrir nemendur okkar og bókaútgefendur að útgáfu fjölbreytts<br />
lesefnis, til dæmis myndasagna.<br />
Aðsend grein nóvember 2015
Foreldrasamstarf í<br />
leikskóla<br />
Væntingar pólskra foreldra til leikskóla og viðhorf leikskólakennara til<br />
menntunar barna af erlendum uppruna.<br />
Aðsend grein nóvember 2015<br />
Iwona Maria<br />
Samson<br />
Leikskólakennari<br />
Ísland er í dag fjölbreyttara samfélag en áður enda velja<br />
sífellt fleiri einstaklingar af erlendum uppruna að setjast<br />
að og stunda nám og vinnu hérlendis. Börnum af erlendum<br />
uppruna hefur því fjölgað í íslenskum skólum og í desember<br />
2012 voru 2.062 leikskólabörn (10,5%) með erlent tungumál<br />
sem sitt fyrsta mál. Algengasta erlenda móðurmálið er pólska,<br />
en 783 leikskólabörn hafa pólsku að móðurmáli (Hagstofa Íslands,<br />
2013). Nýjustu upplýsingar frá Hagstofunni eru frá því í<br />
desember 2014 en þá voru 2.197 börn í leikskólum með annað<br />
fyrsta tungumál en íslensku. Algengasta erlenda móðurmálið<br />
var þá enn pólska, sem var fyrsta mál 922 barna (Hagstofa<br />
Íslands, 2015).<br />
Í rannsókn sem undirrituð gerði vorið 2014 voru viðhorf<br />
og væntingar þriggja pólskra mæðra til íslenska leikskóla<br />
skoðaðar, en einnig upplifun leikskólakennara af því að starfa<br />
með börnum af erlendum uppruna í fjölmenningarlegum<br />
leikskóla. Það er mikilvægt að huga að samstarfi foreldra af<br />
erlendum uppruna og leikskólakennara, til þess að varpa<br />
ljósi á hvaða kostir eru fyrir hendi og hvaða hindranir eru í<br />
veginum fyrir góðu foreldrasamstarfi.<br />
Börn af erlendum uppruna sem hefja leikskólagöngu<br />
hafa mismunandi bakgrunn. Mikilvægt er að barnið geti gert<br />
sig skiljanlegt í þessu nýja umhverfi, en einnig þarf að hafa í<br />
huga að foreldrar hafa mismunandi skoðanir á því hvað hentar<br />
börnum þeirra og hvaða þjónustu þau þurfa.<br />
Mikilvægt er að sinna vel börnum af erlendum uppruna,<br />
því ekki er auðvelt fyrir þau að koma inn í íslenskan leikskóla<br />
þar sem allt önnur menning ríkir en þau eru vön. Það er margt
sem þessi börn þurfa að laga sig að og ber að taka tillit til þess.<br />
Rannsóknir um samstarf heimilis og leikskóla sýna að foreldrar<br />
hafa mismunandi skoðanir á því hvað henti barni þeirra og<br />
hvaða þjónustu það þurfi. Kennarar nefna helst daglegt spjall,<br />
foreldraviðtöl, almennar upplýsingar um starfið og kynningar<br />
og foreldrafundi sem leiðir í samstarfi við foreldra. Það sem<br />
helst var rætt við foreldra var líðan barns þeirra, almennt um<br />
dagskrá og starf leikskólans, nám og þroska barnsins, aðbúnað<br />
og hegðun (Bryndís Garðarsdóttir og Jóhanna Einarsdóttir,<br />
2007). Oft vita foreldrar ekki hvaða þjónusta er í boði og er það<br />
hlutverk leikskólakennara að sýna þeim hvaða réttindi þeir hafa<br />
í kerfinu. Því er það hlutverk leikskólans að leita eftir upplýsingum<br />
frá foreldrum og hlusta á skoðanir þeirra.<br />
Rannsóknaraðferð<br />
Ég valdi að athuga væntingar pólskra mæðra af því að ég er líka<br />
pólsk og mig langaði til að fá að vita meira um leikskólagöngu<br />
pólskra barna og móttöku þeirra í skólunum. Einnig vildi ég<br />
kynnast viðhorfum leikskólakennara til leikskólamenntunar<br />
barna af erlendum uppruna. Í rannsókninni var leitast við að<br />
svara spurningunum „Hverjar eru væntingar þriggja pólskra<br />
mæðra til leikskólagöngu barna sinna“ og „Hvernig upplifa þrír<br />
leikskólakennarar hlutverk sitt og aðferðir við að vinna í fjölmenningarlegum<br />
leikskóla og með börn af erlendum uppruna“.<br />
Rannsóknin fór fram vorið 2014. Í rannsókninni voru notaðar<br />
eigindlegar aðferðir og við öflun gagna voru notuð hálfopin<br />
viðtöl, þar sem notaður var sami viðtalsrammi fyrir sama hóp<br />
þátttakenda og síðan spurt ítarlega um einstök atriði. Haft var<br />
samband við foreldrana símleiðis, tilgangur viðtalanna útskýrður<br />
og hvers vegna ég vildi heyra sjónarmið þeirra. Einnig<br />
var sagt frá því að lengd viðtalsins yrði um það bil hálf til ein<br />
klukkustund og að viðtalið yrði hljóðritað.<br />
Við val á leikskólakennurunum var þess gætt að þeir hefðu<br />
átt í samskiptum við erlendar fjölskyldur í leikskólunum, en<br />
reynsla þeirra var mismikil. Haft var samband við kennarana<br />
símleiðis og sömuleiðis útskýrður fyrir þeim tilgangurinn með
viðtölunum, sem og að mig langaði að heyra frá þeim um samstarf<br />
heimila erlendra foreldra og viðkomandi leikskóla.<br />
Viðtöl við foreldra<br />
Helstu niðurstöður sýna að væntingar foreldra barna af<br />
erlendum uppruna varðandi leikskólagöngu barna þeirra voru<br />
að leikskólann yrði mikilvægur fyrir börnin til að aðlagast<br />
íslensku samfélagi og kynnast íslenskri menningu. Mæðurnar<br />
þrjár sem rætt var við töldu allar að íslenskunám hefði vegið<br />
þungt þegar tekin var ákvörðun um að setja börn í leikskóla, en<br />
tvær sögðu að þær hefðu einnig þurft öruggan stað fyrir börnin<br />
meðan þær stunduðu vinnu.<br />
„...læra samskipti við börn; hafa það betra; í leikskólanum<br />
lærir þú bara allt - tala við börnin, skrifa, mála, en þú veist, að<br />
þegar maður er að vinna, þá er lítill tími sem foreldri hefur; ég<br />
get ekki eytt eins miklum tíma og í leikskólanum; og tungumálið,<br />
það skiptir mestu máli, því hann fer í skóla“.<br />
Í öllum viðtölunum kom líka fram, að mæðurnar vildu hafa<br />
gott samstarf milli leikskóla og heimila, fá allar upplýsingar um<br />
hvað börnin voru að gera í hópastarfi, hvernig barnið borðaði<br />
og hvort það hafi sofið vel. Þær sögðu að mjög misjafnt hefði<br />
verið hversu duglegir leikskólakennararnir voru að skila öllum<br />
upplýsingum um barnið til foreldra, en þær voru líka sammála<br />
um að foreldrar þyrftu stundum að miðla meiri upplýsingum til<br />
kennaranna. En allar voru sammála um að samstarf hefði breyst<br />
töluvert til hins betra.<br />
„Kennarinn þarf að segja frá deginum, til dæmis ef barnið<br />
meiðist eða svoleiðis. Mig langar að fá upplýsingar um hvað þau<br />
eru að gera í hópastarfinu, eða svona daglegar upplýsingar hvað<br />
þau eru að gera. Ég man einu sinni að Anna var með hausverk<br />
allt kvöldið, svo ég spurði næsta dag í leikskólanum, hvort Anna<br />
hefði meitt sig eða einhvað. Þá kom í ljós að hún var að róla<br />
daginn áður og datt úr rólunni.“<br />
Allar mæðurnar voru sammála um að þegar þær voru<br />
öruggar og treystu leikskólanum, þá voru börnin einnig örugg og<br />
ánægð. Þær sögðu það einnig vera eitt af undirstöðuatriðunum,
til að starfið í leikskólanum gengi vel, að vera í góðu samstarfi<br />
við kennarana. Leikskólakennarar þyrftu að vera vandaðir í<br />
framkomu og sýna að þeir væru tilbúnir að veita allar upplýsingar<br />
um barnið og að þeim væri treystandi.<br />
Allir foreldrarnir hlökkuðu til að barnið þeirra fengi tækifæri<br />
til að leika við börn á sama aldri, læra að fara eftir reglum<br />
og læra íslensku.<br />
„Ég ætla að segja aftur, að ég myndi ráðleggja öllum að<br />
senda börn í leikskóla, sérstaklega, já, fólki frá útlöndum, því<br />
barnið lærir íslensku og leikur sér við önnur börn og lærir það<br />
líka, áður en það fer í grunnskólann, hvernig er að vera í barnahópi<br />
og hvaða reglur og allt gilda í íslensku samfélagi“<br />
Viðtöl við leikskólakennara<br />
Í viðtölum við leikskólakennarana kom fram að þeir voru allir<br />
tilbúnir að taka á móti börnum af erlendum uppruna, þó engin<br />
áætlun væri til um það í flestum leikskólum Ísafjarðabæjar, þar<br />
sem rannsóknin fór fram. Þeir töldu, að mikilvægt væri að ná<br />
til alla foreldra barna af erlendum uppruna og til að auðvelda<br />
það þá þyrfti að hafa kennara af erlendum uppruna í hverjum<br />
leikskóla. Það væri frábært að hafa fjölbreyttan starfsmannahóp<br />
í leikskólum, því samfélagið á Íslandi væri að verða fjölmenningarlegt.<br />
Leikskólakennararnir í tveimum leikskólum sögðu<br />
að yfirleitt væri enginn sérstakur undirbúningur áður en barn<br />
af erlendum uppruna byrjaði í leikskólanum. Þó væri pantaður<br />
túlkur fyrir fyrsta viðtalið, en pólskur leikskólakennari væri<br />
einnig til staðar ef foreldrar samþykktu það.<br />
„Leikskólar sem eru með starfsmenn af erlendum uppruna<br />
sem tala á öðrum tungumálum eru ríkir leikskólar. Það gerir<br />
starfið okkar fjölbreyttara. Samfélagið er að verða fjölmenningarlegt<br />
og gott að hafa það líka í leikskólanum“.<br />
Leikskólakennurunum fannst að undirstaða góðra samskipta<br />
væri fólgin í mikilvægi þess að upplýsingar um barnið<br />
kæmust til skila, bæði frá foreldrum og leikskólanum. Og til<br />
þess að starfið i leikskólanum gengi vel þyrftu kennarar að vera í<br />
nánu samstarfi við foreldrana.
„En ef eitthvað er að þá reyni ég að kalla á kennara sem talar<br />
sama tungumál, til að útskýra fyrir foreldrunum og ég reyni líka<br />
að spyrja þau ef eitthvað er að gerast í leikskólanum. Ef ég sé að<br />
þau skilja ekki, þá reyni ég að fá upplýsingarnar á þeirra tungumáli,<br />
fá pólska kennarar til að skrifa á pólsku, t.d vegna tilkynningar<br />
um foreldraviðtöl. Við verðum að finna leið til að koma<br />
upplýsingum til þeirra. Ég hef verið svo heppin að hér hefur<br />
verið pólskur kennari og ég nota hann mikið.“<br />
Það kom líka fram að starfsfólk þyrfti að vera vakandi yfir<br />
því hvernig samstarfið væri á milli foreldra barna af erlendum<br />
uppruna og leikskólans, sem og hvernig tekið væri á móti börnum<br />
af erlendum uppruna.<br />
„Það eru ekki allar þjóðir eins og við megum ekki dæma<br />
strax heldur upplýsa. Það þarf að hafa það skriflegt hvernig við<br />
eigum að taka á móti börnum af erlendum uppruna og hvernig<br />
við styðjum foreldra þeirra og höfum upplýsingar á þeirra<br />
tungumáli. Kynna foreldrum rétt þeirra, til dæmis réttinn til að<br />
fá túlk.“<br />
Lokaorð<br />
Rannsókn mín og viðtöl benda til þess (og rannsóknir annarra<br />
styðja það) að foreldrar barna af erlendum uppruna telja að<br />
leikskólinn sé mikilvægur fyrir börn til að aðlagast íslensku<br />
samfélagi og kynnast íslenskri menningu. Ég tel að rannsóknin<br />
sýni ágætlega hvaða væntingar mæður pólsku barnanna hafa<br />
og hvaða viðhorf leikskólakennarar hafa til menntunar barna af<br />
erlendum uppruna og að báðir aðilar séu sammála um mikilvægi<br />
góðs samstarfs á milli þeirra. Að lokum vil ég segja að vitneskjan<br />
sem ég hef aflað mér við vinnu þessarar rannsóknar getur nýst<br />
mér vel í starfi mínu sem leikskólakennari og deildarstjóri, því<br />
á herðum deildarstjórans hvílir góð aðlögun barnanna ásamt<br />
ábyrgð á góðu foreldrasamstarfi.
Heimildaskrá<br />
Bryndís Garðarsdóttir og Jóhanna Einarsdóttir. (2007). Á mótum<br />
tveggja heima. Samstarf heimila og leikskóla. Í Gunnar Þór Jóhannesson<br />
(ritstjóri), Rannsóknir í félagsvísindum VIII (bls. 679–699).<br />
Reykjavík: Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands.<br />
Hagstofa Íslands. Börn i leikskólum með erlent móðurmál. Sótt<br />
8. október 2015 af http://www.hagstofa.is/?PageID=2604&src=https://rannsokn.hagstofa.is/pxis/Dialog/varval.asp?ma=SK<br />
O01103%26ti=B%F6rn+%ED+leiksk%F3lum+me%F0+erlent+<br />
m%F3%F0urm%E1l+1998%2D2014++++% 26path=../Database/<br />
skolamal/lsNemendur/%26lang=3%26units=Fjöldi<br />
Hagstofa Íslands. Mannfjöldi eftir sveitarfélögum, kyni, ríkisfangi og<br />
ársfjórðungum. Sótt 15. nóvember 2013 af http://www.hagstofa.<br />
is/?PageID=2593&src=https://rannsokn.hagstofa.is/pxis/Dialog/<br />
varval.asp?ma=MAN10001%26ti=Mannfj%F6ldi+eftir+sveitarf%E<br />
9l %F6gum%2C+kyni%2C+r%EDkisfangi+og+%E1rsfj%F3r%F0ung<br />
um+2010%2D2013%26path=../Database/mannfjoldi/sveitarfelog/<br />
%26lang=3%26units=Fj%F6ldi<br />
Aðsend grein nóvember 2015
Félaginn Nóvember 2015<br />
Félaginn Dýrleif Skjóldal Ingimarsdóttir (52 ára)<br />
Á sextugsaldri og safnar gráu hári,<br />
því allir vita að með því kemur viskan<br />
Dýrleif Skjóldal, eða Dilla eins og hún<br />
er kölluð, er leikskólakennari í leikskólanum<br />
Álfaborg á Svalbarðsströnd. Hún<br />
segist fá útrás í „vinnunum“ sínum og<br />
Ekvador er í uppáhaldi.<br />
Hver: Leikskólakennari í leikskólanum<br />
Álfaborg á Svalbarðsströnd, ritari<br />
stjórnar Félags leikskólakennara, sundþjálfari<br />
hjá Sundfélaginu Óðni Akureyri<br />
og amma.<br />
Hvað er helst á döfinni í starfi leikskólans<br />
Álfaborgar? Það er allt að gerast þar.<br />
Álfaborg og Valsárskóli, sem er grunnskóli<br />
sveitarinnar, voru sameinaðir í<br />
ágúst síðastliðnum og nú erum við að<br />
verða hluti af leiðtogasamfélaginu þar.<br />
Hvað málefni eru í forgangi hjá Félagi<br />
leikskólakennara þetta haustið? Fyrir<br />
utan að landa kjarasamningi þá höfum<br />
við sett stefnuna á fjölgun karla í yngri<br />
barna kennslu í vetur. Við stóðum fyrir<br />
vel heppnuðum morgunverðarfundi í<br />
byrjun október og verðum með ráðstefnu<br />
um málefnið í febrúar á næsta ári.<br />
Hvaða bók er á náttborðinu? Ég á ekki<br />
náttborð. Ég er hins vegar með margar<br />
bækur á stól við hliðina á rúminu. Þeirra<br />
á meðal eru Livet er som et banantre,<br />
Snikk, Snakk, Snute og World on a<br />
Maple Leaf sem innihalda allar sögur<br />
hinna ýmsu sagnaþula.<br />
Hvert var uppáhaldsfagið í skóla? Það<br />
var sund, engin spurning.<br />
Hvaða þekktu persónu hefðirðu viljað<br />
hafa sem kennara? Ég hefði gjarna viljað<br />
hafa Harald Frey Gíslason, formann FL,<br />
sem kennara.
Í hvaða félögum og klúbbum ertu? Ég<br />
er félagi í Sundfélaginu Óðni, Vinstri<br />
hreyfingunni – grænu framboði, Félagi<br />
leikskólakennara og AFS meðal annars.<br />
Hvaða matur er í mestu uppáhaldi? Það<br />
er HEITT hangikjöt með kartöflum,<br />
grænum baunum, rauðkáli, jafningi og<br />
laufabrauði.<br />
Hvernig færðu útrás? Í vinnunum mínum.<br />
Hundur eða köttur? Kötturinn í lífi mínu<br />
núna heitir Tiger Woods.<br />
Fallegasta fjallið? Þetta er fáránleg<br />
spurning. Af hverju ætti að vera einhver<br />
sérstakur áhugi á fjöllum, frekar en til<br />
dæmis vötnum, heiðum, fossum, ám,<br />
lækjum eða öðrum náttúrufyrirbrigðum?<br />
Ef þú mættir taka íslensku þjóðina í eina<br />
kennslustund, hvað myndirðu kenna?<br />
Það lærir hver á sinn hátt, á sínum hraða<br />
og ég er síst til þess fallin að kenna þjóðinni<br />
eitthvað.<br />
Besti staðurinn í útlöndum? Það eru<br />
Galapagos, Quito og Zaruma í Ekvador.<br />
Facebook, Twitter eða Instagram? Facebook.<br />
Félaginn Nóvember 2015