#7

#7
Personeelsmagazine Radboudumc | Jaargang 40 oktober 2015
Michel van der Jagt, transplantatiechirurg
bij het Zelfstandig Uitname Team
Orgaantransplantatie
van Leeuwarden
tot Maastricht
Radboud KinderTV
Haalt de wereld voor jonge
patiënten naar binnen
Opleidingsafdeling
Leerling-verpleegkundigen
runnen de afdeling
Rondvraag
‘Vaker kleinere porties
beter voor patiënt?’

#7 – oktober 2015
3
INHOUD
16
LEESTIP
Angelien Sieben, verpleegkundig specialist
en voorzitter Adviesraad verpleegkundigen
en paramedici (VAR). Zij tipt het artikel op
pagina 16 en 17.
Estel Residence - Panoramisch wonen in Nijmegen
62 luxe appartementen | vanaf 70 m 2 € 220.000,- v.o.n.
Bent u op zoek naar een bijzonder appartement of pied-à-terre in Nijmegen? Dan is Estel Residence echt iets voor u.
Op slechts 12 auto- of fietsminuten van het RadboudUMC. Gelegen op de stuwwal aan de Barbarossastraat met
ongeëvenaarde uitzichten over het polderlandschap en Nijmegen-Oost. In Estel Residence worden alle woonwensen
gerealiseerd voor iedereen die comfortabel en exclusief wil wonen!
Estel Residence is bijzonder
• lofts, appartementen, penthouses
• riante terrassen, loggia’s en ruime balkons
• één of meer parkeerplaatsen ondergronds
• huismeester
• exclusieve bewonersfaciliteiten in souterrain
Start transformatie
in oktober
Wilt u wonen in Estel Residence?
Neem dan contact op met Audrey Spanbroek 06 – 49 89 35 15
of met Coen Nolthenius 06 - 15 95 11 39. Zij vertellen u graag
over de unieke appartementen in het voormalige onderkomen
van Royal Haskoning. U kunt ook contact opnemen via
info@estelresidence.nl of zich inschrijven voor een appartement
via www.estelresidence.nl.
08
Onderzoek – Het wordt de moeilijkste
08
ziekte die er bestaat genoemd: spierziekte
myotone dystrofie. Wetenschappers bij het
Radboudumc werken hard aan een oplossing.
‘We hebben het hele leerboek van de celbiologie
nodig om te begrijpen wat er aan de hand is.’
Zorg – Het Zelfstandig Uitname Team
12
haalt organen uit bij overleden donoren.
Collega’s van het team vertellen over dit bijzondere
werk. ‘Het kan voor nabestaanden troostrijk
zijn: de gedachte dat de organen van hun geliefde
een tweede leven krijgen in andere mensen.’
Opleiden – De verpleegafdeling Cardio-
16
thoracale Chirurgie & Longziekten is een
opleidingsafdeling die jaarlijks circa 44 leerling-
20
verpleegkundigen begeleidt. Ze runnen de zorg
zoveel mogelijk samen. ‘Door studenten zelf de
stappen te laten benoemen, leren ze beter.’
Rondvraag – Het Radboudumc voert
20
vanaf deze maand het FoodforCare-concept
stapsgewijs in. Patiënten krijgen zes keer per dag
kleine hapjes naar keuze aangeboden.
Doel: patiënten gaan beter eten en dat is goed
voor hun herstel. We vroegen drie betrokkenen
en een patiënt naar de eerste ervaringen.
RUBRIEKEN
04 HET GETAL
06 KORT
11 5 VRAGEN AAN
18 ZAPSERVICE
19 DE PATIENT
22 COLLEGA'S
23 HET MOMENT
24 ACHTEROP
Lees:
Studenten
runnen
de zorg
‘Ik mis als professional wel eens mensen om
me heen, die gewoon met de handen op de rug
staan. Die je alle vertrouwen geven en weten:
het komt wel goed. We moeten tegenwoordig
immers alles verantwoorden en vastleggen, we
slaan daar naar mijn idee een beetje in door.
Mooi vind ik daarom het artikel over de opleidingsafdeling
Cardio-thoracale Chirurgie &
Longziekten. Jaarlijks worden er circa 44 leerling-verpleegkundigen
opgeleid. Studenten
runnen de zorg samen en gaan eerst bij elkaar
te rade. Verpleegkundig werkbegeleiders
coachen hen als het ware met de handen op
de rug. Ze krijgen vertrouwen en verantwoordelijkheid
over het eigen leerproces.
Ze leren bovendien hoe belangrijk het is om
goed samen te werken, te communiceren en
te ervaren dat je elkaar nodig hebt. Een leerschool
waar ze straks veel profijt van hebben.
In de toekomst zou het mooi zijn als op de
oplei dingafdelingen de stages van studenten
geneeskunde, verpleegkunde en van de paramedische
opleidingen elkaar meer gaan kruisen.
Nu komen ze elkaar vaak pas tegen eenmaal
afgestudeerd aan het patiëntenbed. Terwijl je
het in de praktijk wél samen moet doen.’
Angelien Sieben
www.estelresidence.nl

4 personeelsmagazine radboudumc #7 – oktober 2015 5
HET GETAL
Willem Andrée
Paul Lagro
filmopnames maakte Radboud Kinder TV vorig jaar voor en door kinderen
die in het Radboudumc worden behandeld. Vanuit een echte filmstudio
krijgen jonge patiënten de kans hun fantasie de vrije loop te
laten. Ze worden regisseur van hun eigen film, programma of videoclip.
Duizendpoot (coördinator, filmer, geluidsman en editor) Pieter
van den Nieuwenhuizen biedt samen met collega Iris Wolf en zo’n
twintig vrijwilligers de kinderen deze afleiding. Patiëntjes mogen
zelf het verhaal verzinnen.
Het team is ook verantwoordelijk voor de tweewekelijkse live tv-uitzending
De PatsBoemKnalshow en maakt – als de kinderen van ver
komen – bijvoorbeeld opnames van vriendjes op school of familie. Of
andersom: ze laten in een film zien hoe de dialyse van hun klasgenootje
werkt. Pieter: ‘Wij halen de wereld naar binnen en brengen het ziekenhuis
naar buiten. Voor opnames hebben we in de studio een
greenscreen staan. Dat staat achter de acteurs en naderhand kunnen
we daardoor alles inmonteren, van sprookjessettings tot een voetbalveld.
En die oneindige mogelijkheden zijn soms hard nodig, de fantasie
van de kinderen is onbegrensd. Onlangs kwam er een meisje
dat Sneeuwwitje wilde spelen. De koene prins werd een domme
prins. Ze wilde bovendien zelf verschillende rollen spelen en niet de
prins, maar een dokter moest haar wakker maken. “Want dat doen
dokters”, zei ze. Of er was ooit een jongetje dat zijn vader in een
poppetje gemonteerd wilde hebben dat werd opgegeten door een
haai. Voor de kinderen is het soms echt magie.’

6 personeelsmagazine radboudumc #7 – oktober 2015 7
KORT
COLUMN | ETHIEK
Getweet
‘Het gaat om de mens’
Medewerkers van de sectie medische ethiek
(iq healthcare) geven een beschouwing
over een actueel onderwerp.
Deze keer Stef Groenewoud.
@JKNL ‘Eigen’ patiënt voor iedere geneeskunde
student. Nieuw curriculum #Radboudumc van start.
@medischcontact
@stefanievdbosch Omg the new @radboudumc
students are so lucky with such a start and great
curriculum #kickoffradboudumc
@lijner Wat een toffe dag bij @HHreshape in het
@radboudumc! Onder de indruk van alle concepten en
de organisatie! #hhreshape #hackathon
@fredderieke Niet naar buiten kunnen bij het
Radboudumc omdat de deuren dicht zijn na 22.00 en dan
nét aan de 1e aflevering van The Walking Dead denken…
@BrittaRTLNieuws En hoe voelt het om oud te zijn.
Een ouderdomspak van 16 kg van #Radboudumc laat
het je even voelen
@geertkb Het hele weekend in @radboudumc doorgebracht
voor @HHreshape en niet ervaren hoe het
weer buiten was. Hoe is dat voor patiënten? #dtv
Heb je direct contact
met patiënten in je
werk? Haal dan ook
dit jaar tussen 2 en 17
november de griepprik.
Meer informatie
op intranet.
IMPACT VAN ONDERZOEK
Veel media-aandacht
voor Lowlandsonderzoek
Eind augustus stonden twee onderzoeksteams van de afdelingen Geriatrie en
Medische Psychologie op festival Lowlands. Bij één onder zoek trokken bezoekers
ouderdomspakken aan, het andere wetenschapsteam onderzocht psychosociale
problemen bij jongeren met en zonder kanker. Met de uitkomsten van dat laatste
onderzoek willen Olga Husson en haar collega’s aantonen dat er meer aandacht
voor jongeren met kanker moet zijn, bijvoorbeeld binnen een AYA-poli. Met het
eerste onderzochten Franka Bakker en Miriam Reelick hoe jongeren tegen ouderen
en tegen veroudering bij zichzelf aankijken. Belangrijk omdat uit onderzoek
van het Nationaal Programma Ouderenzorg bleek dat maar een klein deel van de
mensen die in de zorg werkt voor de ouderenzorg kiest. Het Lowlands-onderzoek
trok enorm veel bezoekers en kreeg daarnaast erg veel landelijke media-aandacht.
Elkaar op het spoor door Radbode
De medewerkers van Geestelijke Verzorging en Pastoraat (GVP) kunnen ook iets
betekenen voor poliklinische patiënten. Internist Bas Bredie en geestelijk verzorger/
pastor Ans Bertens kwamen samen tot mooie ideeën. Ze vonden elkaar via Radbode.
Ze stonden allebei in dezelfde Radbode, nummer
5. Internist Bas Bredie in ‘Het moment’,
over de les die hij leerde van een achttienjarige
patiënt die door hartproblemen in een
totaal ander leven belandde. ‘Wat kun je als
dokter doen, bij zo’n patiënt die alle dromen
op moet geven? Daar ben ik niet helemaal
uit,’ dat vroeg hij zich hardop af.
‘Wij zouden daarin best een rol kunnen spelen’,
dacht geestelijk verzorger/pastor Ans
Bertens toen ze het verhaal las. Zelf stond ze
in datzelfde nummer in ‘Achterop’. Daarin
vertelde ze dat geestelijk verzorgers in
gesprek gaan met patiënten, die door wat hen
is overkomen allerlei levensvragen hebben.
Om hen te helpen daar mee om te gaan.
Ans zocht contact met Bas. ‘We maken inderdaad
weinig gebruik van deze ondersteuning,
terwijl ook poliklinische patiënten baat kunnen
hebben bij een goed gesprek buiten de
reguliere medische kanalen’, vertelt Bas.
Samen kwamen ze tot mooie ideeën.
‘We gaan bijvoorbeeld kijken hoe we geestelijke
verzorging structureel een plaats kunnen geven
op de polikliniek. Bijvoorbeeld bij jonge mensen
met levensbedreigende en/of chronische aandoeningen,
voor wie ook al speciale projecten
lopen in het Radboudumc: AYA, MyVasc.
Andere mogelijkheid is een geestelijk verzorger
als een “vliegende keep” in te schakelen
op de poli, voor patiënten die op dat moment
geestelijke ondersteuning nodig hebben.’
In een grote witte tent op het Geert Grooteplein werden de 450 eerstejaars studenten Geneeskunde
en Biomedische Wetenschappen die starten met het nieuwe curriculum, de eerste week
van september drie dagen ondergedompeld in de gezondheidszorg van nu en in de toekomst.
Paul Smits (decaan/vice-voorzitter
RvB) opende het programma. ‘Het
is een defining moment in history.
Studenten zo opleiden dat ze meteen
de goede dingen doen, en de dingen
die ze doen meteen goed doen.’
Studen ten Geneeskunde en Biomedische
Wetenschappen trekken
in de oplei ding deels samen op.
Smits: ‘Zo krijgen we straks artsen
die beter wetenschappelijk kunnen
denken dan daarvoor en researchers
met een klinische blik.’ Keynote speaker staatssecretaris
VWS Martin van Rijn benadrukte dat
de makers van het curriculum het uitstekend
hebben begrepen. ‘Het gaat om de patiënt.
Vanaf dag één is zijn gezondheid, zijn welzijn de
leidraad in jullie studie. En dat is precies zoals het
moet zijn. Of nog beter: het gaat om de mens.'
GETIPT
Leven en dood,
gezondheid en
ziekte, werk en zorg
vormen voor veel
schrijvers, artiesten,
film- en theatermakers
een inspiratiebron.
In iedere
Radbode lees je
cultuurtips.
Bekijk de sfeerverslagen op intranet (pagina:
Curriculum 2015). Met onder meer de speech
van staatssecretaris Van Rijn, een verslag van de
college tour met Leon van Halder en Didi Braat,
korte interviews met studenten, YouTube-filmpjes
van de inspirerende talks en een filmpje met een
sfeerimpressie.
Allereerst niet schaden
Boek: verhalen over de keuzes en dilemma’s
van de beroemde Engelse neurochirurg Henry
Marsh. Zijn voornaamste les: het is net zo
belang rijk om te weten wannéér je moet opereren
als hóe je moet opereren. En dat niet
opereren soms verstandiger kan zijn dan
wel, omdat je soms meer kwaad dan goed
doet. ISBN: 978-90-4681-690-5, € 22,95.
Overgang medewerkers
naar FoodforCare
Het FoodforCare-concept wordt vanaf deze
maand stapsgewijs ingevoerd op alle afdelingen
van het Radboudumc (zie pagina 20).
Ruim negentig medewerkers – het merendeel
voedingsassistent – gaan daarmee over
naar de nieuwe onderneming, maar blijven
werkzaam in het Radboudumc. Het werk
verandert ook: het concept vraagt bijvoorbeeld
meer kennis van de gerechten en
voedingswaarden en een actieve rol in het
aanbieden van de gerechten. Iedereen wordt
op deze nieuwe werkwijze ingewerkt. De
voedingsassistenten worden hierbij intensief
begeleid.
Cadeaubon of
écht iets geven?
Binnen de zorg wordt “value based
healthcare” steeds vaker gebruikt als
organisatieprincipe. Dit houdt in: het
organiseren van de zorg rond patiëntengroepen
en het voortdurend meten van
de kwaliteit en de gemaakte kosten.
Ook in het Radboudumc zijn afdelingen
hiermee bezig. “Value based healthcare”
kan bijdragen aan efficiëntere zorg en
betere kwaliteit. Een goede ontwikkeling,
maar ook één met valkuilen.
Kijken naar kwaliteit en kosten is een
heel economische benadering. Eenzelfde
afweging maakt Philips bij het produceren
van plasma-tv’s: kun je tegen een aantrekkelijke
prijs een goede tv aanbieden aan de
consument? De zorg is geen televisiefabriek.
Je louter richten op kwaliteit en kosten gaat
voorbij aan de intrinsieke motivatie van
veel zorgprofessionals: het met aandacht
iemand beter willen maken en de waarde
van die zorgrelatie.
Het verlenen van zorg en de aandacht die
je daarbij hebt voor je patiënt, is al waardevol
op zichzelf. De filosofische literatuur
noemt dit “gift value”. Vergelijk het met het
geven van een verjaardagscadeau aan een
vriend of familielid. Geef je iemand een
cadeaubon, of zoek je zorgvuldig een ‘echt’
cadeau uit. Het behoeft geen toelichting
dat dit laatste meer van waarde zal zijn
voor de ontvanger.
Kosten kun je meten, kwaliteitsindicatoren
ook. Maar het meten van de aandacht die
je als zorgverlener voor je patiënt hebt,
kun je niet uitdrukken in een indicator of
koppelen aan een prijskaartje. Ik vind het
goed dat er door “value based healthcare”
meer bewustzijn is voor kwaliteit en kosten.
Maar ik pleit wel voor een 2.0-variant hiervan,
waarin we die andere kant, de waarde
van het zorgen voor mensen, niet uit het
oog verliezen.

#7 – oktober 2015
9
‘We hebben het hele leerboek
van de celbiologie nodig om
deze ziekte te begrijpen’
Marcel Wortel
Eric Scholten, Paul Lagro
Onderzoek naar oorzaak en behandeling
van spierziekte myotone dystrofie
De moeilijkste
ziekte die er is
Onderzoek
Voordat een patiënt de diagnose myotone dystrofie krijgt, is hij al bij de huisarts,
neuroloog, revalidatiearts of fysiotherapeut geweest. De ziekte staat te
boek als spierziekte, maar klachten aan de spieren zijn maar een deel van de
problemen. Het is één van de meest complexe ziekten die er bestaat.
Myotone dystrofiepatiënt Martine Tuijn is bezig met
haar looptest. Onderzoeksassistent Yvonne Cornelissen
houdt nauwkeurig haar doorkomsttijden bij.
Martine Tuijn (33) heeft net haar bloeddruk
laten meten nadat ze zes minuten intensief
heeft gelopen voor een conditietest. Ze leidt aan
myotone dystrofie en doet mee aan een onderzoek
naar de behandeling van haar ziekte: ‘Vier
jaar geleden kreeg ik op vakantie last van mijn
grote teen. Via de huisarts kwam ik eerst terecht
bij een podotherapeut. Maar dat hielp niet. Ik
kreeg steeds meer last van mijn voeten. Mijn
huisarts heeft me daarom doorverwezen naar
het ziekenhuis waar ze een soort luisteronderzoek
deden naar mijn spieren. Toen werd duidelijk
dat het om myotone dystrofie ging.’
Lange weg tot diagnose
Voor wie bekend is met medische termen, verklapt
de naam van de ziekte al een beetje de
symptomen ervan. Myotonie betekent het vertraagd
ontspannen van spieren. Wat je ook wel
kunt voelen als je de hele middag in de tuin hebt
staan spitten. Dystrofie is de afbraak van spiercellen.
De skeletspieren die zorgen voor beweging
en het overeind houden van het lichaam
worden hierdoor steeds zwakker. Maar ook de
spieren van bijvoorbeeld de darmen of het hart.
En niet alleen de spieren wor den getroffen. Ook
in de hersenen en in de ogen richt de ziekte
schade aan. Bij iedere patiënt gebeurt dit op een
andere manier. Hierdoor herkent lang niet elke
dokter de ziekte direct. Niet iedere patiënt krijgt
dan ook even snel de diagnose als Martine
Tuijn. Gemiddeld duurt het wel acht jaar voordat
iemand met myotone dystrofie de juiste
diagnose krijgt.
DNA, RNA en tripletten
Haperend gen
De boosdoener is een stukje genetische code in
het DMPK-gen. Dit gen maakt een eiwit dat een
rol speelt in de functie van onder meer spieren
en hersenen. Ergens in dat gen zit een stukje
code dat is opgebouwd uit drie van de vier
DNA-bouwstenen, een zogenoemd CTG-triplet.
Bij gezonde mensen komt dit triplet 5 tot 37 keer
achter elkaar voor. Patiënten met myotone dystrofie
dragen 50 tot wel 3000 tripletten in het gen.
Onder meer in spiercellen, waar het DMPK- gen
zeer actief is, raakt hierdoor de hele celhuishouding
overhoop (zie kader 1). De meeste patiënten
merken hier nog weinig van als ze jong zijn,
maar vanaf het twintigste levensjaar beginnen
de problemen. Over het algemeen geldt ook: hoe
meer van die tripletten mensen in hun DNA
hebben, hoe eerder de ziekte optreedt.
Hele leerboek nodig
Celbioloog Bé Wieringa was in 1991 één van de
onderzoekers die de genetische oorzaak van
myotone dystrofie ontdekte. Samen met zijn
collega Rick Wansink leidt hij nu het celbiologische
onderzoek naar de ziekte: ‘Na de ontdekking
van dit gen begon het onderzoek pas
Wie we zijn, staat in onze genen geschreven. De genetische code ligt in ons DNA; lange moleculen
die zijn opgebouwd uit de bouwstenen C, T, A en G. Het DNA wordt afgelezen tot RNA dat weer vertaald
wordt naar eiwitten. Bij myotone dystrofiepatiënten zorgen de CTG-tripletten in het DMPK-gen
ervoor dat het daarvan afgelezen RNA zichzelf in de weg zit. Dit verstoort op den duur ook de productie
en verwerking van het RNA en de eiwitten van andere genen. Zo ontstaat een kettingreactie
van celprocessen die verstoord raken.

10 personeelsmagazine radboudumc
#7 – oktober 2015
11
Gijs Munnichs
Eric Scholten
5 VRAGEN AAN
Rick Wansink (links) en Bé Wieringa doen
al dertig jaar onderzoek naar oorzaak en
behandeling van myotone dystrofie.
Expertise gebundeld
Myotone dystrofie is één van de zeshonderd bekende spierziekten. Ongeveer net zoveel als er
spieren zijn, en bijna allemaal zeldzaam. Het is dan ook een hele opgave om kennis over alle spierziekten
en de behandeling daarvan te hebben. Ook de diagnose is lastig, omdat de ziektes vaak mild
starten en heel verschillend kunnen zijn. In Nederland is expertise over myotone dystrofie ondergebracht
bij het Radboudumc en Maastricht UMC+. Zo werken beide instellingen ook samen aan
een landelijke registratie van patiënten.
echt. De vraag is namelijk hoe je uit zo’n ontdekking
een therapie kunt ontwikkelen. Dat is niet
gemakkelijk. Deze ziekte raakt zoveel biologische
principes. We hebben het hele leerboek
van de celbiologie nodig om te begrijpen wat er
aan de hand is. Ik denk dat wij voor de huidige
generatie patiënten ook nog geen oplossingen
kunnen bieden. Misschien voor de volgende
generatie.’
Onopgemerkt begin
Omdat myotone dystrofie wordt veroorzaakt
door foutjes in een gen, is de ziekte ook erfelijk.
Ook bij Martine Tuijn en haar familie: ‘Nadat ik
zelf de diagnose kreeg, is de hele familie getest.
Dat was best een heftige tijd. Ik weet nu dat het
bij mij afkomstig is van mijn vader. En die had
het weer van zijn vader. Door die testen kwam
naar voren dat meerdere mensen in mijn familie
myotone dystrofie hadden, maar allemaal in de
lichtere vorm.’ Een vervelende eigenschap van
de ziekte is namelijk dat deze bij elke nieuwe
generatie erger wordt. Bé Wieringa: ‘Als iemand
meer dan 37 tripletten in het DMPK-gen heeft,
wordt de situatie instabiel, doordat DNA-reparatiemechanismen
niet meer goed werken.
Deze mensen hoeven daar zelf nog niets van te
merken, maar kunnen wel de stamvader worden
van een nieuwe myotone dystrofiefamilie.
De ziekte kan vervolgens exploderen over een
generatie of drie.’
Klachten verlichten
Ook al is dus bekend wat myotone dystrofie veroorzaakt,
er is geen behandeling die deze oorzaak
wegneemt. De gangbare behandelingen
zijn erop gericht om symptomen te voorkomen
of te verlichten. Sommige patiënten krijgen bijvoorbeeld
een pacemaker om hartproblemen te
voorkomen, of medicijnen tegen pijn of vermoeidheid.
Omdat de ziekte voor iedere patiënt
anders is, heeft iedereen een andere behandeling
nodig. Om te weten welke aanpak het beste
werkt, zette neuroloog Baziel van Engelen samen
met zijn collega Joost Raaphorst en onderzoeker
Marlies van Nimwegen de OPTIMISTIC trial
op, het onderzoek waar Martine Tuijn nu aan
meedoet. Zij maken hierbij slim gebruik van
nieuwe biologische en psychologische kennis
over de ziekte. Baziel van Engelen: ‘We onderzoeken
het effect van een cognitieve gedragstherapie.
Van andere spierziektes weten we dat
een behandeling tegen de vermoeidheid, in
combinatie met meer bewegen en meer uitleg
over de ziekte mensen kan helpen. We vergelijken
ook de moleculaire handtekening van
patiënten die verbeteren door de behandeling
met patiënten die dat niet doen. Zo proberen
we de effecten van de therapie terug te vinden
op celniveau. Dit kan weer leiden naar nieuwe
inzichten voor een behandeling.’
De weg naar genezing
De behandeling op maat door de neuroloog biedt
dus hoop. Maar de zoektocht naar een genezende
therapie is ook niet zonder resultaten. De
laatste jaren zijn de verwachtingen van zogenoemde
AON’s positief. Deze moleculen zijn in
staat om de productie van ribonucleïnezuur
(RNA) van het gen met de schadelijke tripletten
te blokkeren, waardoor de cel weer normaal kan
functioneren en de symptomen van de ziekte
verdwijnen. Rick Wansink: ‘In theorie kun je
myotone dystrofie behandelen met deze AON’s.
Maar zoals dat zo vaak gaat met hoopvolle
nieuwe ontdekkingen, blijkt de praktijk weerbarstig.
De grootste hobbel is de celmembraan.
Want anders dan bijvoorbeeld bij de ziekte van
Duchenne, zijn de celmembranen bij myotone
dystrofie patiënten niet verzwakt. De AON’s
komen dus niet zomaar in de celkern terecht
waar ze hun werk moeten doen. Daar komt ook
bij dat behandeling met AON’s geen aanpak is
van de oorzaak van myotone dystrofie. Dit ligt
immers op het DNA en niet op het RNA (zie
kader 1). Ook weten we nog niets over de benodigde
frequentie van behandeling.’
Alle beetjes helpen
Ook Baziel van Engelen is realistisch in zijn verwachtingen
van de AON-therapie: ‘Op korte termijn
is totale genezing geen realistisch scenario.
Belangrijker is dat een lifestylebehan deling een
heel sterk effect kan hebben. Kijk naar de behandeling
van de aan myotone dystrofie verwante
ziekte FSHD. Statistisch gezien moet je hierbij
elf patiënten een bepaalde lifestylebehandeling
geven om bij tien patiënten de ver moeidheid te
verminderen. Dat is echt heel gunstig. Met een
pil haal je deze aantallen zo goed als nooit.’ En
dat is de reden waarom Martine Tuijn zich ook
had aangemeld voor het OPTIMISTIC onderzoek:
‘Alles wat je eraan kunt doen om de behandeling
van myotone dystrofie een beetje beter te
maken, is nuttig.’
Reageren?
redactie@radboudumc.nl
Mayke Nillesen
Deskundige infectiepreventie
‘Voer één keer per jaar
een e-mailvrije dag in’
Wat is je persoonlijke hoogtepunt bij het Radboudumc?
1 ‘Mijn Radboudpluim, vanwege het verbeteren van de handdesinfectie. Op
klinische afdelingen hebben we bereikt dat medewerkers de regels voor 78 procent
naleven. Mijn grootste wens is dat we dit behouden. Of verder verbeteren
natuurlijk. Handdesinfectie is de belangrijkste maatregel om te voorkomen
dat we infecties overdragen op patiënten. Dit najaar starten we de campagne
op de poliklinieken, spannend!’
Wat is je favoriete plek in het Radboudumc en waarom?
2 ‘Het restaurant in het A-gebouw. Ik eet daar vaak ‘s avonds. Een fijne
plek om bij te komen van de werkdag. Maar ook om mensen – collega’s en
patiënten – te ontmoeten. Je schuift makkelijk even bij elkaar aan tafel.’
Wie bewonder je?
3 ‘Mijn moeder, voor wie ik mantelzorger ben. Ze is dementerend.
Ondanks haar ziekte lacht ze elke dag. Ze komt heel berustend over,
accepteert het leven zoals het gaat. Ze herkent bijna niemand meer, toch
straalt ze als mensen aandacht voor haar hebben. Een paar jaar geleden
is mijn broer overleden. Dat heeft ze nog bewust meegemaakt. Een schokkende
gebeurtenis. Door de dementie is ze het vergeten. Haar ziekte biedt
dus verzachting, ergens is dat ook mooi.’
Met wie zou je een dagje willen ruilen?
4 ‘Met een SEH-verpleegkundige. Acute zorg lijkt me geweldig om te doen.
Trauma kan heel ellendig zijn. Het lijkt me mooi om te zorgen dat iemands toestand
beter wordt. Ook moet je patiënten of familie opvangen. Daar moet je veel
empathie voor hebben. Maar niet te veel, want je moet niet mee gaan lijden.’
Wat zou je doen als je een jaar bestuursvoorzitter bent?
5 ‘Eén keer per jaar een e-mailvrije dag invoeren. Die mailbox raakt zo vol.
Net terug van vakantie had ik minstens 400 mails! Mailen kan efficiënt zijn,
maar het kan ook leiden tot misverstanden. Aan de telefoon of in het echt, voel
je meer de emotie achter iemands verhaal. Eén dag umc-breed géén mail, alleen
echt contact. Een prachtige ervaring, denk ik.’
Personalia
Naam: Mayke Nillesen (57) Functie: deskundige infectiepreventie Medische Microbiologie
Pluim verdiend op: 14 juli 2015 Omdat: het succes van de campagne om de
handdesinfectie in het Radboudumc te verbeteren grotendeels haar verdienste is.
Op bevlogen en kundige wijze bracht Mayke handdesinfectie onder de aandacht op de
werkvloer. Ze zorgde onder meer voor audits van de infrastructuur en scholingen en
trainingen van medewerkers.
In deze rubriek stellen we persoonlijke
vragen aan een medewerker die een
Radboudpluim heeft ontvangen.

12 personeelsmagazine radboudumc
#7 – oktober 2015
13
Zorg
Gijs Munnichs
Eric Scholten
Organen
krijgen een
tweede leven
In de Donorweek, 12 tot en met 18 oktober, is er landelijk
weer aandacht voor orgaandonatie. Vanuit het Radboudumc
verzorgt het Zelfstandig Uitname Team (ZUT) de uitname
van organen bij overleden donoren in heel Oost- Nederland.
Hoe verloopt dit? En hoe bijzonder is dit? ‘Zodra ik dit werk
zonder emotie zou doen, moet ik ermee stoppen.’
‘Ik weet wat het voor iemand betekent om een
donororgaan te krijgen’, zegt transplantatiechirurg
Michel van der Jagt. ‘Een vriendin van
me had ernstig leverfalen en heeft diverse levertransplantaties
gehad. Daardoor heeft ze vijftien
jaar langer kunnen leven dan zonder die transplantaties.
Elke keer als ik een donatieprocedure
heb gedaan, denk ik daaraan. Hoe een donororgaan
iemands leven kan verlengen of kwaliteit
van leven kan verbeteren. Daar doe ik het voor.’
Michel is chirurg in het Zelfstandig Uitname
Team (ZUT). Binnen de regio Oost-Nederland is
het ZUT-team van het Radboudumc een van de
drie teams die organen uitneemt bij overleden
donoren (zie kader). Naast de chirurg maken ook
een anesthesioloog, anes thesiemedewerker,
twee OK-assistenten en een transplantatiecoördinator
hier deel van uit. Laatste is de spil
in het team, de ‘regelneef’ in het coördineren
van de donatieprocedure.
‘Komt een donor te overlijden, of besluiten nabe -
staanden dat iemands organen beschikbaar
komen, dan moet er van alles uitgezocht worden’,
vertelt transplantatiecoördinator Willem
Hordijk. ‘Er moet worden beoordeeld welke
organen geschikt zijn voor transplantatie. Een
cardioloog onderzoekt de kwaliteit van het hart,
een longarts beoordeelt de longen enzovoorts.
De informatie over de donor en zijn organen
sturen we naar de database van Eurotransplant.
Deze Europese organisatie beschikt over de
wachtlijsten en kijkt welke patiënt bovenaan
staat en de beste match heeft. De “ontvangende”
patiënt wordt vervolgens opgeroepen om zich
te melden bij zijn eigen ziekenhuis. Daar vindt
de transplantatie van het orgaan plaats.’
Scherpst van de snede
De uitname van het orgaan gebeurt in het ziekenhuis
waar de donor ligt. Het Zelfstandig
Uitname Team rijdt in een speciale bus – ander -
half keer zo groot als een ambulance – daar naar
toe. ‘We nemen ons eigen instrumentarium
mee. We hebben alleen OK-ruimte met anesthesieapparatuur
nodig’, vertelt anesthesioloog
Dennis van Aalst. ‘Het voorbereiden van de OK,
de uitname van de organen door de chirurg en
het afronden van de procedure, neemt snel 12
uur in beslag. Vaak moet je er ’s avonds of ’s
nachts op uit, na een werkdag. Pittig. Van de
week zijn we nog de hele nacht in Leeuwarden
geweest voor een donatieprocedure.’
Het ZUT-team uit Nijmegen wordt per jaar zo’n
zestig keer opgeroepen. ‘Bij een uitname werk je
op het scherpst van de snede’, zegt Michel. ‘Hoe
sneller je een orgaan uitneemt, des te beter zijn
werking na transplantatie. Snelheid is essentieel.
Maar nauwkeurigheid even goed: een
foute knip in de lever of alvleesklier en het
orgaan is niet meer te transplanteren.’
Voor een orgaan geldt een maximale tijd dat die
na uitname weer moet functioneren bij de “ontvanger”.
Voor een hart is dat bijvoorbeeld vier
uur, een long zes uur, terwijl dat voor een nier
veel langer is (24 uur). Het adagium blijft: hoe
sneller hoe beter. Een ervaren team is essentieel
om de uitname snel én goed te laten verlopen.
Michel: ‘Ik hoef de OK-assistenten, anesthesio-
Toegewijd team voor orgaanuitname
Het Zelfstandig Uitname Team (ZUT) is een
team van toegewijde profes sionals dat organen
uitneemt bij over leden donoren. Hierin zitten
een transplantatiechirurg, een anesthesio loog,
een anesthesiemedewerker, twee OK-verpleegkundigen
en een transplantatiecoördinator.
Vanuit het Radboudumc is sinds 2012 het ZUT
actief, dat samen met teams uit Groningen en
Zo'n 25 collega's werken in verschillende diensten voor het
Zelfstandig Uitname Team. V.l.n.r. anesthesiemedewerker Dave Banning,
anesthesioloog Sandra van den Heuvel, OK-assistent Tessa van Kerkhof,
transplantatiecoördinator Willem Hordijk en OK-assistent Maud van
de Logt, samen met drie chauffeurs. Met links de ZUT-bus en rechts
de ambulance die het orgaan vervoert.
Maastricht, voor Oost- Nederland de orgaanuitnames
verricht. Het Radboudumc heeft zo’n
25 zorgprofessionals die in verschillende diensten
hiervoor opgeroepen worden. Het ZUT
heeft een eigen bus met alle benodigde
instrumen tarium. Het enige dat nodig is, is
OK-ruimte en anesthesieapparatuur in het
ziekenhuis waar de donor ligt.

#7 – oktober 2015
15
daarnaast boeiend om te zien hoe het in andere
ziekenhuizen reilt en zeilt.’ Zijn echte motivatie
zit dieper. ‘Ik ben al sinds mijn twaalfde donor,
dat is altijd een heel bewuste keuze geweest’,
vertelt Dave. ‘Met dit werk draag ik nog meer
een steentje bij om organen een tweede leven
te geven.’
Transplantatiecoördinator Willem Hordijk:
‘Het kan voor nabestaanden troostrijk zijn dat
organen van hun geliefde een tweede leven
krijgen in andere mensen.’
loog en anesthesiemedewerker niets uit te leggen.
Ze weten precies wat ik nodig heb om de
uitname goed te verrichten.’ OK-assistent Louise
Walraven-Arts: ‘Een uitnameprocedure is bikkelen,
topsport. Urenlang geconcentreerd werken
en vaak op tijdstippen dat je eigenlijk aan rust
Nijmeegs ZUT-team in cijfers
52
3,25
18
In 2014 is het Zelfstandig Uitname
Team van het Radboudumc
52 keer opgeroepen
Dat is gemiddeld 3,25 keer
per dienstweek
Er zijn orgaanuitnames verricht in
18 ziekenhuizen. Het ging om:
28 levers
10 alvleesklieren
84 nieren
toe bent. Ik heb wel eens meerdere pro cedures
achter elkaar gehad, toen was ik 36 uur op pad.’
Masterplan
Het ZUT-team komt voort uit het Masterplan
Orgaandonatie 2012-2015. Daarin staat dat gespecialiseerde
teams de orgaandonatieproce dures
moeten uit voeren. In Nederland zijn vijf teams
actief. Het team van het Radboudumc dekt
samen met teams uit Groningen en Maastricht
de regio Oost-Nederland; Leiden en Rotterdam
richten zich op West-Nederland. ‘Het ZUT-team
is ervaren en gespecialiseerd in uitnames, wat
de kwaliteit van de organen ten goede komt’,
vertelt Willem. ‘Een ander voordeel is dat het
OK-team van het donorziekenhuis niet hiermee
belast wordt en hun OK-programma zoveel
mogelijk gewoon kan doorgaan.’
De chirurg van het ZUT-team verricht de uitname
van de buikorganen (lever, nieren, alvlees -
klier en dunne darm). Hart en longen worden
door de chirurg van het ziekenhuis van de “ont -
vangende” patiënt gedaan. Deze chirurg komt
naar het ziekenhuis van de donor toe. ‘Je werkt
binnen Eurotransplant-verband, dus het komt
ook voor dat het hart of de longen bijvoorbeeld
bestemd is voor een patiënt in Duitsland of
Engeland, en je met chirurgen uit die landen op
de OK staat. Die internationale contacten maken
dit werk ook bijzonder’, aldus Dennis.
Anesthesiemedewerker Dave Banning: ‘Het is
Twee kanten
Orgaandonatie heeft twee kanten: enerzijds kan
het zorgen voor levensverlenging of verbetering
van de kwaliteit van leven van de “ontvangende”
patiënt. Aan de andere kant is er iemand, de
donor, overleden. ‘Omdat hun organen nog goed
zijn, gaat het vaak om mensen die nog gezond
waren en vrij plotseling overlijden’, vertelt
Willem. ‘Bijvoorbeeld door een hersenbloeding
of een ongeval.’ Als transplantatiecoördinator
heeft Willem contact met de nabestaanden.
‘Het is voor hen een heel intensief, emotioneel
traject. Je wilt ze zo goed mogelijk informatie
verstrekken over de donatieprocedure. Daarnaast
wil je ze de ruimte geven om te rouwen
om het verlies van hun dierbare. Toch kan het
voor nabestaanden ook troostrijk zijn: de
gedachte dat de organen van hun geliefde een
tweede leven krijgen in andere mensen.’
Ook voor de mensen in het ZUT-team kan een
donatieprocedure emoties oproepen. ‘Zeker bij
kinderen’, zegt chirurg Michel. ‘Dat laat je niet
koud. Dat wíl ik ook niet. Zodra ik dit werk zonder
emotie zou doen, moet ik ermee stoppen.
Natuurlijk, ik ben professioneel, maar ik schakel
mijn emotie niet uit. Die menselijkheid vind ik
heel belangrijk in dit werk.’
OK-assistent Louise: ‘Iedere donatieprocedure
bij een kind vergeet ik niet, nóóit. Na afloop
bespreken we met elkaar hoe we terugkijken op
de uitname en wat het met ons gedaan heeft.
Daarin vangen we elkaar goed op.’ Haar collega
OK-assistent Tessa van Kerkhof houdt goed
voor ogen waarom ze dit werk doet. ‘Het is de
wens van de overledene of nabestaanden om de
orga nen een nieuw leven te geven, dat is bijzonder’,
vertelt Tessa. ‘We weten niet wie de “ontvangende”
mensen zijn. Maar we krijgen via de
transplantatiecoördinator wel te lezen hoe het
met ze is gegaan. Dan lees je bijvoorbeeld dat
een patiënt na een hart- of levertransplantatie
weer thuis is. Deze mails bewaar ik in een speciale
map in mijn Outlook. Als ik die lees, motiveert
me dat weer enorm om hiermee door te
gaan, ook al is het soms heel zwaar werk.’
Reageren?
redactie@radboudumc.nl
Wel of geen donor?
Tweederde van de Nederlanders is voorstander
van orgaandonatie. Terwijl maar 40 procent van
de mensen zich heeft geregistreerd als donor.
Het gevolg is dat de ‘donatievraag’ bij overlijden
pas gesteld wordt en vaak heel ongelegen komt.
‘Familie zit volop in de rouw omdat ze een dierbare
verloren hebben’, vertelt intensivist Farid Abdo.
‘Voor veel nabestaanden is het dan moeilijk
welover wogen een keuze te maken. Meestal
zeggen ze nee, terwijl ze achteraf misschien
anders hadden gewild.’
Nederland telt zo’n 270 orgaandonoren per jaar.
In België zijn dat er driehonderd, op een veel
kleinere bevolking van negen miljoen mensen.
Transplantatiechirurg Michel van der Jagt: ‘Bij een uitname
werk je op het scherpst van de snede. Hoe sneller je een
orgaan uitneemt, des te beter zijn werking na transplantatie.’
Het verschil verklaard: België heeft een “geen
bezwaar”-systeem: na je dood zijn je organen
beschikbaar, tenzij je aangeeft dat níet te willen.
Ook bijvoorbeeld Italië, Oostenrijk en Spanje
hebben dankzij dit systeem veel meer donoren.
Farid, voorzitter van de commissie orgaandonatie
van de Nederlandse Vereniging voor IC, pleit
ervoor dat ook Nederland een “geen bezwaar”-
policy voert. Zodat er meer donoren komen. Maar
niet alleen daarom. ‘Ook als je geen organen wilt
schenken, is het des te belangrijk dat je dit registreert’,
zegt Farid. ‘Dan hoeven je nabestaanden
niet op een heel moeilijk moment voor je te
beslissen of je wel of geen donor wordt.’

16 personeelsmagazine radboudumc
17
ONDERWIJS
Jannie Meussen
Eric Scholten
Studenten
runnen
de zorg
Dagelijks stromen de studenten binnen op verpleegafdeling C4,
Cardio-thoracale Chirurgie & Longziekten. Deze opleidingsafdeling
begeleidt jaarlijks circa 44 leerling-verpleegkundigen.
Ze runnen de zorg zoveel mogelijk samen. Zo ook Jort Beijer
en Evi Swinkels, die 9 juli zijn afgestudeerd en er nu een
werkplek hebben gevonden.
‘Op andere stageplekken heb je het gevoel dat je
jezelf continu moet bewijzen. Je loopt mee met
ervaren verpleegkundigen en er zijn niet zoveel
studenten. Dan heb je het gevoel dat je steeds
moet laten zien hoe goed je bent en wat je al
kunt. Op Cardio-thoracale Chirurgie & Longziekten
daarentegen mag je laten zien dat je
lerende bent, dat geeft een veilig gevoel. Je concurreert
ook minder met medestudenten, want
ieder heeft z’n eigen leerdoelen. Je moet het
juist sámen doen.’ Zo schetsen Evi en Jort het
grote verschil met hun andere stageplaatsen.
Leren staat voorop
Verpleegafdeling C4 is al vanaf 2003 opleidingsafdeling.
Er komen verspreid over het jaar circa
44 studenten, met name vierdejaars MBO- en
HBO-studenten van ROC en HAN uit Nijmegen.
Samen met ongeveer 50 verpleegkundigen bieden
zij zorg aan de patiënten op 42 bedden.
‘We hechten veel waarde aan een veilig leerklimaat’,
zegt seniorverpleegkundige Jolien van
Rijn. ‘Het leren staat voorop bij alles wat de studenten
doen.’ Elke ochtend starten ze gezamenlijk
met de verpleegkundig werkbegeleiders de
dag. Ze mogen daarbij aangeven wat ze deze dag
willen leren, passend bij hun leerdoelen. ‘Dat
kan van alles zijn,’ vertelt Jort. ‘Bijvoorbeeld
meedraaien bij de artsenvisite, patiënten voorbereiden
op de OK, leren prikken, een slechtnieuwsgesprek
voeren. En één van de studenten
coördineert samen met de zorgcoör dinator de
kamers waar de studenten staan.’ Daarna gaat
ieder aan de slag, met twee keer een gezamenlijk
evaluatiemoment, met alle studen ten en
werkbegeleiders.
In principe runnen de studenten de zorg samen.
Met vragen gaan ze eerst bij elkaar te rade, pas
daarna bij de verpleegkundig werkbegeleiders.
Jolien: ‘Dat bevordert zelfoplossend vermogen
en leren van elkaar. Het dwingt tot samenwerken
en communiceren. Ze ervaren dat je elkaar
nodig hebt.’ ‘Ik ben bijvoorbeeld goed in de rust
bewaken, het kan hier behoorlijk hectisch zijn’,
vertelt Jort. Evi: ‘Als gevorderd leerling heb je
een eigen oproepsein, dat draag je aan elkaar
over tijdens de pauze. En je legt werk bij elkaar
neer, als je het zelf niet afkrijgt.’
De studenten hebben een eigen afdelingsvergadering,
waarin ze bespreken hoe het loopt. En
ze delen ervaringen binnen hun yammergroep.
Ze werken ook elke dag aan een teamdoel. Evi
lachend: ‘Aan het einde van onze stage hadden
we ons bijvoorbeeld als doel gesteld dat de werkbegeleiders
niet uit hun post hoefden te komen.’
Begeleiden is een vak apart
De studenten werken gaande hun stage steeds
meer zelfstandig, maar hun werkbegeleiders
blijven eindverantwoordelijk. Vrijwel alle verpleegkundigen
op de afdeling zijn getraind als
werkbegeleider, voorwaarde is dat ze minimaal
een jaar op de afdeling werken. Dat begeleiden
is een vak apart, zegt Haico Smits, die zelf in de
zorg werkt en daarnaast als praktijkbegeleider
de verpleegkundigen hierin ondersteunt. ‘Het is
lastiger om met de handen op de rug te coachen,
in plaats van het werk over te nemen. Het is ook
gemakkelijker om direct een antwoord te geven
op vragen, dan coachend te reageren: “Wat weet
je zelf, wat denk je zelf…?” Door studenten zelf
de stappen te laten benoemen, leren ze beter.’
De werkbegeleiders doen steeds een stapje terug
bij elke student: van in eerste instantie leiden,
naar begeleiden, daarna steunen en tot slot enkel
nog delegeren. In die laatste fase zorgen de studenten
zelfstandig voor drie tot vier patiënten.
Professionele werkhouding
Wat is de belangrijkste winst van deze werkwijze?
‘Studenten ontwikkelen al in de stage
een professionele werkhouding’, zegt Jolien.
‘We willen hen boeien voor het vak, en daarmee
ook binden aan de afdeling. Veel studenten zijn
Drie opleidingsafdelingen
Het Radboudumc heeft drie opleidingafdelingen. Naast Cardio-thoracale Chirurgie & Longziekten
zijn dat Neurologie en Cardiologie. Er lopen minimaal acht studenten tegelijk stage. Studenten leren
samenwerken en krijgen een grote mate van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. Verpleegkundigen
passen hun begeleidingsstijl aan, aan het leerproces van de student en ze leiden hen naar
zelfstandig werken. De opleiders van de Radboudumc Health Academy ondersteunen de opleidingsafdelingen,
bewaken de kwaliteit van het leerklimaat en de begeleiding. Docenten van de HAN en/
of ROC uit Nijmegen komen tweewekelijks naar de afdeling. Dichtbij de werkplek is er alle gelegenheid
voor reflectie, casuïstiek en het bespreken van de voortgang.
Samen hart voor leren, dat hebben ze op verpleegafdeling C4. Het
leren staat voorop bij alles wat de studenten doen. Van links naar
rechts: Evi Swinkels, Jolien van Rijn, Haico Smits en Jort Beijer.
hier blijven “hangen” na diplomering, daar ben
ik er een van.’ Haico: ‘Het verloop is op onze
afdeling best groot. Veel verpleegkundigen gaan
zich na een aantal jaren verbreden op de Intensive
Care of Spoedeisende Hulp. Op deze manier
zorgen we van onderaf voor goede nieuwe aanwas.’
Jolien: ‘Bijkomstig voordeel is dat het de
hele afdeling fris houdt, met zoveel nieuwsgierige,
enthousiaste studenten om je heen. In feite
blijven we allemaal continu leren.’
Reageren?
redactie@radboudumc.nl

18 personeelsmagazine radboudumc #7 – oktober 2015 19
Zapservice
Jannie Meussen
Paul Lagro
DE PATIËNT
Radboudumc intranet informeert over ontwikkelingen in
huis. Voor wie het online nieuws niet heeft gevolgd, een
korte update van de opmerkelijkste berichten.
In deze rubriek het persoonlijke verhaal
van onze ‘academische’ patiënt en de reactie
van zijn of haar behandelaar.
Miny Pouls
krijgt
Maar liefst 597 likes en 99
reacties kreeg het bericht
van patiënt Miny Pouls op
de Facebookpagina van het
Radboudumc. ‘Als ik na de
behandeling niet meer moe
ben, kom ik op de fiets vanuit
Baarlo naar het Radboudumc
voor de afsluitende
afspraak’, zei Miny Pouls,
patiënt bij het Nijmeegs
Kenniscentrum Chronische
Vermoeidheid, tegen klinisch
psycholoog Thea
Berends. Een gewaagde uitspraak,
omdat ze op het
moment dat ze het zei, een
half jaar geleden, nog ernstig
moe was. En Baarlo
(73 km) is niet om de hoek,
maar liefst 4 uur fietsen. Op
1 september voegde ze echter
de daad bij het woord
‘Respect, geweldig, top…’,
zo waren de reacties op
Facebook. Lees het volledige
bericht op intranet.
opent nieuwe werelden
597 likes
100.000
nieuwe bewoners op
het Radboudumc-terrein
Op het terrein van het Radboudumc
staan sinds kort vijf gloednieuwe bijenkasten
met daarin ongeveer 100.000
bijen. De kasten staan op een vlonder
achter het A-gebouw en zijn goed zichtbaar
vanuit het restaurant en voor de
kinderen van de afdeling Dialyse. Op
7 september vond de officiële opening
van de kasten plaats waarbij verrekijkers
aan de kinderen van de Dialyseafdeling
werden uitgereikt, zodat zij
tijdens het dialyseren de bijen vanuit
hun bed goed kunnen volgen. De
honing die de imkers uit de kasten
halen, wordt binnenkort verkocht in
het restaurant van het A-gebouw.
Lees het volledige bericht en de duurzame
gedachte op intranet 8 september
‘Alsof er continu een pak
melk aan je arm hangt’
Janet Warmelts (51) kreeg zes jaar geleden borstkanker. Na de behandeling had
ze een verstoorde lymfeafvoer, ook wel oedeemarm genoemd. Hierdoor hield ze
een liter vocht vast in haar arm en hand. Ze kon aanvankelijk geen lepel meer
vasthouden. De ingreep die ze bij Plastische Chirurgie onderging heeft haar
enorm geholpen.
‘De kanker was zo ver gevorderd dat ik de zwaarste
behandeling kreeg: operatie, bestraling,
chemokuren en hormoontherapie. Veel lymfeklieren
waren aangetast, niet alleen in mijn
oksel maar ook de hoger gelegen klieren in de
longtop en het sleutelbeen. Ze zijn allemaal
weggehaald en bestraald. Hierdoor zijn er geen
verdere uitzaaiingen ontstaan.
Ik heb er echter wel een oedeemarm aan overgehouden.
Door verstoring van de lymfeafvoer,
hield ik een liter vocht vast in mijn rechterarm
en -hand. Gelukkig had ik me al eerder omgeschoold
tot bedrijfsverpleegkundige, want mijn
oorspronkelijke werk als IC-verpleegkundige
had ik niet meer kunnen uitoefenen.
Zo’n arm voelt enorm zwaar, alsof er een pak
melk aan hangt. Door de dikke hand en vingers
heb je een handicap. Bovendien ben je extra
vatbaar voor ontstekingen, omdat lymfevocht
een voedingsbodem voor bacteriën is. Twee
keer is een klein wondje aan mijn vinger ontspoord
in wondroos. De laatste keer heb ik een
week in het ziekenhuis gelegen aan een infuus
met antibiotica.
Vijf jaar ging ik tweewekelijks naar de oedeemtherapeut,
om het vocht weg te masseren. En
thuis lag ik om de dag een half uur aan het lymfapress
apparaat. Dat voelt hetzelfde als een
bloeddrukmeter, maar dan met een band over
je hele arm. Bovendien moest ik om de arm
dun te houden voor de tegendruk altijd een
armkous dragen.
Ik was enorm blij dat jullie professor Dietmar
Ulrich een nieuwe behandeling introduceerde.
Met het inspuiten van een fluorescerende contrastvloeistof
tussen wijs- en middelvinger,
kon hij op een beeldscherm zien waar mijn
lymfevaten lagen. Gelukkig waren ze groot
genoeg om aan te sluiten op een bloedvat. Tijdens
een vier uur durende operatie heeft hij
dat gedaan bij mijn pols en aan de bovenkant
van mijn onderarm. Na de narcose was mijn
hand al spectaculair geslonken. Dat is een half
jaar geleden. Ik heb nu veel minder beperkingen.
Ik kan weer pijnloos typen en de hand is
beweeglijker. Ik hoef nog maar één keer per
week aan het lymfapress apparaat en minder
vaak naar de oedeemtherapeut. En ik draag
voor het eerst weer mouwloze jurken, nu ik de
armkous vaker af kan laten.’
onderschat probleem
‘Wij hebben bij mevrouw Warmelts op twee
plekken een lymfevat op een bloedvat aangesloten,
in de onderarm en de hand. Zo is
er 400 milliliter vocht uit haar arm het
lichaam in gestroomd.
Circa 10 procent van de vrouwen met borstkanker
krijgt na de bestraling van okselklieren
last van lymfoedeem. Een deel
daarvan moet levenslang naar de oedeemtherapeut
en een armkous dragen.
Het is een onderschat probleem. Als enige
in Nederland voeren wij nu, sinds twee
jaar, deze ingreep uit. We sluiten daarbij
een lymfevat op een afvoerend bloedvat
aan, zodat het lymfevocht via deze shunt
kan weglopen. We hebben daarvoor een
microscoop aangeschaft die 40 keer vergroot.
Samen met een collega behandelen
we zo’n 40 patiënten per jaar. Het werkt
niet bij elke vrouw. Soms zijn de lymfevaatjes
te dun of de kleinste bloedvaatjes te
dik. Dan loopt het lymfevocht terug, waardoor
de shunt dichtslibt. Onze uitdaging is
nu vooraf te voorspellen bij wie deze
ingreep wel of niet zal werken.’
Dietmar Ulrich
plastisch chirurg en principal clinician

20 personeelsmagazine radboudumc
#7 – oktober 2015
21
RONDVRAAG
Jannie Meussen
Michiel Moormann
Is vaker kleinere porties
eten beter voor de patiënt?
Goed eten (s)maakt beter. Het FoodforCare-concept wordt vanaf deze maand stapsgewijs ingevoerd op alle
afdelingen van het Radboudumc. Patiënten krijgen daarbij zes keer per dag een gerecht naar keuze aangeboden.
De hapjes zien er smaakvol uit en de voedingsassistenten ‘verleiden’ patiënten tot eten. Doel: patiënten
gaan beter eten en dat is goed voor hun herstel. We vroegen drie betrokken medewerkers en een patiënt:
Ís vaker kleinere porties eten beter voor de patiënt?
Proef en beleef
Op woensdag 21 oktober is er een open inloopsessie
‘Proef en beleef FoodforCare’ in de Oranjezaal
van het restaurant tussen 16.00 en 17.30 uur.
Je kunt daar een aantal gerechtjes proeven en
collega’s van pilot-afdelingen, van de projectgroep
Radboudumc en de partner FoodforCare
vertellen je graag meer over FoodforCare in
het Radboudumc.
‘Alle hapjes hebben
een hoog eiwit- en
energiegehalte’
Manon van den Berg, themaleider voeding,
diëtist onderzoeker
‘Ongeveer 35 procent van de patiënten komt al
ondervoed binnen in een ziekenhuis. En dat
percentage loopt op tot wel 50 procent als ze
naar huis gaan. Wij screenen alle patiënten bij
opname op ondervoeding. Wie een hoog risico
heeft, krijgt een voedingsadvies van de diëtist.
Soms zijn patiënten zo ziek, bijvoorbeeld misselijk
door de behandeling, dat ze absoluut
geen trek hebben. Maar ook patiënten met minder
ernstige aandoeningen eten vaak slecht.
Het mooie aan dit FoodforCare-concept is dat
patiënten verleid worden tot eten van verse en
aantrekkelijke gerechten, zes, zeven keer per
dag. Met ruime keuze, voor de ouderen zijn er
bijvoorbeeld ook kleine stamppotjes met vlees
omdat daar behoefte aan bleek te zijn. Zo krijgen
patiënten gelijkmatig verdeeld over de dag veel
eiwit en energie binnen, wat gunstig is voor de
spiermassa en dat draagt bij aan herstel.
Ook voor patiënten met andere diëten en voedingsgewoonten
zoals bijvoorbeeld een natriumarm
dieet, vloeibare voeding, halal, is een scala
aan gerechten ontwikkeld. Er is dus voor ieder
wat wils.’
‘Ik merk dat
patiënten nu
beter eten’
Ellen Wieland, voedingsassistent
‘Mijn ervaringen tijdens de pilot zijn heel positief.
In het verleden nam ik regelmatig dienbladen
mee terug, waarvan patiënten slechts de helft
van het eten hadden opgegeten. Ik merk dat ze
nu beter eten. Er is altijd wel iets van hun gading
bij: een soepje, smoothie of een pizzapunt. Het
zijn allemaal calorie-bommetjes. “Het lijkt wel
een hotel, ik ga niet meer naar huis …”
We krijgen veel positieve reacties. Het maakt
ons werk ook leuker. We hebben meer contact
met patiënten, omdat we vaker bij hen aan bed
komen. Wij moeten hen “verleiden” tot eten.
Ze kunnen kiezen uit telkens weer andere hapjes
op ons dienblad.
FoodforCare
FoodforCare is een initiatief van jongeren met kanker (AYA), het Radboudumc en Maison
van den Boer.
We zijn het eerste ziekenhuis in Nederland dat de voedingsformule introduceert en ziekenhuisbreed
doorvoert.
In totaal zijn er 250 eiwit- en energierijke gerechten ontwikkeld, die qua geur, kleur en smaak
uitnodigen tot eten.
Naar verwachting gebruiken vanaf april 2016 alle verpleegafdelingen het nieuwe assortiment.
Het nieuwe concept leidt tot minder verspilling, er wordt minder voeding weggegooid.
Er is een FoodforCare Foundation opgericht, waarvan Radboudumc de penvoerder is en die onder
meer wetenschappelijk onderzoek bevordert naar de relatie tussen voeding en gezondheid.
We zijn drie keer in Veghel bij Maison van den
Boer geweest. Daar hebben we geleerd hoe je
het eten uitnodigend kunt aanbieden en hoe je
patiënten kunt informeren over de voedingswaarde.
We hebben ook geoefend hoe we de
hapjes in de keuken mooi kunnen opmaken,
bijvoorbeeld tonijnsalade in kleine glaasjes.
Bezoek kan bij de lunch en het avondeten tegen
betaling gewoon blijven mee-eten. En dan bijvoorbeeld
voor meer hapjes tegelijk kiezen.’
‘Het effect gaan
we met onderzoek
aantonen’
Dorian Dijxhoorn, arts-onderzoeker
‘We zijn vanuit de FoodforCare Foundation (zie
kader, red.) een onderzoek gestart. Daarbij volgen
we 600 patiënten bij Maag-, Darm en Leverziekten,
Gynaecologie/Urologie en Orthopedie.
De eerste circa vier maanden 300 patiënten die
de traditionele voeding krijgen, daarna 300
patiënten met FoodforCare. We kijken primair
naar de voedingsinname. Wat heeft de patiënt
besteld en wat heeft hij daarvan opgegeten?
Daarnaast beoordelen we de voedingstoestand.
In het dossier kunnen we zien wanneer de
patiënt is opgenomen en ontslagen, of er complicaties
zijn opgetreden enzovoort.
We verwachten dat patiënten, met een gelijkmatige
verdeling van eiwitten over de dag, een
betere spieropbouw hebben. Hierdoor kunnen ze
mogelijk eerder uit bed, krijgen ze minder complicaties
zoals infecties en decubitus (doorliggen).
En dat ze daardoor minder lang in het
ziekenhuis liggen. Dat gaan we onderzoeken. We
kijken daarbij ook naar de beleving, want dat is
eveneens een belangrijk facet. Patiënten kunnen
in een vragenlijst aangeven of ze tevreden zijn
over de voeding en hoe ze de service vinden.’
‘Ik heb geen
enkele keer
nee gezegd’
Tuti Amaliyah, patiënt
‘Ik vind het écht fijn om regelmatig kleine hapjes
te eten. Ik zag er tegenop om naar het ziekenhuis
te gaan, juist om het eten. Ik werk zelf in de
keuken van een verzorgingshuis en verwachtte
hier ook de dienbladen met deksel, met daaronder
geprakte aardappels, te gare groentes en
droog vlees. Ik had echter geluk, bij Longziekten
loopt de pilot met FoodforCare. Ik was blij verrast
door jullie aanbod en kijk zelfs uit naar de
hapjes die de voedingsassistenten om de twee
uur brengen. Het is bovendien een leuke afleiding,
want ik lig hier alleen op een kamer.
De hapjes zien er heel chique uit, mooi uitgestald
op een dienblad. Het nodigt echt uit tot eten in
die kleine pannetjes en glaasjes. Ik heb nog geen
enkele keer ‘nee’ gezegd. En de keuze is telkens
weer anders: shakes, bouillon, broodje makreel,
gehaktballetjes. Gisteren kon ik ook kiezen voor
rijst met saté, helemaal naar mijn zin.’
Meepraten?
Kijk op Yammer en zoek naar de groep van de
Radbode. Nog geen account op Yammer? Ga naar
www.yammer.com en maak snel en eenvoudig
met het Radboudumc­ emailadres een account
aan. Lees ook het artikel in Radbode #08,
november 2014: Goed eten (s)maakt beter.

22 personeelsmagazine radboudumc #7 – oktober 2015 23
COLLEGA’S
HET MOMENT
Mooie woorden horen bij een jubileum of
afscheid. Deze pagina’s staan er vol van, speciaal
voor al die collega’s die iets te vieren hebben.
In deze rubriek vertellen medewerkers over een bijzondere ervaring tijdens hun werk in
het Radboudumc. Dit keer verpleegkundig specialist neurologie Martha Huvenaars wat zij
leerde van een sterke vrouw met Parkinson.
25 jaar in dienst
Karina Teelen
Researchanalist
40 jaar in dienst
Met pensioen
Miriam Meurkens
IC-verpleegkundige
‘Miriam is zeer betrokken
bij de zorg voor de IC-patiënt
en zijn/haar familie. Bij de
directe patiëntenzorg aan
het bed van de patiënt is ze op haar best. Daarnaast
is zij vanaf de start van de MICU ook werkzaam als
MICU-verpleegkundige. Miriam is een zeer gewaardeerde,
behulpzame collega met humor.’
Namens alle collega’s C1b, Stephanie Kaalberg
hoofdverpleegkundige IC
Henriëtte Boekholt
IC-verpleegkundige
‘Henriëtte is alle jaren werkzaam
gebleven op de algemene
Intensive Care H20 en
later C1b. Ze is altijd goed
gehumeurd en het is bewonderenswaardig hoe zij
ondanks een kleiner contract altijd goed op de
hoogte is van het afdelingsgebeuren in de breedste
zin van het woord. Ze staat voor persoongerichte
zorg, is betrokken en heeft een luisterend oor voor
de patiënt en zijn/haar familie.’ Stephanie Kaalberg
hoofdverpleegkundige IC
Quirine Francissen
Anesthesie-assistent
‘Quirine heeft diverse functies
binnen het Radboudumc
uitgevoerd, van doktersassistente
tot operationeel
manager OK. Al jaren heeft ze tot ieders tevredenheid
de personele planning als extra taak. Verder
houdt zij zich buiten het uitvoerende deel van haar
werk bezig met het toetsen van risicovolle/voorbehouden
handelingen. Ondanks haar voorkeur voor
het aandachtsgebied KNO/MKA is Quirine een
all-round anesthesiemedewerker.’ Raymond van
Zunderd, operationeel manager OK Anesthesie
‘Al deze jaren draaide
Karina volcontinu in het
malariaonderzoek. Haar
expertise groeide mee met
de grootte van de groep en zij heeft een grote
bijdrage geleverd aan de diverse onderzoeken en
proefschriften met immunologische en moleculaire
bepalingen. Met een als vanzelfsprekende toewijding
en een groot sociaal hart opereert zij als
onmisbare rots in de branding van het malariaonderzoek.
Ze is de vraagbaak voor een stoet van
passerende studenten, onderzoekers en collega’s.
Wij zijn verknocht aan Karina!’ Robert Sauerwein,
afdelingshoofd Medische Parasitologie
Liesbeth Clerx
Mondhygiënist
‘In de loop van de jaren
heeft het Centrum voor
Bijzondere Tandheelkunde
(CBT) zich ontwikkeld en
Liesbeth heeft alle veranderingen, soms met weemoed,
doorstaan. Haar hart ligt bij de patiëntenzorg
en bij de ‘bijzondere patiënt’. Zij heeft zich altijd ten
volle ingezet om de kwaliteit van zorg voor deze
patiëntengroepen hoog te houden. Daarnaast is zij
in de loop van de jaren uitgegroeid tot een mater
familias voor de junioren van ons centrum. Haar
ervaring en betrokkenheid worden zeer gewaardeerd.’
Celeste van Heumen, hoofd Centrum voor
Bijzondere Tandheelkunde
Harry Hoogenboom
Applicatiespecialist
‘25 jaar geleden begon Harry
bij het Radboud, toen er bij
de vakgroep Preventieve en
Curatieve Tandheelkunde
behoefte was aan een ICT-ondersteuner. Op eigen
kracht heeft Harry zich dit vak toegeëigend. Hij ontwikkelde
zich tot een gedreven professional. Niet op
de voorgrond, wel een collega wiens mening en
inzicht sterk gewaar deerd wordt. Een fijne collega.
Zeker als je merkt dat zijn gedrevenheid en plezier
in het werk zo zichtbaar zijn. Harry: we hopen nog
lang met je te mogen werken!’ Nicolai Giling,
bedrijfsleider Tandheelkunde
Koopje Toering
Managementassistent
‘Koopje heeft zich altijd
prima weten aan te passen
aan de veranderingen binnen
het Radboudumc en ze
denkt ook nu nog actief mee hoe we de werkzaamheden
binnen de productgroep Vastgoed & Infrastructuur
beter en efficiënter kunnen uitvoeren.
Haar inzet en aanpassings vermogen zijn van grote
waarde voor ons nog vrij jonge managementteam.
Ze pakt haar rol in ons MT op met professionele
deskundigheid, enthousiasme en veel energie. Ze
schroomt daarbij niet om op een duidelijke en
directe wijze, “de Koopje manier”, zaken te benoemen
die anders of beter zouden kunnen. De kennis
die ze in de loop der jaren heeft opgebouwd binnen
deze grote complexe organisatie is voor ons een
houvast.’ Eric Mimmel, manager PG V&I
Jan Oosterhof
Fysiotherapeut/onderzoeker
‘Namens de afdeling Orthopedie
en de afdeling Fysiotherapie
Centraal danken wij
hem hartelijk voor zijn grote
inzet en de rol die hij vervult binnen de patiëntenzorg,
het onderwijs en vooral de laatste jaren ook
het onderzoek. Hij heeft daarin mooie resultaten
geboekt met als bekroning zijn promotie in 2012.
Vele patiënten, collega’s en studenten hebben
Jan leren kennen als een bijzonder gedreven en
een kundig mens.’ Frank Hofmans, zorgmanager
Orthopedie/Fysiotherapie Centraal, Anouk Puts,
teamleider Fysiotherapie Centraal
Elly Beeke
Seniorverpleegkundige
‘Elly werkte 35 jaar op de
afdeling Intensive Care,
aanvankelijk als Intensive
Care verpleeg kundige, later
als teamleider en sinds 10 jaar als seniorverpleegkundige.
Vanaf 1997 was zij een belangrijke steunpilaar
voor de Kinder-IC. Haar sterke betrokkenheid
bij kind en ouders, haar luisterend oor voor collega’s,
haar verantwoordelijkheidsgevoel en betrouwbaarheid
zijn kenmerkend voor Elly. Ook haar uitgebreide
kennis en ervaring zullen we gaan missen.’ Marie-José
Jorna, ad interim hoofdverpleegkundige IC/high care
voor kinderen
Ankie Jansen-Groenen
Administratief medewerker
‘Na een dienstverband van
40 jaar gaat Ankie Jansen-
Groenen genieten van haar
pensioen. We gaan haar deskundigheid
maar ook haar kritische noot missen.
Haar tomeloze inzet en betrokkenheid, het luisterende
oor voor zowel patiënten als collega’s hebben
we altijd enorm gewaardeerd.’ Emmy Wanetie, teamleider
Radiologie/Nucleaire Geneeskunde
Ricky de Bruijn-Willems
Verpleegkundige
‘Na bijna 40 jaar werkzaam
te zijn geweest in het
Radboud gaat op 5 november
Ricky met welverdiend
pensioen. Ze heeft al die jaren met veel plezier voor
afdeling Verloskunde gewerkt. Ze was een vraagbaak
voor menig student verpleegkunde en heeft
vele jaren haar aandeel geleverd in de OC. We willen
Ricky bedanken voor haar jarenlange inzet en
haar een hele mooie tijd wensen na haar pensionering
met haar gezin.’ Nardie ten Broek, operationeel
manager Verloskunde
Meer mooie woorden lezen? Ga dan
naar intranet voor uitgebreidere loftuitingen.
(Kijk onder Nieuws bij Jubileum en Afscheid.)
Martha Huvenaars: ‘Nooit eerder bracht ik een bezoek aan de uitvaart van
een overleden patiënt. Nu ben ik onderweg naar de crematie van een vrouw
die ik tien jaar begeleidde: ze had Parkinson en was 75 jaar oud geworden.
Weifelend stap ik de auto uit: waarom ben ik hier?’
‘Ik teken de condoleance en als ik opkijk,
staat haar echtgenoot bij me. Hij omhelst me.
Tijdens de dienst luister ik naar warme verhalen
over haar leven, ik zie een sterke mooie vrouw
voor me. Ze gaf sturing aan haar gezin, leidde
een verpleegkundig team in een verpleeghuis
en zorgde voor haar dochter, die een half jaar
voor haar overleed. Ze haalde kracht uit haar
geloof. Ze reisde de hele wereld rond. En
steeds weer werd gerefereerd aan haar
oprechte aandacht voor de ander. Iets wat ook
ik gevoeld had tijdens onze ontmoetingen.
Ik dacht aan de tien jaar waarin ik haar begeleidde.
Ik sprak haar vooral als het niet goed
ging; over leren omgaan met beperkingen en
achteruitgang. Ze kon de ziekte niet aanvaarden.
De laatste jaren werd haar strijd tegen de
ziekte sterker en ze werd door zorgverleners
benoemd als lastig. “Ze is dwingend!” concludeerde
de telefoniste. “Ze vraagt te veel aandacht!”,
vertelde een afdelingsverpleegkundige.
“Haar pijnbeleving is uitzonderlijk”, zei een arts.
COLOFON
Radbode is het personeelsmagazine van het Radboudumc en verschijnt 9 keer in 2015
Redactie Willem Andrée, Jannie Meussen, Gijs Munnichs, Michiel ter Laan (hoofd redacteur).
Contentcommissie Miranda Bennink, Mirjam van Dijk-Jager, Gerben Ferwerda, Miranda Heijser, Marja Jillissen,
Bart Kiemeney, Lotje de Laat, Annie Moedt, Angela van Remortele, René Bindels, Marloes de Vink en Jessica Vogel
Aan dit nummer werkten mee Stef Groenewoud, Paul Lagro, Michiel Moormann, Eric Scholten, Marcel Wortel en
John Wijbenga Contact radbode@radboudumc.nl of (024) 818 66 82 Correspon dentie vragen over bezorging via
radbode@radboudumc.nl. Concept en realisatie ZB Communicatie & Media i.s.m. Martijn Ubink en
Modderkolk Grafische Projecten Advertenties Bureau van Vliet, (023) 571 47 45 of zandvoort@bureauvanvliet.com.
Oplage 12.000 exemplaren. De volgende Radbode verschijnt op 13 november 2015.
Ook ik vond haar gedrag soms moeilijk en relateerde
het vaak aan haar ziekte, aan een te
lage dopaminespiegel. Door de verhalen die ik
nu hoor, realiseer ik mij sterker dan ooit dat ze
op deze momenten geen grip had op haar
leven. Had ik haar wel voldoende benaderd in
haar kracht?
Een tijdje voordat ze stierf, liep ik haar man
tegen het lijf in het ziekenhuis. Ze had haar
heup gebroken en ik besloot haar te bezoeken.
Ik sprak haar nadat was verteld dat herstellen
niet meer mogelijk was en ze zich moest voorbereiden
op de dood. Met haar hand in mijn
hand luisterde ik naar haar verhalen. We spraken
over het naderende einde. Met een omhelzing
nam ik afscheid. Ik ben dankbaar dat ik haar
heb leren kennen, ook na haar dood. Haar
verhaal bevestigt voor mij het belang om de
mens achter de patiënt te ontmoeten!’
Shutterstock

24
personeelsmagazine radboudumc
ACHTEROP
In deze rubriek stapt een medewerker achterop de
fiets bij een collega. Uit nieuwsgierigheid, want op
de werkvloer komen ze elkaar niet tegen.
Willem Andrée
Paul Lagro
Dit keer springt manager polikliniek
Angelina van den Ende achterop bij
Minke Nieuwboer, adviseur bij adviesgroep
Procesverbetering & Innovatie
(PVI) en promovenda.
Angelina: ‘Je bent aan het promoveren, wat onderzoek
je?’ Minke: ‘Betere eerstelijnszorg voor mensen
met dementie. Te vaak nog komen zij voor
diagnosestelling naar het ziekenhuis, terwijl ze
ook bij hun huisarts terecht kunnen. Bovendien
zien we dat in wijken met veel ouderen, signalen
van dementie door de zorgverleners vaak niet
worden opgepakt.’ Angelina: ‘Dit gaat over procesverbeteringen,
hoe doe je dat?’ Minke: ‘Inmiddels
hebben we vanuit het Radboud Alzheimer
Centrum tien testgebieden in en rondom Nijmegen
ingericht. Vanuit PVI ondersteunen we dit project
en zet ik daar wijknetwerken op. Het doel is dat
onder meer huisartsen, wijkverpleegkundigen,
welzijnswerkers en de mantelzorgers beter gaan
samenwerken. We proberen te zorgen voor één
aanspreekpunt, één klinisch leider voor het netwerk.
Ook moeten we naar shared decision
making: dus dat de zorgverlener sámen met de
mantelzorger en patiënt beslissingen neemt over
behandeling of woonsituatie.’ Angelina: ‘Wat
levert dat concreet op?’ Minke: ‘Rust voor de
patiënt en voor de mantelzorger. Bovendien
kunnen we laten zien dat professionals moeten
beseffen dat we de stap van de tweede naar de
eerste lijn moeten maken en ons afvragen: wat is
academische zorg en wat kan naar de eerste
lijn?’ Angelina: ‘Is er wel voldoende kennis in de
eerste lijn over dementie om dit te doen?’
Minke: ‘Niet altijd en daarom coachen we vanuit
het Radboudumc en geven we scholing. We nemen
tijdens bijeenkomsten bijvoorbeeld aan de hand
van een indicatorenset op: leveren we goede
kwaliteit? Er was bijvoorbeeld een WMO-consulent
die tijdens zo’n bijeenkomst zei: ik zie niet of
iemand cognitieve problemen heeft.’ Angelina:
‘Waar loop je tegenaan?’ Minke: ‘Versnippering.
De huisarts “doet zijn ding”, de wijkverpleegkundigen
werken soms anders. En niet iedereen kan
tijd vrijmaken.’ Angelina: ‘Wat zijn volgens jou
de belangrijkste waarden bij goede samenwerking?’
Minke: ‘Vertrouwen in elkaar en het besef
dat je verantwoordelijkheden moet delen.’
Wil jij ook bij een collega achterop?
Laat het weten via radbode@radboudumc.nl
Angelina
Minke