RUSYA SIYASETINI ANLAMA KILAVUZU

RUS SİYASİ SİSTEMİNİN ESASLARI
gücünü pekiştirecek ve kendisini Rusya’nın tartışmasız lideri kılacak şekilde
gerçekleşti. Çoğu 1990’ları karakterize eden çılgın kapitalizm döneminde Rus
doğal kaynaklarının kontrolünü ele geçirerek kendi güç ve servetlerini inşa
etmiş kişiler olan oligarklara müsaade edilmeyeceğini bildirdi. 2000 yılı Temmuz’unda
aynı oligarklarla katıldığı bir yuvarlak masa televizyon programında
Putin oligarklar için yeni kurallar getirdiğini açıkladı: Oligarkların bundan
böyle siyaset dışında kalmaları ve vergi vermeleri gerekecek; karşılığında işlerine
ve gelirlerine dokunulmayacaktı.
Ancak gelişmeler bunun aksini doğruladı. 2003 yılında o dönem Rusya’nın en
zengin adamı petrol oligarkı Mihail Hodorkovski muhalefetteki liberal partilere
maddî yardımda bulununca ve devlet başkanı olma niyetini belli edince kısa sürede
dolandırıcılık suçundan tutuklanarak hüküm giydi. Eski Putin müttefiki ve iş adamı
Boris Berezovksi gibi diğer oligarklar ise ülkeyi terkederek sürgüne gittiler. 9
Medya sahibi oligarkların da başı dertteydi. Putin ve ekibi Rusların en popüler
haber edinme aracı olmaya devam eden televizyonun gücünün farkında
olarak Rusya’daki televizyon kanallarını dize getirecek hamlelerde bulundular.
1996 yılında göreve yeniden talip olan Yeltsin’in seçim kampanyasını kaybetme
tehlikesiyle karşı karşıya iken onu kurtaran Medya-Most imparatorluğunun sahibi
Vladimir Gusinski holdinglerinin büyük ölçüde yok edildiğini gördü. Gusinski’nin
sahibi olduğu ve Rusya’nın önde gelen kanallarından NTV GazProm
medyası tarafından gele geçirildi; basım evi benzer hamlelere maruz kaldı ve
liberal görüşlü Segodnya gazetesi kapatıldı. 10
Ancak yaşlı, sarhoş ve beceriksiz Boris Yeltsin’in karşıtı böylesine yeni, genç ve
esaslı bir devlet başkanına sahip olmanın heyecanını yaşayan Ruslar bu gibi konuları
görmezden geldiler. Putin’in görünümü 1990’ların zorlu ve maddi sıkıntıların yaşandığı
dönemlerine son vermeyi vaat ediyordu. Putin idaresinde ekonomi canlandı,
petrol fiyatları yükselirken Rusya dünya sahnesinde tekrar yerini almaya başladı.
Putin 2004’te ve 2008’de rahatlıkla devlet başkanlığına yeniden seçildi; anayasal
olarak üçüncü kez aynı göreve gelmesi mümkün olmadığından Başbakan
Dimitri Medvedev ile anlaşarak yer değiştirmeye karar verdiler. Medvedev devlet
başkanlığı için yarışacak ve kazandığında –ki bu beklenen bir sonuçtu – Putin’i
başbakan olarak atayacaktı. Medvedev’in devlet başkanlığı sırasında Meclis Putin
ve Medvedev’in bağlı olduğu Birleşik Rusya Partisi’nin kontrolündeydi ; dolayısıyla
Rus anayasasında yapılan bir değişiklikle devlet başkanlığı süresi dörtten altı
9. Putin ve oligarklarla pazarlığı ile ilgili olarak bkz. Marshall Goldman, “Putin and the Oligarchs”, Foreign Affairs,
c. 83, no. 6 (Kasım/Aralık 2004).
10. Giles Tremlett, “Putin Is Out To Get Me, Says Media Tycoon”, The Guardian, 24 Temmuz 2001.
13