KLK-Junie-2012

2012 se veilings vorder
goed - bl. 3
Kollig op Calvinia
silo's - bl. 4
Turksvy, jou doring!
- bl. 8
K L K Gesprek
Nuusblad van KLK Landbou Beperk
Vol 2/Junie 2012
KLK weer betrokke by
Upington Ekspo
Die jaarlikse Upington Ekspo het vanjaar van
3 tot 5 Mei plaasgevind en KLK het weggestap
met die prys vir die beste stalletjie.
Oorwegend jag- en slagvoorraad is in die stalletjie
uitgestal en KLK Handel het ook verskaffers soos
MSD Dieregesondheid, Cipla Agrimed, Pfizer, Lionel’s
Vet, Virbac, Veekos, Voermol, Molatek, Cape Gate,
P. Bloch, Upigrow, KLK Petroleum en GR Agencies
genooi om saam in die Max Minnaar-saal uit te stal.
Dan het KLK ook verskeie aktiwiteite vir skougangers
aangebied, soos die skaaptelkompetisie, sweepklapkompetisie,
klubbraai, Damara veiling, gewigskatkompetisie,
‘n totale ontbeningsdemonstrasie van ‘n
skaapkarkas en ‘n Veldram en Meatmaster veiling.
Johan du Plessis (middel) van KLK ontvang hier die sertifikaat wat KLK vir die
beste landboustalletjie gewen het. Van links is: Anré le Grange (1ste prinses),
Sakkie du Preez, Johan du Plessis, Chané Booysen (Gemsbok skoukoningin
2012) en Annari Esterhuysen (2de prinses). (Foto verskaf deur Gemsbok)
Die skaaptelkompetisie.
Van links is Charel Strauss en Niekie Cilliers van Rooidam
Dorperstoet (Kenhardt) en Dirk Zandberg van Samic saam met
die wengroep lammers van die ekspo se karkaskompetisie.
Elsa van Schalkwyk
spin wol tydens die
ekspo.
Huibrecht Taljaart
demonstreer die
ontbening van ‘n heel
skaapkarkas met Rudi
van der Westhuizen van
Samic as kommentator.

MAATSKAPPYNUUS AKTUEEL LEWENDEHAWE TEGNIES
Aan die
Woord...
‘n Rekord finansiële jaar
met uitdagings wat voorlê
Uiters bevredigende resultate is in die afgelope
finansiële jaar behaal.
Onseepkans produsente gaan
van krag tot krag
Onseepkans se boerevereniging is op 7 Maart gestig. Op die foto voor, van links,
is: Willie Visagie (KLK), Andries Visser (Tesourier), Gerhard le Roux (Voorsitter),
Fourie Lutz en Julinda Klein (Sekretaris). Agter, van links, is: Piet Olyn, Henry Booysen
(Ondervoorsitter), Annemie Booysen, Eric Kebab en Johann Morkel.
Die verdienste van R22,1 miljoen is 53,8%
beter as die vorige jaar en die verdienste
van 102,8 sent per aandeel, ondersteun die
stewige dividend van 20 sent per aandeel.
2
Gedurende September 2012 sal daar
aan KLK-aandeelhouers ‘n dividendbedrag
van R3,4 miljoen, tesame met ongeveer
R900 000 se leningskapitaal, uitbetaal word.
Hierdie R4,3 miljoen uitbetaling aan aandeelhouers
word moontlik gemaak deur ‘n balansstaat
en kontantposisie van KLK, wat
gesond is.
Die goeie resultate word hoofsaaklik
toegeskryf aan die winsbydrae van die
Motor- en Brandstofafdelings, die Handelsafdeling
asook die ommeswaai van die
Abattoir en Vleisafdeling wat ‘n groot verskil
gemaak het.
Die samestelling en kwaliteit van winste
vanuit die onderskeie besigheidseenhede
van KLK het aanleiding gegee tot hierdie
goeie resultate.
‘n Verbetering op hierdie resultate is moontlik
indien die volgende uitdagings en aspekte
suksesvol aangepak kan word, naamlik:
• ‘n Werwingsplan om die slag- en veilingsgetalle
te verhoog;
• Bestuur van voorraadverliese in die Handelsafdeling;
• Die verbetering in die effektiwiteit van die
verkrygingsfunksie om die Handelsafdeling
meer kompeterend te maak;
• Die akkreditering en SEB-status van KLK
te formaliseer en daarmee verlore markgeleentheid
vir die Motor-, Brandstof- en
Handelsafdeling te benut; en
• Uitbreidingsgeleenthede te ondersoek.
KLK is op ‘n nuwe prestasievlak en om
verskeie redes ‘n meer aantreklike landboubesigheid.
Daar sal voortdurend oor
die visie en strategiese posisionering, die
samestelling en verspreiding van aandeelhouersbelang,
prestasie-evaluering van
bestuur en eienaarskap vir personeel
asook die volhoubaarheid van KLK se besigheidsmodel,
besin moet word.
Stephen van Huyssteen
Besturende Direkteur: KLK
KLK dra by tot suksesvolle leerskool
Onseepkans Boerevereniging het onlangs
‘n opleidingsdag oor boerbokboerderymetodes
gehou wat 70
belangstellendes getrek het, waarvan die
meerderheid opkomende produsente
was. Verskeie sprekers het spesifieke
onderwerpe op ‘n praktiese vlak hanteer.
“Ons wil graag ‘n spesiale woord van
dank rig aan Willie Visagie (Bestuurder:
Handel), Wimpie Reichardt, van die
Pofadder-tak, Japie Kruger, Pieter de
Kock en Pieter de Klerk wat werklik uit
hul pad gegaan het om die dag vir ons
Japie Kruger, Boerbokprodusent, spreek
die opleidingsdaggangers toe oor goeie
kuddebestuur.
Pieter de Kock van Virbac, het die mense
toegespreek oor dieregesondheid. Hier is
hy saam met pryswenners wat die vrae ná
die tyd korrek beantwoord het.
‘n sukses te maak. Van die terugvoering
wat ons ná die tyd ontvang het, was
onder andere: Dit was baie prakties; Ek
het geleer van bokboerdery wat ek nie
voorheen geweet het nie; Wonderlik!;
Geskiedkundige dag; Baie lekker!; en
Groot sukses!
“In vandag se tye is dit onmoontlik om
as produsent of boerevereniging op jou
eie te staan.
“Samewerking is van uiterste belang
en ons voel bevoorreg om saam met ‘n
vennoot soos KLK vorentoe te kan beweeg,”
het Gerhard le Roux (Voorsitter:
Onseepkans Boerevereniging) gesê.
Pieter de Klerk (Bemarker:
Lewendehawe Pofadder)
gesels oor dierebemarking.
Junie - 2012

MAATSKAPPYNUUS AKTUEEL LEWENDEHAWE TEGNIES
2012 se veilings vorder goed
Die eerste deel van KLK se stoetveeveilings is agter die rug. Dit
is sover ‘n moeilike jaar in die stoetveebedryf omdat die reën
laat en baie wisselvallig was. Dit, tesame met ‘n laer vleisprys,
veroorsaak ‘n stramheid in die stoetveebedryf se pryse.
Dit bly nogtans so dat goeie kwaliteit diere, goeie pryse behaal
en ons het goeie pryse vir uitstaande diere gekry. Die seisoen
is egter, met agt veilings wat nog moet gebeur, nie verby nie en
pryse kan soos die seisoen vorder nog baie verbeter. Hou die
kalender dop en besoek ons veilings, want daar gaan weer eens
uitstaande teelmateriaal te koop wees.
Kowie de Witt Dorpers produksieveiling
Op 23 Maart het KLK Landbou, Kowie de Witt Dorpers se produksieveiling
by die Upington Skougronde gehou. Die hoogste prys
van R14 000 is vir ‘n Dorperram deur Pieter Human en Abrie Maritz
van Upington betaal. Die hoogste prys van R3 000 is vir ‘n
Dorperooi deur Dawie van der Merwe van Upington betaal.
Gesamentlike veiling op Upington
Die gesamentlike veiling van Dirk Steenkamp, Freddie Stolper
en Martin Compion is op 16 Maart op die Upington Skougronde
gehou. Die hoogste prys van R7 000 is vir ‘n bokram van Freddie
Stolper deur André Thirion van Pretoria betaal. Die hoogste
prys van R7 200 is vir ‘n boerbokooi van Stolper deur Hannes de
Witt van Upington betaal. Die hoogste prys van R12 500 is vir ‘n
Dorperram van Dirk Steenkamp deur Pieter Kotze van Vanzylsrus
betaal. Die hoogste prys van R9 000 is vir ‘n wit Dorperram van
Martin Compion deur Desiré Compion van Pofadder betaal.
Klipkoppies Dorperstoet 49ste veiling
KLK Landbou het onlangs die 49ste jaarlikse veiling van Klipkoppies
Dorperstoet van Albert van Niekerk van Kenhardt gehou. Die
hoogste prys van R16 000 is vir ‘n Dorperram deur Gert Fourie
van Askham betaal. Die hoogste prys van R4 500 is vir ‘n Dorperooi
deur CJ Familie Trust van Carnarvon betaal.
Dawid Nel van KLK was die afslaer. Die omset op die veiling was
R872 800.
Dawid Nel (Afslaer van KLK), Pieter Human (koper van Upington),
Willem Steenkamp (hanteerder van KLK), Abrie Maritz (koper van
Upington) en Kowie de Witt (verkoper van Upington) saam met
die duurste Dorperram op die veiling.
Noordkaap Dorperklub veiling
Die Noordkaap Dorperklub veiling is op 5 April op Olifantshoek
gehou. Die hoogste prys van R10 500 is vir ‘n Dorperram
van Hendri van Wyk Jr se Nuwerust Dorpers deur Riaan
van Zyl van Vanzylsrus betaal. Die hoogste prys van
R3 500 is vir ‘n Dorperooi van Nuwerust Dorpers deur Nico
Steyn van Kathu betaal.
Gert Fourie (koper van Askham) en Albert van Niekerk (verkoper van
Klipkoppies Dorperstoet) saam met die duurste ram op die veiling.
Patrick Daries (hanteerder van KLK), Hendri van Wyk (verkoper van
Upington) en Riaan van Zyl (koper van Vanzylsrus) saam met die
duurste ram op die veiling.
KLK wil graag op hierdie wyse vir Albert van Niekerk en familie
hartlik gelukwens met ‘n suksesvolle 49ste produksieveiling.
Die veiling het oor die jare bekend geword en word
met trots deur KLK aangebied. Dit is ‘n veiling met diere
wat ‘n bewese prestasiegetoetste rekord het en deur ‘n wye
kliëntebasis ondersteun word. Die 50ste produksieveiling
vind op Woensdag 26 September plaas. Hou dus jou kalender
daarvoor oop.
KLK Gesprek
3

MAATSKAPPYNUUS AKTUEEL LEWENDEHAWE TEGNIES
KLK se silo’s, wat op Calvinia geleë
is, is die enigste silo wat massahantering
binne ‘n radius van 300 km
kan doen. Dit is een van die drie
oudste silo’s in die omtrek wat nog
in gebruik is en het ‘n bergingskapasiteit
van 6 000 ton.
Geskiedenis
In 1941 is daar deur Landbou Koöperasie
Calvinia (LKC) koring aangekoop en in
gehuurde store teen die spoorlyn vir die
Koringraad gestoor. Dit is in hierdie tyd in
Kollig op Calvinia silo’s
sakke ontvang, opgestapel en per trein
na die noordelike meule versend.
Teen Augustus 1954 het die direksie ‘n
algemene jaarvergadering gehou en
besluit om R100 000 te leen om ‘n silo
op Calvinia te bou. Die direksie besoek
ook daardie jaar twee silo’s op Protem en
Klipdale, in die Overberg. Met die terugkeer
van die direksie, word ‘n tender aan
Concor Construction Corporation toegeken
vir die bou van ‘n silo op Calvinia.
Die silo is in Oktober 1957 voltooi. In
Desember 1957 is die eerste koring vanaf
J.L. Boltman ontvang. Koring word steeds
in sakke ontvang, maar word uitgeskud in
die silo’s en lede kry hul sakke terug.
Koring was hoofsaaklik langs die riviere
tussen Calvinia en Williston, Ceres Karoo,
Roggeveld en Nieuwoudtville aangeplant.
In 1958 het die druk te groot geword,
die silo’s te klein en store is op Sakrivier
en Swawel gebou. Sedertdien is koringverbouing
langs riviere ‘n hoë risiko as
gevolg van reën en is daar oorgegaan na
lusernverbouing.
In Junie 2006 het Calvinia silo’s 3 000 ton
mielies vir GWK vir versending na suidelike
dele gestoor. Mielies word ook vir
lede van die maatskappy gestoor.
Lusernsaad
Lusernsaad word langs die riviere geproduseer
en is aangeplant nadat treine
vanaf die noorde na Calvinia gestaak is
en padvervoer van koring te duur geword
het. Dus het produsente lusern vir weiding
aangeplant en lusernsaad geproduseer,
wat ‘n kleiner finansiële risiko inhou.
In beter reënjare word lusern vanaf Oktober
tot Februarie vir hooi gesny, wat dan
aan Bolandse boere vir melkerye verkoop
word. In droër tye is dit weer ideaal om
lusernsaad te produseer. Die kultivar,
SA Standaard, wat ‘n goeie sny- en weidingsvariëteit
is met ‘n groeipunt onder
die grond, word geproduseer.
Saad word by Calvinia silo’s skoongemaak
en na die Nasionale Lusern Organisasie
(NLO) vir sertifisering gestuur. Die
saad gaan hoofsaaklik na die Overberg
en Boland sowel as die GWK bedieningsgebied.
Artikel geskryf deur Japie Vollgraaff
(Silobestuurder: Calvinia)
Isuzu slaag,
ongeag die taak
4
Maak nie saak of dit die kragtige
petrolenjin of die brandstofdoeltref
fende dieselenjin is wat onder
die Isuzu KB se enjinkap brul nie,
dié werkesel sal enige taak maklik
kafdraf.
Die enkelkajuit KB is glad nie skaam vir
harde werk nie en is in drie weergawes
beskikbaar: die Base, Fleetside en die
LE. Dié taai bakkie word met die 2,0 liter
of die 2,4 liter petrolenjin, of die 2,5 liter
LEED, die 2,5 liter of die 3,0 liter D-TEQ
dieselenjin toegerus.
Die versterkte metaalplate aan die bakwerk
maak die bakkie net nóg taaier en
voeg by tot sy stewige voorkoms. Daar is
twee 4x4-modelle beskikbaar en vyf van
die nege modelle is met ewenaarslotte
toegerus.
As werk en ontspanning ewe belangrik in
jou lewe is, is die dubbelkajuit Isuzu KB
perfek vir jou. So taai soos ‘n ratel as dit
by werk kom, maar ook perfek toegerus
om jou familie in gemak by hul bestemming
te bring.
Die dubbelkajuit KB kom ook in drie
weergawes: die LE, die LX en die KB72.
Die dubbelkajuit KB is met die 2,4 liter
petrolenjin of die 2,5 liter of 3,0 liter weergawe
van die D-TEQ dieselenjin toegerus.
Al vyf 4x2- en 4x4-modelle is met
ewenaarslotte toegerus.
Die KB72 is die kroonjuweel van die Isuzu-bakkiereeks
en bied ekstra bybehore
teen ‘n fraksie van die prys. Dié spogbakkie
is met 16 duim allooiwiele met 245/70
bande toegerus en sy afwerkings is die
kleur van die bakkie self. Die Isuzu KB
met die verlengde kajuit bied die perfekte
balans tussen luuksheid en bruikbaarheid.
Die Isuzu KB met die verlengde kajuit
kom in LE en LX weergawes en die
hele reeks is met ewenaarslotte toegerus.
Daar is ekstra spasie agter die bestuurder-
en passasiersitplek waar gereedskap
in sluitbare laaikissies byderhand
gehou kan word.
Hierdie ekstra laaiplek en die keuse tussen
die 2,5 liter en die 3,0 liter D-TEQdieselenjins,
maak van die verlengde
kajuit Isuzu KB die perfekte bakkie om
dinge gedoen te kry – nes die res in die
reeks.
Vir meer inligting oor hierdie twee modelle,
skakel Gordonia Motors by (054) 337-6239
of besoek ons op die hoek van Scott- en
Kortstraat, Upington.
Junie - 2012

MAATSKAPPYNUUS AKTUEEL LEWENDEHAWE TEGNIES
Reg op verblyfsekerheid
op plase (finaal)
Cobus Booysen
Uitsetting van ’n okkupeerder
wat ná 4 Februarie 1997 ’n okkupeerder
geword het.
’n Hof kan ’n bevel vir uitsetting van
mense wat ná 4 Februarie 1997 ’n okkupeerder
geword het, gee as dit regverdig
en billik is om dit te doen.
Om dit te bepaal moet die hof kyk na:
hoe lank die okkupeerder op die
plaas gewoon het.
die billikheid van die ooreenkoms
waarop die grondeienaar steun om
die okkupeerder uit te sit. Byvoorbeeld,
as X en Y getroud is en albei
uitdruklike toestemming ontvang
het om op die plaas te woon, is
albei onafhanklike okkupeerders.
Indien die grondeienaar ’n uitsettingsbevel
vir X en Y vra op grond
van ’n ooreenkoms wat slegs met
X aangegaan is, kan die paartjie
aanvoer dat hul uitsetting onbillik is
omdat dit Y se onafhanklike status
as ’n okkupeerder minag.
Let wel: Plaaswerkers/okkupeerders
wat moontlik uitgesit gaan word, moet
by die betrokke plaaslike munisipaliteit
aansoek doen om behuising en bewys
van hul aansoek hou.
Veertig jaar getrou aan KLK
KLK wil graag vir
Essie de Witt en
Studen Mlonyeni
gelukwens met
‘n allemintige 40
jaar diens aan
KLK gelewer. Dit
is voorwaar ‘n
prestasie!
Essie de Witt
Dit is belangrik om bewyse te hou
van pogings wat die okkupeerder
aangewend het om ander geskikte behuising
te kry – hou byvoorbeeld boek
van die datums waarop hy/sy ander
verblyf gesoek het en die persoon by
wie sy/hy navraag hieroor gedoen het.
die beskikbaarheid van geskikte alternatiewe
akkommodasie vir die
okkupeerder
die rede vir die beoogde uitsetting.
As die rede vir die aansoek om die
uitsettingsbevel die afdanking van die
okkupeerder is, maar die manier waarop
die werkgewer sy/haar diens beëindig
het, was nie regverdig nie, kan die
hof beslis dat dit nie regverdig en billik
sal wees om ’n uitsettingsbevel toe te
staan nie.
Indien byvoorbeeld die grondeienaar
die dissiplinêre verhoor hou waarin die
werknemer daarvan aangekla word dat
hy/sy onder die invloed van drank aan
diens was en die dissiplinêre verhoor
gehou is terwyl die werknemer steeds
onder die invloed van drank was, dan
kan daar aangevoer word dat die okkupeerder
nie in staat was om die
aard van die ondersoek behoorlik te
verstaan nie, en onder hierdie omstandighede
sal dit dus nie regverdig wees
om vir sy/haar uitsetting te vra nie.
die opweeg van die belange van
die okkupeerder, die grondeienaar
en die ander okkupeerders indien
die hof ’n bevel vir uitsetting sou
gee.
Die artikel is geskryf deur Cobus Booysen
(Bestuurder: Menslike Hulpbronne).
Met dank en erkenning aan die Lawyers
for Human Rights “Security for Farm
Workers Project”
Studen Mlonyeni
Vleispryse nie onverwags nie
Wat sover hierdie jaar met skaapvleis gebeur
het, is nie juis ‘n verrassing nie. Dit was voorspel.
Die prys van speenkalwers wat onder baie groot
druk is, is ook nie totaal onverwags nie. Die prys
was deur verlede jaar en vroeg in Januarie van
hierdie jaar, baie duur. Die voerprys het heelwat
gestyg en daarom sou ‘n matige daling in die
kalfprys logies wees.
Wat baie min van ons egter verwag het en nog
minder sien kom het, was die sterk daling in
beesslagpryse. Dit het die kalfprys verder afgedruk
en die kalfmark tot op die rand van ‘n
krisis geneem. Soek ons na die oorsaak van
die daling in slagpryse, is die enigste antwoord
wat ons op hierdie stadium kry, dat die vraag na
beesvleis gedaal het. Dit beteken dat die verbruiker
minder geld beskikbaar het as wat ons
dink. Geldskaarste by verbruikers is gewoonlik
waar in Januarie en Februarie van elke jaar en is
gewoonlik teen die einde van Maart verby. Dit is
egter vanjaar nie die geval nie en die daling van
beespryse is steeds aan die gang met die skryf
van hierdie rubriek aan die begin van Mei.
Die prys van A-graad voerkraalbees het reeds
21% gedaal sedert die hoogtepunt in die laaste
week van Desember 2011. Lamsvleis se piek
was reeds aan die einde van September en het
sedertdien met 26,8% gedaal en weer met 5%
verbeter. Die netto effek op lamsvleis aan die
begin van Mei was 22%. Daar is dus ‘n direkte
verband tussen die prysbeweging van lamsvleis
teenoor beesvleis.
Die groot vraag bly egter wat vorentoe met
skaap- en beesvleis gaan gebeur. As ons in aanmerking
neem dat voerpryse waarskynlik deur
die daalfase is met ‘n mielieprys wat gaan styg
omdat die oes swakker as verwag is, tesame
met ‘n beesslagprys wat moontlik laag kan bly
tot Oktober/November, sien ons nie ‘n groot
styging in speenkalfpryse voor ook omtrent
daardie tyd nie. Hou egter die mark vir skraal
koeie dop, want dit kan ‘n goeie medium wees
om mie lielande wat nie geoes word nie te benut.
Anders as beespryse kan skaapvleis reeds van
Junie tot Augustus beter pryse behaal omdat
die aanbod waarskynlik in daardie tyd weer laag
gaan wees.
Ons moet onthou dat proteïene internasionaal in
aanvraag is en ook internasionaal skaars is. Dit
beteken dat die dalings wat ons nou sien korttermynregstellings
is en dat rooivleisproduksie
internasionaal vir die afsienbare toekoms uitstekende
vooruitsigte het.
Deon Heyns
Bestuurder: KLK Vleis
Marksake...
KLK Gesprek
5

MAATSKAPPYNUUS AKTUEEL LEWENDEHAWE TEGNIES
Jesus die gekruisigde
Pitkos vir
die siel...
“Ek het my voorgeneem om met julle oor
niks anders te praat nie as oor Jesus as die
Christus en wel oor Hom as die gekruisigde”
(1 Kor 2:2).
Hoekom klink dit asof Paulus hier trots is
op die gekruisigde Jesus? ‘n Kruisdood is
immers niks om op trots te wees nie, allermins!
Jy noem dit nie in die beste geselskap
dat jy so iemand ken nie…Net die
ergste uitvaagsels van die samelewing, die
ongewenstes, is so tereggestel. Dit was ‘n
skande.
Dit was die bedoeling van die destydse
Romeinse owerheid om orde te handhaaf
en die Joodse leiers maak Jesus uit as ‘n
moeilikheidmaker, ‘n aanstigter van onrus.
Wel, dít was waar: Jesus hét die bestaande
orde omvergewerp. Verbeel jou: stap die
ekstra myl saam…liefde vir jou vyand…
leierskap in ‘n dienskneggestalte…Seun
van God.
Die Romeine het openbare moeilikheidmakers
by wyse van ‘n afskrikmiddel ‘n
wrede dood laat sterf. Aan ‘n kruispaal
vasgemaak, vasgekap, opgehys totdat die
gekruisigde van versmoring of uitputting
sterf. Buite op ‘n heuweltjie, sodat almal kan
sien, en wéét…
Niemand kon verwag dat God daarmee
die grootste wonder ooit sou verrig nie. Dat
daarmee ‘n reddingsdaad van God sou
plaasvind wat die hele wêreld sou transformeer,
wat alle mense sou versoen met God.
Dat ‘n totaal nuwe manier van lewe daarop
sou volg.
Die kruisdood van Jesus was God se beslissende
ingrepe in die wêreld, in my en jou
lewe. Vir die godsdienstiges ‘n skandaal en
‘n aanstoot en vir die wêreldwyse denkers
van ons tyd, totale dwaasheid.
Moet ons gerat wees vir
droogtes wat kom?
Ons moet altyd gerat wees, want
droogte in veral die Noord-Kaap is
net so seker soos die son wat elke
oggend opkom en in die middag
weer ondergaan. Die groot vraag
is altyd om te weet wanneer dit
kom sodat ons beter voorbereid
kan wees.
Dit is ook in ‘n mate ‘n mite om altyd
voorbereid te kan wees vir droogte,
want daar is rampdroogtes waar die
beste bestuur ook nie sal help nie.
Goeie be stuur kan egter help dat redelike
“normale” of effens ondernormale
reënvaljare nie al “droogtes” word nie.
Goeie bestuur kan dus die frekwensie
en intensiteit van droogte verminder en
langtermynskade aan weidings verhoed.
Dit is net in goeie jare waar iets pro-aktief
aan droogte gedoen kan word. As die
droogte eers daar is, kan eintlik net gebid
en krisisbestuur toegepas word. Dan
word ‘n droogte dikwels te duur om te
hanteer.
Waar staan ons in die huidige siklus
van droë en natter jare? Die berekende
langtermyn gemiddelde reënval vir ‘n
seisoen (1 Julie tot 30 Junie) vir die
Noord-Kaap is ongeveer 233 mm. Die
gemiddelde reënval van die afgelope
tien seisoene is 236 mm per seisoen,
maar vir die afgelope ses seisoene is
die gemiddeld 281 mm per seisoen of
ongeveer 21% bogemiddeld. Net een
van die afgelope ses seisoene was ondergemiddeld
(2006/2007 = 153 mm)
vir die Noord-Kaap provinsie as geheel.
In 2010/2011 was die reënval vir die
provinsie 349 mm, wat ongeveer 50%
bo die langtermyn gemiddelde reënval
is en ook die vierde natste seisoen is
sedert 1959/1960 met slegs 1973/1974
(506 mm), 1975/1976 (477 mm) en
1996/1997 (393 mm) wat meer reën
gekry het.
Dus was die laaste klompie jare natter
as normaal vir die provinsie. Dit het
veroorsaak dat veegetalle toegeneem het
en dit produsente dus meer kwesbaar
maak vir droogte. Die 2011/2012-seisoen
is gekenmerk deur die stuiptrekkings
van ‘n La Niña-verskynsel wat kol-kol
nog baie goeie neerslae veroorsaak het
oor die westelike en suidoostelike dele
van die land, maar daar is baie sterk
aanduidings van meer El Niño-tipe toestande
wat kan voorkom in die volgende
somerseisoen(e). Dit kan tot gevolg hê
dat die reënval weer meer ooswaarts
skuif en dat droër toestande weswaarts
kan intree in die volgende seisoene.
Wees dus voorbereid en stel droogtetoestande
uit of versag die effek van droogte
deur goeie bestuur. Goeie bestuur word
gekenmerk deur tydige besluite voordat
ramptoestande voorkom. Met reën wat
in die laaste paar maande oor groot
gedeeltes van die Noord-Kaap voorgekom
het, is weidings toestande tans
redelik goed in terme van die langtermynverwagting
en selfs baie goed in
vergelyking met die meer oostelike
Hoëveldgrasweidings. Hierdie relatief
goeie toestande moet nou be skerm
word om moontlike swakker toestande
vorentoe in 2012/2013 en selfs opvolgende
seisoene die hoof te bied of beter
te kan bestuur.
Artikel geskryf deur Johan van den Berg
(Bestuurder: Gespesialiseerde oesversekering,
Santam Landbou).
Maar vir elkeen wat glo, wat sy hardkoppige
nek voor God buig en by dié Jesus kom
skuil, is dit die krag van God en die wysheid
van God (1 Kor 1: 23 - 24). Die gekruisigde
Jesus is ons Heer en Redder.
Daarom wil Paulus oor niks anders praat nie.
Deon van Niekerk
6
Junie - 2012

MAATSKAPPYNUUS AKTUEEL LEWENDEHAWE TEGNIES
Gee jou diere die gesondheid wat hulle verdien
Cipla Agrimed is in 2005 deur dr Jan
Wentzel en vyf verteenwoordigers
begin.
Van dag bestaan die maatskappy uit ‘n
verkoopspan met 22 verteenwoordigers
regoor Suid-Afrika, Namibië en Botswana.
Die verkoopspan word deur vier areabestuurders,
‘n nasionale verkoopsbestuurder
en twee veeartse ondersteun wat
bystand aan die veldpersoneel tydens
boeredae en opleidingsessies verleen.
Die maatskappy se doelwit is om topkwaliteit
produkte aan die Suid-Afrikaanse
veeprodusent teen bekostigbare pryse te
verskaf.
Cipla Agrimed is ‘n 100% Suid-Afrikaanse
maatskappy wat toegewyd is aan die produsente
van Suid-Afrika en wat produkte
vervaardig spesifiek vir Suid-Afrikaanse
toestande.
Die maatskappy is deel van die farmaseutiese
reus, Cipla Medpro SA, met sy
bekende leuse: “We’ll make it better”.
Johan Opperman is die Cipla
Verteenwoordiger in die Noord-Kaap.
Skakel hom gerus by 082 564 6302.
Kies vir jou ‘n Cipla produk!
‘n Gelukkige leser kan ‘n Cipla Agrimed
produk van sy keuse ter waarde van R500
wen. Om in aanmerking vir dié prys te
kom, beantwoord net die maklike vraag:
Wanneer is die Onseepkans Boerevereniging
gestig?
Inskrywings
Stuur jou inskrywingsvorm agter op ‘n toegeplakte
koevert aan: Ilse van Zyl, KLK Landbou
Limited, Posbus 86, Upington, 8800 of
stuur ‘n faks na 086 5500 224 of e-pos na
ilse@klk.co.za. Inskrywings moet haar voor
of op Vrydag, 13 Julie 2012, bereik.
Baie geluk aan Anni Conradie van
Steynsputs, Kenhardt wat in die April-uitgawe
twee sakke hondekos gewen het.
Reëls
Alle KLK Gesprek lesers mag aan die kompetisie deelneem
• Slegs een inskrywing per persoon • Die wenner sal telefonies
in kennis gestel word en sy/haar naam sal in die
volgende uitgawe van KLK Gesprek verskyn • Die prys sal
na die naaste KLK handelstak gestuur word en kan daar
afgehaal word • Die prys kan nie vir kontant verruil word nie
• Die prystrekking word deur Infoworks Media Publishing
op Klerksdorp behartig.
Inskrywingsvorm
Naam en van: ..........................................
..................................................................
Adres: .......................................................
..................................................................
Tel: ............................................................
Antwoord: ................................................
..................................................................
..................................................................
KLK Gesprek is ’n nuusblad wat vier keer per
jaar namens KLK deur Infoworks saamgestel
en uitgegee word.
NAMENS KLK LANDBOU LTD
Ilse van Zyl *
(054) 337-6202 • ilse@klk.co.za
* Vir navrae oor die verspreiding van KLK Gesprek,
of adreswysigings, kontak vir Ilse van Zyl.
REDAKSIE
Elmarie Schoeman
(018) 468-2716
elmarie@infoworks.biz
Johan Smit
(018) 468-2716
johan@infoworks.biz
BLADUITLEG EN DRUK
Infoworks
(018) 468-2716
www.infoworks.biz
KLK Gesprek
7

TEGNIES
Turksvy, jou doring!
Turksvye is van die oudste en bekendste voergewasse in die
land. Die eerste doringturksvye is deur die vroeë Setlaars in die
1650’s in die land gebring. Gedurende 1914 is die doringlose
turksvye (Burbank-tipes) uit Suid-Amerika ingevoer. Sedertdien
het verskeie navorsers met die gewas gewerk.
Die werk wat op Grootfontein gedoen is, is seker van die bekendste.
Gedurende dié periode is daar 21 tipes geëvalueer. Hierdie
versameling is uniek in die wêreld en Suid-Afrika is die enigste land
waar hierdie tipes nog beskikbaar is. Tans word daar 42 kultivars
geëvalueer ten opsigte van aanpasbaarheid en produksievermoë.
Turksvye is een van die mees veelsydige gewasse. Behalwe dat
die gewas vir vrugte en voer gebruik kan word, is daar ook baie
ander gebruike. In die Suid-Amerikaanse lande en Meksiko word
die kladodes (blaaie) gebruik as voedsel vir die mens (napolitos).
Turksvye word in farmaseutiese- en kosmetiese produkte gebruik,
pitolie word gepers en karmynsuur (‘n rooi kleurstof) asook sappe,
sepe ensovoorts word gebruik.
Vanaf 2001 is daar ook in die Vrystaat navorsing gedoen oor die
gebruik van turksvye as voerbron onder semi-intensiewe toestande.
Gedurende hierdie periode het verskeie navorsers aan die
Universiteit van die Vrystaat ook begin met navorsingsprojekte.
Daar is onder andere gekyk na die waterverbruik van die plant, die
vrugkwaliteit, die gebruik as veevoer en die gewas se potensiaal
as biobrandstof.
Die uniekheid van die gewas word weerspieël in die wye aanpassing
ten opsigte van klimaat en grondeienskappe. Turksvye aard
van uiters koue tot warm, droë toestande. Verder beskik dit oor
‘n unieke wortelstelsel wat in staat is om klein hoeveelhede water
vinnig en effektief op te neem. Turksvye is 2,8 maal meer effektief
in sy waterbenutting as koring; 3,75 maal meer effektief as lusern;
en 7,5 maal meer effektief as veld. Dit maak die gewas ‘n geskikte
droogtevoergewas.
‘n Verdere eienskap van die plant is die teenwoordigheid van
slymgom (“mucilage”), ‘n wateroplosbare pektienagtige polisakkaried.
Die alombekende vermoë van kaktusse om water te behou
gedurende ongunstige klimaatstoestande soos droogtes, is aan
die waterbindingsvermoë van slymgom te danke.
Die waterbindingsvermoë is onontbeerlik in die ekologiese sukses
van kaktusse, maar aan die ander kant bemoeilik dit onder andere
die drogingsproses van kladodes, chemiese ontledings en die
ontwikkeling van produkte.
Wanneer vars kladodes aan skape gevoer word, kla boere dikwels
oor die “erge maagwerkings”. Navorsing het egter getoon dat die
slymgom in die kladodes, water in die spysverteringskanaal bind
wat verantwoordelik is vir die nat voorkoms van die mis. Daar is
egter geen patologiese werking nie en dit is dus nie maagwerkings
nie; dit het ook geen nadelige effek op produksie gehad nie. Dit
geld waarskynlik ook vir beeste, maar is minder opvallend.
Resultate uit verskeie bronne toon dat produksies van sowat 25 ton
tot 30 ton vrugte/ha en 10 ton kladodes (gedroog) geproduseer
word. Opbrengste van tot so hoog as 40 ton droë kladodes/ha is al
gemeet wanneer die plante uitsluitlik as veevoer onder intensiewe
toestande aangeplant word.
Tradisioneel word vars kladodes net so heel deur vee benut. Soms
word die kladodes gekerf of gesnipper en gedeeltelik gedroog
voor diere dit benut. Die praktyk dat vee toegelaat word om die
kladodes direk vanaf die plante te benut, word nie aanbeveel nie,
aangesien die beskadiging aan die bome te veel is en dit hergroei
belemmer.
Ongeag die vorm waarin dit benut word, belemmer die hoë waterinhoud
die hantering en verwerking van vars turksvyblaaie. Praktiese
metodes om kladodes vinnig te kerf en te droog sal die verdere
verwerking vergemaklik en die aanvaarbaarheid as veevoer verhoog.
In die droë vorm, kan tekorte in die chemiese samestelling
tydens die formulering van gebalanseerde diëte reggestel word.
Ondanks die wye gebruik van kladodes as droogtevoer in Suid-
Afrika, is betreklik min bekend oor die gebruik in produksiediëte
vir vee. In 2005 het Desirée Zeeman toenemende peile (0%, 12%,
24% en 36%) songedroogde en grofgemaalde turksvy-kladodes
gebruik om lusernhooi gedeeltelik in diëte vir jong Dorperhamels
te vervang.
By die hoogste insluiting van songedroogde Turksvye (36%) was
daar geen nadelige invloed op diereprestasie nie. Trouens, hoër
peile van gedroogde kladodes in diëte het verteerbaarheid verbeter.
In 2008 het Ockert Einkamerer dieselfde proef diëte oor ‘n
periode van 63 dae aan jong Dorperhamels gevoer. Weer eens is
diereprestasie en karkaskwaliteit nie deur die insluiting van Opuntia
benadeel nie.
Die volgende stap is om produksiediëte met gedroogde kladodes
te formuleer vir evaluering met diere in verskillende produksiefunksies,
byvoorbeeld laktasie of afronding.
Artikel geskryf deur dr Herman Fouché van die
Landbounavorsingsraad (LNR).
8
Junie - 2012