dördüncü EntErnasyonal’İn uluslararası komİtEsİ

More documents

Recommendations

Info

dördüncü enternasyonal’in uluslararası komitesi işlevini görebilirler ya da kendilerini bütünüyle Stalinist aygıt içinde eritebilirlerdi. Pablo sömürge ülkelerde anti-emperyalist mücadelede öncü bir rol oynamakta olan milliyetçi hareketlere yönelik olarak da benzer bir tutum aldı. Troçki’nin bu ülkelerde işçi sınıfının kendisini ulusal burjuvaziden bağımsız olarak örgütlemek zorunda olduğunu ve ulusal burjuvaziye güvenmemesi gerektiğini vurgulamasına karşın, Pablo ulusal hareketler içinde bütünüyle erimeyi savundu. En sonunda, bütün Afrika’daki ulusal hareketlere destek ve yardım sağlama sorumluluğuyla, Ben Bela hükümetinin bakanı olarak Cezayir’e gitti. O, bu görevini yürütürken Moskova bürokrasi ile yakın mesai içinde oldu. İşçi sınıfına yönelik karamsarlık Yüzeysel olarak bakıldığında Pablocuların 1953’te aldıkları tavır, sosyalist bir toplumun inşasının ancak işçi sınıfının önderliğinde mümkün olacağı ve bunun da DEUK’un şubelerini inşa etmeyi gerektirdiği konusunda ısrar eden Uluslararası Komite’ninkine göre daha "pratik", "gerçekçi" ve "iyimser"miş gibi görünebilir. Gerçekte, Pablocuların benimsedikleri tavır işçi sınıfının devrimci potansiyeline yönelik derin bir kötümserliği yansıtıyordu. Bu sorunu biraz daha detaylı olarak ele almak istiyorum; çünkü benzer tavırlar sayısız siyasi hareketin gelişiminde, özellikle Almanya’da, önemli bir rol oynadı. Pablo ve Mandel, düşüncelerinde kesinlikle yalnız değildi ve egemen ideolojik atmosfere karşılık veriyorlardı. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından işçi sınıfının devrimci potansiyeli konusunda kuşku yayan çok sayıda eğilim ortaya çıkmıştı. Bunlar 1920’li ve 1930’lu yıllarda yaşanan yenilgilerin nedenini sosyal demokrat ve Stalinist önerlerin hatalı siyasi rotasında değil fakat bizzat işçi sınıfının toplumsal karakterinde arıyorlardı. Yaşanan bir dizi olaydan (dünya savaşının kurbanları ve yarattığı yıkım, savaşın sonunda gün ışığına çıkan Nazi suçları, bir devrimciler kuşağının Stalinizm tarafından yok edilmesi, devrimci mücadelelerin Stalinist bürokrasi tarafından boğulması ve nihayet 1950’lerin başlarında oluşan ekonomik ve siyasi istikrar ortamı ile sosyal demokrat ve Stalinist partilerin görece güçlü konumda olmaları) çıkarılan genel sonuç, işçi sınıfının yapısal olarak devrimci bir rol oynama becerisine sahip olmadığıydı. Bu bağlamda tipik bir örnek, savaşın son yıllarında kaleme alınan ve ilk olarak 1947 yılında (Dördüncü Enternasyonal’in bölünmesinden altı yıl önce) basılmış olan bir belgedir. Bu belgede açıkça şöyle deniyordu: "İşçilerin iktidarı ele geçirmek konusunda gösterdikleri yetersizlik sadece egemenlerin manevralarıyla değil, fakat sanayi toplumunun mantıki sonucuyla ilişkilidir." İşçi sınıfının iktidarı ele geçirme konusundaki yetersizliğinin sanayileşmiş bir toplumun mantıki sonucu olduğu tezi uzun uzadıya ve çeşitli biçimlerde tekrar edilerek geliştirildi. Örneğin: "Üretim sistemine sunduğu hizmet yoluyla uzun zamandır kitle ile uyum sağlamış olan toplumsal, ekonomik ve bilimsel aygıt, daha karmaşık ve kusursuz hale geldikçe, sunabileceği deneyimler daha fazla kuvvetten kesiliyor." Bu yolla "ulusların deneysel dünyaları hem karada hem de suda yaşayabilen 22
dördüncü enternasyonal’in uluslararası komitesi canlılarınkine" yakınlaşma eğilimi gösteriyordu. Metnin devamında, "teknolojik olarak eğitilmiş kitlelerin herhangi bir despotizmin egemenliği altına girmeye gizemli bir biçimde hazır oluşu"ndan ve bu kitlelerin "genel paranoyaya kendilerini yıkıma götürecek şekilde eğilimli oluşları"ndan söz ediyor. Burada, işçi sınıfı, kendi başına bir iradeye sahip olmayan ve herhangi bir sağcı demagojinin tuzağına düşebilecek bir güruh olarak gösterilmektedir. Bu cümleler, Almanya’daki ve uluslararası düşünsel yaşam üzerindeki etkisini bu güne kadar sürdürmüş olan "Frankfurt Okulu"nun çok önemli çalışmalarından biri olan, Max Horkheimer ile Theodor W. Adorno tarafından yazılmış Aydınlanmanın Diyalektiği adlı kitapta bulunabilir. Bildiğimiz gibi, 1968 öğrenci hareketi ve Yeşiller partisi, Frankfurt Okulu’ndan önemli ölçüde etkilenmiştir. Horkheimer ve Adorno, kendilerini kapitalizmin solcu eleştirmenleri olarak görüyorlardı. Hatta birçok insan tarafından, yanlışlıkla, Marksist olarak adlandırıldılar. Ne var ki Horkheimer ve Adorno işçi sınıfının kapitalist toplumdaki nesnel konumu nedeniyle devrimci role sahip olduğuna ilişkin Marksist bakış açısını kesin bir biçimde reddediyorlardı. Onlar, kapitalizmin gelişiminin ve çelişkilerinin işçi sınıfını gittikçe daha fazla felç etmeye hizmet ettiğini ve onu devrimci eyleme geçemez hale getirdiğini iddia edecek kadar ileri gittiler. Egemen kapitalist sınıfı, çok güçlü ve işçileri istediği gibi sömürebilecek, manipüle edebilecek ve aldatabilecek konumdaymış gibi betimlediler. Horkheimer ve Adorno şöyle yazıyorlardı: "Yönetilenler, yaşam standartlarındaki her nebze artışın kendilerini çok daha güçsüz hale getirdiğini sorgulanamayacak bir zorunluluk olarak kabul ederler. Makineleri çalıştırmak için hâlâ istihdam edilmekte olanların yaşam standartları, toplumun egemenlerinin elindeki çalışma süresinin asgari bir bölümüyle sağlama bağlanabildiği zaman, geriye kalan gereksiz fazlasına, yani toplumun geniş kesimlerine, sistemin şimdiki ve gelecekteki büyük planlarına hizmet edecek ek malzeme olarak, bir başka tabur gibi talim yaptırmış olur. Kitleler işsizler ordusu olarak beslenir ve bölünürler. Onların gözünde, modern varoluşun dil ve algılama dahil her bölümünü ön-biçimlendiren, gözetip denetlenen yaşamın önemsiz nesneleri haline indirgenmeleri, karşısında hiçbir şey yapamayacaklarını düşündükleri nesnel zorunluluğu temsil eder." Bu senaryo devrimci bir özne olarak işçi sınıfına hiç yer bırakmaz. Horkheimer ve Adorno’nun bu dögüden çıkmak üzere önerdikleri tek kaçış noktası "eleştirel düşünce" (yani toplumun onlar gibi aydınlar tarafından eleştirisi). Pablo ve Mandel, Horkheimer ve Adorno kadar ileriye gitmediler. Ancak devrimi gerçekleştirme potansiyeline sahipmiş gibi sundukları Stalinist bürokrasiye çark edişlerinde Frankfurt Okulu’nun kurucuları tarafından bu derece açıkça ifade edilen düşüncelerden güçlü bir biçimde etkilendikleri çok açık. Pablo ve Mandel, tarihin bir öznesi değil, sadece bir nesnesi olarak gördükleri işçi sınıfının devrimci doğası konusunda Horkheimer ve Adorno’nun derin kötümserliğini paylaştılar. Oportünizm ile Marksizm arasında güç ilişkisi Pablocuların benimsedikleri düşünceler pratik sonuçlar doğurdu. Onların 23
Page 1 and 2: sosyalizm uğruna mücadelede 61 y
Page 3 and 4: dördüncü enternasyonal’in ulus
Page 27: dördüncü enternasyonal’in ulus
Page 43 and 44: kitap ve broşür istekleriniz içi

dördüncü EntErnasyonal’İn uluslararası komİtEsİ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?