dördüncü EntErnasyonal’İn uluslararası komİtEsİ

sosyalizm uğruna mücadelede 61 yıl 

dördüncü 

EntErnasyonal’İn 

uluslararası 

komİtEsİ 

Kasım 2014 

Bu broşürdeki belgeler ve yazılar, Toplumsal Eşitlik’in web sitesi 

www.toplumsalesitlik.org’dan alınmıştır.

İçindekiler 

Önsöz.................................................................................................................iii 

Bütün Troçkistlere Açık Mektup...........................................................................1 

Uluslararası Komite’yi Kurma Kararı..................................................................13 

Dördüncü Enternasyonal Pablo’ya Karşı Toparlanıyor........................................15 

Yeni Bir İşçi Partisinin Gerekliliği...........................................................................17 

Dördüncü Enternasyonal’in 75. Yıldönümü........................................................29

dördüncü enternasyonal’in uluslararası komitesi 

Önsöz 

Dördüncü Enternasyonal içinde 1953 yılı yazında ve sonbaharında yaşanan ve 

Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin (DEUK) kurulmasıyla 

sonuçlanan tartışmalar, Marksizm ile revizyonizm arasında yaşanan mücadelelerde 

benzersiz bir yer tutar. Bu mücadelenin tarafları, Dördüncü Enternasyonal’in 

Uluslararası Sekreterliği’nin başındaki Michel Pablo ve destekleyicileri ile James P. 

Cannon önderliğindeki öğretiye bağlı Troçkistlerdi. Onlar arasındaki bu mücadelenin 

temelinde de Marksistlerin, işçi sınıfının biricik devrimci toplumsal güç 

olduğu ve Dördüncü Enternasyonal’in dünya devriminin önderliğini oluşturduğu 

temel önermesi yatıyordu. 

Pablo ve destekleyicileri, Dördüncü Enternasyonal’in 1951 yılında toplanmış olan 

III. Dünya Kongresi sürecinde, Stalinist bürokrasinin kimi kesimlerinin “kitlesel 

basınç altında” bir tür “öz reform” yaşayabileceğini ve “devrimci” rol oynayabileceğini 

ifade eden düşünceleri ifade etmeye başlamışlardı. 

Pablocu revizyonistlere göre, bu Stalinist önderlikler, “gerçek bir devrimci kitle 

hareketine tabi oldukları ölçüde, onun basıncına maruz kalır ve belirli uygun 

koşullar altında, Sovyet bürokrasisinin onların önüne koymuş olduğu hedeflerin 

ötesine geçerek devrimci bir yönelimi savunabilirler. Bu, bu tür uygun koşullarda 

bulunan söz konusu partilerin, mülk sahibi sınıflara ve emperyalizme karşı iktidar 

mücadelesini üstlenmek zorunda kalmasının mümkün olabileceği anlamına gelir.” [1] 

Pablo revizyonist tezlerini, Ocak 1951’de kaleme aldığı, “Nereye Gidiyoruz?” 

başlıklı dokümanda ifade etmişti. Ona göre, “1) Savaşın bitmesinden [İkinci Dünya 

Savaşı-TE] itibaren ... geçmişte tanık olduğumuz her şeyden özünde farklı bir 

döneme girilmiş; 2) Bu hızlı ve ani değişim dönemi karşısında, düşünme tarzı ve 

teori ile nesnel gerçeklikteki yeni gelişmeler arasındaki kaçınılmaz çelişkinin üstesinden 

gelmek yaşamsal ve zorunlu” hale gelmişti. 

Pablo, “Hareketimize göre nesnel toplumsal gerçeklik asıl olarak kapitalist rejim ile 

Stalinist dünyadan oluşmaktadır. Dahası, biz bundan hoşnut olsak da olmasak da, 

kapitalizme karşı olan güçlerin ezici çoğunluğu şimdi Sovyet bürokrasisinin önderliği 

altında ya da onun etkisinde olduğu için, bu iki unsur genel olarak toplumsal 

gerçekliği oluşturmaktadır.” diye yazıyordu. 

Pablo’ya göre, emperyalizm ile SSCB arasında kaçınılmaz şekilde patlayacak olan 

savaş, özellikle Avrupa’da ve Çin’de, başlangıcından itibaren bir iç savaş biçimini 

[1] 

Yönelim ve Perspektifler Üzerine Tezler, Dördüncü Enternasyonal’in Nisan 

1951’deki III. Kpongresinde kabul edilen Karar, Fourth International, Cilt 12, No. 6, 

Kasım-Aralık 1951, syf. 184-189 

iii


alacak; bu iki kıta, hızla Sovyet bürokrasisinin, komünist partilerin ya da devrimci 

kitlelerin denetimi altına girecekti. Dolayısıyla, savaş, devrim anlamına gelecekti. 

Pablo’nun “savaş-devrim” teorisinin öznesi ise Kremlin bürokrasisiydi. Stalinist 

bürokrasi bu savaştan zaferle çıkacak; kapitalizmden sosyalizme geçiş, farklı biçimler 

içerecek bürokratik diktatörlüklerin egemenliği altında birkaç yüzyıl sürecek bir 

dönemi kapsayacaktı. 

Pablo’nun bu tezlerine, Ernest Germain’in (Mandel) “IV. Enternasyonal’in II. Dünya 

Kongresi’nin Stalinizm Sorunu Üzerine Tezlerinde Neyin Değiştirilmesi, Neyin 

Korunması Gerekiyor? (10 Tez)” başlıklı tartışma dokümanı eşlik etti. Mandel, bu 

dokümanda, Stalinist bürokrasinin evrimine ilişkin şu değerlendirmede bulunuyordu: 

“Kremlin, ilk aşamada Avrupa ve Asya’daki devrimlere karşı emperyalizm 

ile işbirliği yapmış; ikinci aşamada, emperyalizme karşı sömürge devrimlerine 

yaslanmıştı. … her iki yönelim de bir tarafa karşı diğerini kullanma politikasından 

başka bir şey değildi… Sovyet bürokrasisi, artık, uluslararası burjuvaziyle proleter 

dünya devrimi ile yapabileceğinden daha fazla işbirliği yapamaz.” 

Pablocu revizyonistlerin temel tezlerinden biri olan Sovyet bürokrasisi ile Stalinist 

komünist partiler arasındaki ayrım, Mandel tarafından da yinelendi: “Yugoslavya 

ve Çin örnekleri, belirli olağandışı koşullarda bütün komünist partilerin siyasi çizgilerini 

değiştirebileceğini ve Kremlin’in hedeflerinin ötesine geçerek kitlelerin mücadelesini 

iktidarın zaptına kadar götürebileceklerini göstermiştir. Böylesi koşullar 

altında, bu partiler kelimenin klasik anlamıyla Stalinist partiler olmaktan çıkarlar.” 

(Tez IV) 

Pablocu revizyonistlerin bu tezleri, iki yıl sonra “derin giriş” adı altında çok daha 

köşeli biçimde formüle edildi. Böylece, Dördüncü Enternasyonal, sosyal demokrat 

ve Stalinist partilerin ya da küçük burjuva radikal ulusalcı akımların “sol” bileşeni 

ya da “danışman”ı haline getirilmek istenecekti. 

Pablocu önderlik, Dördüncü Enternasyonal’in şubelerini komünist partiler ve ulusal 

kurtuluş hareketleri içinde eritme yönelimini yaşama geçirmek için, onların içindeki 

gerçek Troçkistleri hedef tahtasına yerleştirdi ve onlara karşı bürokratik bir tasfiye 

operasyonu başlattı. Bu operasyonun ilk sonucu, Pablocuların III. Kongre’ye 

sunduğu revizyonist tezlere, “Pablo Nereye Gidiyor?” başlıklı bir dokümanla yanıt 

veren Fransa’daki Enternasyonalist Komünist Parti (PCI) çoğunluğunun 1952’de 

Dördüncü Enternasyonal’den ihraç edilmesi oldu. 

Bu ihraca, Dördüncü Enternasyonal’in kurucusu ve en büyük partilerinden biri olan 

ABD’deki Sosyalist İşçi Partisi (SWP) içindeki Cochran önderliğindeki azınlık 

eğiliminin Pablocu Uluslararası Sekreterlik tarafından gizlice desteklenmesi eşlik 

etti. Cochrancıların parti önderliğine yönelik muhalefetinin parti faaliyetini boykot 

etme biçimini aldığı bu süreçte, Pablocu önderlik, IV. Kongre için hazırladığı “Stalinizmin 

Yükselişi ve Çöküşü” başlıklı dokümanı yayımladı. SWP Ulusal Komitesi, 5 

Ekim 1953 tarihli memorandumda, söz konusu dokümanın “gerçek durumu 

çarpıtan bir çözümleme yöntemine” sahip olduğunu ve Dördüncü Enternasyonal’i 

“geleneksel çizgisinden uzaklaştıran siyasi sonuçlara yol açtığını” belirtti. Ardından, 

iv


SWP’nin 7-8 Kasım tarihli plenumu, Cochrancı azınlığı, parti faaliyetini boykot 

ettiği için partiden ihraç etti. 

Pablocu Uluslararası Sekreterlik’in bu ihraca tepkisi, 15 Kasım 1953’te, Dördüncü 

Enternasyonal şubelerinin önderliklerine, M. Pablo, P. Frank ve E. Germain’ın (Mandel) 

imzasını taşıyan bir mektup göndermek oldu. Mektup’ta, “Enternasyonal’in 

bütünlüğüne yönelik en tiksindirici operasyonun başlatılmış olduğu” ilan ediliyordu. 

Mektuba göre, “Uluslararası Cannoncu hizip, Enternasyonal’in IV. Kongre 

tartışmalarının ve hazırlıklarının ortasında hareketi bölmeyi önceden planlamış”tı 

ve “Uluslararası Sekreterlik, aylardır sürmekte olan bu korkunç planın farkında”ydı. 

Mektupta, Cannon ve yoldaşlarının Enternasyonal önderliğini “açıkça Stalinistler, 

hatta GPU’nun ajanları” olarak suçladığı belirtiliyor (bu tür “açık” bir itham hiçbir 

belgede yer almıyor) ve “Onlar aslında Enternasyonal’in kitle hareketi ile gerçek bir 

kaynaşması ve merkezi bir dünya partisi haline gelmesi yönündeki çizgisine 

uymuşlar ama onu sindirmemişlerdir.” deniyordu. Dördüncü Enternasyonal’i Stalinist 

partiler içinde eritmeye yönelen Pablocular, bütün revizyonistlerin alameti 

farikası olan “eski düşüncelere karşı mücadele” argümanına sarılıyorlardı. Onlara 

göre, SWP ve izleyicileri, “hareketin eski örgütsel şeması içinde yetişmiş ve eski 

düşüncelere ve şemalara saplanmış”tı ve “merkezi bir dünya partisine gerçekten 

uyarlanmaya karşı ciddi biçimde direniyorlar”dı. “Bir zamanlar, Sovyetler Birliği 

konusunda bozgunculara karşı Troçkizmi savunan Cannon ... şimdi Stalinofobik 

sekterlerin başına geçmiş”ti. 

Cannon’ın dünyanın dört bir yanındaki Troçkistler’e yönelik bir Açık Mektup’u, 

ertesi gün, 16 Kasım 1953’te, partinin yayın organı Militant’ta yayınlandı. Cannon 

mektubunda, insanlığı “uçuruma gidişten” kurtarmanın yalnızca “toplumdaki tek 

gerçek devrimci sınıf olan işçi sınıfının önderliği altında” mümkün olduğunu; işçi 

sınıfının da bu görevi yerine getirebilmek için, “Lenin tarafından geliştirilmiş türde 

devrimci sosyalist bir parti; yani, demokrasi ile merkeziyetçiliği (kararların 

alınmasında demokrasi, onları uygulamada merkeziyetçilik; üyelerce denetlenen 

bir önderlik ve ateş altında görevlerini disiplinle yerine getirecek üyeler) diyalektik 

olarak birleştirme yeteneğine sahip savaşçı bir parti kurmak zorunda” olduğunu 

vurguladı. 

“Pablo’nun revizyonizmiyle öğretiye bağlı Troçkizm arasındaki ayrım çizgileri, politik 

ya da örgütsel herhangi bir uzlaşmayı olanaksız kılacak denli derindir. Pablo 

hizbi, çoğunluğun düşüncesini tam olarak yansıtan demokratik tartışmalara izin 

vermeyeceğini göstermiştir. Onlar, kendi canice politikalarına tam bir itaat talep etmektedirler. 

Onlar bütün öğretiye bağlı Troçkistleri Dördüncü Enternasyonal’in 

dışına sürmeye ya da onların ağızlarını bağlayıp ellerini kelepçelemeye kararlılar… 

bize göre, harekete geçmenin; kesin eyleme geçmenin zamanı gelmiştir. Dördüncü 

Enternasyonal’in öğretiye bağlı Troçkist çoğunluğunun, Pablo’nun yetkesini kötüye 

kullanmasına karşı iradesini sergilemesinin zamanı gelmiştir.” 

Açık Mektubu, Dördüncü Enternasyonal’in İngiliz, Fransız, Yeni Zelanda ve İsviçre 

şubelerinin, 23 Kasım 1953’te yayınladığı açıklama ve çağrı izledi. Dört örgüt, bu 

v


açıklamada, “Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’ni [DEUK] kurma 

kararını” ilan ediyor ve iki ya da üç ay içinde bir “Acil Uluslararası Konferans” 

toplanmasını öneriyordu. 

Dördüncü Enternasyonal’in önderliğinde ortaya çıkan Pablocu revizyonizme karşı 

verilen ve DEUK’un kurulmasıyla sonuçlanan mücadelenin hızını ve keskinliğini 

belirleyen başlıca etmen, sınıf mücadelesinde 1953 yılı yazında ve sonbaharında 

yaşanan gelişmelerdi. Haziran 1953’te Doğu Almanyalı işçiler Stalinist diktatörlüğe 

karşı ayaklanmış, Ağustos ayında da Fransa’da büyük bir grev dalgası patlamıştı. 

Pablocular, her iki gelişme karşısında da Stalinistlerin karşı-devrimci politikalarına 

yedeklendiler. Uluslararası Sekreterlik, açıkça Doğu Alman işçilerinin yanında yer 

almak yerine Stalinist bürokrasinin “öz-reform”u hakkında yanılsamalar yaydı. 

Pablocular, benzer bir şekilde, Stalinistlerin Fransız grevindeki karşı-devrimci 

rolünü açıkça mahkûm etmek yerine, “politikasızlık” olarak tanımladılar ve Stalinistlerin 

denetimindeki sendika konfederasyonu CGT’nin siyasi talepler öne sürmeyi 

reddetmesini desteklediler. 

Pablocu revizyonizmin Dördüncü Enternasyonal’i Stalinist partilere “derin giriş” 

adı altında tasfiye etme girişimi, DEUK’un kuruluşuyla boşa çıkarıldı. Bununla birlikte, 

Dördüncü Enternasyonal’i Uluslararası Sekreterlik ve Birleşik Sekreterlik adları 

altında sömürmeye devam eden Pablocuların Troçkizmi tasfiye çabası, sonraki on 

yıllarda, Stalinizmin yanı sıra her türden burjuva ve küçük-burjuva ulusalcı ve 

radikal akıma yedeklenme biçiminde sürdü. Pablocuların, her türlü devrimci işçi 

sınıfı hareketini mülk sahibi sınıflara ve Stalinist bürokrasiye yedekleyerek ortadan 

kaldırmaya yönelik bu çabası, Stalinist bürokrasinin SSCB’de, Çin’de ve Doğu Bloğu 

ülkelerinde kapitalizmi restore etmesine verilen destekle doruk noktasına ulaşmıştı. 

Pablocu Enternasyonal ile onun Lambertçi, Morenocu vb. bütün uzantıları, bugün 

de, burjuva sol partiler içinde ya da onların yörüngesinde, “insan hakları” emperyalizminin 

savunuculuğunu yapıyor; Ortadoğu’daki ve Ukrayna’daki emperyalist müdahalelere 

“sol” maske takmaya çabalıyorlar. 

DEUK’u biricik emperyalizm ve savaş karşıtı uluslararası sosyalist akım olarak yükselten 

bütün bu tarihsel gelişme, onun Cannon önderliğindeki Troçkistler eliyle 

atılmış olan temellerinin sağlamlığının kanıtı ve tarihsel olarak doğrulanmasıdır. 

Bu broşürde, DEUK’un kuruluşunu ilan eden belgelerin yanı sıra, DEUK’un 

Sekreteri Peter Schwarz’ın ve Dünya Sosyalist Web Sitesi’nin Uluslararası Yayın 

Kurulu’nun ve Sosyalist Eşitlik Partisi’nin (ABD) Başkanı David North’un, onun tarihsel 

anlamını ve günümüzdeki gelişmelerle bütünselliğini gösteren birer yazısı da 

yeralıyor. 

HHHH 

vi


Bütün Troçkistlere Açık Mektup * 

Sevgili yoldaşlar, 

Sosyalist İşçi Partisi Ulusal Komitesi’nin 25. Yıldönümü Plenumu, ABD’deki Troçkist 

hareketin kurulmasının 25. yıldönümünde, dünyanın dört bir yanındaki öğretiye 

bağlı Troçkistlere devrimci sosyalist selamlarını gönderir. 

Sosyalist İşçi Partisi (SWP), Demokratların ve Cumhuriyetçilerin çıkarttığı demokratik 

olmayan yasadan dolayı, artık, sosyal demokratların İkinci Enternasyonal’i ve Stalinistlerin 

Üçüncü Enternasyonal’i tarafından ihanet edilmiş olan programı 

sürdürmek ve yaşama geçirmek amacıyla Lev Troçki tarafından kurulmuş olan 

Sosyalist Devrimin Dünya Partisi Dördüncü Enternasyonal’in üyesi değil. Buna 

rağmen, bizler, şehit edilmiş önderimizin rehberliğinde kurulmuş olan dünya 

çapındaki örgütün esenliğiyle yakından ilgileniyoruz. 

Herkesçe bilindiği gibi, öncü Amerikalı Troçkistler, 25 yıl önce, Troçki’nin Kremlin 

tarafından yayımlanması yasaklanmış olan programını dünya kamuoyunun gündemine 

getirmişlerdi. Bu eylem, Stalinist bürokrasinin Troçki’ye dayatmış olduğu 

yalıtılmışlığın kırılmasında ve Dördüncü Enternasyonal’in temelinin atılmasında 

belirleyici oldu. Troçki, bundan kısa süre sonra başlayan sürgünüyle birlikte, SWP 

önderliği ile ölümüne kadar sürecek yakın ve güvenilir bir işbirliğine girdi. 

Bu işbirliği, bir dizi ülkede devrimci sosyalist partilerin örgütlenmesinde ortak 

çabaları içerdi. Bu, bildiğiniz gibi, 1938’de Dördüncü Enternasyonal’in kurulmasıyla 

sonuçlandı. Dünya Troçkist hareketinin bugünkü programının temel taşı 

olmayı sürdüren Geçiş Programı, Troçki tarafından, SWP’nin önderleriyle işbirliği 

içinde yazılmış ve onun isteği üzerine, yine onlar tarafından, onaylanmak üzere 

Kuruluş Kongresi’ne sunulmuştu. 

Troçki ile SWP önderliği arasındaki işbirliğinin yakınlığı ve mükemmelliği, 1939- 

40 yıllarında, Burnham ve Shachtman önderliğindeki küçük-burjuva muhalefete 

karşı gerçek Troçkist ilkelerin savunusu uğruna verilen mücadelenin kayıtlarından 

anlaşılabilir. Bu kayıtlar, Dördüncü Enternasyonal’in geçtiğimiz 13 yıl içindeki 

biçimlenmesinde önemli etkide bulunmuştur. 

SWP, Troçki’nin, Stalin’in gizli polis ajanlarından biri tarafından öldürülmesinden 

sonra, onun öğretisinin savunusunda önderliği aldı. Biz, önderliği bir tercihten 

dolayı değil, gereklilik sonucunda aldık; zira İkinci Dünya Savaşı, başta Nazi işgali 

altındaki Avrupa’da olmak üzere, birçok ülkede öğretiye bağlı Troçkistleri yeraltına 

* Bu mektup ilk kez ABD Sosyalist İşçi Partisi'nin yayın organı 

The Militant'ın 16 Kasım 1953 tarihli sayısında yayımlandı. 

1


çekilmeye zorlamıştı. Gerçek Troçkizmin bayrağını zorlu savaş yılları boyunca yüksekte 

tutmak için Latin Amerika, Kanada, İngiltere, Seylan, Hindistan, Avustralya 

ve başka yerlerdeki Troçkistlerle birlikte, elimizden gelen her şeyi yaptık. 

Savaşın sona ermesiyle birlikte, Dördüncü Enternasyonal’in örgütsel olarak 

yeniden yapılanmasını üstlenen Avrupa Troçkizminin yeraltından çıkmasını memnuniyetle 

karşıladık. Dördüncü Enternasyonal’in üyesi olmamız gerici yasalar eliyle 

engellendiği için, hareketimize Troçki tarafından miras bırakılmış olan büyük 

geleneği sürdürme kapasitesine sahip bir önderliğin ortaya çıkmasına büyük umut 

bağladık. Dördüncü Enternasyonal’in Avrupa’daki yeni ve genç önderliğine tam 

güven duyulmasını ve ona destek verilmesi gerektiğini düşündük. Bu yoldaşlar, 

yaptıkları ciddi yanlışları kendi başlarına düzelttiklerinde, izlediğimiz yolun 

doğruluğunun kanıtlandığını hissettik. 

Bununla birlikte, şimdi kabul etmemiz gerekir ki, diğerleriyle birlikte üzerinde 

anlaştığımız, önderliği keskin eleştiriden muaf tutma tavrı, Dördüncü Enternasyonal’in 

yönetiminde, Troçkizmin temel programını terk etmiş olan, denetlenemez, 

gizli ve kişisel bir hizip oluşturma yolunun açılmasına yardımcı olmuştur. 

Pablo etrafında oluşmuş olan bu hizip, şimdi, Troçkizmin çok sayıda ülkede tarihsel 

olarak yarattığı kadroları dağıtmak, bölmek ve parçalamak; Dördüncü Enternasyonal’i 

tasfiye etmek için, bilinçli ve planlı biçimde çalışmaktadır. 

Troçkizmin programı 

Neyin söz konusu olduğunu tam olarak göstermek için, gelin, dünya Troçkist 

hareketinin üzerinde inşa edildiği temel ilkeleri yeniden ifade edelim: 

1) Kapitalist sistemin can çekişmesi, giderek kötüleşen depresyonlar, dünya 

savaşları ve faşizm gibi barbarca olgular yoluyla, uygarlığı yıkımla tehdit etmektedir. 

Nükleer silahların geliştirilmesi, bu tehlikeyi, günümüzde olabilecek en ağır 

biçimde vurgulamaktadır. 

2) Bu uçuruma gidiş, yalnızca kapitalizmin yerini dünya çapında planlı sosyalist 

ekonominin almasıyla ve bu yolla, kapitalizmin ilk döneminde açılmış olan ilerleme 

çevriminin yeniden başlatılmasıyla önlenebilir. 

3) Bu, yalnızca, toplumdaki tek gerçek devrimci sınıf olarak işçi sınıfının önderliği 

altında hayata geçirilebilir. Ancak, toplumsal güçlerin dünya çapındaki ilişkileri 

işçilerin iktidar yolunu tutması için hiçbir zaman bugünkü kadar uygun 

olmamasına rağmen, bizzat işçi sınıfı bir önderlik kriziyle karşı karşıyadır. 

4) İşçi sınıfının bu dünya-tarihsel amacı yerine getirecek şekilde örgütlenmesi için, 

her ülkede, Lenin tarafından geliştirilmiş türde devrimci sosyalist bir partinin; yani, 

demokrasi ile merkeziyetçiliği diyalektik olarak birleştirme yeteneğine sahip savaşçı 

bir partinin kurulması gerekiyor. (Kararların alınmasında demokrasi, onları uygulamada 

merkeziyetçilik, üyelerce denetlenen bir önderlik, görevleri ateş altında 

disiplin içinde yerine getirebilecek üyeler). 

5) Bunun önündeki başlıca engel, 1917 Ekim Devrimi’nin saygınlığını kullanarak 

işçilerin sempatisini kazanmış, ardından da onları, güvenlerine ihanet ederek 

sosyal demokrasinin, duyarsızlığın ya da kapitalizme ilişkin yanılsamaların 

2


kucağına atmış olan Stalinizmdir. Bu ihanetlerin cezası, faşist ve monarşist güçlerin 

sağlamlaşması ve kapitalizm eliyle hazırlanıp teşvik edilen yeni savaşların 

patlaması biçiminde, işçi sınıfı tarafından ödenmektedir. Dördüncü Enternasyonal, 

başlangıcından beri, asli görevlerinden birini, Stalinizmin SSCB’nin içinde ve 

dışında devrimci biçimde alaşağı edilmesi olarak belirlemiştir. 

6) Dördüncü Enternasyonal’in birçok şubesinin ve onun programına yakınlık duyan 

partilerle grupların esnek taktiklere olan gereksinimi, onların hem Stalinizme teslim 

olmaksızın emperyalizme ve onun, ulusal oluşumlar ya da sendika bürokrasileri 

gibi küçük burjuva-ajanlarına hem de emperyalizme teslim olmadan, son tahlilde 

onun küçük-burjuva ajanı olan Stalinizme karşı nasıl mücadele edileceğini 

bilmelerini daha da zorunlu kılmaktadır. 

Lev Troçki tarafından oluşturulmuş bu temel ilkeler, günümüz dünyasının giderek 

karmaşıklaşmış değişken politikalarında, geçerliliklerini bütünüyle korumaktadırlar. 

Gerçekte, Troçki’nin öngördüğü gibi her yerde ortaya çıkan devrimci durumlar, 

bir zamanlar günün canlı gerçekleriyle doğrudan bağlantılı olmayan uzak 

soyutlamalar gibi görünen şeylere, şimdi tam bir somutluk kazandırmıştır. Gerçek 

olan şu ki, bu ilkeler, şimdi, hem siyasi çözümlemede hem de pratik eylemin 

gidişatını belirlemede giderek artan bir güç kazanmaktadır. 

Pablo’nun revizyonizmi 

Bu ilkeler Pablo tarafından terk edilmiştir. Pablo, yeni bir barbarlık tehlikesine vurgu 

yapmak yerine, sosyalizme gidişi “tersine çevrilemez” bir şey olarak görmektedir. 

O, artık, sosyalizmin bizim kuşağımız ya da gelecek bir kaç kuşak içinde 

gerçekleşeceğini düşünmemektedir. Pablo, bunun yerine, yalnızca “yüzyıllar”a 

uzanan “deforme”, yani Stalin tarzı işçi devletlerini doğuracak bir “içine çeken” 

devrimler dalgası kavrayışını geliştirmiştir. 

Bu, işçi sınıfının yeteneklerine ilişkin tam bir kötümserliği gözler önüne sermektedir 

ki bu durum, Pablo’nun son zamanlarda bağımsız devrimci sosyalist partileri inşa 

etmek için mücadeleden söz etmiş olmasını gülünçleştirmektedir. O, her türlü 

taktiği kullanarak bağımsız devrimci sosyalist partiler inşa etme ana yönelimini 

korumak yerine, kendisini kitlesel basınç altında değiştirip Troçkizmin 

“düşüncelerini” ve “programını” kabul edecek Stalinist bürokrasiye ya da onun belirli 

bir kesimine güvenmektedir. Pablo, şimdi, Fransa gibi ülkelerde işçileri Stalinizmin 

kampına yakınlaştırmak için gereken taktik manevralarda ihtiyaç duyulan 

diplomasi kılığı altında, Stalinizmin ihanetlerinin üstünü örtmektedir. 

Bu gidişat, daha şimdiden, Troçkizm saflarından Stalinizmin kampına doğru ciddi 

saf değiştirmelere yol açmış durumda. Seylan partisindeki Stalinizm yanlısı ayrılma, 

Pablo’nun Stalinizm hakkında canlandırdığı yanılsamanın trajik sonuçları 

konusunda dünyanın her yerindeki Troçkistlere yapılmış bir uyarıdır. 

Pablocu revizyonizmin ayrıntılı bir çözümlemesini bir başka dokümanda sunuyoruz. 

Bu mektupta, kendimizi Pablo’nun Stalinizmle uzlaşmacılıkta ne denli ileri gitmiş 

olduğunu ve Dördüncü Enternasyonal’in varlığına yönelik tehlikenin ne denli ciddi 

olduğunu gösteren en son bazı çözümlemelerle sınırlayacağız. 

3


Kremlin, Stalin’in ölümüyle birlikte, SSCB’de, hiçbiri siyasi nitelik taşımayan bir 

ödünler dizisi açıkladı. Pablocu hizip, bütün bunları, gaspçı bürokrasinin konumunu 

daha da sağlamlaştırmayı hedefleyen manevraları ve önde gelen bir 

bürokratın Stalin’in paltosunu giyme hazırlığının bir parçası olarak değerlendirmek 

yerine, bu ödünleri bir bağış olarak gördü, onları siyasi ödünler gibi gösterdi, hatta 

Stalinist bürokrasinin işçi sınıfıyla “iktidarı paylaşma” olasılığını öngördü. (Fourth 

International, Ocak-Şubat 1953, syf. 13.) 

Pablo kültünün en yüksek papazı Clarke tarafından resmen ilan edilmiş olan 

“iktidarın paylaşılması” düşüncesi, yanıtlanmamış ama açıkça yönlendirici bir 

soruda, bir dogma olarak bizzat Pablo tarafından dolaylı biçimde onaylanmıştır: 

“Stalinist rejimin tasfiyesi”, diye soruyordu Pablo, “bürokratlar arasında, geri dönüş 

için olmasa da statükonun devamı için savaşmak isteyenler ile kitlelerin güçlü 

basıncıyla hareket eden ve sayısı giderek artan unsurlar arasındaki şiddetli mücadeleler” 

biçimini mi alacak? (Fourth International, Mart-Nisan, 1953, syf. 39.) 

Bu satırlar, Kremlin bürokrasisine karşı özgün Troçkist siyasi devrim programını 

yeni bir içerikle; açıkçası, Troçkizmin “düşüncelerinin” ve “programının” bürokrasinin 

ya da onun belirli bir kesiminin içine sızıp yayılacağı, böylece Stalinizmin 

önceden görülemez bir şekilde “devrileceği” gibi revizyonist bir görüşle 

doldurmaktadır. 

Haziran ayında, Doğu Almanya’daki işçiler Almanya tarihindeki en büyük gösterilerden 

birinde, Stalinistlerin egemenliğindeki hükümete karşı ayağa kalktılar. Bu, 

Sovyetler Birliği’nde iktidarı gasp edip sağlamlaştırmasından bu yana Stalinizme 

karşı gerçekleştirilmiş ilk kitlesel proleter ayaklanmasıydı. Peki, Pablo, bu çığır açan 

olaya nasıl tepki gösterdi? 

Pablo, ayaklanan Doğu Alman işçilerinin devrimci siyasi özlemlerini açıkça 

seslendirmek yerine, ayaklanmayı ezmek üzere Sovyet tanklarını harekete geçiren 

karşı-devrimci Stalinist valilerin suçunu gizledi: “Sovyet önderleri ve çeşitli ‘Halk 

Demokrasileri’ ile Komünist Partiler, bu olayların derin anlamını artık çarpıtamaz 

ya da yok sayamazlar. Onlar, kitlelerin desteğinden sonsuza kadar mahrum kalma 

ve daha güçlü patlamaları kışkırtma riskinden kaçınmak için, çok daha geniş ve 

gerçek ödünler yolunda devam etmek zorunda kalmış durumdalar. Onlar, bundan 

böyle yarı yolda duramayacaklar. Yakın gelecekte daha ciddi patlamaları önlemek 

için ödünler dağıtmak ve eğer mümkünse, ‘soğukkanlı bir biçimde’ mevcut durumdan 

kitleler için daha kabullenilebilir bir duruma geçişi gerçekleştirmek zorunda 

olacaklar.” (Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Sekreterliği’nin açıklaması, 

The Militant’ın 6 Temmuz 1953 tarihli sayısında yayımlandı) 

Pablo, Stalinist hükümeti ayakta tutan tek güç olan Sovyet birliklerinin çekilmesini 

talep edeceğine, Kremlin’in Gauleiterlarından [1] “daha kapsamlı ve gerçek ödünler” 

geleceği yanılsamasını körükledi. Ayaklanan işçileri “faşist” ve “Amerikan emperyalizminin 

ajanları” olarak damgalayıp onlara karşı azgın bir baskı dalgası 

başlatan Moskova, bu olayların gerçek anlamını canice çarpıtmaya koyulduğunda, 

bundan daha iyi bir yardım isteyebilir miydi? 

4


Fransız genel grevi 

Fransa’da, Ağustos ayında, ülke tarihindeki en büyük genel grev patladı. İşçilerin, 

önderliklerin iradesine rağmen kendiliğinden gerçekleştirdiği bu genel grev, işçi 

sınıfı tarihinde gerçek bir iktidar mücadelesinin gelişmesi için en uygun başlangıçlardan 

birini sunuyordu. Gösterilere, işçilerin yanı sıra, kapitalist hükümet 

karşısındaki derin hoşnutsuzluklarını ifade eden Fransız çiftçileri de katılmıştı. 

Sosyal demokrat ve Stalinist resmi önderlikler, bu hareketi sınırlandırmak ve Fransız 

kapitalizmi için tehlikeli olmasını önlemek için ellerinden geleni yaparak ona 

ihanet ettiler. İhanetler tarihinde, ortaya çıkan fırsatla ölçüldüğünde, bundan daha 

iğrenç bir ihanet bulmak zordur. 

Pablo hizbi bu büyük olay karşısında ne tepki gösterdi? Onlar, Sosyal 

Demokratların tavrını bir ihanet olarak damgaladılar; ama yanlış gerekçelerle. 

Onlar, ihanetin, Stalinistlerden gizli olarak hükümet ile görüşmekten ibaret 

olduğunu söylediler. Oysa bu, onların iktidarı alma yolunu tutmayı reddetmek biçimindeki 

asıl suçlarından kaynaklanan ikincil bir ihanetti. 

Stalinistlere gelince, Pablocular onların ihanetini gizlediler ve bu tavırlarıyla, Stalinist 

ihanete ortak oldular. Onların, Stalinistlerin izledikleri karşı-devrimci yola karşı 

bulabildikleri en sert eleştiri, onları “politikasızlık” ile suçlamak oldu. 

Bu bir yalandı. Stalinistler “politikasız” değildi. Onların politikası, Kremlin’in dış 

siyasi çıkarları doğrultusunda statükoyu korumak; dolayısıyla, sendeleyen Fransız 

kapitalizmini desteklemekti. 

Ancak hepsi bu değildi. Pablo, Stalinistlerin rolünü ihanet olarak tanımlamayı, 

Fransız Troçkistlerinin parti içi eğitiminde bile reddetti. O şunları yazdı: “frenleme 

rolü [ihanet, bir “frenleme”den ibaret!], şu ya da bu ölçüde geleneksel örgütlerin 

önderlikleri tarafından ama aynı zamanda, bu grevler sırasında olduğu gibi, onların 

-özellikle de Stalinist önderliğin- kitlelerin basıncı son derece güçlü hale geldiğinde 

ona uyum sağlama kapasitesi eliyle oynandı." ("Siyasi Not, No. 1") 

Bunun, öğretiye bağlı Troçkizmden vazgeçmekle birlikte Dördüncü Enternasyonal 

örtüsüne hala gereksinim duyan bir önderin Stalinizmle uzlaşmasına yeteceği 

düşünülebilirdi. Ancak Pablo, daha da ileri gitti. 

Utanç verici bir bildiri 

Pablo’nun izleyicilerinin Paris’teki Renault fabrikasındaki işçilere yönelik bir bildirisi, 

CGT’nin (Genel İşçi Konfederasyonu) Stalinist önderliğinin genel grevde “işçilerin 

istediklerinin dışındaki talepleri ileri sürmemekle doğru davrandığını” ilan etti. Hem 

de işçilerin, eylemlerinde bir “işçi-köylü hükümeti” talebini yükseltiyor olması gerçeğine 

rağmen! 

Stalinistler önderliğindeki sendikaları Komünist Parti’den keyfi olarak ayıran 

Pablocular (olabilecek en mekanik düşüncenin mi; yoksa Stalinistlerin suçunu örtmeye 

yönelik hesaplı bir planın mı kanıtı?), kendi bildirilerinde, bu grevin önemiyle 

ve perspektifleriyle ilgili olarak şunu ilan ettiler: “Bu konu, sendikayı yalnızca ikincil 

derecede ilgilendirmektedir. Bu konuda yapılan eleştiri, bir sendikal örgüt olan ve 

asıl olarak buna uygun olarak davranması gereken CGT’ye değil; işlevi bu işçi 

5


hareketinin derin siyasi önemine ve sonuçlarına dikkat çekmek olan partilere yöneliktir.” 

(İşçi Örgütlerine ve Renault İşçilerine Bildiri, 3 Eylül 1953. Frank, Mestre ve 

Privas imzalarını taşıyor) 

Bu ifadelerde, Troçki’nin, kapitalizmin can çekişme çağında sendikaların rolüne 

ve sorumluluklarına ilişkin olarak bize öğrettiği her şeyden tümüyle vazgeçildiğini 

görüyoruz. 

Pablocu bildiri, ardından, Fransız Komünist Partisi’ni, kendisini “işçilere, bu grevin 

Fransız toplumunun yaşadığı krizde önemli bir aşama (!), ülkeyi kapitalist 

dolandırıcılıktan kurtarmak ve sosyalizme giden yolu açmak için işçi iktidarı sorununun 

gündeme geleceği kapsamlı bir sınıf mücadelesinin başlangıcı (!) olduğunu 

anlatmak yerine sendikal hareketin yerine” koyduğu için, “bir çizgiye sahip olmamak”la 

“eleştirmektedir”. 

Renault işçileri Pabloculara inanacak olsaydı, hain Stalinist bürokratlar, Fransız 

tarihindeki en büyük genel greve kasıtlı olarak ihanet etmek yerine, yalnızca 

sendikalizmin peşinden gitmekle suçlu bulunurlardı. 

Pablo’nun CGT önderliğinin politikasını onaylaması pek inandırıcı görünmüyor 

ama gözümüzün önünde yok sayılamayacak çarpıcı bir gerçek var. Fransa’da 

bugüne kadar ortaya çıkan en büyük genel grevde, Pablo, yumuşak başlılıkla, 

Gomperslerin sendikaları siyasetin dışında tutan burjuva politikasının Fransız versiyonunun 

“doğru” olduğunu ifade etmektedir. Üstelik de 1953 yılında! 

Eğer CGT önderliğinin, bir işçi-köylü hükümeti kurmak da dahil, nesnel gereksinimlere 

uygun siyasi talepler geliştirmesi doğru değilse, Sosyalist İşçi Partisi 

Amerikan sendikal hareketinin günümüzdeki Gomperslerinden neden bir İşçi Partisi; 

ABD’de bir işçi-köylü hükümeti kurmayı amaçlayacak bir İşçi Partisi 

örgütlemelerini talep ediyor? 

Pablo’nun “evet” mührü, CGT önderliğinin son derece siyasi olduğunu anımsadığımızda, 

daha da garip bir görünüm kazanıyor. CGT önderliği, Kremlin’den gelecek 

en küçük bir iyi niyet gösterisi karşısında, bu siyasi maceranın ne denli çılgınca 

olduğuna bakmaksızın, işçilere mücadeleye son verme çağrısı yapmaya hazırdır. 

Örneğin, onun geçtiğimiz yıl Ridgway karşıtı gösterilerle başlayan olaylardaki 

rolünü anımsayalım. Bu Stalinist sendika önderleri, Komünist Parti’nin önderlerinden 

Duclos’un tutuklanmasını protesto etmek için grev çağrısı yapmakta tereddüt 

etmemişlerdi. 

Gerçek şu ki, CGT önderliği, oldukça siyasi karakterini bu genel grevde bir kez 

daha gözler önüne sermiştir. O, ihanetle ve ikiyüzlü satışlarla geçen yılların deneyimiyle, 

işçilerin inisiyatifinin gelişmesini engellemek ve onların siyasi taleplerinin 

sıçrama yapmasını önlemek için, kasıtlı olarak işçilerin önünü kesmeye çalışmıştır. 

Stalinist sendikal önderlikler bilinçli olarak ihanet etmiştir. Pablo’nun “doğru” 

bulduğu şey, bu ihanet yoludur. 

Ancak hepsi bundan ibaret de değil. Pablocu bildirinin başlıca amaçlarından biri, 

grev süresince Renault fabrikasında gerçek devrimciler olarak önderliği almaya 

çalışan Fransız Troçkistlerini ihbar etmektir. O, özellikle, “Dördüncü Enternasyo- 

6


nal’den ve onun Fransız şubesinden bir yılı aşkın süre önce ihraç edilmiş olan” iki 

yoldaşın adını anmaktadır. Bildiri, bu “grup disiplinsizliği ve özellikle son grevler 

sürecinde PCI (Dördüncü Enternasyonal’in Fransa şubesi) tarafından savunulan 

çizgiye karşı yönelimi nedeniyle ihraç edilmiştir” diyor. Gönderme yapılan bu 

“grup“, gerçekte, Dördüncü Enternasyonal’in Fransız şubesinin Pablo tarafından 

keyfi ve haksız biçimde ihraç edilmiş olan çoğunluğudur. 

Dünya Troçkist hareketi, daha önce, Troçkist militanların Stalinistlere ihbar edildiği 

ve iğrenç Stalinist ihanetin işçiler gözünde rasyonalleştirildiği böylesi bir skandalla 

daha önce hiç karşılaştı mı? 

Belirtmek gerekir ki, Pablocuların, bu yoldaşları Stalinistlere ihbarını, oluşturulan 

bir işçi mahkemesinin Renault fabrikasındaki Troçkistleri Stalinistler tarafından 

atılan iftiralar karşısında aklayan kararı izledi. 

Amerikalı Pablocular 

Pabloculuğun Stalinizm karşısındaki uzlaşmacılığının derinliğini göstermek için 

dünya çapında önemi olan bu gelişmelere bakmanın yeterli olduğunu 

düşünüyoruz. Yine de dünya Troçkist hareketinin açık denetimine sunmak için kimi 

ek olaylara değinmek istiyoruz. 

SWP, bir buçuk yıldan uzun süredir, Cochran ile Clarke’ın önderliğinde bir revizyonist 

eğilime karşı mücadele içinde. Bu, partimizin tarihindeki en sert mücadelelerden 

birisidir. Bu mücadele, bizi II. Dünya Savaşı’nın başlangıcında ve sonunda 

Burnham-Shachtman ve Morrow-Goldman gruplarından ayıran aynı temel sorunlar 

üzerinde yükselmektedir. Bu, temel programımızı gözden geçirme ve terk etme 

yönündeki bir diğer girişimdir. Bu mücadele, Amerikan Devrimi’ne yaklaşımını, 

devrimci partinin rolünü, onun örgütlenme yöntemini ve dünya Troçkist hareketinin 

perspektiflerini içermektedir. 

Savaş sonrası dönem boyunca, Amerikan işçi hareketi içinde bir bürokrasi 

güçlendi. Bu bürokrasi, savaşın yol açtığı refah koşulları eliyle “yumuşatılmış” olan 

geniş bir ayrıcalıklı ve tutucu işçi tabakasına yaslanmaktadır. Bu yeni ayrıcalıklı 

tabaka, üyelerini büyük ölçüde işçi sınıfının önceki militan kesimlerinden, CIO’yu 

kurmuş olan kuşaktan devşirmiştir. 

Yaşam koşullarının görece güvenceli ve istikrarlı olması, önceden bütün militan 

sınıf eylemlerinin başını çekmiş olan bu işçilerin inisiyatifini ve mücadele ruhunu 

geçici olarak felç etmiştir. 

Cochrancılık, küçük-burjuva ideolojisiyle bu yeni işçi aristokrasisinin proleter öncü 

üzerindeki basıncının ifadesidir. İşçilerin pasif, görece hoşnut tabakasının ruh hali 

ve eğilimleri, yabancı basınçları hareketimize aktaran güçlü bir mekanizma olarak 

işlemektedir. Cochrancıların “eski Troçkizmi çöpe at” sloganı, bu ruh halini ifade 

etmektedir. 

Cochrancı eğilim, Amerikan işçi sınıfının güçlü devrimci potansiyelini uzak bir ihtimal 

olarak görmektedir. Onlar, Amerikan proletaryası içinde yeni mücadeleci 

gruplar oluşturma yönündeki moleküler süreci ortaya koyan Marksist çözümlemeyi 

“sekterlik” olarak mahkûm etmektedirler. 

7


Onlar, ABD işçi sınıfı içindeki ilerici eğilimlerin yalnızca Stalinizmin saflarında ya 

da çeperinde ve “uzmanlaşmış” sendika politikacıları arasında olduğunu düşünüyor; 

işçi sınıfının geri kalan kesimini ise yalnızca nükleer savaşının etkisiyle 

harekete geçirilebilecek umutsuz bir edilgenlik içinde görüyorlar. 

Kısacası, onların konumu, Amerikan devrimi perspektifine; genel olarak devrimci 

partinin, özelinde ise Sosyalist İşçi Partisi’nin rolüne güvensizliği açığa vurmaktadır. 

Cochrancılığın özellikleri 

Dünya hareketinin bütün kesimlerinin kendi zorlu deneyimlerinden çok iyi bildiği 

gibi, ABD’de bize yönelik baskılar, savaş sonrası uzatılmış refahtan ve gericiliğin 

hızla yayılmasından çok daha büyüktür. Ama kadroları en zorlu koşullar altında 

ayakta tutan etmen, hareketimizin teorik doğruluğuna olan güçlü inanç; işçi 

sınıfının tarihsel misyonunu ilerletmenin canlı araçları olduğunun bilinci; insanlığın 

yazgısının, şu ya da bu ölçüde, onların yaptıklarına bağlı olduğu kavrayışı; şu andaki 

koşullar ne olursa olsun, tarihsel gelişmenin ana çizgisinin, insanlığın krizini 

başarılı bir sosyalist devrimle çözecek olan Leninist mücadeleci partinin 

yaratılmasını gerektirdiğine ilişkin sağlam inançtır. 

Cochrancılık, bu özgün Troçkist dünya görüşünün yerine kötümserliğin, teorik 

uydurmaların ve gazetecilere özgü spekülasyonların geçirilmesidir. SWP içindeki 

mücadeleyi, 1939-40’taki küçük-burjuva muhalefetle mücadelede olduğu gibi 

uzlaşmaz kılan şey budur. 

Cochrancılar, bu mücadele sürecinde şu özellikleri sergilemiştir: 

1) Parti geleneğine ve partinin tarihsel misyonuna saygısızlık. Cochrancılar, 

Amerikan Troçkizminin 25 yıllık geleneğini karalamak, alaya almak ve onun 

hakkında atıp tutmak için hiçbir fırsatı kaçırmadılar. 

2) Bu, ilkeli Marksist politikaların yerine, parti içi “işleyişe” karşı ilkesiz birlikleri 

geçiren bir eğilimdir. Bu yüzden, Cochrancı hizip, çelişik unsurların bir bloğundan 

ibarettir. Asıl olarak New York’ta yerleşik olan bir grup, Amerikan Stalinist hareketine 

bir tür “giriş” taktiğinden yanadır. 

Tutuculaşmış sendikacı unsurlardan oluşan ve asıl olarak Detroit’te merkezileşmiş 

olan bir diğer grup, Stalinistlere yanaşarak pek bir şey elde edilemeyeceğini 

düşünüyor. Onlar, revizyonist yaklaşımlarını, yeni işçi bürokrasisinin istikrarının ve 

kalıcı gücünün abartılı bir değerlendirmesi üzerine kurmaktadır. 

Cochrancılığın çekimine kapılanlar arasında, bugünkü olumsuz koşulların 

basıncına daha fazla karşı koyamayan ve eylemsizliğe geçişi haklı kılacak uygun 

bahaneler arayan yorgun bireyler de bulunuyor. 

Bu ilkesiz bloğu birarada tutan çimento, öğretiye bağlı Troçkizme yönelik düşmanlıktır. 

3) Partiyi asıl alanından uzaklaştıracak bir eğilim, kitlesel üretimde yer alan, siyasi 

anlamda uyanmamış işçilerin bulunduğu Amerika’da ortaya çıkacaktı. 

Cochrancılar, sonuçta, SWP’nin bu işçilere yönelik olarak kullandığı geçiş talepleri 

sloganları programını bir yana bırakmakta ve bu programı izleyen çoğunluğun, 

8


kendisini işçilerin geriliğine uyarladığını iddia etmektedir. 

4) Amerikan işçi sınıfının, Üçüncü Dünya Savaşı öncesinde Amerikan emperyalizmine 

karşı radikal bir muhalefet olarak ortaya çıkmasına ilişkin bütün olasılıkların 

ortadan kalktığı kanısı. 

5) “Sol” Stalinizmin, Stalinistlerin son aşamada “artık ihanet edemeyeceği”; Troçkist 

“düşünceleri” ve sonuçta “kendiliğinden” bir şekilde devrimi özümseyecekleri bir 

süreçte, ABD’de bir devrime önderlik etmesini mümkün kılacak devrimci bir yan 

içerdiği yolundaki abartılı inançta özetlenen kaba deneysel kuramsallaştırılması. 

6) Yeni gelişmeler karşısında Stalinizme uyarlanma. Onlar, Pablo’nun, Beria’nın 

düşürülmesine ve ardından SSCB’de yaşanan temizliklere ilişkin yorumunda bulunan 

Stalinizmle uzlaşmayı destekliyor ve savunuyorlar. Stalinizmin Doğu Almanya 

işçilerinin büyük ayaklanmasındaki ve Fransız genel grevindeki karşı-devrimci 

rolünü gizleyen Pablocu argümanların tamamını yinelemekte; hatta Amerikan Stalinizminin 

Demokratik Parti’ye yönelmesini, basitçe, “sol dönüş” kapsamında bir 

“sağ salınım” olarak yorumlamaktadırlar. 

7) Örgüt sorununda Leninist geleneği küçümseme. Onlar, bir süre, parti içinde 

“ikili iktidar” oluşturmaya kalkıştılar. Partinin 1953 Mayısı’ndaki plenumunda çoğunluk 

tarafından kesin bir şekilde reddedildiklerinde, plenumun kararlaştırdığı 

siyasi çizgiye ve çoğunluğun yönetimine bağlı kalacaklarını yazılı olarak kabul ettiler. 

Bunun ardından, parti etkinliklerini hizipsel olarak sabote etme faaliyetlerini 

o güne kadar olduğundan çok daha ateşli ve histerik biçimde yeniden başlatarak 

anlaşmalarını bozdular. 

Başlıca özelliklerini yukarıda aktardığımız Cochrancılık, hiçbir zaman, parti içinde 

güçsüz bir azınlık olmanın ötesine geçemedi. Bu akım, Pablo’nun, parti 

önderliğinden gizli olarak sağladığı yardım ve cesaretlendirme olmasaydı, hiçbir 

zaman, kötümserliğin son derece cılız ve hastalıklı sesi olmanın ötesine geçemezdi. 

Pablo’nun gizli desteği ve teşviki, bizim Mayıs ayındaki plenumumuzdan kısa süre 

sonra açığa çıkartıldı. Pablo, o zamandan beri, partimizin içindeki revizyonist 

hiziple açıkça işbirliği yapmakta ve partinin mali durumunu sabote etme, parti 

faaliyetini aksatma ve bir bölünmeye hazırlanma yönündeki faaliyetlerinde onlara 

telkinde bulunmaktadır. 

Pablo-Cochran hizbi, tuttuğu bu haince yolu, nihayet, partinin New York Belediyesi 

seçim kampanyasının kapanış yürüyüşüyle birleştirilmiş olan 25. Kuruluş Yıldönümü 

etkinliğini örgütlü olarak boykot etmesiyle doruk noktasına ulaştırdı. 

Bu hain ve grev kırıcı eylem, gerçekte, Amerikan Troçkizminin 25 yıllık mücadelesine 

karşı örgütlü bir gösteri; aynı zamanda da Ekim 1928’de Amerikan Troçkizminin 

ilk çekirdeğini ihraç etmiş olan Stalinistlere nesnel bir yardım eylemiydi. 

Bu toplantının örgütlü biçimde boykot edilmesi, gerçekte, SWP’nin New York 

Belediyesi seçim kampanyasına karşı bir gösteriydi. 

Bu hain parti karşıtı etkinliğe katılanlar, uzun süredir hazırlanmakta oldukları açık 

ayrılmayı tamamladılar ve ceza olarak partimizdeki bütün üyelik haklarını yitirdiler. 

Bu durumu resmen kayıtlara geçiren SWP’nin 25. Yıldönümü Plenumu, Ulusal 

9


Komite’nin bu boykotu örgütleyen üyelerini görevden aldı ve Pablo-Cochran hizbinin 

bu hain ve grev kırıcı etkinliğine katılan ya da onu kınamayı reddeden bütün 

üyelerinin kendilerini fiilen SWP saflarının dışına çıkarmış olduklarını ilan etti. 

Komintern’in yöntemleri 

Pablo’nun, revizyonist Cochrancı eğilimle işbirliği yaparken SWP önderliği 

karşısında başka tavır alan iki yüzlülüğü, Troçkizmin geleneğine yabancı bir yöntemdir. 

Bununla birlikte, bu yöntemin ait olduğu bir gelenek var: Stalinizm. Kremlin 

tarafından başvurulan bu tür oyunlar, Komünist Enternasyonal’i (Komintern) 

çürütürken kullanılan başlıca araçtı. Çoğumuz, bütün bunları 1923-28 döneminde, 

kişisel olarak yaşadık. 

Söz konusu çalışma yönteminin Pablo ile sınırlı bir sapma olmadığı, şimdi bütün 

çıplaklığıyla ortadadır. Oluşturulmuş bir model olduğu ortada. 

Örneğin, Dördüncü Enternasyonal’in önde gelen Avrupalı şubelerinden birinde, 

önde gelen bir parti önderi, kısa süre önce, Pablo’dan, “Dördüncü Kongre’ye kadar 

Enternasyonal’in ana çizgisini ve disiplinini savunan biri” olarak davranması yönünde 

bir talimat aldı. Pablo, bu ültimatomla birlikte, emirlerine uyulmaması durumunda 

misilleme tehdidinde bulundu. 

Pablo’nun burada “çoğunluk” dediği şey, kendisine ve onun revizyonist masallarının 

etkisi altındaki küçük azınlığa kolayca atfettiği alçakgönüllü bir etikettir. 

Pablo’nun yeni çizgisi, Troçkizmin temel programıyla ciddi çelişkiler içermektedir. 

Bu, dünya Troçkist hareketinin birçok kesiminde başlayacak olan tartışmaların 

yalnızca başlangıcıdır. Tek bir Troçkist örgüt tarafından desteklenmeyen bu çizgi, 

Dördüncü Enternasyonal’in onaylanmış resmi çizgisini ifade etmiyor. 

Bize ulaşan ilk bilgiler, onun, herhangi bir tartışmayı ya da oylamayı beklemeksizin 

kendi revizyonist yaklaşımını dünya örgütüne dayatma yönündeki keyfi girişiminde 

kural tanımadığını göstermektedir. Şimdiden, Dördüncü Enternasyonal’in Pablo’ 

nun çizgisini ezici bir çoğunlukla reddedeceğini gösteren yeterli bilgiye sahibiz. 

Pablo’nun, Dördüncü Enternasyonal’in bir şubesinin önderinden kendisinin revizyonist 

çizgisini eleştirmekten kaçınması yönündeki buyurgan talebi bile yeterince 

kötüdür. Ama Pablo bununla kalmadı. O, bir yandan bu önderi susturmaya; üye 

ve sempatizanların onun deneyimlerinden, bilgisinden ve derinliğinden yararlanabileceği 

serbest bir tartışmaya katılmasını önlemeye çalışırken, aynı zamanda, 

bu şubenin önderliğine karşı savaş açmak için bir revizyonist azınlık hizbi oluşturmaya 

çalışarak, örgütsel olarak müdahaleye girişti. 

Bu yöntem, Stalinizmin etkisi altında yozlaşmaya maruz kalmış Komintern’in iğrenç 

geleneğinden çıkmaktadır. Bir başına bu bile, Dördüncü Enternasyonal’i iç yozlaşmadan 

korumak için Pabloculuğa karşı sonuna kadar savaşmayı gerektirmektedir. 

Bu tür taktiklerin açık bir hedefi vardır. Onlar, Pablocu azınlık tarafından gerçekleştirilecek 

bir darbe hazırlığının parçasıdır. Pablo’nun yönetsel denetimini kullanarak, 

bu revizyonist çizgiyi Dördüncü Enternasyonal’e dayatmayı ve ona karşı 

direnildiği her yerde, buna bölünmelerle ve ihraçlarla karşılık vermeyi umuyorlar. 

Bu Stalinist örgütsel gidişat, şimdi bütünüyle açık şekilde görüldüğü üzere, Pablo’ 

10


nun Dördüncü Enternasyonal’in Fransız şubesinin çoğunluğuna karşı yıkıcı kampanyasında 

yönetsel denetimini acımasızca kötüye kullanmasıyla, bir buçuk yıldan 

uzun süre önce başlamıştı. 

Fransız şubesinin seçilmiş çoğunluğu, Uluslararası Sekreterlik’in talimatıyla, partinin 

siyasi ve propaganda faaliyetine önderlik etme hakkından mahrum bırakıldı; 

Siyasi Büro ve basın, Komintern tarzı bir “ortak komisyon” aygıtı dolayımıyla azınlığın 

denetimine verildi. 

Biz, o zaman, azınlığın hakem kararıyla çoğunluğu devirdiği bu keyfi etkinliği kökten 

reddettik. Bundan haberdar olur olmaz, Pablo’ya protestomuzu ilettik. Bununla 

birlikte, itiraf etmemiz gerekir ki, daha etkili bir eyleme başvurmamakla hata 

yaptık. Bu hata, bizim söz konusu gerçek gelişmeleri yetersiz değerlendirmemizden 

kaynaklanıyordu. Biz, Pablo ile Fransız şubesi arasındaki farklılıkların taktiksel 

konularda olduğunu düşünmüştük ve bu, çoğunluk aylar süren yıkıcı hizip mücadeleleri 

sonucunda ihraç edildiğinde, bizi, onun örgütsel yöntemlerine ilişkin 

kuşkularımıza karşın Pablo’nun yanında tavır almamıza yol açtı. 

Oysa bu farklılıklar, özünde programatik özelliğe sahipti. Gerçekte, çoğunluktaki 

Fransız yoldaşlar, nelerin olup bittiğini bizden çok daha açık biçimde görmüşlerdi. 

Onlar, partilerinin VIII. Kongresi’nde şunu ilan etmişlerdi: “Dördüncü Enternasyonal’in 

geleceği ve hatta varlığı büyük bir tehdit altındadır… onun önderliğinin içinde 

revizyonist düşünceler, korkaklık ve küçük-burjuva izlenimciliği ortaya çıkmıştır. 

Şubelerin yaşamından kopuk olan Enternasyonal’in sürmekte olan büyük güçsüzlüğü, 

kendisini ve anti-demokratik yöntemlerini Troçkist programın revizyonu ve 

Marksist yöntemin terk eldilmesi üzerinde kuran bir kişisel egemenlik sisteminin 

yerleştirilmesini geçici olarak kolaylaştırmıştır.” (La Verite, 18 Eylül 1952.) 

Fransa’daki durum, sonraki gelişmelerin ışığında, bir bütün olarak yeniden incelenmelidir. 

Fransız şubesinin çoğunluğunun son genel grevde oynadığı rol, onların 

geleneksel Troçkizmin temel ilkelerinin nasıl korunacağını bildiklerini en kesin 

biçimde gösterdi. Dördüncü Enternasyonal’in Fransa şubesi haksız biçimde ihraç 

edilmiştir. La Verite etrafında gruplaşmış olan Fransız çoğunluğu, Fransa’daki 

gerçek Troçkistlerdir; onlar SWP tarafından açıkça böyle tanınmaktadır. 

Pablo’nun Dördüncü Enternasyonal’in Çin şubesinin siyasi konumuna ilişkin değerlendirmesi 

haince bir çarpıtmadır ve özellikle isyan ettiricidir. Çinli Troçkistler, Pablo 

tarafından “sekterler” ve “devrim kaçkınları” olarak sunulmaktadır. 

Pablo hizbinin kasıtlı olarak yarattığı izlenimin tersine, Çinli Troçkistler, Çin 

proletaryasının gerçek devrimci temsilcileri olarak davranmışlardır. Onlar, kendi 

hataları olmaksızın, Mao rejimi tarafından, 1918 Devrimi’nin Luxemburglarını ve 

Liebknechtlerini seçerek ortadan kaldıran Almanya’nın Noskelerine ve Scheidemannlarına 

özenen Stalin’in, SSCB’de Lenin’in bütün bir Bolşevik kuşağını imha 

etmek üzere kullandığı yolla kurban olarak seçilmişlerdir. Ancak Pablo’nun Stalinizm 

karşısındaki uzlaşmacı çizgisi, onun, acımasızca, Çinli yoldaşların ilkeli ve 

sağlam duruşu üzerine kuşkular yaratırken, Mao rejimine gül rengi rötuş yapmasına 

neden olmaktadır. 

11


Yapılacak şey 

Özetlersek, Pablo’nun revizyonizmiyle geleneksel Troçkizm arasındaki ayrım çizgisi, 

siyasi ya da örgütsel herhangi bir uzlaşmayı olanaksız kılacak denli derindir. Pablo 

hizbi, çoğunluğun düşüncesini yansıtan demokratik kararlara izin vermeyeceğini 

göstermiştir. Onlar, kendi canice politikalarına mutlak itaat talep ediyorlar. 

Öğretiye bağlı bütün Troçkistleri Dördüncü Enternasyonal’in dışına sürmeye ya da 

onların ağızlarını bağlayıp kelepçelemeye kararlılar. 

Onların planı, Stalinistlerle uzlaşmacılıklarını parça parça ve yavaş yavaş içimize 

sokmak; olup bitenleri görüp itiraz edenlerden kurtulmaktır. Pablocu formülasyonların 

ilginç bulanıklığının ve diplomatik kaçamakların açıklaması budur. 

Pablocu hizip, ilkesiz ve Makyevelci manevralarında, şimdiye kadar, bir ölçüde 

başarılı oldu. Ama şimdi niteliksel değişim noktasına ulaşılmıştır. Siyasi konular 

bu manevraların üstesinden gelmiştir ve şimdiki mücadele kazananı belirleyecektir. 

Dördüncü Enternasyonal’in safları dışında olmaya zorlanmış konumumuzda, ona 

bir öneride bulunabilirsek; bize göre, harekete geçmenin, kararlı bir şekilde 

davranmanın zamanı gelmiştir. Dördüncü Enternasyonal’in öğretiye bağlı Troçkist 

çoğunluğunun, Pablo’nun yetki gaspına karşı iradesini ortaya koymasının zamanı 

gelmiştir. 

Onlar, ayrıca, Pablo’yu ve onun ajanlarını görevden alıp onların yerine gerçek 

Troçkizmin nasıl yükseltileceğini bildiklerini pratikte kanıtlamış olan kadroları 

yerleştirerek, Dördüncü Enternasyonal’in yönetsel işlerini korumalı; hareketi hem 

siyasi hem de örgütsel olarak doğru çizgide tutmalılar. 

Kardeşçe Troçkist selamlarımızla 

SWP Ulusal Komitesi 

Dipnot: 

[1] 

Gauleiter: Nazi dönemindeki yerel yönetim birimlerinin valisi ya da 

buralardaki parti örgütünün önderi. 

HHHH 

12


Uluslararası Komite’yi Kurma Kararı * 

Dördüncü Enternasyonal’in İngiliz, Fransız, Yeni Zelanda ve İsviçre şubeleri, 

aşağıdaki kararları almışlardır: 

1- Sosyalist İşçi Partisi’nin Ulusal Komitesi’nin bütün dünyadaki Troçkistlere 

çağrısındaki temel çizgiyle ve özellikle orada Troçkizmin programatik temellerine 

ilişkin tanımlamayla dayanışmamızı açıklıyoruz: 

(1) Kapitalist sistemin can çekişmesi, giderek kötüleşen depresyonlar, dünya 

savaşları ve faşizm gibi barbarca olgular yoluyla, uygarlığı yıkımla tehdit etmektedir. 

Nükleer silahların geliştirilmesi, bu tehlikeyi, günümüzde olabilecek en ağır 

biçimde vurgulamaktadır. 

(2) Bu uçuruma gidiş, yalnızca kapitalizmin yerini dünya çapında planlı sosyalist 

ekonominin almasıyla ve bu yolla, kapitalizmin ilk döneminde açılmış olan ilerleme 

çevriminin yeniden başlatılmasıyla önlenebilir. 

(3) Bu, yalnızca, toplumdaki tek gerçek devrimci sınıf olarak işçi sınıfının önderliği 

altında hayata geçirilebilir. Ancak, toplumsal güçlerin dünya çapındaki ilişkileri 

işçilerin iktidar yolunu tutması için hiçbir zaman bugünkü kadar uygun olmamasına 

rağmen, bizzat işçi sınıfı bir önderlik kriziyle karşı karşıyadır. 

(4) İşçi sınıfının bu dünya-tarihsel amacı yerine getirecek şekilde örgütlenmesi için, 

her ülkede, Lenin tarafından geliştirilmiş türde devrimci sosyalist bir partinin; yani, 

demokrasi ile merkeziyetçiliği diyalektik olarak birleştirme yeteneğine sahip savaşçı 

bir partinin kurulması gerekiyor. (Kararların alınmasında demokrasi, onları uygulamada 

merkeziyetçilik, üyelerce denetlenen bir önderlik, görevleri ateş altında 

disiplin içinde yerine getirebilecek üyeler). 

(5) Bunun önündeki başlıca engel, 1917 Ekim Devrimi’nin saygınlığını kullanarak 

işçilerin sempatisini kazanmış, ardından da onları, güvenlerine ihanet ederek 

sosyal demokrasinin, duyarsızlığın ya da kapitalizme ilişkin yanılsamaların 

kucağına atmış olan Stalinizmdir. Bu ihanetlerin cezası, faşist ve monarşist güçlerin 

sağlamlaşması ve kapitalizm eliyle hazırlanıp teşvik edilen yeni savaşların 

patlaması biçiminde, işçi sınıfı tarafından ödenmektedir. Dördüncü Enternasyonal, 

başlangıcından beri, asli görevlerinden birini, Stalinizmin SSCB’nin içinde ve 

dışında devrimci biçimde alaşağı edilmesi olarak belirlemiştir. 

(6) Dördüncü Enternasyonal’in birçok şubesinin ve onun programına yakınlık 

*Bu belge, Uluslararası Komite’nin Uluslararası Bülten’inde yayımlandı. 

13


duyan partilerle grupların esnek taktiklere olan gereksinimi, onların hem Stalinizme 

teslim olmaksızın emperyalizme ve onun, ulusal oluşumlar ya da sendika 

bürokrasileri gibi küçük burjuva-ajanlarına hem de emperyalizme teslim olmadan, 

son tahlilde onun küçük-burjuva ajanı olan Stalinizme karşı nasıl mücadele 

edileceğini bilmelerini daha da zorunlu kılmaktadır. 

Lev Troçki tarafından oluşturulmuş bu temel ilkeler, günümüz dünyasının giderek 

karmaşıklaşmış değişken politikalarında, geçerliliklerini bütünüyle korumaktadırlar. 

Gerçekte, Troçki’nin öngördüğü gibi her yerde ortaya çıkan devrimci durumlar, 

bir zamanlar günün canlı gerçekleriyle doğrudan bağlantılı olmayan uzak 

soyutlamalar gibi görünen şeylere, şimdi tam bir somutluk kazandırmıştır. Gerçek 

olan şu ki, bu ilkeler, şimdi, hem siyasi çözümlemede hem de pratik eylemin 

gidişatını belirlemede giderek artan bir güç kazanmaktadır. 

2- Biz, bütün çabasını Troçkizmin revizyonuna, Enternasyonal’in tasfiyesine ve onun 

kadrolarının imhasına adayan Pablocu gaspçıların Uluslararası Sekreterliğinin bu 

ilkelerin gücünden yoksun olduğunu düşünüyoruz. 

3- Enternasyonal’in Troçkist güçlerinin büyük çoğunluğunu temsil eden bizler, 

Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’ni kurmaya karar verdik. 

4- Dördüncü Enternasyonal’in bütün şubelerinin önderliklerini, Troçkist programı 

ve Enternasyonal’in güçlerinin çoğunluğunu temsil eden bu önderlikle ilişki kurmaya 

çağırıyoruz. Enternasyonal’in birliğinden ve kendi ulusal şubesinin geleceğinden 

kaygı duyan her sorumlu kadro, her Troçkist militan, Pablocu gaspçıların 

revizyonist ve tasfiyeci merkezi ile Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi 

arasında açıkça ve hızla tercih yapmak zorundadır. 

23 Kasım 1953 

HHHH 

14


Dördüncü Enternasyonal 

Pablo’ya karşı toparlanıyor 

Dördüncü Enternasyonal, Lev Troçki tarafından kurulmuş olan Sosyalist Devrimin 

Dünya Partisi, kısa süre önce uluslararası bir kriz yaşadı. Stalinizmin, 

Sovyetler Birliği, Doğu Avrupa, Asya ve Batı Avrupa’daki gücü ve etkisi, Pablo 

liderliğindeki önderlik komitesi içinde küçük bir hizbi etkisi altına aldı ve onun, 

Stalinizmin “sol” bir kanadı haline gelme yönünde sapmasına neden oldu. 

Bu tür bir siyasi belirti son derece tehlikelidir. Onun Enternasyonal’i tamamen 

sarması, Enternasyonal’in devrimci bir güç olarak kesin ölümü anlamına gelecekti. 

Ama Dördüncü Enternasyonal kolay kolay yolundan çıkartılamaz. Gerçek Troçkistler, 

şimdi, her yönden başarı vaat eden bir mücadelede Pablocu revizyonizm 

ile karşılaşıyorlar. 

Dördüncü Enternasyonal’in, Pablo hizbinin gaspına karşı dünya Troçkist hareketinin 

ezici çoğunluğunun iradesini savunmak için emin ve sağlam adımlarla ilerliyor 

olduğunu bildirmekten memnuniyet duyuyoruz. 

Fransa, Britanya, İsviçre ve Yeni Zelanda şubeleri, Dördüncü Enternasyonal’in 

Uluslararası Komitesi’ni oluşturmuş durumda. Onlar, bütün şubelere, temel Troçkist 

programı yeniden onaylayan ve dünya hareketinin kadrolarına, Dördüncü Enternasyonal’in 

yaşatılması uğruna, Pablocuların boyunduruğu altında harap edilmesine 

karşı mücadele çağrısı yapan bir bildirge yayımladılar. 

Uluslararası Komite, Pablocuları, Stalinizmin şimdiki ihanetlerinin üstünü örtme ve 

Enternasyonal’e, Pablo’nun yeni revizyonist öğretisi yararına diktatörce bir yönetimi 

zorla kabul ettirmeye kalkışmakla suçlamaktadır. 

Uluslararası Komite, Pablocuları, Troçki’nin Dördüncü Enternasyonal’i adına Doğu 

Alman işçilerine hitap ederken yalnızca Stalinist karşı-devrimciler için ‘ılımlı’ 

eleştirisini yaptığı ve Moskova’nın Doğu Alman işçilerini ezmekte kullandığı Kremlin 

birliklerinin Doğu Almanya’dan çekilmesi talebini reddettiği için mahkûm etmektedir. 

* SWP’nin yayın organı The Militant Yayın Kurulu’nun 

21 Aralık 1953 tarihli açıklaması 

15


Uluslararası Komite, Pablocuları, Stalinistlerin geçtiğimiz Ağustos ayındaki Fransız 

genel grevine olan ve aynı ay içinde İran’da sergiledikleri ihanetleri örtbas etmekle 

suçlamaktadır. 

Uluslararası Komite’nin örgütlenmesi, Dördüncü Enternasyonal’in tarihsel yaşama 

yeteneğini bir kez daha kanıtladığını ifade etmektedir. Bu, yeryüzünde onu imha 

edebilecek dışsal ya da içsel bir güç olmadığını göstermektedir. 

Gerici düşmanlar ve sinikler, Dördüncü Enternasyonal içindeki bu mücadeleden 

memnuniyet duyabilirler. Onlar, Enternasyonal’in asıl olarak böylesi iç mücadeleler 

yoluyla olgunlaşıp, tarihsel sorumluluğuna uygun hale gelebilen, yaşayan devrimci 

bir organizma olduğunu anlayamazlar. Bu mücadeleler, insanlığın ileriye doğru 

atacak olduğu en büyük adıma, dünya sosyalist devrimine hazırlık okulunun bir 

parçasıdır. 

Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin kurulmasını selamlıyoruz. 

1940 tarihli gerici Voorhis yasasından dolayı Enternasyonal örgütlenmenin dışında 

kalmak zorunda olduğumuz için, Dördüncü Enternasyonal’in gelişmesi ile daha 

fazla ilgileniyoruz. Uluslararası Komite, Lenin’den Troçki’ye ve sosyalist insanlığın 

gelecekteki zaferine uzanan devrimci süreklilik çizgisini güvence altına almaktadır. 

HHHH 

Max Eastman, James P. Cannon ve 

William D. Haywood 1922 yılında Moskova’da 

16


Yeni Bir İşçi Partisinin Gerekliliği 

Peter Schwarz 

Bugün anmakta olduğumuz olay, Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası 

Komitesi’nin kuruluşu, 50 yıl önce gerçekleşti. Bununla birlikte bu olay bugün 

de yakıcı bir önem taşıyor. 

Dünyanın içinde bulunduğu duruma derin bir siyasi kriz damgasını vuruyor. 

1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin çökmesinin "tarihin sonuna" işaret ettiğini 

iddia eden Amerikan emperyalizminin bir özürcüsünün öne sürdüğü düşüncelerin 

aksine, Sovyetler Birliği’nin çözülüşü kapitalist sistemin Soğuk Savaş döneminde 

dondurulmuş durumda tutulan bütün uyuşmazlıklarının ve çelişkilerinin su yüzüne 

çıkmasına yol açtı. 

Bugün krizin merkez üssü Amerika Birleşik Devletleri’dir. İkinci Dünya Savaşı’ndan 

sonra uluslararası istikrarın kalbi olarak görülen bu ülke, dünya çapında en önemli 

istikrarsızlık etmeni haline gelmiş durumda. Amerikan emperyalizmi, kendi krizini 

çözebilmek için bütün dünyayı kendi çıkarları ve kendi görüntüsünde yeniden 

düzenlemeye itiyor. Böyle davranarak geçmişte siyasi ve toplumsal çelişkileri ulusal 

ve uluslararası ölçekte yumuşatmaya hizmet eden bütün mekanizmaları tahrip 

ediyor. 

Daha önce, 1980’lerde, Ronald Reagan’ın başkanlığı altında, Amerikan toplumu, 

1990’larda borsa yükselişi sırasında daha da yoğunlaşacak olan derin bir 

kutuplaşmaya tanıklık etmişti. Bu, toplumsal servetin bir avuç seçkinin eline geçecek 

şekilde yeniden dağıtılmasının aracı olurken, aynı zamanda temel sosyal 

güvenlik düzenlemeleri yerle bir edildi. Sonuç olarak Amerikan toplumunun halen 

yaşamakta olduğu kutuplaşmanın tarihte bir benzeri yok. Ulusal servetin yüzde 

40’ı nüfusun en yüksek gelirli yüzde 1’lik kesiminin elinde toplanmış durumda. Bu 

30 yıl öncesine göre iki kat fazla. Bugün büyük bir Amerikan şirketine sahip olan 

tipik bir patron, ortalama işçinin kazandığının 475 katı para kazanıyor. 

Bu derece keskin farklılıklar demokratik ilişkilerle bağdaşmaz. Aşırı sağcı, yarıyasadışı 

bir kliğin iktidarın en yüksek kademelerine yükselmesi bu toplumsal 

kutuplaşmanın doğrudan bir sonucudur. George W. Bush, Hıristiyan sağa ve 

* DEUK’un Almanya ve Britanya şubeleri, 23 ve 30 Kasım 2003 tarihlerinde, Frankfurt’ta 

ve Londra’da, DEUK’un kuruluşunu anmak ve son 50 yıllık siyasi çalışmanın 

taşıdığı önemi ele almak için toplantılar düzenledi. Her iki toplantıda da, DEUK’un 

sekreteri Peter Schwarz ve Britanya SEP’in ulusal sekreteri Chris Marsden konuşma 

yaptı. Bu yazı, Peter Schwarz’ın konuşma metnidir. 

17


açıkça faşist güçlerle yakın ilişkileri olan Amerikan seçkinlerinin en sağcı ve 

saldırgan unsurlarına yaslanıyor. Ancak buna Demokratların saflarından herhangi 

bir ciddi muhalefet işareti görülmüyor. Onlar, önceki başkan Bill Clinton’ın gülünç 

bir biçimde mahkeme önünde suçlanmasına destek verdiler ve son seçimin 

çalınmasını kabul ettiler. Irak’taki savaşını boş çek imzalayarak Bush’u ödüllendirdiler 

ve ülkenin işgalini sağlamaya yönelik bütün önlemlerin lehinde oy 

kullandılar. Demokratlar, Cumhuriyetçiler ile aynı mali oligarşiye kiralanmış durumda. 

Bu ayrıcalıklı oligarşi ile geniş kitleler arasındaki çelişkiler arttıkça, 

Demokratlar ciddi herhangi bir muhalefet gösterme konusunda gittikçe daha aciz 

hale geliyorlar. 

ABD, önlenemez bir biçimde devrimci bir çatışmaya doğru gidiyor. Bu yolda ilerlerken 

dünyayı karmaşanın içine itiyor ve toplumsal çelişkileri muazzam bir 

biçimde arttırıyor. Dünya üzerinde, bu süreçten muaf herhangi bir alan bulunmuyor. 

Uluslararası alanda nereye bakarsanız bakın, artan toplumsal kutuplaşmanın 

kanıtlarını görebilirsiniz. 

Göreli bir eşitliğin bulunduğu eski Sovyetler Birliği, bugün bulunabilecek en büyük 

eşitsizlikle dolu toplumlardan biri. Halk kitleleri yoksulluk ve umutsuzluk içinde 

kıvranırken, 17 kişi milyarder konumuna yükselmiş durumda. Benzer bir süreç, 

halkın büyük kesimi kıt kanat geçinerek hayatta kalmaya itilirken, esas olarak eski 

nomenklaturanın ya da suça bulaşmış çevrelerden gelen küçük bir katmanın zirveye 

ulaşmak için birbirleriyle çekiştikleri Doğu Avrupa’da da yaşanıyor. 

Dünyanın, Afrika, Asya ve Latin Amerika’daki en yoksul bölgelerinin damarlarındaki 

bütün kan finans kapital tarafından sistematik bir biçimde emiliyor. Yüz 

milyonlarca insan yeterli miktarda yiyecek, içme suyu ve sağlık hizmeti olmadan 

yaşamaya mahkûm edilmiş durumda. Bu koşulların kurbanı olan çok sayıda insan, 

yasadışı köle tarzı bir iş bulma umuduyla, her gün yaşamlarını tehlikeye atarak 

sınırları geçip bir sanayileşmiş ülkeye gitmeye çalışıyor. 

Batı Avrupa’daki hükümetler 1980’ler boyunca uygulamaya koyamadıkları işi 

(refah devletini bütünüyle yok etmeyi) birkaç aylık bir süre içinde gerçekleştirmeye 

niyetliler. Toplumsal uyuma ve uzlaşmaya dayanan bir politika için artık herhangi 

bir nesnel temel bulunmuyor. 

Irak savaşı kapitalizmin krizinde yeni bir aşamayı temsil etmektedir. ABD hükümeti, 

Irak’ın petrol kuyularını ve stratejik açıdan önem taşıyan Körfez bölgesini zorla ele 

geçirmek için uluslararası hukuku ihlal etti, kendi kurmuş olduğu uluslararası 

kurumları bir kenara itti ve apaçık yalanlarla büyük itibar kaybetti. 

Ezici askeri üstünlüğüne karşın, ABD bu savaşı kazanamıyor. ABD işgaline karşı 

direniş her gün büyüyor. ABD itibarını yitirmeden ve kendi topraklarında devrimci 

bir patlama riskini göze almadan çekilebilecek durumda değil. ABD, bu ikileme, 

daha da vahşileşerek ve sadece Irak halkını değil ama gittikçe artan bir biçimde 

komşu ülkeleri ve kendi müttefiklerini de hedef alan "yerle bir etme" politikasına 

kayarak karşılık verdi. Bu bakımdan, Irak savaşı, çok daha büyük ve şiddetli emperyalist 

savaşların habercisi. 

18


Bu koşullar altında, dünya çapında sayısız insan en temel çıkarlarının mevcut 

toplum ile uyumlu olmadığını öğrendi. Onların geçmişte oy verdikleri ya da destekledikleri 

siyasi partilerin ve sendikaların bütünüyle iflas ettiği ortaya çıktı. 

Almanya’da beş yıl önce iktidara gelmiş olan Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve 

Yeşiller partisi nefesleri kesen bir biçimde sağa kaydılar. Başbakan Schröder’in şu 

andaki "Gündem 2010"unun yanında, muhafazakâr selefi Helmut Kohl’un sosyal 

politikası çok daha ilerici kalıyor. SPD’ye olan mevcut muhalefet, üyelik ve oy kaybı 

biçimini alıyor. SPD, 1990’ların başından bu yana, 300.000 üye kaybetti ve kayıp 

oranı hızlanıyor. Partiyi geçen yıl 26.000 kişi terk etmişti ve bu yıl, daha şimdiden 

30.000 kişi terk etmiş durumda. Bu rakam, ölüm nedeniyle kaybedilen 7.000 

üyeyi içermiyor. SPD, kamuoyu yoklamalarında gittikçe daha gerilere düşüyor ve 

Batı Almanya’da yapılan bir eyalet seçiminde (kısa süre önce yapılan Bavyera 

seçimi) ilk kez yüzde 20’nin altında oy aldı. Son olarak Brandenburg eyaletinde 

yapılan yerel seçimlerde, seçmenlerden sadece onda biri SPD’ye oy verme zahmetine 

girdi. 

Sosyal demokrasi, diğer Avrupa ülkelerinde de benzer bir süreçten geçiyor. Tony 

Blair’in Yeni İşçi Partisi, içi boş bir kabuktan başka bir şey değil. Fransa’da, soldaki 

geleneksel partiler iktidardaki sağcı hükümetin hızla destek kaybetmesinden 

faydalanamıyorlar. 

Muhafazakâr ve sağcı partilerin son kamuoyu yoklamalarına göre etki alanlarını 

belirgin bir biçimde genişletmiş olmaları, halkın bir bütün olarak sağa kaydığını 

göstermiyor. Bu durum, her şeyden önce eski reformist işçi partilerinin düşüşünün 

bir sonucudur. Bununla birlikte, bu, sağcı güçlerin bir tehlike oluşturmadıkları 

anlamına gelmiyor. Bu, benzeri şekilde, geniş bir kitlesel tabandan yoksun olan 

Bush hükümetinin yaptıkları eliyle ortaya kondu. 

Bugün, en önemli siyasi görev, emekçilerin çıkarlarını temsil eden ve onların 

kaygılarını açıkça dile getirebilen yeni bir partinin inşa edilmesidir. İnsanlığın 

geleceği bu görevin yerine getirilmesine bağlı. 

Geçtiğimiz haftalarda ve aylarda dünya çapında kapitalizme karşı muhalefetin 

artmakta olduğunu gösteren açık işaretler ortaya çıktı. Bu, Dünya Ticaret Örgütü’ 

ne ve devlet başkanlarının yaptıkları çeşitli toplantılara karşı düzenlenen kitlesel 

gösterilerde ifade edildi. Bu yıl, Şubat ayının 15’inde, tarihteki en büyük 

uluslararası savaş karşıtı gösteri gerçekleştirildi. Refah devletinin sağladığı sosyal 

korumayı adım adım ortadan kaldırmaya yönelik önlemlere karşı yapılan 

protestoların da boyutları büyüyor. Hükümetin "Gündem 2010" adlı düzenlemelerini 

protesto etmek üzere 1 Kaıms’da Berin’de düzenlenen gösteriye 

100.000 kişi katıldı. Katılımcı sayısı, büyük sendikalar tarafından boykot edilen 

protestoyu düzenleyenlerin tahminlerinin çok üzerindeydi. 

Artan toplumsal ve siyasi protestolar büyük bir toplumsal hareketin habercisidir. 

Bununla birlikte, böyle bir hareket, işçi sınıfının kendi kaderini kendi ellerine almasını 

sağlayacak bir siyasi stratejiyi kendiliğinden geliştiremez. Dördüncü Enternasyonal’in 

Uluslararası Komitesi’nin 50 yıllık tarihinin önemi işte burada yatıyor. 

19


Uluslararası Komite, yarım yüzyıl boyunca ve en zor koşullar altında, devrimci 

Marksizmin programını ve ilkelerini savundu. Uluslararası Komite, işçi sınıfının 

uzun dönemli çıkarlarını kısa vadeli siyasi fırsatlar sunağında kurban etmeye yönelik 

her girişime karşı direndi. Dördüncü Enternasyonal’in programı, bugün işçi 

sınıfının saflarında yaşanmakta olan yeni devrimci yükselişe yanıt veriyor ve bunu 

zafere taşımanın zeminini oluşturuyor. Yeni bir işçi partisinin inşası, eski partilerin 

neden başarısız olduklarını anlamadan ve 20. yüzyılın siyasi deneyimlerinin derslerini 

çıkarmadan mümkün değildir. Bu bağlamda, DEUK, yegâne deneyim birikimini 

temsil etmektedir. DEUK’un tarihi 20. yüzyılın derslerinin yoğunlaşmış bir 

ifadesidir. 

Pabloculuğa karşı mücadele 

DEUK, 1953 yılında Dördüncü Enternasyonal’in programını Pabloculuğa (o tarihte 

Michel Pablo’nun daha sonrasında Ernest Mandel’in önderlik ettiği tasfiyeci bir 

eğilime) karşı korumak üzere kuruldu. 1953 yılında kaybedeceğimiz ne vardı? 

Lev Troçki, 1920’li yılların sonlarında ve 1930’lu yıllarda uluslararası işçi sınıfının 

yaşadığı yenilgilerin kaynağında Komünist Enternasyonal’in Stalinist önderliğinin 

yanlış ve giderek daha karşıdevrimcileşen politikalarının yattığı tahlilini yapmıştı. 

Troçki, 1923 yılında Sol Muhalefetin kurulmasından itibaren, Stalinist bürokrasinin 

yükselişini, onun milliyetçi programını ve taktiksel zigzaglarını amansız bir eleştiriye 

tabi tuttu. Stalin’in milliyetçi "tek ülkede sosyalizm" anlayışına karşı sosyalist devrimin 

uluslararası karakteri üzerinde ısrar etti. 

Troçki, Çin’de, Komünist Parti’nin burjuva Kuomintang’ın egemenliğine girmesine 

karşı çıkmıştı. Onun bu görüşü, Kuomintang 1927 yılında Şanghay’da komünistlere 

karşı bir katliam düzenlediğinde trajik bir biçimde doğrulandı. Troçki, Almanya’da 

Nazilere karşı çıkmak için komünistlerin ve sosyalistlerin bir Birleşik 

Cephe kurmalarını önerdi. O, Stalin’in ve Thelmann’ın sosyal demokrasiyi faşizmin 

ikiz kardeşi olarak tanımlayan, işçi sınıfını bölen ve böylece Hitler’in iktidarına 

giden yolu açan politikalarının yol açacağı yıkıcı sonuçlar konusunda uyarılarda 

bulundu. Troçki, Fransa’da ve İspanya’da işçi sınıfını kendi "demokratik burjuvazisine" 

zincirleyen, işçi hareketini felç eden ve yenilgiye uğramasına yol açan Halk 

Cephesi politikalarına karşı çıktı. 

Troçki, Alman işçi sınıfının 1933 yılında yenilgiye uğramasının ardından ve 

Komünist Enternasyonal’in yaşananlarla ilgili herhangi bir ciddi tartışma yapacak 

durumda olmadığını ortaya koyması üzerine, Üçüncü Enternasyonal’in devrimin 

amaçları açısından can çekişmekte olduğu ve Dördüncü Enternasyonal’in inşa 

edilmesi gerektiği sonucuna ulaştı. Dördüncü Enternasyonal, 1938 yılında Paris’te 

kuruldu. 

Dördüncü Enternasyonal’in kuruluş programı şöyle diyor: "Kitlelerin yönelimini belirleyen, 

birincisi çürüyen kapitalizmin nesnel koşulları, ikincisi eski işçi örgütlerinin 

alçakça politikalarıdır. İnsanlık kültürünün bunalımı haline gelmiş olan proletarya 

önderliğinin bunalımı ancak IV. Enternasyonal tarafından çözüme kavuşturulabilir." 

Bir başka pasajda ise şu ifade yer alır: "Dördüncü Enternasyonal İkinci, Üçüncü, 

20


Amsterdam ve Anarko-sendikalist Enternasyonallerin bürokrasilerine ve bunların 

merkezci uydularına … karşı uzlaşmaz bir savaş ilan eder. Bütün bu örgütler 

geleceğin güvencesi değil, geçmişin çürümüş artıklarıdır." 

Pablocular bu düşüncelerden 1950’lerin başlarında koptular. Bütünüyle farklı bir 

sosyalist devrim anlayışı geliştirdiler. Onlar artık sosyalist devrime Dördüncü Enternasyonal 

tarafından işçi sınıfının siyasi bağımsızlığı için verilecek mücadelenin 

sonucunda ulaşılacağını düşünmüyorlar fakat olayların baskısı altında sola kayan 

Stalinist bürokratların, küçük burjuva milliyetçilerinin ve diğer toplumsal güçlerin 

eylemlerinin bir ürünü olarak görüyorlardı. Bu anlayışa göre Dördüncü Enternasyonal’in 

görevi işçi sınıfı içinde sosyalist bilinç için mücadele etmekten ve işçilerin 

kendi devrimci rollerini oynayabilmelerini sağlayabilmek için gerekli siyasi stratejiyi 

ve taktikleri geliştirmekten oluşmuyordu. Bunun yerine Pablocular rollerini Stalinist 

bürokrasiler içinde "devrimci" eğilimler aramak ve bunlara destek sağlamak olarak 

gördüler. Bu Dördüncü Enternasyonal’i tasfiye etmek için bir formülden başka bir 

şey değildi. 

Pablocular Troçki’nin Stalinist bürokrasinin karşıdevrimci olduğu düşüncesini 

değiştirdiler ve ona ilerici bir rol atfettiler. Böyle yaparak İkinci Dünya Savaşı’nı 

izleyen siyasi olaylara yüzeysel ve izlenimci bir tavırla tepki vermiş oldular. 

Savaşın sonuna doğru işçi sınıfının devrimci hareketleri ortaya çıktı ancak bunlar 

Stalinist bürokrasi tarafından ihanete uğratıldı ya da doğrudan bastırıldı. Bu 

amaçla İtalya’daki ve Fransa’daki Komünist partiler burjuva hükümetlere girdiler. 

Sovyet işgali altındaki Doğu Avrupa’da her bağımsız halk hareketini boğdular. 

Buna karşılık Stalinist bürokrasisi 1948’den sonraki ABD’nin Soğuk Savaş 

politikasına Doğu Avrupa ülkelerindeki kapitalizm karşıtı önlemler ile karşılık 

verme zorunluluğu hisseti. Bu topraklarda hem temel sanayi ve bankacılık sistemi 

hem de medya ve ulaştırma kısmen ya da tamamen ulusallaştırıldı. 

Pablo bu gelişmeler temelinde Stalinizm’in baskı altında devrimci bir rol 

oynayabileceği sonucuna ulaştı. Böyle yaparak ulusallaştırmaların işçi sınıfının aktif 

katılımı olmadan ve esas olarak bürokrasinin kendi ayrıcalıklı konumunu korumak 

amacıyla yapıldığı gerçeğini göz ardı etmiş oldu. Aynı zamanda Stalinizm’in dünya 

çapında işçi sınıfının her tür bağımsız hareketini acımasızca bastırarak, Doğu Almanya’da 

17 Haziran 1953 işçi ayaklanmasının ve 1956’da Macaristan’daki halk 

ayaklanmasının ezilmesinde gözler önüne serildiği gibi, karşıdevrimci bir rol 

oynadığı gerçeğini de göz ardı etti. 

Pablo için toplumsal gerçeklik artık burjuvazi ile proletarya arasındaki (Stalinizm’in 

burjuvazinin ajanı rolünü üstlendiği) sınıf mücadelesi tarafından belirlenmiyor; 

kendisinin harfi harfine yazdığı şekilde, "nesnel toplumsal gerçeklik", "kapitalist 

rejim" ile "Stalinist dünya"dan oluşuyordu. 

Pablo, sosyalizme giden yolu Doğu Avrupa’da ortaya çıkanlara benzer biçimde 

“yüzyıllarca sürecek olan yozlaşmış işçi devletleri" döneminden geçen bir yol olarak 

tarif edecek kadar ileriye gitti. Bu teoriye göre Dördüncü Enternasyonal’in şubelerini 

inşa etmeye gerek yoktu. Mevcut örgütler ya Stalinist partilerin danışmanları 

21


işlevini görebilirler ya da kendilerini bütünüyle Stalinist aygıt içinde eritebilirlerdi. 

Pablo sömürge ülkelerde anti-emperyalist mücadelede öncü bir rol oynamakta 

olan milliyetçi hareketlere yönelik olarak da benzer bir tutum aldı. Troçki’nin bu 

ülkelerde işçi sınıfının kendisini ulusal burjuvaziden bağımsız olarak örgütlemek 

zorunda olduğunu ve ulusal burjuvaziye güvenmemesi gerektiğini vurgulamasına 

karşın, Pablo ulusal hareketler içinde bütünüyle erimeyi savundu. En sonunda, 

bütün Afrika’daki ulusal hareketlere destek ve yardım sağlama sorumluluğuyla, 

Ben Bela hükümetinin bakanı olarak Cezayir’e gitti. O, bu görevini yürütürken 

Moskova bürokrasi ile yakın mesai içinde oldu. 

İşçi sınıfına yönelik karamsarlık 

Yüzeysel olarak bakıldığında Pablocuların 1953’te aldıkları tavır, sosyalist bir 

toplumun inşasının ancak işçi sınıfının önderliğinde mümkün olacağı ve bunun da 

DEUK’un şubelerini inşa etmeyi gerektirdiği konusunda ısrar eden Uluslararası 

Komite’ninkine göre daha "pratik", "gerçekçi" ve "iyimser"miş gibi görünebilir. 

Gerçekte, Pablocuların benimsedikleri tavır işçi sınıfının devrimci potansiyeline 

yönelik derin bir kötümserliği yansıtıyordu. 

Bu sorunu biraz daha detaylı olarak ele almak istiyorum; çünkü benzer tavırlar 

sayısız siyasi hareketin gelişiminde, özellikle Almanya’da, önemli bir rol oynadı. 

Pablo ve Mandel, düşüncelerinde kesinlikle yalnız değildi ve egemen ideolojik atmosfere 

karşılık veriyorlardı. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından işçi sınıfının devrimci 

potansiyeli konusunda kuşku yayan çok sayıda eğilim ortaya çıkmıştı. Bunlar 

1920’li ve 1930’lu yıllarda yaşanan yenilgilerin nedenini sosyal demokrat ve Stalinist 

önerlerin hatalı siyasi rotasında değil fakat bizzat işçi sınıfının toplumsal karakterinde 

arıyorlardı. 

Yaşanan bir dizi olaydan (dünya savaşının kurbanları ve yarattığı yıkım, savaşın 

sonunda gün ışığına çıkan Nazi suçları, bir devrimciler kuşağının Stalinizm 

tarafından yok edilmesi, devrimci mücadelelerin Stalinist bürokrasi tarafından 

boğulması ve nihayet 1950’lerin başlarında oluşan ekonomik ve siyasi istikrar 

ortamı ile sosyal demokrat ve Stalinist partilerin görece güçlü konumda olmaları) 

çıkarılan genel sonuç, işçi sınıfının yapısal olarak devrimci bir rol oynama becerisine 

sahip olmadığıydı. 

Bu bağlamda tipik bir örnek, savaşın son yıllarında kaleme alınan ve ilk olarak 

1947 yılında (Dördüncü Enternasyonal’in bölünmesinden altı yıl önce) basılmış 

olan bir belgedir. Bu belgede açıkça şöyle deniyordu: "İşçilerin iktidarı ele geçirmek 

konusunda gösterdikleri yetersizlik sadece egemenlerin manevralarıyla değil, fakat 

sanayi toplumunun mantıki sonucuyla ilişkilidir." 

İşçi sınıfının iktidarı ele geçirme konusundaki yetersizliğinin sanayileşmiş bir 

toplumun mantıki sonucu olduğu tezi uzun uzadıya ve çeşitli biçimlerde tekrar edilerek 

geliştirildi. Örneğin: "Üretim sistemine sunduğu hizmet yoluyla uzun zamandır 

kitle ile uyum sağlamış olan toplumsal, ekonomik ve bilimsel aygıt, daha karmaşık 

ve kusursuz hale geldikçe, sunabileceği deneyimler daha fazla kuvvetten kesiliyor." 

Bu yolla "ulusların deneysel dünyaları hem karada hem de suda yaşayabilen 

22


canlılarınkine" yakınlaşma eğilimi gösteriyordu. 

Metnin devamında, "teknolojik olarak eğitilmiş kitlelerin herhangi bir despotizmin 

egemenliği altına girmeye gizemli bir biçimde hazır oluşu"ndan ve bu kitlelerin 

"genel paranoyaya kendilerini yıkıma götürecek şekilde eğilimli oluşları"ndan söz 

ediyor. Burada, işçi sınıfı, kendi başına bir iradeye sahip olmayan ve herhangi bir 

sağcı demagojinin tuzağına düşebilecek bir güruh olarak gösterilmektedir. 

Bu cümleler, Almanya’daki ve uluslararası düşünsel yaşam üzerindeki etkisini bu 

güne kadar sürdürmüş olan "Frankfurt Okulu"nun çok önemli çalışmalarından biri 

olan, Max Horkheimer ile Theodor W. Adorno tarafından yazılmış Aydınlanmanın 

Diyalektiği adlı kitapta bulunabilir. Bildiğimiz gibi, 1968 öğrenci hareketi ve Yeşiller 

partisi, Frankfurt Okulu’ndan önemli ölçüde etkilenmiştir. 

Horkheimer ve Adorno, kendilerini kapitalizmin solcu eleştirmenleri olarak 

görüyorlardı. Hatta birçok insan tarafından, yanlışlıkla, Marksist olarak 

adlandırıldılar. Ne var ki Horkheimer ve Adorno işçi sınıfının kapitalist toplumdaki 

nesnel konumu nedeniyle devrimci role sahip olduğuna ilişkin Marksist bakış 

açısını kesin bir biçimde reddediyorlardı. Onlar, kapitalizmin gelişiminin ve 

çelişkilerinin işçi sınıfını gittikçe daha fazla felç etmeye hizmet ettiğini ve onu devrimci 

eyleme geçemez hale getirdiğini iddia edecek kadar ileri gittiler. Egemen 

kapitalist sınıfı, çok güçlü ve işçileri istediği gibi sömürebilecek, manipüle edebilecek 

ve aldatabilecek konumdaymış gibi betimlediler. 

Horkheimer ve Adorno şöyle yazıyorlardı: "Yönetilenler, yaşam standartlarındaki 

her nebze artışın kendilerini çok daha güçsüz hale getirdiğini sorgulanamayacak 

bir zorunluluk olarak kabul ederler. Makineleri çalıştırmak için hâlâ istihdam 

edilmekte olanların yaşam standartları, toplumun egemenlerinin elindeki çalışma 

süresinin asgari bir bölümüyle sağlama bağlanabildiği zaman, geriye kalan gereksiz 

fazlasına, yani toplumun geniş kesimlerine, sistemin şimdiki ve gelecekteki büyük 

planlarına hizmet edecek ek malzeme olarak, bir başka tabur gibi talim yaptırmış 

olur. Kitleler işsizler ordusu olarak beslenir ve bölünürler. Onların gözünde, modern 

varoluşun dil ve algılama dahil her bölümünü ön-biçimlendiren, gözetip denetlenen 

yaşamın önemsiz nesneleri haline indirgenmeleri, karşısında hiçbir şey yapamayacaklarını 

düşündükleri nesnel zorunluluğu temsil eder." 

Bu senaryo devrimci bir özne olarak işçi sınıfına hiç yer bırakmaz. Horkheimer ve 

Adorno’nun bu dögüden çıkmak üzere önerdikleri tek kaçış noktası "eleştirel 

düşünce" (yani toplumun onlar gibi aydınlar tarafından eleştirisi). 

Pablo ve Mandel, Horkheimer ve Adorno kadar ileriye gitmediler. Ancak devrimi 

gerçekleştirme potansiyeline sahipmiş gibi sundukları Stalinist bürokrasiye çark 

edişlerinde Frankfurt Okulu’nun kurucuları tarafından bu derece açıkça ifade 

edilen düşüncelerden güçlü bir biçimde etkilendikleri çok açık. Pablo ve Mandel, 

tarihin bir öznesi değil, sadece bir nesnesi olarak gördükleri işçi sınıfının devrimci 

doğası konusunda Horkheimer ve Adorno’nun derin kötümserliğini paylaştılar. 

Oportünizm ile Marksizm arasında güç ilişkisi 

Pablocuların benimsedikleri düşünceler pratik sonuçlar doğurdu. Onların 

23


Dördüncü Enternasyonal adına Stalinizme ve küçük burjuva milliyetçiliğine 

uyarlanmaları, bürokratik aygıtlarla çelişkiye düşen işçilerin Marksizmin devrimci 

perspektifi ile ilişkisinin kesilmesine hizmet etti. Pablocular, aynı zamanda, 

Dördüncü Enternasyonal’i yalıtabilmek için, kirli ayak oyunlarına ve kışkırtmalara 

başvurmak da dahil, ellerinden gelen her şeyi yaptılar. 

Sri Lanka’da, Pablocular tarafından siyasi olarak desteklenen Lanka Sama Samaja 

Partisi (LSSP) bir burjuva hükümetine girdi, Singala şovenizmine teslim oldu ve 

böylece, günümüze kadar devam eden kanlı bir iç savaşın temellerini oluşturdu. 

Latin Amerika’da, binlerce genç Pablocuların gerilla savaşı çağrılarının ardından 

yaşamlarını yitirdiler. Bu savaşçılar devasa ormanlardaki üslerinde, şehirlerdeki 

işçi sınıfından koptular; ordu ve devlet tarafından örgütlenen ölüm mangaları için 

kolay av haline geldiler. 

Bununla birlikte, son tahlilde, Pabloculuk, Uluslararası Komite’yi ancak nesnel 

koşullar onların politikaları açısından elverişli olduğu için yalıtmayı başarabildi. 

İşçi sınıfının Stalinist, reformist ve sendikal aygıtlarının egemenliğinde, sömürge 

ülkelerdeki kitlelerin de milliyetçi hareketlerin etkisi altında olması, bağımsız bir 

işçi sınıfı hareketinin gelişiminde büyük zorluklara yol açıyordu. 

Bu koşullar altında, Pabloculuk, Uluslararası Komite üzerinde de etkiler yarattı. 

1963 yılında, ABD’deki Sosyalist İşçi Partisi teslim bayrağını çekti ve Birleşik 

Sekreterlik’i oluşturmak üzere Pabloculara katıldı. 1971 yılında, Fransız Enternasyonalist 

Komünist Örgüt (OCI) Uluslararası Komite’den koptu ve ardından François 

Mitterand’ın Sosyalist Parti’sinin önemli bir koltuk değneği haline geldi. 

1990’larda, Sosyalist Parti’deki en önemli mevkilerin bir çoğu (Fransa başbakanlığı 

da dahil) uzun süre eski OCI kadrolarının elinde oldu. Nihayet, 1970’li yıllar 

boyunca, Britanya’daki İşçilerin Devrimci Partisi (WRP) giderek Pabloculuğa doğru 

kaydı. 

WRP’de 1985-1986 yıllarında yaşanan kopuş Pablocu oportünizm ile Uluslararası 

Komite’nin devrimci Marksizmi arasındaki güç ilişkisinde bir kaymayı temsil ediyordu. 

Bu kopuş, Pabloculuğun yüzünü dönmüş olduğu en güçlü bürokratik aygıtın 

(Stalinist Kremlin bürokrasisinin) çöküşünün önceden tahminine dayanıyordu. 

Pablocular, o zamandan bu yana, ya çözüldüler ya da Brezilya’da, İtalya’da ve 

Fransa’da olduğu gibi bütünüyle burjuva siyaseti kampına katılma süreci içindeler. 

DEUK ve yayın organı Dünya Sosyalist Web Sayfası ise etkisini gittikçe arttırdı ve 

bugün Marksizmin gerçek sesi olarak kabul ediliyor. 

Güçler ilişkisinde yaşanan bu dönüşümün kaynağında nesnel süreçler yatmaktadır. 

Pabloculuğun yöneldiği bürokratik aygıtlar ve küçük burjuva oluşumlar, kapitalist 

toplumda yaşanan kutuplaşma eliyle parçalanmış durumda. ABD’deki Bush yönetiminde 

ve gidereke daha fazla onun izinden giden dünyanın dört bir yanındaki düzen 

partilerinde vücut bulan burjuva gericiliği ile DEUK’da cisimleşen uluslararası proletarya 

devrimi arasında bir orta yol bulmak, bundan böyle mümkün değildir. 

Pabloculuğun bir bilançosu 

Açık Mektup’un yayınlanmasından elli yıl sonra Pabloculuğun bir bilançosu 

24


çıkartmak mümkün. 

Pablo’nun "yüzyıllar boyu sürecek olan yozlaşmış işçi devletleri"ne ne oldu? 

Pablocu Birleşik Sekreterlik 40 yıl boyunca Stalinist bürokrasi içinde devrimci ve 

solcu akımlar aradı ve hep bunların bir yenisini buldu. Mandel’in son kitaplarından 

birinde, Sovyetler’in başındaki Michael Gorbaçov’a övgüler düzülür. Bu kitap Boris 

Yeltsin’e ithaf edilmiştir. Bu kitabın daha mürekkebi kurumadan, Gorbaçov’un 

politikasının gerçek anlamı (Sovyetler Birliği’nin tasfiye edilmesi) herkes için açıkça 

görülebilir hale geldi; Troçki’nin Sovyetler Birliği’ne yönelik öngörüsü doğrulandı. 

Troçki daha 1930’larda ya işçi sınıfının Stalinist bürokrasiyi alaşağı edeceğini ya 

da bürokrasinin Ekim Devrimi’nin kazanımlarını ortadan kaldıracağı ve kapitalizmi 

restore edeceği uyarısında bulunmuştu. Sovyet ve uluslararası işçi sınıfı bu yenilgi 

nedeniyle yüksek bir bedel ödedi ve bu bedeli ödemeye devam ediyor. 

Pablo ile Mandel’in coşkuyla övdükleri ulusal hareketlerin kaderi ne oldu? 

Bu hareketlerin tamamı emperyalizm ile barış yapmaya çalıştılar. Bunlardan bir 

teki bile emperyalizmden şu ya da bu ölçüde gerçek anlamda bir bağımsızlık 

kazanamadı. Onlar, iktidarı ele geçirebildikleri ülkelerde serbest bölgeler 

oluşturdular ve işçi sınıfının emperyalist şirketler tarafından sömürebilmesi için 

sınırlarını açtılar. Çin’de, Vietnam’da, Güney Afrika’da, Nikaragua’da olan buydu 

ve bu liste kolaylıkla uzatılabilir. Ulusal hareketler, baskı altında tutulmaya devam 

edildikleri ülkelerde, Beyaz Saray’ın önündeki yeşil alanda kabul edilen Yasser 

Arafat gibi karşılanmak umuduyla ABD’nin gözüne girmeye çalışıyorlar. Ancak 

bizzat Arafat’ın kaderinin gözler önüne serdiği üzere, bu konuda başarılı sonuç 

alma umutları gittikçe azalıyor. 

Bunlar içinde en acıklı örnek, Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) önderi Abdullah Öcalan’ın 

durumudur. En onur kırıcı koşullarda tutulmasına karşın, Öcalan Ortadoğu’ 

daki düzenin korunmasının bir kefili olarak Türk burjuvazisine ve uluslararası burjuvaziye 

hizmet sunmayı teklif etmeye devam ediyor. Bir başka örnek ise Sri Lanka’ 

daki Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları’dır. Bu örgüt, adanın kuzeyini ve doğusunu 

ulusötesi şirketlere açmak için Singala burjuvazisi ile iktidarı paylaşmasına izin 

verecek bir anlaşmaya varmaya çalışıyor. 

Troçki’nin ve Uluslararası Komite’nin uğrunda mücadele ettiği perspektifler 

bütünüyle doğrulanmış durumda: ulusal baskıdan kurtuluş, ancak bir proleter devriminin 

sonucu olarak mümkün olabilir. Önemli demokratik kazanımlar, yalnızca 

işçi sınıfının önderliğinde elde edilebilir. Bu çözüme giden yol, bütün bir dönem 

boyunca, Pablocular tarafından desteklenen ve işçi sınıfını burjuva milliyetçiliğinin 

kuyruğuna takan politikalar eliyle tıkandı. 

Pablocu örgütlerin siyasi olarak iflas etmiş olmaları, onların basitçe ortadan 

kalkacakları anlamına gelmiyor. Eski bürokratik partilerin iflas etmiş olması 

ışığında, burjuvazi, gelecekteki yöneticilerini bulmak için, giderek daha fazla, revizyonist 

çevrelere yönelecektir. 

Adorno ile Horkheimer’den etkilenen 1968 protesto kuşağı üyelerinin hükümetlerde 

önemli mevkilere gelişlerine daha şimdiden tanık oluyoruz. Joschka Fisher’in 

25


kariyerinden Frankfurt Okulu’nun düşüncelerini sorumlu tutmak aşırı bir 

basitleştirme olur. Ne var ki onun sokak savaşçılığından Alman Dışişleri Bakanlığı’ 

na geçişinin altında bir siyasi mantık yatmaktadır. İşçi sınıfının eğitilmesinin yerine 

polisle yumruklaşmayı geçiren sokak savaşçısının politikası ile bugünün dışişleri 

bakanının işçi sınıfını hor görmesinde, aynı kavrayışı bulabiliriz: işçi sınıfının, teorik 

temeli Horkheimer ve Adorno tarafından oluşturulmuş olan küçük görülmesi. 

Burjuva hükümetlerde görev almak, yalnızca, Fischer gibi 1970’lerde Yeşiller partisine 

yönelmiş olan 1968 protesto hareketinin eski üyelerine özgü değil. Bu liste 

aynı zamanda eski ya da bugünkü sözde “Troçkist”leri de içeriyor. Bunlar arasında 

en tanınmış olanı, hiç kuşkusuz, yirmi yıl süreyle OCI’nin* üyesi olmuş olan eski 

Fransa başbakanı Lionel Jospin’dir. 

Fransa’da yayınlanan önde gelen günlük gazetelerden biri olan Le Monde’un baş 

editörü Edwy Plenel de eski bir Pablocu. Plenel, 1970’lerde Devrimci Komünist Birlik’in 

(LCR) bir üyesiydi ve bu örgütün hem merkez komitesinin hem de yayın 

organı Rouge’un yazı kurulunun üyesi olarak görev yapmıştı. O, iki yıl önce, siyasi 

geçmişini gururla açıkladığı ve Fransa’da kendisi gibi aynı okuldan yetişmiş on 

binlerce insan olduğunu söyleyerek övündüğü bir biyografi yayınladı. 

Fransa’daki düzen, şimdilerde, kendisini, LCR ile Lutte Ouvrière’in (LO), yapılması 

düşünülen bir seçim ittifakı sonucunda, gelecek yılki Avrupa seçimlerinde ve yerel 

seçimlerde hatırı sayılır bir sonuç elde edeceği düşüncesine alıştırmaya çalışıyor. 

LCR’nin bir burjuva hükümette görev almaya hazırladığını gösteren işaretler söz 

konusu. Bu örgüt, 2002 yılı ilkbaharında, başkanlık seçimlerinin ikinci turunda 

Jacques Chirac’a oy verilmesi çağrısı yaptı. Muhafazakâr bir burjuva politikacısına 

oy verilmesi çağrısı yapan bir örgüt, bir burjuva hükümetine girmekten de geri 

durmayacaktır. 

Pablocu Birleşik Sekreterlik’e üye diğer ülkelerdeki örgütler, bir süredir burjuva 

siyasetinde önemli bir rol oynuyorlar. Brezilya’daki Pablocular, şu anda bu ülkenin 

devlet başkanı olan "Lula"nın (Luis Inacio da Silva) İşçi Partisi içinde erimiş durumdalar. 

Pablocuların hem hükümette bir bakanı ve mecliste birkaç milletvekili hem 

de yerel ve bölgesel düzeyde önde gelen mevkilerde çok sayıda üyesi bulunuyor. 

İtalya’daki Pablocular, uzun zamandır Komünist Yeniden Kuruluş Partisi (Rifondazione-PRC) 

içinde yer alıyorlar. Mandel’in ölümünün ardından Birleşik Sekreterlik’in 

en önemli önderi haline gelen Livio Maitan, PRC’nin Merkez Komitesi’nin 

üyesi ve partinin önderi Fausto Bertinotti’nin en önde gelen danışmanlarından biri. 

Rifondazione, Avrupa Para Birliği’ne girişin önkoşulu olarak, İtalyan refah devletinin 

önemli bir bölümünü ortadan kaldırarak ulusal bütçeyi budadığı sırada 

merkez sol hükümeti desteklemede kilit bir rol oynadı. Merkez sol hükümet birçok 

defa mecliste güvenoyu almak durumunda kaldı ve ayakta kalabilmek için PRC’nin 

desteğine ihtiyaç duydu. 

Batılı ülkelerin muhtemelen en anti-komünisti olan ABD’de bile Pablocuların resmi 

burjuva politikasına katılışlarına tanık olmak mümkün. Kaliforniya’da yapılan son 

* Fransa’da Lambertist olarak bilinen sözde "Troçkist" örgüt. 

26


geri çağırma seçiminde Yeşiller Partisi’nin baş adayı, kariyerinin daha erken 

aşamalarında Sosyalist İşçi Partisi’nin (SWP) başkan adayı olmuş olan Peter Camejo’ydu. 

Camejo, 1960’larda Uluslararası Komite’nin taraftarlarının SWP’nin gençlik 

örgütünden ihraç edilmesinde önemli bir rol oynamıştı. Camejo, seçim 

kampanyası sırasında düzen tarafından şaşkınlık veren dostane bir tavırla karşılandı. 

Bir insanın ismini lekelemek için onun özel yaşamının en ince ayrıntılarını 

bulup ortaya çıkartmak konusunda çok az vicdani tereddüt gösterilen bu ülkede, 

hiç kimse Camejo’nun "Troçkist" geçmişinden söz etmedi. 

Burjuvazinin kendisini Pablocuların hizmetlerinden yararlanmak zorunda hissetmesi, 

yaşamakta olduğu krizin boyutlarının bir göstergesidir. Bugün, Uluslararası 

Komite ile Pablocuları birbirinden ayıran uçurum, işçi iktidarı ile burjuva 

düzeni birbirinden ayıran uçurumdur. 

Bugün DEUK, henüz bir kitle hareketi haline gelmiş değil ama onun programı 

uluslararası işçi sınıfına bir ses ve bilinçli bir ifade vermektedir. Bu durum, Dünya 

Sosyalist Web Sitesi’nin (WSWS) okuyucu sayısındaki artışta görülüyor. WSWS internette 

en çok okunan uluslararası sosyalist web sitesi haline gelmiş durumda. 

DEUK’un 50 yıl önce James P. Cannon tarafından ifade edilen "kuruluş ilkeleri" 

haklı çıkmıştırı ve geçerliliğini korumaktadır. Konuşmamı Açık Mektup’ta formüle 

edildikleri haliyle, bu ilkeleri aktararak bitirmeme izin verin: 

“(1) Kapitalizmin can çekişmesi, kötüleşen depresyonlar, dünya savaşları ve faşizm 

gibi barbarca olgular dolayımıyla, uygarlığı yıkımla tehdit etmektedir... 

“(2) Uçuruma gidiş, yalnızca, kapitalizmin yerini dünya çapında sosyalizmin planlı 

ekonomisinin almasıyla; kapitalizmin ilk döneminde açılmış olan ilerleme çevriminin 

bu yolla yeniden başlatılmasıyla önlenebilir. 

“(3) Bu, yalnızca, toplumdaki tek gerçek devrimci sınıf olan işçi sınıfının önderliği 

altında başarılabilir. Ancak, toplumsal güçlerin dünya çapındaki ilişkileri işçilerin 

iktidar yolunu tutması için hiç bir zaman bugünkü kadar uygun olmamasına 

rağmen, bizzat işçi sınıfı bir önderlik kriziyle karşı karşıyadır. 

“(4) İşçi sınıfı, bu dünya-tarihsel amacı gerçekleştirme yönünde örgütlenmek için, 

her bir ülkede, Lenin tarafından geliştirilmiş türde devrimci sosyalist bir parti; yani, 

demokrasi ile merkeziyetçiliği diyalektik olarak birleştirme ... yeteneğine sahip 

savaşçı bir parti inşa etmek zorundadır.” 

HHHH 

27


Sosyalist İşçi Partisi’nin önceli olan Dördüncü 

Enternasyonal İçin Amerika Komünist Birliği 

1 Mayıs yürüyüşünde. 

28


Dördüncü Enternasyonal’in 75. Yıldönümü 

David North 

Dördüncü Enternasyonal, bundan 75 yıl önce, Paris’in bir kenar mahallesinde 

düzenlenen bir konferansta kuruldu. Riskli güvenlik koşullarından dolayı, konferansın 

bir gün içinde tamamlanması gerekiyordu. Konferans öncesi 12 ay boyunca, 

Troçkist hareket aralıksız bir saldırı altındaydı. Lev Troçki, Meksika’da sürgünde 

yaşıyor olmasına karşın, Sovyetler Birliği’ndeki Stalinist rejim tarafından en tehlikeli 

siyasi karşıt olarak görülüyordu. Stalin, Troçki’nin 1927’de partiden ihraç edildikten 

ve 1929’da SSCB’den çıkartıldıktan sonraki on yıl içinde kurmuş olduğu 

uluslararası hareketi imha etmeye kararlıydı. 

Eylül 1937’de, Troçki’nin siyasi sekreteri Erwin Wollf, Sovyet gizli polisi GPU’nun 

ajanları tarafından İspanya’da öldürüldü. Aynı ay içinde, GPU’dan kaçan ve Troçki 

tarafından kurulmakta olan yeni Enternasyonal’e bağlılığını açıklayan Ignace 

Reiss, İsviçre’nin Lozan kentinde bir suikasta uğradı. Şubat 1938’de, Troçki’nin 

büyük oğlu ve Avrupa’daki en önemli siyasi temsilcisi Lev Sedov, GPU tarafından 

Paris’te katledildi. Nihayet, Temmuz 1938’de, kuruluş konferansından yalnızca altı 

hafta önce, hareketin Uluslararası Sekreterliği’nin önderi Rudolf Klement, Paris’teki 

dairesinden kaçırıldı ve öldürüldü. 

Sedov, Wolf ve Klement, konferansın onur başkanları olarak seçilmişlerdi. Fransız 

Troçkist Pierre Naville, delegelere, “Klement’in trajik ölümünden dolayı resmi bir 

rapor sunulmayacağı” bilgisini verdi ve “Klement, [delegelere] dağıtılmak üzere 

ayrıntılı, yazılı bir rapor hazırlamıştı ama bu rapor diğer belgelerle birlikte ortadan 

kayboldu. Mevcut rapor yalnızca bir özet olacak” dedi. 

Konferansın toplandığı cehennemi koşullar, uluslararası işçi sınıfının karşı karşıya 

olduğu siyasi durumu yansıtıyordu. Almanya’da ve İtalya’da faşist rejimler iktidarı 

almıştı ve Avrupa savaşın eşiğindeydi. Britanya ve Fransız emperyalistlerinin 

Çekoslovakya’yı, Prag’daki kapitalist hükümetin rızasıyla, Hitler’e teslim ettiği adı 

çıkmış Münih Konferansı, yalnızca birkaç hafta sonra toplanacaktı. Stalinistler ve 

anarşist önderliklerin ihanetine uğramış olan İspanyol Devrimi, iki yıldan uzun 

süren iç savaşın ardından hızla yenilgiye yaklaşıyordu. Fransa’da, 1936-38 Halk 

* Bu yazı, Dördüncü Enternasyonal’in 75. kuruluş yıldönümü ile ilgili olarak Eylül 

2013’te “www.wsws.org”da ve “www.toplumsalesitlik.org”da yayımlandı. 

29


Cephesi Hükümeti, işçi sınıfını siyasi olarak demoralize etmek için elinden gelen 

her şeyi yapmıştı. Sovyetler Birliği’nde, 1936’da Stalin tarafından dizginlerinden 

boşaltılmış olan terör, bütün Yaşlı Bolşevikler kuşağını fiilen ortadan kaldırmıştı. 

Stalinistlerin ve Sosyal Demokratların ihanetleri, ikinci emperyalist savaşın patlamasını 

önleyebilecek tek aracı; yani işçi sınıfının sosyalist devrimini sabote etmişti. 

Kuruluş konferansına katılan delegelerin karşı karşıya olduğu başlıca görev, taslağı 

Lev Troçki tarafından yazılmış olan bir belgeyi tartışıp kabul etmekti. Bu belge, 

“Kapitalizmin Can Çekişmesi ve Dördüncü Enternasyonal’in Görevleri” başlığını 

taşıyordu. Onun, siyasi literatür tarihindeki en önemli ve etkili cümleler arasında 

yer alan başlangıç cümlesi şunu belirtti: “Bir bütün olarak dünya siyasi durumu, 

asıl olarak proletaryanın önderliğinin tarihsel kriziyle karakterize edilmektedir.” 

Troçki, bu sözcüklerle, yalnızca 1938’de var olan durumu değil ama aynı zamanda 

modern tarihin merkezi siyasi sorununu da özetliyordu. Kapitalizmin yerini 

sosyalizmin almasının nesnel gereklilikleri; yani üretici güçlerin uluslararası 

gelişmesi ve devrimci sınıfın varlığı mevcuttu. Ama devrim, sadece nesnel ekonomik 

koşulların otomatik ürünü değildi. O, işçi sınıfının, tarihsel sürece sosyalist bir 

program üzerine kurulu ve özenle hazırlanmış stratejik bir planla donanmış, bilinçli 

siyasi müdahalesini gerektiriyordu. İşçi sınıfının devrimci politikaları, devirmeye 

çalıştığı kapitalist sınıfın karşı-devrimci politikalarından daha az bilinçli olamazdı. 

Devrimci partinin tarihsel önemi burada yatmaktadır. 

Ama devrimci partinin, Rus işçi sınıfı Lenin ile Troçki’nin önderliğinde kapitalist 

sınıfı devirip tarihteki ilk işçi devletini kurduğu Ekim 1917’de olumlu bir biçimde 

sergilenmiş olan belirleyici rolü, 1920’lerin ve 1930’ların yenilgileriyle, olumsuz 

yönde doğrulandı. Bir dizi devrimci fırsat, işçi sınıfının bağlılığına sahip kitlesel 

Sosyal Demokrat ve Komünist (Stalinist) Partiler tarafından yaşama geçirilen yanlış 

politikalar ve bilinçli ihanetler eliyle yitirilmişti. 

İkinci Enternasyonal’in Sosyal Demokrat partilerinin siyasi iflası ve gerici rolü, daha 

önce, onların enternasyonalist programlarını reddettikleri ve kendi egemen 

sınıflarının savaş politikalarını destekledikleri 1914’te açığa çıkmıştı. Komünist (ya 

da Üçüncü) Enternasyonal, Ekim Devrimi’nin ardından, Sosyal Demokrasinin 

ihanetine karşı kurulmuştu. 

Ama Sovyetler Birliği’nde devlet bürokrasisinin yükselmesinin ve Rusya Komünist 

Partisi’nin yozlaşmasının, Komünist Enternasyonal üzerinde kapsamlı sonuçları 

oldu. 1923’te, Rusya Komünist Partisi’nin bürokratikleşmesine karşı mücadele 

etmek amacıyla, Troçki’nin önderliği altında Sol Muhalefet oluşturulmuştu. Ancak 

kendi çıkarlarının ve ayrıcalıklarının temsilcisini Stalin’de bulan bürokrasi, Marksist 

muhaliflerine karşı kıran kırana bir direniş sergiledi. 1924’te, Stalin ile Buharin, 

Lenin ve Troçki’nin Ekim 1917’de iktidarın Bolşevikler tarafından ele geçirilmesini 

üzerinde yükseltmiş oldukları sosyalist enternasyonalizm, yani Sürekli Devrim 

programını reddeden “tek ülkede sosyalizm” programını ilan etti. Stalin ile 

Buharin’in programı, uluslararası işçi sınıfının çıkarlarının pratikte Sovyet bürokrasisinin 

ulusal çıkarlarına tabi kılınmasına anti-Marksist bir teorik mazeret sundu. 

30


Marksist kuramda yapılan bu önemli değişikliğin, Üçüncü Enternasyonal’in ve ona 

bağlı partilerin pratiği üzerindeki etkisi felaket oldu. 1920’ler boyunca, ulusal 

komünist partilerin Moskova’nın talimatlarına uymayan önderleri bürokratik yollarla 

görevlerinden alındı ve onların yerine uysal ve beceriksiz uşaklar getirildi. 

Üçüncü Enternasyonal’i her zamankinden açık bir şekilde dünya sosyalist devriminin 

partisi olarak değil de Sovyet dış politikasının bir aracı olarak gören Stalin 

tarafından belirlenmiş politikalarla yönünü şaşırmış olan komünist partiler, bir felaketten 

diğerine savruldular. 1926’da Britanya Genel Grevi’nin, bir yıl sonra da 

Çin Devrimi’nin yenilgisi, Üçüncü Enternasyonal’in yozlaşmasındaki kritik dönüm 

noktaları oldu. 

Orta Asya’daki Alma Ata’ya sürgüne gönderilmiş olan Troçki, 1928’de, örgütün 

Altıncı Kongresi’nin öngününde, Komünist Enternasyonal’in Program Taslağının 

Eleştirisi’ni yazdı. Bu belge, komünist partilerin önceki beş yıl boyunca uğramış 

oldukları yenilgilerin kuramsal ve siyasal nedenlerine ilişkin ayrıntılı bir incelemeydi. 

Troçki’nin eleştirilerinin ana hedefi, Stalin ile Buharin’in “tek ülkede sosyalizm” 

kuramıydı: 

Dünya ekonomisinin ve politikasının mali sermayenin egemenliği altında olduğu 

günümüzde, emperyalizm çağında, tek bir komünist parti bile, programını, yalnızca 

ve asıl olarak kendi ülkesindeki koşullardan ve gelişmelerden hareketle oluşturamaz. 

Bu, SSCB sınırları içinde devlet erkini elinde tutan parti için de bütünüyle 

geçerlidir. 4 Ağustos 1914’te, gelmiş geçmiş bütün ulusal programların sonu gelmişti. 

Proletaryanın devrimci partisi, yalnızca, çağımızın (kapitalizmin en yüksek 

gelişme ve çöküş çağının) karakterine uygun uluslararası bir programa bel bağlayabilir. 

Uluslararası komünist bir program, hiçbir şekilde, ulusal programların 

toplamı ya da onların ortak özelliklerinin bir bileşimi değildir. Uluslararası program, 

doğrudan doğruya, bütün ilişkileri ve çelişkileriyle, yani ayrı parçalarının 

karşılıklı olarak çelişkili bağımlılığıyla, bir bütün olarak dünya ekonomisinin ve 

dünya siyasi sisteminin koşullarının ve eğilimlerinin çözümlemesinden hareket etmelidir. 

İşçi sınıfının ulusal yönelimi, çağımızda, geçmişte olduğundan çok daha 

fazla, yalnızca bir dünya yöneliminden kaynaklanmalıdır ve kaynaklanabilir; tersi 

geçerli değildir. Komünist enternasyonalizm ile ulusal sosyalizmin bütün türleri 

arasındaki temel ve başlıca ayrım burada yatar. 

Troçki’nin dünya yöneliminin önceliğine yaptığı merkezi vurgunun basitçe genel 

kuramsal değerlendirmelerden değil ama onun 1923-24 yıllarında geliştirmiş 

olduğu, ABD’nin başlıca emperyalist güç olarak ortaya çıkmasının küresel 

sonuçlarına ilişkin çözümlemesinden kaynaklandığını anımsamak önemli. 

Troçki’nin Komünist Enternasyonal’in toplantılarına katılması, elbette, 

yasaklanmıştı. Onun yazıları, bir süredir bütün Komünist Partiler’de yasaklanmıştı. 

Bununla birlikte, kimi aksiliklere karşın, Troçki’nin Eleştiri’si İngilizce’ye çevrildi ve 

Amerikan Komünist Partisi’nin delegesi olarak Altıncı Kongre’ye katılmış olan 

James P. Cannon’un eline geçti. Troçki’nin Eleştiri’sine ikna olan Cannon, Kanadalı 

delege Maurice Spector’un yardımıyla, belgeyi gizlice Sovyetler Birliği’nin dışına 

kaçırdı. Cannon, Max Shachtman’ın, Martin Abern’in ve Komünist Parti’nin önde 

31


gelen birkaç üyesinin katılımıyla, Program Taslağının Eleştirisi’nde sunulan çözümlemeye 

dayanarak, Troçki’nin düşünceleri uğruna Sovyetler Birliği dışında mücadele 

başlattı. Kısa süre sonra Komünist Parti’den ihraç edilen Cannon ve 

Shachtman, Uluslararası Sol Muhalefet’in doğmasında önemli bir rol oynayan 

Amerika Komünist Birliği’ni kurdu. 

1923’te kurulduğu zaman, Sol Muhalefet’in amacı Komünist Parti’nin devrimci 

enternasyonalizmin programı temelinde reformdan geçirilmesi ve parti içinde 

demokratik merkeziyetçilik ilkelerine uygun açık tartışmanın yeniden kurulmasıydı. 

Troçki, dünyanın dört bir yanında hızla taraftar edinen Uluslararası Sol Muhalefet’in 

kurulmasıyla, Komünist Enternasyonal’in reformunu gerçekleştirmeye çalıştı. 

Troçki, Stalin’in yıkıcı politikalarının, Komünist Parti ve Üçüncü Enternasyonal içinde 

büyüyen muhalefet dolayımıyla gözden geçirilmesi ihtimali olduğu sürece, yeni bir 

Enternasyonal çağrısı yapmaktan uzak durmuştu. 

1930 ve 1933 yılları arası Almanya’daki durum, Troçki’nin hesaplarında büyük 

bir yer tutuyordu. Alman ekonomisinin 1929 Wall Street kırılmasının ardından 

çökmesiyle birlikte, Hitler’in Ulusal Sosyalist (Nazi) Partisi kitlesel bir güç olarak 

ortaya çıkmıştı. Hitler’in iktidara gelip gelmeyeceği Alman işçi sınıfının iki kitlesel 

örgütü Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Komünist Parti’nin (KPD) politikalarına 

bağlıydı. Bu iki parti, milyonlarca Alman işçisinin bağlılığına hükmediyordu ve 

Nazileri yenilgiye uğratacak güce sahipti. 

1929 yılında İstanbul - Büyükada’ya (Türkiye) sürgüne gönderilmiş olan Troçki, 

Almanya’daki krizi çözümleyen ve iki işçi sınıfı partisine Hitler’in iktidar yürüyüşünü 

durdurmak için birleşik eylem çağrısı yapan çok sayıda yazı yazdı. Ama burjuva 

devlete itaat eden ve işçi sınıfının her türlü bağımsız siyasi eylemine karşı çıkan 

SPD, Nazilere karşı savunma amaçlı bir mücadeleyi bile onaylamayacaktı. Bunun 

yerine, Alman işçi sınıfının yazgısı, Weimar rejiminin, Hitler’i iktidara getirmeyi 

planlayan müflis ve cani burjuva politikacılarının eline terk edilecekti. KPD’ye 

gelince, o, körü körüne, Sosyal Demokrasi’nin “sosyal faşist”, yani Nazi partisine 

eşdeğer olduğuna ilişkin Moskova dayatması tanıma yapıştı. Stalinistler, Troçki’nin 

Hitler’e karşı SPD’nin ve KPD’nin Birleşik Cephesi için yaptığı çağrıyı reddettiler. 

Kendi pasifliklerini gerekçelendiren Stalinistler, tarihteki en feci hesap hataları 

arasında sayılması gereken bir siyasi tahminle, Nazilerin zaferini, kısa süre içinde, 

Komünist Parti’yi iktidara getirecek bir sosyalist devrimin izleyeceğini iddia ettiler. 

Stalinistlerin sloganı, “Hitler’den sonra biz!” idi. 

Trajik sonuç, 30 Ocak 1933’te ortaya çıktı. Yaşlı Devlet Başkanı Hindenberg tarafından 

başbakanlığa atanan Hitler, tek bir kurşun sıkılmaksızın, yasal olarak iktidara 

geldi. Her biri milyonlarca üyeye sahip olan SPD ve KDP, Nazilerin zaferine 

karşı koymak için hiçbir şey yapmadı. Artık devlet aygıtını kontrolleri altına almış 

olan Naziler, birkaç gün içinde, terör uygulamaya başladılar. SPD, KPD, sendikalar 

ve işçi sınıfının diğer kitlesel örgütleri, birkaç ay içinde paramparça edildi. Avrupalı 

Musevilerin büyük çoğunluğu da dahil, milyonlarca yaşama mâl olacak 12 yıllık 

kabus başlamıştı. 

32


Troçki, Hitler’in iktidara gelmesinin ardından, Almanya’daki felaketin KPD’den 

arda kalanlar arasında ve Üçüncü Enternasyonal içinde protestolara ve muhalefete 

yol açıp açmayacağını görmek için aylarca bekledi. Ama tam tersi gerçekleşti. Almanya’daki 

ve Enternasyonal içindeki Stalinist örgütler, Sovyet bürokrasisi 

tarafından dayatılmış olan siyasi çizginin doğruluğunu yeniden onayladılar. 

Almanya’daki akıbet, Troçki’yi, Komünist Enternasyonal’in düzeltilmesi için herhangi 

bir ihtimal olmadığına ikna etti. Bu nedenle, Troçki, Temmuz 1933’te, 

Dördüncü Enternasyonal’in kurulması yönünde açık bir çağrı yaptı. Üçüncü Enternasyonal’e 

ilişkin politikadaki bu köklü değişim, Troçki’nin daha ileri bir sonuca 

varmasına yol açtı. Eğer Komünist Enternasyonal’i reformdan geçirme olasılığı 

yoksa, reform perspektifi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi için de artık geçerli 

değildi. Stalinist rejimin politikalarını değiştirmek, onun yıkılmasını gerektirecekti. 

Bununla birlikte, bu yıkma, Ekim 1917’nin ardından kurulmuş olan toplumsallaştırılmış 

mülkiyet ilişkilerinin değiştirilmesini değil ama savunusunu amaçlayacağı 

için, Troçki’nin savunduğu devrim, toplumsal değil ama siyasi 

karakterdeydi. 

1933 ile 1938 yılları arasında yaşananlar, Troçki’nin yeni yöneliminin doğruluğunu 

kanıtladı. Hitler’in iktidarı almasını izleyen beş yıl boyunca, Stalinist rejim, uluslararası 

işçi hareketi içindeki en tehlikeli karşı-devrimci güç olarak ortaya çıktı. 

Kremlin bürokrasisinin politikalarının yol açtığı yenilgiler, hataların değil ama bilinçli 

politikaların ürünüydü. Stalinist rejim, toplumsal devrimin herhangi bir 

ülkedeki zaferinin Sovyet işçi sınıfı içindeki devrimci ateşin yeniden canlanmasına 

yol açabileceğinden korkuyordu. 

Troçki, Dördüncü Enternasyonal’in resmi kuruluşu için sistematik olarak çalışırken, 

başlıca iki muhalefet biçimiyle karşılaştı. 

Bunlardan birincisi, sınıf mücadelesinin uluslararası deneyimlerinden ve Stalinizm 

ile Sosyal Demokrasinin ihanetlerinden herhangi bir ilkesel sonuç çıkarmayı reddeden 

eğilimlerin ve bireylerin muhalefetiydi. Onlar, arada bir, Troçki’nin çözümlemelerinin 

şu ya da bu yanına ilgi duyduklarını ya da katıldıklarını ifade ederken, 

kendilerinin ya da örgütlerinin yeni bir devrimci Enternasyonal uğruna mücadele 

etme vaadinde bulunmayı reddettiler. Troçki’nin “merkezci” olarak tanımladığı bu 

eğilimler, devrim ile karşı-devrim arasında güvenli bir orta yer bulmaya çalıştılar. 

Onların ilkesiz manevralarının altında, baştan sona oportünist hesaplar yatıyordu. 

Onlar, enternasyonalist programı ve ilkelerin kendi ulusal taktiklerini etkilemesini 

engellemeye kararlıydılar. Ulusal oportünizmin bu türüne örnek oluşturan partiler, 

Almanya’daki Sosyalist İşçi Partisi (SAP), İspanya’daki Marksist Birleşik İşçi Partisi 

(POUM) ve Britanya’daki Bağımsız İşçi Partisi (ILP) idi. Fenner Brockway (sonradan 

Lord Brockway) önderliğindeki ILP, sözde Londra Bürosu’nun kurulmasında önemli 

bir rol oynadı. 

Dördüncü Enternasyonal’in kurulmasına karşı ikinci argüman, onun ilanının 

zamanından önce gerçekleşmiş olduğuydu. Bir enternasyonalin, yalnızca başarılı 

bir devrim anlamına gelen “büyük olaylar”dan doğabileceği iddia edildi. Bu 

33


düşünce, kuruluş kongresinde, tutanaklarda adı Karl olarak geçen ve yeni bir enternasyonalin 

yalnızca “devrimci yükseliş” döneminde kurulabileceğini savunan 

Polonyalı bir delege tarafından öne sürüldü. Ona göre, “yoğun gericilik ve baskı” 

koşulları, Dördüncü Enternasyonal’in ilanı için bütünüyle uygunsuzdu. Bu delege, 

“Dört’ü oluşturan güçler, onun göreviyle orantısız şekilde küçük” ve “bu yüzden, 

uygun bir zamanı beklemek ve zamanından önce davranmamak gerekiyor” dedi. 

Troçki, Dördüncü Enternasyonal’in kuruluş belgesini hazırlarken, Polonyalı delegenin 

argümanlarını önceden görmüştü: 

Kuşkucular, “İyi de, Dördüncü Enternasyonal’in kurulma zamanı geldi mi?” 

diye soruyorlar. Onlar, “yapay” olarak bir enternasyonal kurmanın mümkün 

olmadığını; onun yalnızca büyük olaylardan doğabileceğini vb. söylüyorlar. 

Bütün bu itirazlar, yalnızca, kuşkucuların yeni bir enternasyonalin inşasında 

bir işe yaramadığını göstermektedir. Onlar, hemen hemen hiçbir 

işe yaramamaktadırlar. 

Dördüncü Enternasyonal, zaten büyük olaylardan; proletaryanın tarihteki 

en büyük yenilgilerinden doğmuştur. Bu yenilgilerin nedenleri eski önderliğin 

yozlaşmasında ve ihanetinde yatmaktadır. Sınıf mücadelesinin kesintiye 

tahammülü yoktur. İkinci’nin ardından, Üçüncü Enternasyonal de devrimin 

amaçları adına ölmüştür. Yaşasın Dördüncü Enternasyonal! 

Troçki, Ekim 1938’de, Dördüncü Enternasyonal’in kuruluşunu belirgin bir heyecanla 

karşıladığı bir yazı kaleme aldı. 

Sevgili arkadaşlar, biz diğer partiler gibi değiliz. Bizim arzumuz, yalnızca 

daha fazla üyeye, daha fazla yayına, kasada daha fazla paraya, daha 

fazla parlamentere sahip olmak değil. Bütün bunlar gereklidir ama yalnızca 

araçlar olarak. Bizim amacımız, ezilenlerin ve sömürülenlerin sosyalist 

devrim yoluyla tam maddi ve manevi kurtuluşudur. Bizden başka 

hiç kimse onu hazırlamayacak, ona yol göstermeyecek. Eski enternasyonaller 

(İkinci, Üçüncü ve Amsterdam Enternasyonalleri -ki bunlara Londra 

Bürosu’nu da ekleyelim) baştan aşağı çürümüştür. 

İnsan soyunun üzerine saldıran büyük olaylar, bu zamanını doldurmuş 

örgütlerden geriye taş üstünde taş bırakmayacak. Yalnızca Dördüncü Enternasyonal 

geleceğe güvenle bakmaktadır. O, Sosyalist Devrimin Dünya 

Partisi’dir! Dünyada bundan daha büyük bir görev olmadı. Her birimizin 

üzerine devasa bir tarihsel sorumluluk düşmektedir. 

Bir yüzyılın dörtte üçünü bulan perspektifle, tarihin Troçki’nin değerlendirmesini 

doğrulayıp doğrulamadığına karar vermek mümkün. Siyasi yıkımları Troçki tarafından 

öngörülmüş olan Stalinist, Sosyal Demokrat ve merkezci eski örgütlerden 

geride ne kaldı? İkinci Enternasyonal, yalnızca işçi sınıfına karşı faaliyetlerin ve 

CIA ile başka devletlerin istihbarat örgütleri tarafından yönlendirilen komploların 

merkezi olarak varlığını sürdürüyor. Üçüncü Enternasyonal, 1943’te, Stalin 

tarafından resmen dağıtıldı. Sonraki on yıllar boyunca, SSCB’nin 1991’de 

dağılmasına kadar, Kremlin bürokrasisinin yörüngesinde dönmeye devam eden 

34


Stalinist partiler, tüm dünyada tarihin çöplüğüne atıldı. 

Hayır, abartmayalım. Rus Komünist Partisi, oldukça küçülmüş de olsa varlığını 

sürdürüyor. O, Moskova’da, Rus milliyetçileriyle ve faşistleriyle birlikte, üzeri gamalı 

haçla süslenmiş bayrakların yanında Stalin’in resimlerinin bulunduğu pankartlarla 

gösteriler düzenliyor. “Komünist Parti”nin Çin’de iktidarda olduğu doğru. O bu 

ülkede, dünyadaki en büyük ikinci kapitalist ekonominin başında duruyor ve polis 

devleti rejimi, işçi sınıfından edinilmiş süper karların ABD’nin ve Avrupa’nın ulusötesi 

şirketlerine aktarılmasını garanti altına alıyor. 

Dördüncü Enternasyonal, böylesi uzun bir tarihsel dönemin sığ sularında ve 

akıntılarında başarıyla giden biricik devrimci örgüttür. O, elbette, yoğun siyasi mücadelelerden 

ve bölünmelerden geçti. Bu iç çatışmalar, sürekli değişen uluslararası 

sosyo-ekonomik koşullar altında sınıf mücadelesinde yaşanan değişiklikleri ve bu 

değişikliklerin etkisi altında sınıfsal güçlerde (yalnızca işçi sınıfı içinde değil ama 

aynı zamanda orta sınıfın farklı tabakaları arasında da) yaşanan taban kaymasını 

yansıtıyordu. 

Eski ve sahte-sol akademisyenlerin mikroplu havası içinde bolca mayalanan siyasi 

sinikler, Dördüncü Enternasyonal içindeki bölünmelere dikkat çekmeye çok 

meraklı. Her yıl oy verdikleri kapitalist partilerin suçlarına sessizce boyun eğen bu 

insanlar, siyasetin sınıfsal dinamikleri konusunda hiçbir şey anlamıyorlar. Onlar, 

kişisel düzeyde, herhangi bir insanın herhangi bir yerde neden ilkesel konularda 

kararlı ve uzlaşmaz bir siyasal mücadeleye soyunduğunu da anlayamıyorlar. 

Dördüncü Enternasyonal’in kurulmasından 15 yıl sonra, Kasım 1953’te, Stalinizm 

yandaşı bir eğilimin ortaya çıkması, onun içinde sınıfsal yönelime, tarihsel perspektife 

ve siyasal stratejiye ilişkin önemli meselelerle ilgili bir bölünmeye yol açtı. 

Kapitalizmin savaş sonrası yeniden istikrar kazanmasının, Stalinist bürokrasinin 

muazzam siyasi etkisinin ve büyüyen orta sınıfın artan siyasi özgüveninin ortak 

basıncı, ifadesini, oportünizmin yeni bir türünün gelişmesinde buldu. Onun en 

tanınmış savunucusu Michel Pablo’dan hareketle Pabloculuk olarak bilinen bu yeni 

oportünizm, Troçki’nin Sovyet bürokrasisine ve Stalinizme ilişkin karşı-devrimci 

tanımlamasını reddetti. O, sosyalizmin, yüzyıllar boyunca sürecek ve bu bürokrasi 

ile ona bağlı Stalinist partilerin önderlik edeceği devrimler yoluyla gerçekleşeceğini 

öngördü. Dahası, bu oportünizm, nükleer bir dünya savaşının sosyalist devrimin 

zaferi için uygun koşullar yaratacağını bile iddia etti. Pablocu teori, aynı zamanda, 

özellikle de sömürgelerdeki ve “Üçüncü Dünya” ülkelerindeki çok sayıda burjuva 

ulusal ve küçük-burjuva radikal harekete, Troçki tarafından reddedilmiş olan devrimci 

yetenekler atfetti. 

Marksist kurama ve Troçkist perspektife ilişkin Pablocu revizyonun asıl içeriği, işçi 

sınıfının sosyalist devrimdeki merkezi rolünün inkârıydı. Dördüncü Enternasyonal’in 

Uluslararası Komitesi, 1953’te, James P. Cannon’ın inisiyatifiyle, siyasi mantığı ve 

pratiği, karşı konulmaması durumunda, devrimci bir işçi sınıfı partisi olarak 

Dördüncü Enternasyonal’in tasfiyesine yol açacak olan Pablocu oportünizmin etkisine 

karşı mücadele etmek için kuruldu. 

35


Dördüncü Enternasyonal içinde, Pablocu oportünizmin etkisine karşı verilen siyasi 

mücadele, 30 yıldan uzun süre kızıştı. Bu mücadele, Uluslararası Komite’nin 

öğretiye bağlı Troçkistleri Dördüncü Enternasyonal’in önderliğini yeniden ele 

geçirdiğinde, 1985 yılında, başarıyla sonuçlandırıldı. Bu zafere katkıda bulunan 

nesnel etmenler, kapitalizmin derinleşen küresel krizi, Stalinist bürokrasinin derin 

krizi ve ulusal reformist programlar üzerine kurulu bütün işçi örgütlerinin belirgin 

iflasıydı. 

Bununla birlikte, bir başına bu nesnel etmenler yeterli olmayacaktı. Revizyonistlerin 

ve oportünistlerin Uluslararası Komite’nin öğretiye bağlı Troçkistleri tarafından yenilgiye 

uğratılması, bu sonuncuların, faaliyetlerini Troçki’nin ve Dördüncü Enternasyonal’in 

büyük siyasal ve kuramsal mirası üzerine kurmuş olmasıydı. On yıllar 

içinde geliştirilmiş ve yaratılmış olan bu miras, devasa bir siyasi güç kaynağıydı. 

Son tahlilde, kapitalizmin dünya krizinin gidişatı ve sınıf mücadelesi, Troçki ile 

Dördüncü Enternasyonal tarafından geliştirilmiş olan perspektif doğrultusunda 

gelişti. 

75 yıl (bir yüzyılın dörtte üçü) azımsanmayacak bir zaman dilimidir. Açıkçası, 

Dördüncü Enternasyonal’in kuruluş kongresinden bu yana çok şey değişmiş durumda. 

Ama kapitalist toplumun temel yapıları ve çelişkileri varlığını sürdürüyor. 

Bütün teknolojik yeniliklere rağmen, modern kapitalizmin karşı karşıya olduğu 

durum, 1938’de olduğundan daha az vahim değil. Gerçekte, daha kötü. Troçki 

Dördüncü Enternasyonal’in kuruluş belgesini yazdığında, başı üstesinden gelinemez 

bir ekonomik krizle belada olan dünya burjuvazisi demokrasiden vazgeçiyor 

ve savaşa doğru koşuyordu. Bugün, biz Dördüncü Enternasyonal’in 75. kuruluş 

yıldönümünü kutlarken, başı üstesinden gelinemez bir ekonomik krizle belada 

olan küresel kapitalizm, demokrasiden vazgeçiyor ve savaşa doğru koşuyor. 

Troçki’nin 75 yıl önce yazmış olduğu şu sözler, olağanüstü önemini korumaktadır: 

Sosyalizmin tarihsel koşullarının henüz “olgunlaşmamış” olduğu anlamına 

gelen bütün laflar, cahilliğin ya da bilinçli aldatmacanın ürünüdür. 

Proleter devrimin nesnel önkoşulları “olgunlaşmak”la kalmamış, kısmen 

çürümeye başlamıştır. Sosyalist devrimin olmaması durumunda, önümüzdeki 

tarihsel dönemde, tüm insanlık kültürünü bir felaket tehdit etmektedir. 

Şimdi sıra proletaryada, yani asıl olarak onun devrimci öncüsünde. İnsanlığın 

krizi, devrimci önderliğin krizine indirgenmiştir. 

HHHH 

36

kitap ve broşür istekleriniz için: 

iletisim@toplumsalesitlik.org

sosyalizm 

ve 

EmPEryAlİSt SAvAşA 

K A r ş ı m ü c A D E l E 

yeni ortadoğu savaşı 

Kobanİ TrajEDİSİ 

vE İşçİ Sınıfının 

çıKarTmaSı gErEKEn DErSlEr 

Dördüncü Enternasyonal’in 

Uluslararası Komitesi, 

Sosyalist Eşitlik Partisi (ABD) ve 

Sosyalist Eşitlik Partisi (Almanya) 

Dünya Sosyalist Web Sitesi’nde 

ve Toplumsal Eşitlik’te 

yayımlanan makalelerden derleme 

dördüncü enternasyonal’in kuruluş süreci 

uluslArArAsı 

sol MuhAlEfET 

BElGElErİ 

kitap ve broşür istekleriniz için: 

iletisim@toplumsalesitlik.org 

Yeni Bir Enternasyonalin Gerekliliği 

ve İlkeleri Üzerine Dörtlü Açıklama (1933) 

Merkezcilik ve Dördüncü Enternasyonal (Troçki, 1934) 

Bütün Devrimci Proleter Örgütlere 

ve Gruplara Açık Mektup (1935) 

Komintern'in Evrimi (1936)

dördüncü EntErnasyonal’İn uluslararası komİtEsİ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?