POMIAR REZYSTANCJI

Politechnika 

Białostocka 

Wydział Elektryczny 

Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii 

Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu 

MIERNICTWO WIELKOŚCI 

ELEKTRYCZNYCH 

I NIEELEKTRYCZNYCH 

Kod przedmiotu: 

ENS1C511254 

Ćwiczenie pt. 

POMIAR REZYSTANCJI 

(multimetr, metoda techniczna, mostek) 

Numer ćwiczenia 

MEN 03 

O p r a c o w a ł : 

dr inż. Arkadiusz Łukjaniuk 

dr inż. Jarosław Makal 

Białystok 2013

Wszystkie prawa zastrzeżone. 

Wszystkie nazwy handlowe i towarów występujące w niniejszej instrukcji są znakami 

towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm odnośnych 

właścicieli. 

Celem ćwiczenia jest nabycie umiejętności poprawnego wyboru metody 

pomiaru rezystancji w zależności od posiadanych przyrządów, jej wartości oraz 

wymaganej dokładności wyniku pomiaru 

1. WSTĘP 

Pomiary rezystancji są zagadnieniami bardzo ważnymi zarówno 

w przemyśle jak i w życiu codziennym. Od poprawnego pomiaru tej wielkości 

zależy działanie wielu urządzeń, systemów zabezpieczeń, szybkie 

przeprowadzenie napraw urządzeń, itp. 

Pomiar wartości rezystancji możemy wykonać za pomocą: 

‣ multimetru cyfrowego (funkcja pomiaru rezystancji); 

‣ mostka (technicznego lub laboratoryjnego; 

‣ metody technicznej. 

Wybór metody pomiaru zależy od wielu czynników, np. jaki rząd 

wielkości reprezentuje badana rezystancja, potrzebna dokładność, z jaką chcemy 

ją zmierzyć, czy też posiadany do dyspozycji sprzęt pomiarowy. 

2. CYFROWY POMIAR REZYSTANCJI 

Cyfrowy pomiar rezystancji polega na przetworzeniu jej na napięcie stałe. 

Na mierzonej rezystancji wywoływany jest spadek napięcia przez prąd 

pochodzący z wbudowanego w multimetrze źródła prądowego. Sposób 

podłączenia przewodów do multimetru podczas pomiaru rezystancji pokazany 

jest na rys.1. Przełącznik funkcyjny powinien znajdować się w pozycji 

oznaczonej symbolem „Ω”. Przed rozpoczęciem pomiarów sprawdzamy 

działanie przyrządu poprzez: 

 

zwarcie przewodów podłączeniowych (wtedy na wyświetlaczu powinna 

pokazać się wartość „0.000” lub „0.001” Ω – rys.1) oraz 

Laboratorium Miernictwa wielkości elektrycznych … 

2 

Ćwiczenie MEN 03: Pomiar rezystancji

ozwarcie przewodów (na wyświetlaczu powinna pokazać się wartość 

„0.L” i wartość jednostki MΩ). 

Rys. 1. Widok multimetru BM 202 przygotowanego do pomiaru rezystancji 

Pomiar rezystancji, tak jak i innych wielkości mierzonych multimetrem, 

obarczony jest pewnym błędem. Użytkownik powinien umieć (na podstawie 

parametrów metrologicznych przyrządu) określić przedział niepewności 

zmierzonej rezystancji. W tabeli 1 przedstawione zostały (podane przez 

producenta) parametry metrologiczne przy pomiarze rezystancji multimetrem 

BM 202. Przykład 1 ilustruje sposób określenia przedziału niepewności 

mierzonej rezystancji. 

Tabela 1 

Zakres 

250Ω 

2,5kΩ 

25kΩ,250kΩ, 2,5MΩ 

BM202 

Dokładność 

±(0,6%w.m.+8c) 

±(0,4% w.m.+5c) 

±(0,4% wm+2c) 

25 MΩ ±(1% wm+4c) 


3 


Przykład 1: Obliczyć względny błąd maksymalny (graniczny), z jakim 

zmierzono multimetrem BM202 rezystancję R X = 380Ω na zakresie 

pomiarowym R n =2,5kΩ. 

Rozwiązanie: 

Dla BM 202 producent podaje (tabela 1): 

ΔR X = ± (%wart. odczytu + ilość cyfr). 

W naszym przypadku wartość odczytu= 380Ω, wartość jednej cyfry na 

zakresie 2,500kΩ wynosi 0,001kΩ, czyli 1Ω, stąd: 

ΔR X = ± (0,4%·380Ω+5·1Ω)= ±(0,004·380Ω+5Ω)= ±(1,52Ω+5Ω)= 

±6,52Ω≈7Ω. 

Założono tu skrajnie niekorzystny przypadek, gdy oba składniki błędu 

mają ten sam znak. Znajomość tego błędu pozwala na określenie przedziału, 

w którym z wysoką ufnością (p = 0,9973) zawiera się wartość rzeczywista 

mierzonej rezystancji: 

380Ω – 7Ω ≤ R x ≤ 380Ω + 7Ω 

stąd: 373Ω ≤ R x ≤ 387Ω. 

Ostatecznie wynik pomiaru rezystancji powinien być zapisany w postaci: 

R x =(380±7) Ω 

Przy pomiarze „małych” rezystancji stosowana jest metoda 

czteropunktowa pomiaru. Polega ona na zasileniu mierzonego rezystora 

z oddzielnego źródła prądowego (wbudowanego do multimetru lub 

zewnętrznego), np. o prądzie znamionowym 10 mA i pomiarze wywołanego 

tym prądem spadku napięcia woltomierzem (np. na zakresie pomiarowym 

100 mV). To dodatkowe źródło prądowe „generuje” prąd o natężeniu 100 razy 

większym niż źródło wykorzystywane przy pomiarze dużych rezystancji. 

Zaciski wyjściowe tego źródła (wbudowanego do multimetru) znajdują się na 

tylnej ściance przyrządu. W tej metodzie wymagane jest użycie czterech 

przewodów łączących. Dwa z nich doprowadzają do rezystora prąd ze źródła 

prądowego, dwa pozostałe doprowadzają zaś powstały spadek napięcia do 

zacisków woltomierza (rys.2). 


4 


I P =10mA 

R X 

U X 

ZACISKI 

WYJŚCIOWE 

ŹRÓDŁA 

PRĄDOWEGO 

V560 

ZACISKI 

WEJŚCIOWE 

WOLTOMIERZA 

U N = 100 mV 

Rys. 2. Schemat układu do pomiaru rezystancji metodą czteropunktową (multimetr V560). 

3. METODY ZEROWE (MOSTKI) 

Pomiar rezystancji mostkami zalicza się do metod zerowych. Cechą 

metod zerowych jest eliminacja wpływu elektrycznych przyrządów zarówno 

wskazówkowych jak i cyfrowych na wartość błędu pomiaru rezystancji. 

Mostki do pomiaru rezystancji dzielą się na: 

‣ Wheatstone’a (pomiar z wysoką dokładnością rezystancji 

z przedziału od ok. 1 Ω do ok. 10 MΩ); 

‣ Thomsona (Kelvina) - pozwala na pomiar rezystancji w zakresie 

0,000001 Ω – 10 Ω. 

Wymienione mostki mogą być laboratoryjne lub techniczne. Na rys. 3 

przedstawiony jest schemat ideowy mostka Wheatstone’a. Oprócz rezystora 

mierzonego R x występują w nim trzy rezystory wewnętrzne: R 2 , R 3 , R 4 

o regulowanych wartościach. W przekątnej pionowej A-B mostka znajduje się 

detektor zera (galwanometr magnetoelektryczny G). Zadaniem galwanometru 

jest wskazywanie stanu równowagi mostka, to znaczy stanu, w którym różnica 

potencjałów między punktami A i B staje się równa zeru. Stan ten otrzymuje się 

w wyniku regulacji rezystancji R 2 , R 3 , R 4 , zaś sam 

proces regulacji nazywany jest równoważeniem 

mostka. 

W stanie równowagi mostka mierzona 

rezystancja R x jest określona zależnością: 

R 

R 

2 3 

R x 

. 

R4 

Rys.3. Schemat ideowy mostka Wheatstone’a 


5 


Uwaga: warunkiem równowagi mostka jest równość: U AB = 0. 

Zależność ta nie jest zupełnie dokładna, bowiem nie uwzględnia spadków 

napięć na odcinkach przewodów łączących poszczególne rezystancje w układ 

mostkowy. 

Nie powoduje to znaczących błędów o ile rezystancje oporników mostka 

znacznie przewyższają rezystancje przewodów łączących. Na przykład 

rezystancja miedzianego przewodu łączącego o długości 1 m i polu przekroju 

poprzecznego 1,5 mm 2 ma rezystancję ok. 12 mΩ. Stanowi to 0,012 % wartości 

100 omowego rezystora. 

Błąd nieczułości mostka 

Oprócz błędu podstawowego, pomiar rezystancji mostkiem Wheatstone’a 

obarczony jest jeszcze błędem nieczułości. 

Bezwzględnym błędem nieczułości Δn nazywa się przyrost rezystancji 

mierzonej ΔR 1 , wywołujący najmniejsze dostrzegalne przemieszczenie Δa 

wskazówki galwanometru. Umownie przyjmuje się Δa = 0,1 mm. Tak więc: 

, gdy Δa = 0,1 mm. 

n 

R x 

Techniczny mostek Wheatstone’a MW-4 

Techniczny mostek Wheatstone’a MW-4 pozwala na szybki pomiar 

rezystancji w zakresie od 0,5 Ω do 500 kΩ. Dokładność pomiaru jest jednak 

o wiele mniejsza niż mostka laboratoryjnego i wynosi: 

‣ na zakresie 0,5-5 Ω –±2%; 

‣ na zakresie 5 Ω-500 kΩ -±1%. 

Na rysunku 4 przedstawiono uproszczony schemat takiego mostka. 


6 


Rx 

R 2 

1 2 

P2 

Rd 

X 

1 

X0 

P3 

Rb 

G 

1 

10 100 

P1 

R 3 R 4 

Pd 

W 

U 

Rys. 4. Uproszczony układ technicznego mostka Wheatstone’a: P1 - przełącznik zmiany 

zakresów pomiarowych; P2 - przełącznik czułości mostka; Pd - potencjometr drutowy. 

Równoważenie mostka odbywa się przez obrót suwaka potencjometru 

drutowego Pd. Oznacza to zmianę ilorazu R 3 /R 4 aż do osiągnięcia stanu 

równowagi. Wynik pomiaru odczytuje się z położenia obrotowej podziałki, 

połączonej z pokrętłem potencjometru oraz z uwzględnieniem mnożnika 

zakresu. Wartości rezystancji części regulowanej i części stałych są tak dobrane, 

aby iloraz R 3 /R 4 mógł zmieniać się w granicach zapewniających zachodzenie na 

siebie zakresów pomiarowych, nastawionych przełącznikiem P1. Obecnie 

techniczne mostki Wheatstone’a tracą swoje znaczenie, gdyż ich funkcje 

przejmują multimetry cyfrowe z funkcją omomierza. 

W przypadku pomiaru rezystancji R x

R 3 R 4 

K 

G 

R 3’ R 4 ’ 

R 1 =R X 

r 

W Rr U Rw 

R 2 =Rp 

Rys. 5. Schemat technicznego mostka Thomsona: R 1 =R X - rezystor mierzony; R 2 =R P - 

rezystor porównawczy (wzorcowy); R 3 i R 3 ’ oraz R 4 i R 4 ’ - rezystancje ilorazowe (nastawne) 

– sprzężone; r - rezystancja mała przewodu łączącego zacisk prądowy A rezystora 

mierzonego Rx z zaciskiem prądowym B rezystora porównawczego (wzorcowego) R 2 (Rp). 

Rezystancję mierzoną R x (R 1 ) oraz porównawczą R p (R 2 ), o wartościach 

zbliżonych do R 1 , przyłącza się do mostka zewnątrz, przy czym wyróżnia się tu 

zaciski prądowe (masywne) i napięciowe (o małym przekroju). Regulując 

wartościami rezystorów ilorazowych (sprzężonych) R 3 i R 3 ’ oraz R 4 i R 4 ’ osiąga 

się stan równowagi mostka objawiający się zerowym wychyleniem 

galwanometru ( g =0) a także słuszna jest zależność: 

R x = R 1 = R p ∙ R 3 

= R 

R 2 ∙ R 3 ′ 

′ 

4 R 4 

4. METODA TECHNICZNA 

Metoda techniczna pozwala na pomiar rezystancji przy zadanej wartości 

prądu w elemencie badanym. Ma to zasadnicze znaczenie przy pomiarze 

rezystancji zależnych od prądu, kiedy to wymagana jest regulacja prądu 

pomiarowego w stosunkowo szerokim zakresie w celu wyznaczenia 

charakterystyki prądowo - napięciowej badanego elementu. W innych metodach 

pomiarowych wartość prądu narzucana jest przez układ pomiarowy (może się 

zmieniać w niewielkim zakresie albo ma wartość stałą). 

Metoda techniczna polega na pomiarze natężenia prądu I X płynącego 

przez element badany oraz napięcia U X panującego na jego zaciskach. 

Poszukiwaną wartość rezystancji R X oblicza się następującej według zależności: 

U 

X 

RX 

(1) 

I 

X 


8 


Metoda techniczna może być realizowana w układzie „z dokładnym 

pomiarem prądu” (rys. 6) albo w układzie „z dokładnym pomiarem 

napięcia” (rys. 7). Określenia te oznaczają, że w pierwszym wypadku 

amperomierz włączony jest tak, iż mierzy wartość prądu przepływającego 

dokładnie przez rezystancję R X , natomiast woltomierz mierzy napięcie na 

zaciskach połączonych szeregowo amperomierza i rezystancji R X . W drugim 

wypadku pozycja woltomierza w układzie pozwala na pomiar różnicy 

potencjałów dokładnie między zaciskami R X , natomiast amperomierz mierzy 

sumę prądów płynących przez woltomierz i R X . 

4.1. Układ „z dokładnym pomiarem prądu” 

W układzie z rys. 6. prąd I A mierzony przez amperomierz jest tożsamy z prądem 

I X , zaś napięcie U V mierzone przez woltomierz jest sumą napięcia U X na 

nieznanej rezystancji i napięcia U A na amperomierzu. 

U A 

I A 

A 

I X 

U Z 

Zgodnie z prawem Ohma: 

V 

O 

LI 

T 

E 

U V 

R X 

U X 

Rys. 6. Schemat układu z „dokładnym pomiarem prądu” 

gdzie: 

R X = U X 

I X 

= U V − U A 

I A 

U V, , I A - wskazania przyrządów, 

R A - rezystancja wewnętrzna amperomierza, 

= U V 

I A 

− R A (2) 

U A - spadek napięcia na rezystancji wewnętrznej amperomierza. 


9 


Zależność (2) uwzględnia spadek napięcia na rezystancji wewnętrznej 

amperomierza, który powiększa wskazania woltomierza. Wzór (3) przedstawia 

równanie pomiaru wartości rezystancji zastępczej połączonych szeregowo ze 

sobą rezystancji amperomierza R A i rezystancji mierzonej R X . 

R Xma = U V 

I A 

(3) 

Ponieważ w metodzie technicznej zawsze się korzysta ze wzoru (1), więc 

wynika stąd, że w tym układzie taki pomiar obarczony jest błędem. Nie zależy 

on od dokładności używanych przyrządów pomiarowych, a tylko od 

konfiguracji obwodu. Nazywać go będziemy błędem metody pomiarowej. 

Można go obliczyć (względem wartości dokładnej) jako 

δ a = |R X − R Xma | 

= |R X − (R X + R A )| 

= R A 

(4) 

R X R X R X 

Im większa jest wartość badanej rezystancji względem rezystancji 

amperomierza, tym błąd metody jest mniejszy. Ten układ pomiarowy 

wykorzystuje się do wyznaczania wartości dużych rezystancji. 

4.2. Układ „z dokładnym pomiarem napięcia” 

Schemat układu przedstawiony jest na rysunku 7. Woltomierz mierzy 

napięcie U X = U V , które jest na rezystancji R X , natomiast wskazanie 

amperomierza jest sumą prądu I X oraz prądu I V woltomierza. 

A 

I A 

I X 

I V 

U Z 

R X 

V 

O 

LI 

T 

E 

U V 

R X 

U X 

Rys. 7. Schemat układu „z dokładnym pomiarem napięcia” 

Dla tego układu, zgodnie z prawem Ohma 


10 


R X = U X 

I X 

= U V 

I A − I V 

= 

U V 

I A − U V 

R V 

(5) 

gdzie: U V , I A - wskazania przyrządów, I V - prąd płynący przez woltomierz, 

R V - rezystancja wewnętrzna woltomierza. 

Wzór (5) przedstawia równanie pomiaru wartości R X , gdy uwzględniony jest 

prąd I V pobierany przez woltomierz. Jeżeli jest on dużo mniejszy od prądu I A , to 

zależność (5) można uprościć do postaci (6). 

R Xmv = U V 

I A 

(6) 

Jest to równanie pomiaru wartości rezystancji zastępczej połączenia 

równoległego R X i R V . 

W tym układzie błąd metody pomiarowej obliczamy (względem wartości 

rzeczywistej) jako 

δ v = |R X − R Xmv | R X − R X ∙ R V 

R 

= 

X + R V 

= R X 

= 1 

R X R X R X + R V 1 + R (7) 

V 

R X 

Im większy jest stosunek wartości rezystancji woltomierza do rezystancji 

mierzonej, tym błąd metody jest mniejszy. Układ ten stosuje się do pomiaru 

małych wartości rezystancji. 

Uwaga: Stwierdzenie „mała rezystancja” lub „duża rezystancja” jest 

nieprecyzyjne. Można wyznaczyć kryterium stosowania konkretnego układu 

biorąc pod uwagę wyznaczone z zależności (4) i (7) błędy metody. 

δ a = R A 

R X 

, δ v = 1 

1 + R V 

R X 

(8) 

Dla R X > √R A ∙ R V błąd δ a jest mniejszy niż δ v i stosujemy wtedy metodę 

z dokładnym pomiarem prądu. 

Dla R X ≈ √R A ∙ R V błędy obu metod są praktycznie takie same. 


11 


Mostek techniczny 

5. PRZEBIEG POMIARÓW 

5.1. Pomiar dwóch wskazanych przez prowadzącego rezystancji 

przy pomocy multimetru BM 202 lub innego 

(każdy student wykonuje oddzielnie pomiar każdej z rezystancji i wynik 

pomiaru zapisuje w tabeli 2). 

Tabela 2. 

Metoda pomiaru 

rezystancji 

Multimetr ……… 

(zakres pomiarowy, 

błąd graniczny) 

………………… 

………………….. 

R x1i ∆ gr (R̂X1 ) R x2i ∆ gr (R̂X2 ) 

R 1 = R x1 ± R 2 = R x2 ± 

±∆ gr (R̂X1 ) ±∆ gr (R̂X2 ) 

 

zakres 

pomiarowy 

…………. 

zakres 

pomiarowy 

…………. 

5.2. Pomiar rezystancji za pomocą mostka technicznego 

Wheatstone’a 

(każdy student wykonuje oddzielnie pomiar każdej z rezystancji i wynik 

pomiaru zapisuje w tabeli 2). 

Kolejność operacji przy pomiarze mostkiem technicznym Wheatstone’a: 

zasilić mostek napięciem stałym z zasilacza stabilizowanego (typ 5331) 

o wartości dostosowanej do pomiaru wskazanej rezystancji (odpowiednie 

wartości napięć są wskazane na tylnej płycie mostka) i przyłączyć do 

zacisków R x , a następnie pokrętłami P1 i R p ustawić na przybliżonym 

zakresie wartość mierzonej rezystancji (np. jeżeli R x =1287 Ω z pomiaru 


12 


Zasilacz 

stabilizowany 

w p. 5.1, to P1 ustawiamy na mnożnik 10, a Rp na wartość 129, czyli 

P1·R p ≈R x ); 

przycisnąć przycisk G i równoważyć mostek (sprowadzenie wskazówki 

galwanometru do „0”) poprzez pokręcanie pokrętła R p . Czynność 

wykonywać dla pozycji „0,1”, a następnie powtórzyć dla pozycji „1,0” 

(wybór czułości mostka). 

wartość rezystancji zapisać w Tabeli 2. 

każdą rezystancję zmierzyć na dwóch zakresach pomiarowych mostka. 

5.3. Pomiar rezystancji metodą techniczną w układzie 

„z dokładnym pomiarem prądu” i „dokładnym pomiarem 

napięcia” 

1. Połącz układ pomiarowy według rys. 8. 

I ogr 

W 

mA 

1 2 

P 

V 

R 

X 

U X 

Rys. 8. Schemat układu pomiarowego 

V – woltomierz cyfrowy typu BM-202 lub inny (sprawdź w instrukcji przyrządu, 

jakie są jego zakresy pomiarowe przy pomiarze napięcia), 

mA - miliamperomierz cyfrowy typu BM-202 lub inny (sprawdź w instrukcji 

przyrządu, jakie są zakresy pomiarowe przy pomiarze prądu), 

R X - rezystancja mierzona (opornik dekadowy, oporniki wzorcowe). 

2. Zwróć uwagę na fakt, iż poszczególne dekady rezystora mają różne wartości 

dopuszczalnego prądu. Nie przekraczaj tych wartości w kolejnych 

pomiarach! 

3. Ustaw regulatory napięcia i prądu zasilacza w pozycji zerowej. 

4. Ustaw wartość rezystancji równą 0,01 Ω. Przełącznik P ustaw w pozycji 1. 


13 


5. Zastanów się, jaka będzie wartość prądu, który popłynie przez opornik 

dekadowy przy napięciu zasilającym, które zamierzasz ustawić na zasilaczu. 

Sprawdź czy ustawiony jest odpowiedni zakres pomiarowy 

miliamperomierza. 

6. Uzyskaj zgodę prowadzącego na włączenie zasilacza. 

7. Przy pomocy regulatora prądu ustaw ograniczenie tak, aby nie przekroczyć 

dopuszczalnego prąd dla mierzonego rezystora. Przy niewielkich 

wartościach rezystancji zasilacz powinien pracować w trybie stabilizacji 

prądu. Zwróć uwagę, że w tym trybie regulowanie napięcia zasilacza nie 

powoduje zmiany napięcia na mierzonej rezystancji. Zanotuj wyniki 

pomiarów w tabeli 3. 

8. Przełącznik P ustaw w pozycji 2 i zanotuj wyniki w tabeli 4. 

9. Zanim ustawisz kolejną wartość mierzonej rezystancji, sprawdź jej 

dopuszczalny prąd i ustaw odpowiednie ograniczenie przy pomocy 

regulatora prądu zasilacza. 

10. Wykonaj pomiary dla wartości rezystancji R d podanych w tabeli (dla pozycji 

1 i 2 przełącznika) uważając każdorazowo, aby nie przekroczyć 

dopuszczalnego prądu używanych dekad. 

11. Zapisz wyniki kolejnych pomiarów w tabeli 3 i w tabeli 4. 

Tabela 3. Wyniki pomiarów i obliczeń w układzie z dokładnym pomiarem prądu. 

1 2 3 4 5 

R d U V I A R Xa 

= U V 

|R d − R Xa | 

∙ 100% 

I A 

R d 

Ω V mA % 

0,01 

0,1 

1,0 

10 

100 

1k 

10k 

100k 

1 M 


14 


Tabela 4. Wyniki pomiarów i obliczeń w układzie z dokładnym pomiarem napięcia. 

1 2 3 4 5 

R d U V I A R Xv 

= U V 

|R d − R Xv | 

∙ 100% 

I A 

R d 

Ω V mA Ω % 

0,01 

0,1 

1,0 

10 

100 

1k 

10k 

100k 

1 M 

12. Wykonaj odpowiednie obliczenia, a wyniki zapisz w tabelach. Pamiętaj, aby 

w zapisie każdej liczby wykorzystać najwyżej 3-4 cyfry znaczące. 

13. Wykonaj (w protokole ćwiczenia) szkice wykresów wartości z kolumny 5 

tabeli 3 i tabeli 4 w zależności od wartości ustawionej rezystancji 

(kolumna 1). Na ich podstawie sformułuj własne komentarze. 

W sprawozdaniu należy: 

1. Wykonać wykresy wartości względnych różnic zmierzonej rezystancji R x 

i wartości ustawionej rezystancji R d (kolumna 5 w tabeli 3 i 4) w zależności 

od ustawionej rezystancji. Na podstawie analizy tych wykresów należy 

sformułować odpowiednie wnioski. 

2. Odpowiedzieć na następujące pytania: Czy można stosować metodę 

techniczną do pomiaru bardzo małych albo bardzo dużych rezystancji? Jak 

można określić zakres wartości mierzonych rezystancji przy użyciu 

przyrządów jak na rys. 8? 

UWAGA: Jeśli nie jest znana przybliżona wartość rezystancji R x , to trzeba 

pamiętać, że każdy opornik charakteryzuje się tzw. mocą dopuszczalną P dop 

podaną przez jego wytwórcę. Ponieważ P dop = U ∙ I, więc w trakcie pomiarów 

należy tak kontrolować wartości napięcia i prądu, aby ich iloczyn nie 

przekroczył wartości P dop . 


15 


6. PYTANIA I ZADANIA KONTROLNE 

1. Objaśnij istotę metody technicznej pomiaru rezystancji. 

2. Narysuj schemat ideowy układu z dokładnym pomiarem prądu i omów 

przyczyny błędów pomiaru. 

3. Narysuj schemat ideowy układu z dokładnym pomiarem napięcia i omów 

przyczyny błędów pomiaru. 

4. Który z dwóch układów pomiarowych zastosowałbyś, mając do dyspozycji 

woltomierz cyfrowy i dlaczego? 

5. Omów budowę i zasadę pomiaru technicznym mostkiem Wheatstone’a. 

6. Omów zasadę pomiaru rezystancji multimetrem cyfrowym. 

LITERATURA 

1. Lebson S. Podstawy miernictwa elektrycznego WNT, Warszawa 1972. 

2. Chwaleba A. i inni Metrologia elektryczna WNT Warszawa 2003. 

3. Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik. Główny Urząd Miar, 1999, 

ISBN 83-906546-1-x. 


16 


WYMAGANIA BHP 

Warunkiem przystąpienia do praktycznej realizacji ćwiczenia jest 

zapoznanie się z instrukcją BHP i instrukcją przeciw pożarową oraz 

przestrzeganie zasad w nich zawartych. Wybrane urządzenia dostępne na 

stanowisku laboratoryjnym mogą posiadać instrukcje stanowiskowe. Przed 

rozpoczęciem pracy należy zapoznać się z instrukcjami stanowiskowymi 

wskazanymi przez prowadzącego. 

W trakcie zajęć laboratoryjnych należy przestrzegać następujących zasad. 

Sprawdzić, czy urządzenia dostępne na stanowisku laboratoryjnym są w 

stanie kompletnym, nie wskazującym na fizyczne uszkodzenie. 

Sprawdzić prawidłowość połączeń urządzeń. 

Załączenie napięcia do układu pomiarowego może się odbywać po 

wyrażeniu zgody przez prowadzącego. 

Przyrządy pomiarowe należy ustawić w sposób zapewniający stałą 

obserwację, bez konieczności nachylania się nad innymi elementami 

układu znajdującymi się pod napięciem. 

Zabronione jest dokonywanie jakichkolwiek przełączeń oraz wymiana 

elementów składowych stanowiska pod napięciem. 

Zmiana konfiguracji stanowiska i połączeń w badanym układzie może się 

odbywać wyłącznie w porozumieniu z prowadzącym zajęcia. 

W przypadku zaniku napięcia zasilającego należy niezwłocznie wyłączyć 

wszystkie urządzenia. 

Stwierdzone wszelkie braki w wyposażeniu stanowiska oraz 

nieprawidłowości w funkcjonowaniu sprzętu należy przekazywać 

prowadzącemu zajęcia. 

Zabrania się samodzielnego włączania, manipulowania i korzystania z 

urządzeń nie należących do danego ćwiczenia. 

W przypadku wystąpienia porażenia prądem elektrycznym należy 

niezwłocznie wyłączyć zasilanie stanowisk laboratoryjnych za pomocą 

wyłącznika bezpieczeństwa, dostępnego na każdej tablicy rozdzielczej w 

laboratorium. Przed odłączeniem napięcia nie dotykać porażonego. 


17

POMIAR REZYSTANCJI

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?