06.10.2015 Views

Chapter 17

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

inspiring kenyan youth<br />

not for sale<br />

chapta <strong>17</strong><br />

web fm sms comix


vipi<br />

ma-fans!<br />

Wasee,<br />

mnataka<br />

kujua facebook<br />

address yangu?<br />

mmoja wenu<br />

alinirequest...<br />

DJ BOYIE<br />

Hi DJ B! Ni mimi fan<br />

wako wa nguvu<br />

begging you to open<br />

a facebook account!<br />

Mnacheki, nina<br />

friends mob<br />

kwa facebook<br />

mpaka karibu<br />

site<br />

i-crash!<br />

kama<br />

umeni-request<br />

na sijaku-add,<br />

kuna vile<br />

sijakulenga, JO!<br />

ni vile siwezi kujuu<br />

ya hiyo<br />

add mabeste stori, nimeanza<br />

wengine! fan page badala<br />

ya page yangu<br />

ya kawaida...<br />

...na<br />

nitahamisha<br />

stori zangu<br />

zote ZA<br />

facebook kwa<br />

hiyo fan page!<br />

utanipata kwa<br />

dj boyie fan<br />

page ya mine<br />

kwa mobile au<br />

comp...<br />

kwanza,<br />

fungua web<br />

browser<br />

yako...<br />

...uki-log in<br />

kwa facebook<br />

profile yako,<br />

search<br />

"dj boyie”<br />

...click<br />

button ya<br />

"like", na uko<br />

ndani! rahisi,<br />

sivyo?<br />

join leo<br />

NA u-show<br />

mabeste<br />

wengine,<br />

pia!


Nuks Ya<br />

Family<br />

3


4


5


6


7


WILL<br />

NI LEGAL DOCUMENT AMBAYO INASEMA MALI<br />

YA MSEE ITARITHIWA NA NANI.<br />

MSITISHWE!<br />

Law of Succession Act, Land laws na<br />

Land Controls Boards na constitution<br />

mpya ina-protect watoi na ma-husband<br />

au wives wenye wamefiwa.<br />

KUNA VILE UTAFANYA…<br />

Bonga vipoa na mzazi achore will, yenye<br />

inasema clearly, land itarithiwa na nani.<br />

Atachora mbele ya witnesses wawili.<br />

ARTICLE 68 C) III)<br />

Inadaisha, new matrimonial property<br />

legislation inafaa i-enact-iwe. Hii<br />

ita-prevent wasee kuchujwa kwao<br />

juu ya kutokujua kwa wengine [hata<br />

ma-relatives!]<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

SHERIA<br />

INACHUNGA<br />

LAND YENU!<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Wale wasee wanashikilia hiyo land,<br />

watapata barua yenye<br />

inawakubalisha kushikilia<br />

hiyo land ama property.<br />

BIG UP KELA KWA<br />

INFO YOTE!<br />

TAFUTA INFO ZAIDI KWA<br />

HAWA WASEE:<br />

KENYA LANDOWNERS &<br />

LAND USERS ASSOCIATION<br />

Tel: 020 2643326<br />

info@kenyalandowners.org<br />

8<br />

BONGA NA MAPERO WAKO<br />

JUU YA KUANDIKA WILL!


Malkia Mchungaji<br />

Imagine katachujwa juu<br />

ya fees! Hahaa! Ebu<br />

amalize kuongea na<br />

hiyo simu haraka. Wee<br />

kumbuka credo si free!<br />

Acha aongee, si<br />

amekubali ku-copy<br />

notes zako Jipesh!<br />

Ah, saa hizi niko<br />

mbali. Panda bus<br />

uende kwa Shosho<br />

yako, nikirudi<br />

nitawapa cheque.<br />

Wazi!!<br />

Hallo, mum?<br />

Haukuwa umelipa<br />

fees? Imagine<br />

wananifukuza!<br />

9


HUKO OCHA…<br />

Shosh, nina<br />

ubao sana na<br />

nishafagia.<br />

una bidii sana siku<br />

hizi! Kuja unisaidie<br />

na hii kazi ingine.<br />

Wale mbuzi<br />

wananisumbua, utakaa<br />

hapo uchunge wasikule<br />

matawi ya viazi.<br />

Ukimaliza hiyo, ndio utarudi<br />

kula, hata yule kijana Erico<br />

alisema atapitia kukusalimia<br />

jioni. Ningekuwa wewe,<br />

ningeharakisha…<br />

Sasa Shosh ananipa<br />

job gani hizi! Afadhali<br />

nimalize ku-copy hizi<br />

notes za Jipesh<br />

before Erico akuje.<br />

Msuper<br />

nimekuletea<br />

gift…<br />

10


Book ya Jipesh!!<br />

Jipesh atanimada!<br />

Ssss! Kweraa!Nitawatolea<br />

stylez za John Cena! Na vile<br />

tumbo zenu ni chafu hadi<br />

minyoo wanavaa gumboot!<br />

11


na huyu mbuzi ni<br />

mahuru! endeni!<br />

Sasa mnanifuatia nini?<br />

Ntawarushia hii mavi<br />

yenu msinicheze!<br />

Ntawapaka mavi,<br />

mi siogopagi!<br />

12<br />

KOFF!!<br />

cheki meaning ya mahuru kwa sheng dictionary.


Wazi!<br />

1<br />

chkua Mbolea<br />

ya mbuzi<br />

2<br />

ongeza maji na u-mix<br />

Wacha niipake kwa<br />

hizi leaves za<br />

viazi nione kitu<br />

mbuzi wata-do!<br />

3<br />

paka kwa leaves<br />

13


Ala! Si hiyo ni<br />

voice ya Erico!<br />

Eh, unajua…sijui<br />

amepitia wapi…lakini<br />

bado hajafika.<br />

Ok, akifika m-show<br />

nimemsalimia sana.<br />

Kwaheri Shosh!<br />

Na umeoga na<br />

nini hiyo?!<br />

UNASUMBULIWA<br />

NA WANYAMA<br />

KULAMATAWI<br />

YA CROPS<br />

ZAKO<br />

KILA TIME?<br />

Wanyama hawaezi kula leaves ya<br />

mimea ikipakwa mavi yake!<br />

Wanyama kula matawi:<br />

<br />

<br />

<br />

yako mob, juu inabidi<br />

uchunge mimea!<br />

14<br />

Umetumia<br />

njia gani<br />

ku-protect<br />

crops zako?<br />

Tuma sms kwa<br />

3008<br />

u-share na<br />

DJ B.<br />

kumbuka kuosha<br />

vegetables vizuri kabla<br />

ya kupika au kula ndio<br />

usikuwe m-sick<br />

JARIBU HII IDEA NOMA!<br />

DJ B, kuna njia nyingi<br />

creative sana za<br />

ku-protect mimea.<br />

Nili-save viazi za Shosh<br />

na hii idea simple.<br />

Hii method ni poa ya ku-protect<br />

crops zako.<br />

Unaweza paka mixture ya mavi ya<br />

mbuzi na maji kwa leaves za:


Shujaaz(TM) is published by Well Told Story Ltd. , P. O. Box <strong>17</strong>00 00502 Nairobi, Kenya. Tel: 02 02603214 www.wts.co.ke. Printed by Colourprint Limited, P. O. Box 44466 - 00100 Nairobi GPO. Produced in collaboration<br />

with: Safaricom, Twaweza, RIU. Distributed by Saturday Nation and Safaricom.<br />

Content producer: Audrey Wabwire Content: Paul Peter Kades | Vincent Mbithi | David Ouma | Joram Kioko Art Producer: Fatima Aly Jaffer Layout design: Stefanie Freccia | Salim Busuru Art: Daniel Muli | Eric<br />

Muthoga | Salim Busuru | Noah Mukono | Joe Barasa Radio: Eunice Maina Special thanks to Just A Band for their fantastic music on ShujaazFM radio<br />

Well Told Story © 2011 All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in any retrieval system or be transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical without prior permission of the<br />

publishers. Although every effort has been taken to ensure the accuracy of information contained in this publication, in no event shall the publishers be liable for any incidental, indirect, consequential losses or damages of any<br />

kind without limitation arising out of or in connection with the use of the information in this publication.<br />

MCHONGOANO<br />

Una macho bigi hadi uki-blink ndani ya nyumba, buda wenu<br />

anakuambia ‘Wacha kucheza na stima.’ Idda Dickson<br />

Kwenu mko wengi hadi nyi hukula mkitumia register.<br />

Ati nyinyi ni mafans diehard wa Man-U hadi mathako hujiita Mamatov!<br />

Ati mmesota hadi mko na fee arrears kwa Sunday school.<br />

Wewe ni fala hadi una-fail example. Keynes Dickson<br />

Boyie amesota hadi simu yake, aki-confirm credit wana-show,<br />

‘kama kawaida’. Wera Brian Nakitare<br />

Ati wewe hupenda kula loaf hadi mbu ikija kukuuma hu-come<br />

na blueband. Dennis Dos Shadrach<br />

Niaje DJ B, nasikia budako ni hustla hadi akitoa viatu zake<br />

anaziekanga up-side-down ndiyo zisiishe. Julius Ceasar*<br />

Ati wewe ni fala hadi uli-fail baby class. Frank Meewoh<br />

Una macho red hadi ukiangalia nyama kwa butchery inaiva. Idda Dicson<br />

Wewe ni Ras sana hadi ukiwasha phone yako ya Nokia badala wale<br />

wasee wasalimiane huwa wanagoteana. Edwin Young Trafford<br />

SHENG DICTIONARY<br />

1. Akamero - Garbage truck<br />

2. Alutas - Miraa<br />

3. Bozo - Fala*<br />

4. Brazza- Brother<br />

5. Choche - Shortcut<br />

6. Kamtisa - Ugali<br />

7. Kipima - Njaa/Unenge<br />

8. Manjia / Tiko - Bus fare<br />

9. Mauru/ Mahuru - Kichwa ngumu<br />

10. McCain - Looser<br />

11. Tortoise - Msichana mrembo<br />

*David Muiruri umeshinda T-sho!!<br />

* = T-sho<br />

15


16<br />

DJ Boyie<br />

Shujaaz


SHUJAA OF THE MONTH!<br />

Jina: Edna Guto<br />

Age: 23 years<br />

Base: Mlolongo<br />

<strong>17</strong>


Najua mimi ni orphan, na nime-grow-ia ghetto,<br />

lakini siwezi stand story za corruption. Niko<br />

ready kwa any challenge!<br />

Shule Poa<br />

neema,<br />

form ndio hii.<br />

tukiijaza tuna-enter<br />

hii compe ya<br />

“shule poa”.<br />

Tuta-win kweli?<br />

Shule yetu ina shida<br />

MOB! Cheki class<br />

zinabomoka, hakuna<br />

books enough...<br />

neema!<br />

peleka hii kitabu<br />

kwa ofisi ya<br />

headmistress!<br />

yes<br />

sir!<br />

maria,<br />

you are so<br />

lovely! kwanza<br />

kashingo...<br />

smooth!<br />

18


19


Teacher wa<br />

Mathafu huwa hakuji.<br />

Wasee huwa wana-fight<br />

na ku-make noise<br />

during hii lesson.<br />

But nimechoka!<br />

This time naenda<br />

kuwa-report kwa<br />

headi! Hatuwezi<br />

kuendelea hivi.<br />

hii upepo<br />

ni mob aje<br />

leo?<br />

manze!<br />

hebu tusonge<br />

huko.<br />

kuna ma<br />

stude hapo<br />

ndani!<br />

enda ulete<br />

first aid kit<br />

kwa headi!<br />

tusaidianeni<br />

tutoe mastude<br />

wako trapped<br />

hapa ndani!<br />

20


thanks! bado<br />

kuna dame<br />

moja huko<br />

ndani!<br />

hakuna<br />

first aid kit<br />

kwa ofisi!<br />

haiya!<br />

imewaka<br />

moto!<br />

j.k! enda<br />

ulete fire<br />

extinguisher<br />

yenye huwa kwa<br />

class yetu!<br />

aki<br />

chunga!<br />

hakuna<br />

any!<br />

21


22<br />

Cheki back cover<br />

kumsaidia Maria Kim<br />

ku-translate ‘<br />

upelelezi’<br />

kwa<br />

English!


maria kim,<br />

ume-do<br />

enough leo.<br />

kesho pia ni<br />

siku. come<br />

nikusindi<br />

home.<br />

okay,<br />

twende.<br />

Manze, ni kama tutahata<br />

hii compe.<br />

Shule yetu ina issues<br />

mob tu sana! Imeprove-iwa<br />

ati shule<br />

ziko safe, pia zinaperform<br />

better.<br />

e-heee!<br />

Charlie!<br />

niko poa!<br />

Usidanganywe!<br />

nimeona<br />

Unapoteza<br />

niwatembelee<br />

muda na<br />

tu... ... Lazima tucheki mifugo!<br />

safety kwa shule<br />

ala...<br />

zetu, kuku? ndio tusome<br />

vipoa!<br />

WENYE BEST REPORTS<br />

KUMI WATASHINDA<br />

SCHOOL BAG<br />

NOMA JO!!<br />

Ninawaona<br />

mko<br />

shambani?<br />

SHULE POA!!<br />

<br />

<br />

Kuna vitu mob positive unaweza do ku-change<br />

situation yenye shule yenu iko. Kuwa reporter<br />

wa Shujaaz.FM utu-show maoni yako.<br />

<br />

<br />

<br />

jirani<br />

mwema!<br />

habari DEADLINE YA<br />

yako? COMPE NI 13<br />

SEPTEMBER<br />

2011<br />

Email: djb@shujaaz.fm<br />

DJ B,<br />

P.O.Box <strong>17</strong>00 00502,<br />

Nairobi. Kenya.<br />

Kumbuka kuandika<br />

JINA, AGE, DISTRICT na<br />

NUMBER YA SIMU.<br />

Hiyo essay ikuwe na 250 words, na<br />

uitume kwa address iko hapo chini:<br />

Ugonjwa<br />

ilimaliza kuku<br />

wangu<br />

wooote<br />

bwana!* Sasa<br />

mimi ninalima<br />

tu, unajua<br />

mimea haiwezi<br />

kukuangusha!<br />

* = Soma hii risto kwa<br />

Chapta 9 ya ShujaazFM comic.<br />

www.shujaaz.fm<br />

24


Shule yenu ni shule poa?<br />

FANYA HII QUIZ U-FIND OUT KAMA SHULE YENU NI SHULE POA…<br />

NDIO HAPANA<br />

CHORA AMA KUJIBU HAYA MASWALI!<br />

1. In case moto ianze, shule yetu ina fire extinguishers zenye zitatumika kuzima moto.<br />

2. Kama accident imetokea, shule yetu ina first aid kit na trained first aiders.<br />

3. Walimu hu-attend lessons na hawachelewi.<br />

4. Uko safe kutokana na sexual abuse kutoka walimu na ma-stude.<br />

Email: djb@shujaaz.fm<br />

DJ B,<br />

P.O.Box <strong>17</strong>00 00502,<br />

Nairobi. Kenya.<br />

Kumbuka kuandika<br />

JINA, AGE, DISTRICT na<br />

NUMBER YA SIMU.<br />

5. Facility zote za shule [choo, clasrooms], ziko kwa condition poa.<br />

6. Wild animals, wenda wazimu na walevi hawaingii kwa shule yenu ovyo ovyo.<br />

SASA FANYA TOTAL YA MAJIBU YAKO NA UCHEKI RESULTS HAPO DOWN!<br />

USI-MISS SHUJAAZ.FM COMIC CHAPTA 18 NEXT MONTH<br />

KUPATA TIPS JUU YA VILE UNAWEZA KUWA STUDENT MPOA!!<br />

RESULTS MARA THAT! KAMA UMEPATA<br />

NDIO 1 – 2 : Shule yenu ina shida kadhaa, na lazima make pamoja muone way ya ku-improve situation.<br />

NDIO 3 – 4: Shule yenu ime-try, lakini mnaweza do more ndio ikuwe shule poa.<br />

NDIO 5 – 6: BIG UP! Mna shule poa sana, mui-maintain na izidi kuwa poa! Share tips zenu na DJ B ili mu-inspire mastude wengine!<br />

24


Akiba ya<br />

Charlie<br />

e-heee!<br />

Ninawaona<br />

mko<br />

shambani?<br />

jirani<br />

mwema!<br />

habari<br />

yako?<br />

niko poa!<br />

nimeona<br />

niwatembelee<br />

tu... ...<br />

ala...<br />

kuku?<br />

Charlie!<br />

Usidanganywe!<br />

Unapoteza<br />

muda na<br />

mifugo!<br />

Ugonjwa<br />

ilimaliza kuku<br />

wangu<br />

wooote<br />

bwana!* Sasa<br />

mimi ninalima<br />

tu, unajua<br />

mimea haiwezi<br />

kukuangusha!<br />

* = Soma hii risto kwa<br />

Chapta 9 ya ShujaazFM comic.<br />

www.shujaaz.fm<br />

25


26


aba<br />

charlie<br />

anataka tuuze<br />

kuku juu ati<br />

mifugo si<br />

investment<br />

poa...<br />

Mnajua<br />

siku hizi, vile<br />

weather<br />

imebadilika,<br />

wakulima wengi<br />

wanajaribu mimea,<br />

na pia mifugo<br />

tofauti.<br />

aaah,<br />

poleni...<br />

Watu<br />

wana-change<br />

mazoea, na<br />

mwishowe<br />

Charlie, itabidi<br />

baba yako pia<br />

a-change.<br />

Wazi!<br />

Nita-buy mbuzi<br />

na na maize<br />

seeds. Ndio<br />

moja<br />

iki-fail, ingine<br />

iokolee!<br />

Mara<br />

hiyo<br />

hiyo!!<br />

mbuyu<br />

atajazzika!<br />

27


nyinyi watoto<br />

watundu! hawa<br />

wanyama<br />

wanafanya nini<br />

hapa???<br />

kaeni na<br />

wanyama zenyu...<br />

livestock zenyu<br />

zikishikwa na<br />

kwashiakor<br />

msinililie!<br />

Baba, si<br />

tumeleta mbuzi<br />

na maize seeds<br />

ndio mahindi<br />

isipomea,<br />

tutegemee<br />

mbuzi!<br />

oho!<br />

baba charlie<br />

ameenda kulima<br />

mbegu zake, nao<br />

charlie na rosie<br />

wanamlea mbuzi!<br />

ukulima wa nani<br />

utafaulu???<br />

wah!<br />

kuna<br />

joto siku<br />

hizi!<br />

Lakini<br />

ka-mbuzi<br />

kanaji-sort<br />

na nyasi…<br />

hana shida!<br />

mpaka<br />

maji<br />

haishiki<br />

kwa hizi<br />

mimea!<br />

koti yangu<br />

haitoshi<br />

kuzipa shade<br />

hizi mimea!<br />

aaah,<br />

hii ni<br />

shida!<br />

na<br />

amenona<br />

siku hizi!<br />

28<br />

miezi kadhaa zimepita na hii<br />

competition inakaribia<br />

tamati...


...mpaka,<br />

siku moja...<br />

Haiya!<br />

Ka-mbuzi<br />

kana<br />

mtoi!<br />

no<br />

wonder<br />

alikuwa<br />

ame-gain<br />

weight!<br />

habari<br />

zenyu,<br />

watoto?<br />

daddy ako<br />

home?<br />

eh, ako<br />

pale<br />

shambani...<br />

Tumekuja<br />

kukudai!<br />

woi!<br />

Tafadhali<br />

muelewe!<br />

Mvua haikuja<br />

vvile nilitarajia,<br />

sina mavuno,<br />

sina pesa.<br />

wewe,<br />

LiPA!<br />

I swear,<br />

mwezi<br />

moja tu na<br />

ninalipa!<br />

Wee! Hii ni<br />

mara ya<br />

mwisho,<br />

ukikosa!<br />

kama ni pesa<br />

unahitaji, si<br />

tuuze hiyo<br />

mbuzi mpya...<br />

Si nilikuambia!<br />

Sio poa<br />

kutegemea<br />

kitu moja<br />

tu!<br />

29


Mifugo<br />

inakupatia<br />

Mayai...<br />

...nyama ...<br />

Sawa!<br />

woohoo!<br />

yets!<br />

...Maziwa,<br />

unaweza<br />

kunywa ama<br />

uuze upate<br />

dooh!<br />

Ama ukisota,<br />

unaweza uza<br />

mifugo, ni<br />

back-up poa<br />

sana!<br />

LIVESTOCK<br />

ITAKUPELEKA FAR!<br />

Invest kwa mifugo na<br />

itakupeleka mbali!<br />

Manze, livestock ni kitu<br />

unaweza rely nayo. Kuna time,<br />

2009, kulikuwa na kiangazi<br />

mwadhara nika-lose mimea yote,<br />

lakini mifugo walibaki na ndio<br />

nika tegemea!<br />

Mimi hufuga kuku,<br />

na imeni-help sana coz<br />

sometimes nahitaji<br />

dooh faster na ni<br />

mwezi-corner.<br />

HAWA NI FANS WA DJ B<br />

FACEBOOK, NA WALIM-<br />

SHOW VILE UFUGAJI<br />

IMEWA-SAVE!<br />

CAHNET<br />

wana info mob juu<br />

ya mifugo na wanabonga<br />

na wakulima kila time.<br />

Pata info mob<br />

kutoka kwao.<br />

UNAWEZA KU-RELY<br />

KWA LIVESTOCK JARIBU<br />

UFUGAJI NA<br />

U-SHARE<br />

NA DJ B KWA<br />

3008!<br />

ROSEMARY WANGARI<br />

30<br />

Base: Nakuru<br />

SAUL OKONDA<br />

Base: Kericho<br />

sms<br />

CAHNET<br />

kwa<br />

0713 214785


Soma hii risto<br />

kali ya<br />

Maria Kim kwa<br />

page 18!”

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!