ZAŠTITA BILJA PLANT PROTECTION

44 Nata{a Rasuli} i sar.
ske karakteristike zemljišta najvažnije svojstvo koje
utiče na broj i aktivnost mikroorganizama, (Milošević
i sar., 1997, Marinković i sar., 2007). Distrični
kambisoli se odlikuju izraženim aciditetom i niskim
stepenom zasićenosti bazama što se može negativno
odraziti na biogenost, a time i plodnost ovog tipa zemljišta.
Za ocenu biogenosti ovih zemljišta ispitana
je njihova biološka aktivnost u zavisnosti od načina
korišćenja (oranice, šume i voćnjaci). U tom cilju je
određena zastupljenost različitih grupa mikroorganizama,
kao i njihova dehidrogenazna aktivnost.
MATERIJAL I METODE
Brojnost i enzimatska aktivnost mikroorganizama
su najveći u površinskom sloju zemljišta
zbog čega su uzorci zemljišta sa odabranih 29 lokaliteta
za mikrobiološke analize uzeti aseptično sa
dubine od 0-25cm. U pripremljenim uzorcima su
izvršene sledeće agrohemijske analize: pH u nKCl
elektrometrijskom metodom, sadržaj humusa i lako
pristupačni oblici fosfora i kalijuma Al metodom.
Osnovni parametri za ocenu biogenosti zemljišta
su bili: ukupna mikroflora, ukupan broj
gljivica, aktinomiceta, amonifikatora, azotobaktera,
oligonitrofila, kao i dehidrogenazna aktivnost
zemljišta. Brojnost mikroorganizama je utvrđena
standardnim mikrobiološkim metodama zasejavanja
određene količine suspenzije zemljišta na
odgovarajuće hranljive podloge korišćenjem decimalnih
razređenja (10 -1 -10 -8 ), (Pochon et Tardieux,
1962). Brojnost ukupne mikroflore je određena na
agarizovanom zemljišnom ekstraktu, gljivica na
podlozi Chapek, aktinomiceta na sintetičkom agaru
sa saharozom po Krasiljnikovu, amonifikatora
na tečnoj podlozi sa asparaginom kao izvorom
azota, azotobaktera na tečnoj bezazotnoj podlozi sa
manitom i oligonitrofila na podlozi po Fjodorovu.
Dehidrogenazna aktivnost zemljišta je određena po
metodi Lenhard-a (1956), modifikovana po Thalman-u
1968, koja se bazira na merenju ekstincije
trifenolformazana (TPF) koji je nastao redukcijom
2,3,5-trifeniltetrazolijumhlorida.
REZULTATI I DISKUSIJA
U tabeli 1 date su osnovne hemijske osobine
ispitivanih zemljišta. Na osnovu određene pH vrednosti,
može se reći da se ispitivana zemljišta odlikuju
izraženim aciditetom, što se poklapa sa literaturnim
podacima, (Antić i sar., 1990), a što se može negativno
odraziti na brojnost i enzimatsku aktivnost zemljišnih
mikroorganizama. Naime, vrednost pH zemljišta
direktno utiče na mobilnost hranljivih elemenata, tj.
uslovljava njihovu pristupačnost za biljke, ali isto tako
uslovljava sastav mikrobne populacije zemljišta, (Tintor
i sar., 2009). Najveću kiselost su pokazala zemljišta
pod šumskom vegetacijom tj. bila su uglavnom jako
kisela, dok su zemljišta pod oranicama i voćnjacima
bila nešto blaže kiselosti, odnosno u većini slučajeva
su bila kisela i slabo kisela. Što se tiče sadržaja organske
materije, može se reći da su ispitivana zemljišta pokazala
visok sadržaj humusa, što je od velikog značaja
jer je organska materija izvor energije za metabolizam
zemljišnih mikroorganizama. Naročito su šumska
zemljišta i voćnjaci pokazali visok sadržaj humusa,
dok su oranice bile slabije humozne, verovatno usled
stalnog iznošenja organske materije putem žetve, što
nije slučaj sa šumama i voćnjacima. Snabdevenost ispitivanih
zemljišta lako pristupačnim fosforom je bila
nezadovoljavajuća, naročito šumskih zemljišta, dok su
oranice i voćnjaci pokazali veći sadržaj ovog elementa,
verovatno usled unošenja fosfora putem đubrenja.
Sva ispitivana zemljišta su bila dobro obezbeđena lako
pristupačnim kalijumom, osim jednog lokaliteta pod
šumom i jednog lokaliteta oranice.
Brojnost mikroorganizama i dehidrogenazna
aktivnost, koje ukazuju na stepen biogenosti ispitivanog
zemljišta, (Milošević i sar., 1992) prikazane su
u tabeli 2. Ukupan broj mikroorganizama u ispitivanim
oraničnim zemljištima je varirao od 3,00-82,33
.
10 6. g -1 , u voćnjacima od 8,33-18,67 . 10 6. g -1 , a u uzorcima
šumskih zemljišta od 1,33-10,33 . 10 6. g -1 . Najveći
ukupan broj mikrorganizama je konstatovan u oranicama,
zatim u voćnjacima, a najmanji u zemljištima
pod šumskom vegetacijom, što se može pripisati
povoljnom uticaju primenjenih agrotehničkih mera
na biogenost zemljišta.
Gljivice su pokazale neujednačenu zastupljenost
u ispitivanim uzorcima, što znači da njihova
brojnost nije zavisila od načina korišćenja zemljišta.
U uzorcima oranica njihov broj se kretao od 2,67 –
18,67 . 10 4. g -1 , u voćnjacima od 10,67 – 20,67 . 10 4. g -1 ,
dok je njihova brojnost najviše varirala u uzorcima
šumskog zemljišta i kretala se od 3,33 – 22,67 . 10 4. g -1 ,
što ujedno predstavlja i najveći broj ovih značajnih
razlagača organske materije u zemljištu.
Broj aktinomiceta u ispitivanim oranicama je
varirao od 2,33-59,00 . 10 4. g -1 , u voćnjacima od 3,00-
25,67 . 10 4. g -1 , dok se u šumskim zemljištima kretao
od 0-28,33 . 10 4. g -1 . Najveću ujednačenost broja aktinomiceta
su pokazali uzorci iz voćnjaka kod kojih je
zabeležen i najveći broj ovih značajnih humifikatora
(uzorak br. 3).