ProAgri

ProAgri
tegnologie vir die boer
technology for the farmer
Biotegnologie
gee voorsprong
Mei / May 2012
Nr / No 147
ISSN 1042–1558
Gratis
Binne:
Jou Nampo-kaart
Geenbewerking
klop droogte
Wintervoeding:
Kruipspuit
bemagtig
skaapboer
Goue raad vir veeboere
Wildvangdiens | Besproeiing | Agrilag | Veilings
AgriTrader

In hierdie uitgawe
Redakteursbrief
peenkalf- en ander vleisboere moes die laaste
Spaar weke toekyk hoe die pryse van hulle
produkte tot kommerwekkende vlakke val. Saam
met die laatsomerdroogte en ander faktore wat
die graanoes moeilik maak en graanpryse opjaag,
is dit alles maar net weer ’n bewys dat
boerdery nooit voorspelbaar is nie.
Daar is egter praktiese stappe wat boere kan
doen om hulle beleggings te behou en vir hulle te
laat werk. In hierdie uitgawe begin twee kundiges
wat ook baie praktiese boerderykennis het,
Peter Milton en Dick Isted, met ’n reeks
artikels wat boere kan help om in moeilike tye
goeie ekonomiese besluite te neem.
Op aandrang van ’n paar adverteerders wat
ook nog ’n plekkie op die Nampo-kaart wou hê,
publiseer ons vandeesmaand weer die kaart
sodat u deeglik kan beplan om by almal wat saak
maak, uit te kom.
Die herfs met sy mooi, warm kleure maak ’n mens sommer lus om na die kamera
te gryp en dit is presies wat ons wil hê u moet doen. In Augustus gaan ProAgri sy
150ste uitgawe uitgee en om dit te vier, nooi ons al ons plaasmense om foto’s in te
stuur. Die wenfoto sal op die voorblad geplaas word. Meer besonderhede is op die
webwerf, www.proagri.co.za. Tik in die soekblokkie: Fotowedstryd.
Lekker kiek!
Annemarie Joubert
annemarie@proagri.co.za
Inhoudsopgawe / Contents
Voorblad
Die pragtige
Tuli’s op ons
voorblad is
voorwaar in
goeie kondisie,
maar
daar is ’n
lang, koue,
droë winter
wat voorlê
en beesboere
moet
kuddebeplanning
doen om die
beste te
behou. Op bl 23 is daar goeie raad.
Business-to-Business:
Agriculture
October to December 2011
39 222
average copies per month
Copyright © 2012. All rights reserved. No material, text
or photo graphs may be reproduced, copied or in any other
way transmitted without the written consent of the publisher.
Opinions expressed are not necessarily those of the
publisher or of the editor. We recognise all trademarks
and logos as the sole property of their respective owners.
ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions
in reliance thereon.
Die ProAgri-span
Meganisasie
3 Valtrac: jou Nr 1-stop by Nampo
5 Vence Tudo: Geenbewerkingplanter klop droogte
7 Kubota laat die son skyn
Gewasproduksie
9 Biotegnologie gee boere ’n voorsprong
13 Kruipspuit maak skaapboerdery moontlik
Hulpbronbestuur
17 Stuit die terreur!
Wild en jag
19 Oljaco: Jou makker in die wildbedryf
Veeboerdery
23 Beesboere: hoe maak ons nou?
24 Rumax: Voer vir die fynproewer
25 Crop-Tech: ’n Voerwa wat werk
Gereeld
18 AgriLag
18 Werfnuus
26 Veilings
33 Genegids
35 AgriTrader
Spesiaal
20 Nampokaart
Kry en bêre
jou ProAgri
elke maand!
Sien
NAMPO-kaart bl 20
Skakel Paula by 012-342-5141 vir meer besonderhede.
3
5
9
19
23
25
Redakteur ProAgri en ProAgri.co.za
Annemarie Joubert > 082-320-3642
annemarie@proagri.co.za
Verkoopbestuurder
Anneke Claassen > 012-342-5141
anneke@smartpublishing.co.za
Senior bemarker
Stefan van Wyk > 082-381-7563
stefan@agritrader.co.za
Uitleg & grafika
Esta van Niekerk
Taalversorging
Mediadienste
Rekeninge & intekening
Paula MacMavis > 012-342-5141
paula@proagri.co.za
Gedruktemediabestuurder
Suzanne Rall
suzanne@smartpublishing.co.za
Sakebestuurder
George Grobler
george@smartpublishing.co.za
SMARTPUBLISHING
MASS MEDIA SPECIALISTS
Tel: 012-342-5141
Posbus 32123, Glenstantia, 0010
www.smartpublishing.co.za
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 1

Landboutegnologie uit die heel boonste rakke:
Valtrac: jou Nr 1-stop by Nampo
ie beste vir jou boerdery – dit is wat
Dop jou wag wanneer jy Valtrac se indrukwekkende
uitstalling by Nampo
gaan besoek.
Valtrac is die maatskappy wat die
boer se werklike tegnologiebehoefte
vervul deur regoor die wêreld werktuie
te soek wat presies die werk doen wat
ons eie boere verwag. Valtrac is ook
bekend vir die kundigheid en begrip
waarmee hy Suid-Afrika se boere ondersteun
en sy legendariese diens wat die
boer in staat stel om volstoom aan die
boer te bly sonder om hom oor staantyd
en stukkende werktuie te bekommer.
Valtrac se wye reeks indrukwekkende
werktuie sal vanjaar by Nampo te sien
wees, maar daar is veral vyf produkte
wat boere se verbeelding gaan aangryp:
S staan vir sterk
Valtrac se Valtra S-reeks trekkers is met
’n maksimum enjinkrag van 197 tot
276 kW beskikbaar en daar is nie ’n
sterker, meer gevorderde wieltrekker as
die S-reeks in Suid-Afrika beskikbaar
nie.
Een van die redes vir die Valtra
S-reeks se sukses is die AVT-ratkas
(AGCO variable transmission) wat deur
Fendt ontwikkel is. Die ratkas het hom
al deur en deur bewys in Europa, en
saam met Valtra se eie beheerstelsel
skakel dit elke greintjie enjinkrag om in
trekkrag op die wiele soos geen ander
trekker in hierdie kilowattklas kan
nadoen nie.
Twee van Valtrac se gedugte Valtra
S-reeks trekkers sal by Nampo te sien
wees.
A staan vir aksie
Valtra se gewilde Valtra A-reeks trekkers
van 54 tot 74 kW word ook in Valtra se
fabriek in Finland vervaardig. Hierdie
trekker voldoen aan dieselfde hoë Skandinawiese
standaarde van ontwikkeling,
konstruksie en praktiese bruikbaarheid,
wat so duidelik uitstaan in die groter
modelle. Die A-reeks kan ook met al die
Valtra-opsies bestel word. Tot voormontering
van werktuie en die TruStuur-opsies
is beskikbaar.
Daar is nie ’n ander soort trekker
waarvan die sitplek met beheerarm en
al kan omdraai sodat jy net so goed
agteruit as vorentoe kan werk nie. Dit
maak die unieke Valtra ideaal vir kuilvoerkerf
met ’n Kemper ry-onafhanklike
kerwer of bone-uithaal met ’n Pickettbonemasjien.
Hierdie TruStuur-vermoë van Valtra
bied soveel beter beheer dat ’n Valtra
van die helfte van ’n ander trekker se
grootte bone perfek uithaal.
Tussen die A- en die S-reeks is daar
die N- en die T-reeks sodat Valtrac ’n
Valtra-trekker perfek vir elke toepassing
het. Kom kyk self by Nampo.
Plant perfek met Valtrac
Valtrac is lankal reeds Suid-Afrika se
onbetwiste leier met geenbewerkingplanters,
maar die reeks word steeds
aangevul om ons boere meer keuses en
groter doeltreffendheid te bied. Die Tatu
Suprema Cop is steeds die staatmaker
op talle plase, maar by Nampo kan
boere nou na nog twee nuwe Tatu-modelle
kom kyk: een met ’n nog beter
stoppelvloei as die vorige model en een
wat selfs in suikerrietreste kan werk.
Semeato-planters is ewe akkuraat en
betroubaar – en boonop so veelsydig
dat dit enigiets kan plant, van fyn saad
soos tef tot koring, soja of mielies.
Die “Rolls Royce” van Argentynse
planters, die Pierobon, wat enige gewas
perfek kan plant, sal ook by Nampo
wees. As hierdie hoëspesifikasie-planter,
wat mielies, soja en koring kan plant,
nie by jou sak pas nie, kan jy die
plantereenhede los bestel om ’n planter
na jou eie behoeftes te bou. Die boer
kan kies tussen Pierobon se enkel- of
dubbelsnyskyfstelsels, wat albei sorg
dat die planter perfek deur plantreste
plant en immer die perfekte plantdiepe
handhaaf.
Druk meer uit voer
Waardetoevoeging is altyd lonend en
daarom wys Valtrac nou vir die eerste
keer sy Bronto E-500-deurpersmasjien
by Nampo. Met dié masjien kan die boer
sy soja verwerk tot volvetsoja en het
nie nodig om duur, ingevoerde oliekoek
aan te koop nie. Die proses neutraliseer
die nie-voedsame faktore in soja, maar
behou al die voedingstowwe wat noodsaaklik
is vir goeie dieregesondheid.
Deurpersing is die proses waarvolgens
sojabone in een proses fyngemaal
word en dan in ’n sterk
metaalbuis onder geweldige
hoë druk en teen ’n hoë
temperatuur met ’n wurm
deur ’n klein opening uitgepers
word.
Die eindproduk is
smaaklik, maklik
koubaar, maklik
verteerbaar,
Meganisasie
voedsaam en sonder enige skadelike
stowwe. Soja, mielies, koring, ertjies,
kanola en sonneblom kan deurgepers
word. Kom kyk by Nampo.
Perfekte presisieboerdery
Alle Valtra-trekkers is gereed vir presisieboerdery
– die toerusting daarvoor
kan net ingeprop word. Valtrac verskaf
Topcon-presisieboerderytoerusting,
vanaf die eenvoudigste intreevlak wat
sonder ’n betaalsein werk, tot die mees
gevorderde stelsel met ’n akkuraatheid
van 2 cm.
Die sukses van Topcon se “autoguidance”
lê in die eenheid se ingeboude
kompas. Dit sorg dat die stelsel vanuit
die staanspoor die trekker se rigting regstel
en nie eers wanneer die trekker
vorentoe ry en uit koers beweeg soos
met ’n gewone GPS-ontvanger nie. Dit
stel jou in staat om met ’n gratis sein
vergelykbare akkuraatheid te kry met
ander stelsels met ’n betaalsein.
Ou bekendes
Valtrac se vertroude staatmakerwerktuie
sal ook weer by Nampo wees, soos Tatuskottelêe
met hulle duursame oliebadlaers,
Jeantil-presisiemisstrooiers en die
Combo Doublemaster II vir die skoonste
monster bone of grondbone.
Meer as die beste
Maar Valtrac se uitstalling by Nampo
bied die boer meer as die beste landboutegnologie.
Kom geniet die gasvryheid
van ’n maatskappy wat werklik aan
die boer se kant is oorkant die Namposaal
op standplaas 122 tot 127.
Vir meer inligting, praat met George
Cilliers by 056-817-7308 of e-pos
george@valtrac.co.za. Besoek ook
www.valtrac.co.za.
Sien
NAMPO-kaart bl 20
Die A-reeks is Valtrac se kleinste Valtra-trekkers, maar hulle is propvol
nuttige, betroubare tegnologie en spog met beproefde AGCO Siso-enjins.
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012
3

Vence Tudo
Sien
NAMPO-kaart bl 20
Meganisasie
Geenbewerkingplanter klop droogte
Ken Evans van Viljoenskroon se Vence Tudo-sesryplaatplanter sny doeltreffend deur oesreste en handhaaf ’n
perfekte plantdiepte en spasiëring, maar tog sleep dit lig genoeg sodat ’n trekker van net 63 kW gebruik kan word.
k sou vanjaar geen oes gehad het
“Eas dit nie was vir geenbewerking
en Vence Tudo-planters van Inttrac nie.
Verlede jaar se vog en Vence Tudo se
planters het my deurgetrek sodat ek
met vanjaar se skrale 208 mm reën tog
’n oes kan maak; nie ’n groot oes nie,
maar nogtans ’n lonende oes.”
Só gesels Ken Evans van Ken Evans
Farming by Viljoenskroon. Ken is baie
dankbaar dat hy vier jaar gelede na
geenbewerking begin oorskakel het, anders
het hy vanjaar geen oes gehad nie.
Hy het geleidelik oorgeskakel sodat
party blokke vanjaar reeds die voordeel
van vier jaar se oesreste het, terwyl
ander net een jaar s’n het.
“As ek toe geweet het wat ek nou
weet, sou ek vier jaar gelede alles
onmiddellik na geenbewerking
oorgeskakel het,” sê Ken. “Ons het
vlakker, laerpotensiaal grond en ek
moes planne maak om insetkoste, veral
Om die Vence Tudo-geenbewerkingplanter se
kunsmis en saad te kalibreer is kinderspeletjies.
dieselkoste, te verminder om steeds
winsgewend te kan boer.”
Die resultate bewys: die geenbewerkingbesluit
was ’n goeie besluit, maar ’n
ewe goeie besluit was om Vence Tudogeenbewerkingplanters
van Inttrac aan
te skaf. Die Vence Tudo is ’n uitmuntende
geenbewerkingplanter, maar die
prys is baie mededingend en hulle sleep
verrassend lig, vertel Ken.
Dit beteken dat hy vir die hele
mielieproduksieproses tot net voor
stroop nou 16 liter diesel per hektaar
minder gebruik as voorheen – en ewe
skielik is mielieproduksie op vlak, laerpotensiaal
grond ’n lonende opsie!
16 liter besparing per hektaar op 1 100
hektaar is ’n aansienlike bedrag wat
Inttrac se Vence Tudo hom bespaar.
Ken het aanvanklik twee Vence Tudo
vierry-geenbewerkingplanters gekoop
en hulle na drieryplanters verander om
by die 1,5 meter-(vyf voet-)rye van sy
ou stelsel in te pas. Die
Vence Tudo-planters werk
so lekker dat hy twee sesrymodelle
bygekoop het,
waarmee hy nou 90 cmrye
in die lande plant. Hy
plant net stapelgeenkultivars
van Pannar, Monsanto
en Pioneer en sy toevlugsareas
plant hy steeds
met die ou Vence Tudo’s
vyfvoetrye sodat hy altyd
kan sien waar hulle is.
Inttrac het ’n Vence
Tudo-geenbewerkingsplanter
uitgeknip vir elke
boer se besondere behoefte.
Evans Farming se
plaatmodelle werk eenvoudig
sodat enige operateur
met hulle kan werk.
Baie min kan met die plantproses
verkeerd loop, hulle is betroubaar, hulle
sleep maklik en die resultate is uitstekend,
verklaar Ken. Dis ook verspot
maklik om hulle te kalibreer.
Die Vence Tudo sny honderd persent
doeltreffend deur plantreste, handhaaf
’n honderd persent eenvormige plantdiepte
en spasieer saad baie goed.
Evans Farming gebruik korrelkunsmis
en die Vence Tudo se kunsmisplasing is
perfek om geil groei te verseker.
“’n Mens sal seker sukkel om te
plant as dit wragtig droog is, maar met
’n paar buitjies reën kan jy die Vence
Tudo instoot lank voor ’n konvensionele
planter dit in die land kan waag,”
verseker Ken.
Maar dit is nie al nie – dit is ook ’n
plesier om met Inttrac, die verskaffers
van Vence Tudo-geenbewerkingplanters
en ’n hele rits ander voortreflike
landbouwerktuie, sake te doen.
Hulle is kundige mense wat boerdery
verstaan, sê Ken. Hy is honderd
persent tevrede met sy Vence Tudoplanters,
wat selfs deur kweek kan
plant. Vence Tudo-planters is boonop
duursaam en betroubaar, sodat jy
sonder sukkel en staantyd kan plant
om te wen.
Vir Evans Farming het Inttrac se
Vence Tudo-geenbewerkingplanters
die angel uit die droogte en hoë insetkoste
getrek. Jy kan ook vooruit
boer met Inttrac se tegnologie.
Praat met Inttrac Trading by 016-
365-5799 of 082-566-1455 of Adam
van Aswegen by 078-457-0952 of
inttrac@cyberserv.co.za. Besoek ook
www.inttrac.co.za.
www.proagri.co.za
ProAgri 147 – Mei / May 2012
5

Meganisasie
Sien
NAMPO-kaart bl 20
Kubota laat die son skyn
n Japan is die son ’n simbool van
Ivooruitgang. Dit is dus geen wonder
dat die mense van Kubota besluit het om
hulle trekkers in helder oranje te tooi
nie.
“Dit gaan daaroor dat Kubota van
sonsopkoms tot sonsondergang sonder
probleme fluks aan die werk bly,” sê
Deon Engelke, hoofbestuurder van
Kubota in Suid-Afrika. Met die uitbreiding
van Kubota se produkreeks, is die
plaaslike landbouwêreld ook vinnig besig
om oranje te kleur – net soos in Amerika
waar Kubota ’n markleier is.
Kubota was nog altyd bekend as die
bielie in die kleintrekkerbedryf, maar met
’n reeks wat nou van 18 tot 100
perdekrag (13,2 tot 73,5 kilowatt) strek,
kan die bielie behoorlik sy spiere bult.
Deon sê: “Die uitbreiding van ons
reeks sal dit vir handelaars makliker
maak om ’n volledige diens aan boere te
lewer. Daarby het ons ons voorraadvlakke
verhoog vir groter beskikbaarheid.”
Smith Power Equipment, wat die verspreider
van Kubota in Suidelike Afrika
is, het die afgelope paar maande sy handelaarsnetwerk
uitgebrei en ook baie
aandag aan die opleiding van handelaars
gegee. Landwyd, asook in Namibië,
Botswana en Lesotho, is daar handelaars
en dienspunte waar noodsaaklike
onderdele aangehou word vir beter,
vinniger en ook kundiger diens.
Nie dat Kubota se toerusting knaend
aandag nodig het nie. Dit is goeie
gehalte Japannese produkte, wat eenvoudig
ontwerp is om maklike instandhouding
moontlik te maak. Die
rowweterreinvoertuie word byvoorbeeld
hidrostaties aangedryf, wat beteken dat
dit minder onderhoud verg en minder
bewegende dele soos koppelaars en
bande het wat kan breek.
Die twee vierwielermodelle (RTV’s) is
ook nie speelgoed nie, maar ware
werktuie wat ’n vrag van 500 kg in ’n
wipbak kan dra of 750 kg kan sleep.
Kubota se trekkers is operateursvriendelik
en gerieflik sodat trekker en
bestuurder van sonop tot sononder hulle
plig kan doen. Die trekkers is ook bekend
vir hulle lae brandstofverbruik, wat
met vandag se dieselpryse baie belangrik
is.
Almal weet dat ’n boord ’n Kubota
benodig wat met sy vaartbelynde lyf
gladweg tussen die takke en ranke kan
deurglip en binne 3,5 meter kan draai.
Benewens dié smal trekkers, is daar
egter ook ’n verskeidenheid standaardmodelle,
met of sonder kajuit, beskikbaar.
Die trekkers, RTV’s, asook Kubota se
reeks grondverskuiwingstoerusting en
enjins, sal by Nampo te sien wees.
Besoek gerus hulle uitstalling by Standplaas
139, of skakel vir Deon Engelke
by 083-306-8655. Die volledige
produkreeks kan op die webwerf
www.kubotasa.co.za besigtig word.
Spuit piekfyn met Peake-spuite
Ons sien daarna uit om u by Graan SA se
NAMPO-oesdag te
ontmoet te standplaas 210
Peake Equipment: “InFront and Over the Top”
Veeldoelige Peake Equipment werkesels vir bespuiting van
gewasse en saadmielie-ontpluiming.
Plaaslik ontwerp en vervaardig vir Suid-Afrikaanse behoeftes.
Sien waar jy spuit: Voorgemonteerde spuitbalk (19 – 28 m) stel van 800 mm tot 2 800 mm hoog
Spuit regdeur die seisoen: Grondvryhoogte van tussen 2 m en 2,2 m
Hanteer maklik: Hidrostaese vierwielaandrywing
Spuitkapasiteit: Vlekvryestaalspuienks 1 500 liter (enkel) 2 800 liter (dubbel)
Die Mini Peake STS en Peake DTS MK3.A is nou albei met vierwielstuur beskikbaar.
Woodspec Engineering
Donald: 083-701-0810
Cliff: 083-702-0050
donald@peakeequipment.co.za
www.peakeequipment.co.za
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 7

Gewasproduksie
Biotegnologie gee boere ’n voorsprong
et nuwe ontwikkelings soos tabak-
met ’n laer nikotieninhoud
Mplante
aan’t kom, kan biotegnologie selfs
krimpende landboubedrywe moontlik
nuwe lewe gee!
Maar waar staan ons en waarheen is
ons op pad met biotegnologie en
genetiese modifikasie (GM) in Suid-
Afrika? ProAgri het by die wêreldleier in
GM-ontwikkeling, Monsanto, gaan kers
opsteek. Magda du Toit, korporatiewe
kommunikasiebestuurder, gee die
antwoorde:
ProAgri: Hoekom en hoe het
genetiese modifikasie ontstaan?
Magda du Toit: Biotegnologie het ontwikkel
na die deurbraak van wetenskaplikes
in die 1950’s met die ontsyfering
van genetiese kodes. Dit het aan wetenskaplikes
die sleutel gegee tot meer
voorspelbare genetiese ontwikkeling van
spesifieke eienskappe. Biotegnologie
word nie net in landbou gebruik nie,
maar op die mediese, veeartsenykundige,
forensiese en farmaseutiese
terrein, asook in omgewings-wetenskappe,
mynbou, verwerking en feitlik
enige bedryf waaraan ’n mens kan dink.
Dit bied hoop vir verhoogde voedselproduksie,
beter benutting van beskikbare
hulpbronne en alternatiewe
energiebronne.
Navorsing oor GM in die landbou
word reeds sowat 40 jaar gedoen en die
VSA verbou GM-gewasse reeds 14 jaar
kommersieel. In Suid-Afrika word
gewasse met GM-tegnologie reeds meer
as ’n dekade aangeplant. Die einddoel is
om boere by te staan om die eise wat
aan hulle gestel word, te hanteer. Deur
beter tegnieke en tegnologie in te span,
kan hoër opbrengste, beter beskerming
teen insekte en doeltreffende onkruidbeheer
ontwikkel word. Dit beteken dat
gewasse beter sal presteer per eenheid
op minder grond en met ’n optimale
verbruik van energie, bemesting en
water.
PA: Hoeveel hektaar is beplant met
GM-produkte en watter persentasie
maak dit van totale produksie uit?
MdT: Altesaam sowat 2,3 miljoen hektaar
is met GM-gewasse in RSA geplant.
Dit is 72% van die totale produksie. Die
aanplantings is gedoen met mielies,
sojabone en katoen.
PA: Boere is bekend met die Btgeen
(YieldGard ® -mielies) wat
weerstand teen stronkboorders
bied en Roundup Ready ® -gewasse
wat boere help om onkruid tussen
gewasse dood te spuit, maar na
watter ander eienskappe word daar
tans gekyk?
MdT: Benewens die nuwe YieldGard ® IItegnologie
(sien inligtingsblokkie aan
einde) word tans aan verskeie ander
eienskappe gewerk.
Van die jongste mylpale is droogteverdraagsame
mielies wat tans in
plaaslike omstandighede in Afrika
getoets gaan word en dan werk ander
maatskappye aan bestandheid teen
mieliestreepsiekte. In die toekoms kan
boere ook uitsien na gewasse wat stikstof
doeltreffender gebruik.
Monsanto bestee jaarliks wêreldwyd
miljarde rand aan navorsing en gebruik
verskeie laboratoriumtegnieke om sy
teelprogramme te ondersteun en
sodoende nuwe basters en tegnologie
vinniger na die mark te bring. Die ontwikkeling
van ’n nuwe GM-gewas kos
sowat R520-miljoen voordat die produk
in die handel vrygestel word.
PA: Is ’n Bt-mielie totaal en al
bestand teen stronkboorders?
MdT: Nee, ons het altyd gesê dat
YieldGard ® I (MON 810-geen) 95%
beskerming bied. Teenoor chemiese
beheer is die doeltreffendheid veel
beter met geen impak op die omgewing
nie. Met die MON 810-geen was daar
nie goeie uitdrukking van die geen in
die reproduktiewe stadium en reproduktiewe
dele van die plant nie, wat
veroorsaak het dat daar wel vreetskade
aan die pluime, baarde en koppe kon
voorkom.
Bt-tegnologie het die afgelope 12
jaar ʼn belangrike rol gespeel in die
beheer van stronkboorders in Suid-
Afrika en bied in die meeste gevalle
steeds die beste oplossing vir die
beheer van stronkboorders. Mielie-aanplantings
met die Bt-geen het oor die
genoemde tydperk tot ongeveer 75%
van alle mielie-aanplantings in Suid-
Afrika gegroei. Met die toename in die
aanplant van die tegnologie is baie meer
stronkboorders jaarliks aan die
MON 810-geen (eerste generasie Btgeen)
blootgestel en die dinamika van
die stronkboorders het ook oor die tydperk
verander. Daarom is die toepassing
van insekweerstandbestuur op sowel die
beskikbare gene MON 810 as die MON
89034 YieldGard ® II van deurslaggewende
belang.
Sekere gebruikers van YieldGard ® -
mieliesaad het in die verlede nie die
vereiste insekweerstandbestuurstrategieë
toegepas of dit korrek uitgevoer
nie. Dit is waarom Monsanto, en
die ander maatskappye wat die tegnologie
in lisensie beskikbaar stel, die afgelope
paar seisoene streng teen sulke
individue begin optree het om die tegnologie
te beskerm.
Alle boere wat YieldGard ® -mielies
plant, is deur die ondertekening van die
Monsanto Tegnologie-ooreenkoms kontraktueel
verplig om toevlugareas
korrek, volgens die voorskrifte in die
“Gids vir die verbouing van genetiesverbeterde
mielies” na te kom. In enige
stronkboorderbevolking, in enige
gebied, is daar ’n klein persentasie
individue wat nie deur YieldGard ®
beheer word nie. Die doel van die
toevlugarea is om te sorg dat daar ook
’n bevolking vatbare motte beskikbaar is
om met die weerstandige motte wat op
die YieldGard ® mielies oorleef het, te
paar. Dit voorkom dat die nageslag van
die motte weerstandig sal wees.
Monsanto monitor alle mielieproduserende
gebiede van Suid-Afrika
deeglik om vas te stel of daar gebiede is
waar stronkboorder nie bevredigend
deur YieldGard ® -mielies beheer word
nie.
PA: Met chemiese middels word
gekyk na die afwisseling van groepe
as daar weerstand is – is so iets
moontlik met GM-weerstand?
MdT: Navorsing het bewys dat die plant
blaai om...
Sien
NAMPO-kaart bl 20
www.proagri.co.za
ProAgri 147 – Mei / May 2012
9

van toevlugsareas die mees wetenskaplike
metode is om insekweerstand
te voorkom in Bt-tegnologie.
Die YieldGard ® I (MON 810) geen wat
tans gebruik word, bevat een proteïen
genaamd Cry1Ab wat in mielies weerstand
bied teen Busseola fusca- en
Chilo partellus-stronkboorders.
Die nuwe YieldGard ® II (MON 89034)
geen bevat twee proteïene, naamlik
Cry1A.105 en Cry2Ab.2 wat albei weerstand
bied teen die Busseola- sowel as
die Chilo-spesies wat die Afrika-stronkboorders
insluit. Biofisiese studies dui
daarop dat die twee proteïene se
metode van werking verskil in die
manier wat dit bind met die stronkboorder
se ingewande, wat letsels
veroorsaak en die voeding beëindig wat
tot die larwe se dood lei.
Die twee proteïene wat die plant
besit, bied twee metodes van werking
en bied aan die plant dubbel die
beskerming omdat die larwes op twee
verskillende metodes stuit. Dit kan dus
’n groot rol speel in insekweerstandsbestuur.
Die nuwe tegnologie verhoed
ook vreetskade aan die pluime, baarde
en koppe.
Dit bly egter van kardinale belang
dat toevlugsareas steeds geplant word.
Die gebruik van chemiese middels kan
nog soms regstellend gebruik word om
weerstand te bekamp.
PA: Waarvoor werk Roundup
Ready ® -tegnologie alles?
MdT: Roundup Ready ® -tegnologie bied:
• Breëspektrum onkruidbeheer
- Doeltreffende beheer van eenjarige
en meerjarige grasse en
breëblaaronkruide.
- Grootsadige onkruide, soos
olieboom, word beheer wat lei tot
verlaagde kostes en uitskakeling
van ongewenste sade in die graan
monster.
• Bewese gewasveiligheid
- Geen stremming op gewas met die
gevolg dat die plant sy volle
genetiese potensiaal verwesenlik.
• Toedieningsbuigsaamheid
- Doeltreffende onkruidbeheer vanaf
opkoms tot voor oes.
- Onkruidgrootte, en nié grond
kleipersentasie nie, bepaal die
onkruiddoderdosis en gevolglik
word daar ook net gespuit
indien die onkruid teenwoordig
is.
- Wisselbou-opsies kan ten volle
geakkommodeer word.
Omdat die klimaat en grondtipe van
streek tot streek verskil, spreek dit
vanself dat plantestand, onkruiddigtheid
en onkruidspektrum sal
wissel en gevolglik is dit moeilik om
een onkruidbeheerprogram voor te
stel. Gegewe al die veranderlikes is
daar verskillende onkruid-beheerprogramme
waar ander onkruiddoders
bykomend tot glifosaat gebruik
word met plant en ook na opkoms
van die mieliegewas, om die totale
onkruidprobleem te hanteer.
PA: Hoe versoenbaar is GM-produksie
en minimumbewerking?
MdT: Die beskikbaarheid van biotegnologie
maak dit vir boere makliker om in die
rigting van bewaringsbewerking te
beweeg. Roundup Ready ® -tegnologie
bied Suid-Afrikaanse mielieboere unieke
geleenthede om onkruidbeheer baie
doeltreffend toe te pas en konvensionele
bewerkingsmetodes uit te skakel.
PA: Wat word gedoen om die oorspronklike
konvensionele genetika
te bewaar, as finale rugsteun?
MdT: Alle nuwe basters word eers
ontwikkel en geteel en dan word die gene
daarin teruggeteel. Daar is miljoene lyne
in die wêreld beskikbaar wat gebruik kan
word vir die teel van gewasse met of
sonder geentegnologie.
PA: Is daar nog ’n mark/premie vir
konvensionele produkte?
MdT: Ja, daar is graanhandelaars wat
boere kontrakteer om GM-vrye mielies en
soja te verbou – hoofsaaklik vir
buitelandse kopers in Europa en Japan.
PA: Hoekom is daar in Europa nog
soveel weerstand teen GM-produksie?
“Die plant van GMO-gewasse het ’n totale
ommeswaai in my boerdery teweeg
gebring. Eerstens kon ek met Roundup-
Ready tegnologieen stapelgeengewasse
my onkruid onder beheer bring deur
glifosaat te gebruik.
Tweedens is die rusper-aanslag op die
mielies wat die of Bt-geen bevat, onder
beheer sonder om ’n vinger te verroer in
veral Desember waar dit koring-strooptyd
is, werkstyd min is en arbeid nie altyd
beskikbaar is nie.
Derdens het die gebruik van GMO-saad
perfek ingepas in my boerdery waar ek na
geen- en minimumbewerking oorgeskakel
het. Onkruidbeheer is van kardinale
belang met hierdie tipe van bewerkings.
Ek sal moeilik van die gebruik van
GMO’s afsien omdat my boerdery nou
afhanklik raak van die gebruik hiervan.”
Koos Kruger van Villiers
MdT: Hulle produseer genoeg voedsel en
probeer hulle eie mark beskerm deur
politieke inmenging. As gevolg van
regeringsubsidies is boere ook nie onder
soveel druk, soos byvoorbeeld Suid-
Afrikaanse boere, om aanhoudend beter
te presteer nie.
PA: Baie mense het probleme met
die moraliteit van genetiese oordrag
tussen spesies – is daar enige
beperkings op navorsing en eksperimente
in die verband?
MdT: Daar is die afgelope 15 jaar baie
navorsing wêreldwyd hieroor gedoen
en na aanleiding van die navorsing het
Monsanto gesê dat ons nie ’n geen van
’n dier/mens sal oordra na ’n plant nie.
PA: Is daar enige voordeel vir
verbruikers? Is kos goedkoper,
lekkerder of makliker bekombaar?
MdT: Dit is wel so dat die eerste generasie
tegnologie meer gekonsentreer
het op eienskappe en aspekte wat
meer voordeel vir die produsent en ook
die natuur inhou. Maar inaggenome
dat ’n produsent se oes beskerm word
en produksie dus ook kan verhoog,
trek die verbruiker en algemene
10
ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

Gewasproduksie
“Monsanto se tegnologies gevorderde kultivars
bring gewis ’n nuwe dimensie na my boerdery.
Die verskillende maniere waarop hierdie gene
as ’n bestuurshulpmiddel ingespan kan word, is
legio dan praat ek nog nie eers van verbeterde
opbrengste en winste nie. My boerdery kan
verseker nie meer sonder hierdie welvaartskeppende
tegnologie die toekoms tegemoet gaan
nie. Dankie Monsanto!”
Johnnie Lourens van Villiers
publiek ook voordeel uit die feit dat
meer kos geproduseer word, dat minder
insekdoder gespuit word en dat die
graan wat gelewer word, van ’n beter
gehalte is omdat daar minder swamme
op die graan voorkom. Swamme kom
voor weens sekondêre besmetting op
die plek waar die stronkboorders aan
die mieliekoppe gevreet het.
Die volgende generasie tegnologie
gee aandag aan beter olie in kanola en
sojabone en ook verbeterde vitamiene.
PA: Is daar enige manier in Suid-
Afrika om te weet wat jy eet of vir
boere om hulle produkte se
naspeurbaarheid te bevorder?
MdT: Die nuwe Verbuikerswet het ’n
gedeelte wat handel oor
etikettering en ’n punt wat
handel oor GM-produkte.
Voedselvervaardigers moet
dus nou op die etiket aandui
dat die produk bestanddele
kan bevat wat van GMgewasse
af kom. Die regulasies
in die verband is egter
nog nie heeltemal gereed nie.
Wat graan betref, kan
boere sê by watter silo en by
watter maatskappye hulle graan
gelewer het. Diegene wat onder kontrak
GM-vrye graan lewer, behoort ook
daardie dokumentasie te hê en die
graanhandelaar wat die graan koop,
sal kan aandui waar die graan vandaan
kom.
PA: Is biotegnologie die enigste
pad vorentoe vir landbouprodukontwikkeling?
MdT: Alhoewel Monsanto meen dat
biotegnologie ’n groot bydrae tot voedsel-
en veselproduksie kan lewer, het
ons nog nooit die mening geopper dat
dit die alheelmiddel vir landbouproduksie
is nie. Ons glo wel dat dit een van
die metodes is wat ingespan kan word
om ons almal se lewe te verbeter. Monsanto
plaas steeds baie groot klem op
die ontwikkeling van genetika (nuwe
verbeterde basters/variëteite) wat opbrengs
kan verhoog. Ons glo ook aan
verbeterde verbouingspraktyke om
grond beter en meer volhoubaar te
benut.
Van die tegnieke wat die maatskappy
gebruik, is biotegnologie, nanotegnologie
en ook merkers of MAB (Marker
Assisted Breeding). Met merkers word
spesifieke gene geidentifiseer om ’n
bepaalde probleem op te los en die
tydsverloop wat tradisionele seleksies
geneem het, word aansienlik verkort.
Dié tegniek hou baie voordele vir die
bedryf in Suid-Afrika in, veral ten
opsigte van droogte- en siektebestandheid
wat van kardinale belang is in ’n
land waar boere sukkel met beperkende
klimaatsomstandighede.
Om al die voordele van biotegnologie
te geniet, praat met jou naaste Monsanto-verteenwoordiger
of skakel
011-790-8200. Besoek gerus ook
www.monsanto.co.za. Monsanto se
mense is in die Roodebergsaadsaal
by Nampo.
Boere kan nou sukses proe met
(YieldGard ® II).
Mielieboere in Suid-Afrika kon die afgelope
seisoen kennis maak met die verbeterde,
nuwe generasie tegnologie op
hulle plase.
Monsanto het in 2010 ingevolge
GM-wetgewing, Wet No 15 van 1997,
goedkeuring verkry dat die nuwe
MON 89034-geen (YieldGard ® II) en die
MON 89034 x NK 603-stapelgeen kommersieel
in Suid-Afrika aangeplant kan
word.
“Ons is dankbaar dat ons die twee
nuwe geen-eienskappe kon registreer
en dat ons dit aan ons kliënte kon
beskikbaar stel,” sê Magda du Toit,
korporatiewe kommunikasiebestuurder,
Monsanto. “Monsanto streef daarna om
boere se lewe te verbeter en leef die
leuse ‘Produseer meer deur minder’ uit
in al sy werksaamhede. Volhoubare
opbrengs is nou nie meer net ’n droom
nie – dit het werklikheid geword met die
mylpaal wat ons bereik het.”
Die YieldGard ® II-tegnologie is ook die
eerste nuwe geen wat onder die nuwe
GENUITY-vaandel in die mark geplaas
is. YieldGard ® II sal talle voordele aan
die boer verleen en so bydra tot beter
graangehalte en hoër opbrengste.
Terselfdertyd bied die tegnologie gemak
en gemoedsrus omdat die hantering en
gebruik van insekdoders verminder
word.
Gegrond op die wetenskaplike
proewe wat gedoen is in verskeie
mielieproduserende gebiede in die land,
waaronder Bethlehem, Jankempdorp,
Hertzogville en Bothaville, is dit duidelik
dat YieldGard ® II-tegnologie uitstekende
resultate gelewer het – selfs nog
beter as die YieldGard ® I-tegnologie in
dieselfde kultivars.
In die proewe is gekyk na die
werking van die enkel YieldGard ® IIgeen,
asook na die werking van die
tegnologie in die stapelgeenbasters,
wat sowel die YieldGard ® II-tegnologie
as die Roundup Ready ® -tegnologie
bevat.
Selfs in gebiede waar daar kommer
was oor doetreffende beheer van
Busseola Fusca het die proewe getoon
dat die nuwe tegnologie uitstekend
werk.
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 11

Rotrix Rainmaker tot die redding
ngediertes soos jakkalse, rooikatte
Oen tweebeendiewe maak kleinveeboerdery
al hoe moeiliker en skaapvleis
gaan nog ’n skaars produk word, glo
Boet Wilken van die plaas, Sonskyn,
digby Van Stadensrus in die goeie ou
Vrystaat.
Hy self het al tot veertig skape in een
maand aan diefstal verloor. Maar ’n boer
maak ’n plan en Boet se plan is om sy
skape in kritieke tye in kampe met elektriese
heinings en alarmstelsels onder
veiligheidsligte naby die huis te hou.
Sy plan is om elke maand van die
jaar 300 tot 400 van sy Corriedale en
Dohne-Merino-ooie te laat lam sodat die
werk van die boerdery eweredig oor die
jaar versprei word, maar ook sodat ’n
meer bestendige kontantvloei verseker
kan word.
Daarvoor is dit noodsaaklik dat daar
deur die jaar groen weiding in die
kampe vir die lammerooie moet wees
en sulke voerproduksie het water nodig.
Sonskyn het ’n waterkwota uit die
kanaalstelsel van Egmonddam, maar
water is duur en skaars en behoort ten
beste benut te word, glo Boet.
Die vloedbesproeiing wat in die
verlede op Sonskyn gepleeg is, verg
baie arbeid en ’n mens weet nooit hoe
deeglik en eweredig dit gedoen word
nie.
Boet het spilpuntbesproeiing oorweeg,
maar alhoewel ’n spilpunt sekerlik
sy plek in die besproeiingsbedryf het,
sou die groot uitvalstukke in sy geval ’n
gruwelike onderbenutting van grond
beteken.
Na deeglike navorsing en oorweging
was die antwoord onteenseglik: Rotrix
se Rainmaker-kruipspuite.
Al wat nodig is om ’n Rotrix Rainmaker-kruipspuit
aan te dryf, is ’n pomp. Alhoewel dit vir enige Suid-
Afrikaanse boer maklik is om self ’n Rainmaker te
installeer, is dit nogtans lekker dat Rotrix se mense
genoeg belangstel om te kom help, sê Boet Wilkens.
Sien
NAMPO-kaart bl 20
• Die Rotrix Rainmaker
is wateraangedrewe
sodat jy net ’n pomp
en pype hoef te installeer
en nie ook
duur kragkabels wat
telkens gesteel kan
word nie.
• Die Rainmaker verg
veel, veel minder
arbeid as vloedbesproeiing,
goukoppelpype
of sleeplyne,
dit is veel meer betroubaar
en akkuraat
en bied veel doeltreffender
benutting van
bestaande waterbronne.
• Met sy verskillende
sproeierstelle en
spoedopsies, is die
Rainmaker veelsydig
en opgewasse teen
redelike kwaai
winde. Die Rainmaker
se druppels
verdig ook nie die
grond om opkoms te bemoeilik nie.
• Dit is baie maklik om die Rainmaker te
installeer en daarmee te werk.
• Rainmaker is uiters betroubaar en
eenvoudig. Daar is geen duur, skaars
onderdele nodig nie en in die
onwaarskynlike geval dat iets sou
breek, is die meeste onderdele sommer
by die plaaslike koöperasie te
koop.
• Rainmaker kan sonder toesig of sorg
deur die nag werk om nagwaterleibeurte
ten volle te benut. ’n Mens
moet net by wees om hom na die
voltooing van een
baan na die volgende
baan te verskuif.
• As jy ’n Rainmaker
nie gebruik nie,
kan jy hom op jou
bakkie laai en in
jou skuur gaan
wegsluit of na
enige ander plaas
neem om hom daar
te ontplooi.
Vir doeltreffende,
betroubare besproeiing
sonder fieterjasies
of sukkel, is
Rainmaker die
antwoord, sê Boet,
en daarom het hy
sommer met twee
van hierdie voortreflike
masjiene weggespring.
Rotrix se mense
ken besproeiing,
Gewasproduksie
Kruipspuit maak skaapboerdery moontlik
Boet Wilkens van Sonskyn naby Van Stadensrus is
ingenome met sy Rotrix Rainmaker-kruipspuite wat
dit vir hom moontlik maak om suksesvol en winsgewend
met skaap te boer.
hulle ken boerdery en hulle lewer persoonlike
diens. Suid-Afrika se boere is
almal opgeleide, ingeligte, intelligente,
praktiese mense wat vir enige taak
opgewasse is. Enige boer kan self sy beplanning
en uitmetings doen om ’n
Rotrix Rainmaker te installeer, maar
nogtans is dit lekker om te weet jy kan
op die rugsteun van ’n werklik behulpsame
maatskappy soos Rotrix reken, sê
Boet. Jasper Hewitt van Rotrix het hom
persoonlik op Sonskyn kom help om sy
twee Rotrix Rainmakers in bedryf te
stel.
Rotrix Rainmaker kan ook vir jou
boerdery nuwe horisonne open,
maak nie saak met watter gewasse
jy boer nie. Praat met Jasper Hewitt
van Rotrix by 023-342-3438, 082-
773-7544 of rotrix@intekom.co.za.
Besoek ook www.rotrixirrigator.co.za.
Daar stap hulle! Boet Wilkens se
twee Rotrix Rainmakers is die groot
faktor wat dit vir hom moontlik
maak om winsgewend met skaap te
boer.
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 13

SENTER 360
Passievol oor spilpunte!
By SENTER 360 is spilpunte vir ons ’n passie. Juis
daarom bou ons nie net ’n sterk en taai struktuur nie,
maar ons bestee ook heelwat tyd en aandag aan die
klein besonderhede wat ’n groot verskil in jou
alledaagse lewe kan maak.
STRUKTURELE STABILITEIT
SENTER 360 benut vakwerkysters van pyp wat ligter
as die algemeen gebruikte hoekysters is. ’n SENTER
360 het sodoende twee stelle vakwerkysters meer per
toring wat sorg dat die struktuur ontseend sterk is
en buitengewone weerstand teen stormwinde kan
bied. Langer basisbalke 4,5 m (5,8 m vir die hoëprofiel
masjiene), toring stue, stabiliseringstawe en
diagonale dra by tot dié uitsonderlike standvasgheid.
INNOVERENDE BEHEERPANEEL REEKS
Die beginsel van eenvoudige modulêre ontwerp word
ook op ons beheerpaneel reeks toegepas. Die basiese
beheerpaneel, met direkte millimeter toedieningsverstelling,
kan teen ’n minimale koste deur verskillende
vlakke van outomasering en kommunikasie opgradeer
word.
“LAASTE SPUIT” OPLOSSING
Die laaste spuit is geneig om verstop te raak. Ons het egter met ’n innoverende dog
eenvoudige oplossing vorendag gekom wat die laaste spuit deurlopend skoonhou.
SENTER 360 spilpunte word standaard toegerus met die drukgereguleerde
Senninger I-Wob sproeier wat op hangpype gemonteer is. Dit verseker uitstekende
waterverspreiding in selfs die uiterste klimaatstoestande.
SWAARDIENS RATKAS EN MOTORS
Die aandrywing van die SENTER 360 spilpunt bestaan uit ’n standaard swaardiens
wielratkas, met ’n gras opsionele vyf jaar waarborg wat deur die UMC “Power
Saver” motorratkas -kombinasie aangedryf word.
* Termes en voorwaardes geld
Tel: +27(18) 469-1331 • E-pos: info@senter360.co.za • www.senter360.co.za
14
ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 15

16 ProAgri 147 – Mei / May 2012 www.proagri.co.za

STOP
Daar word deurentyd gepoog om op
hoë vlak gesprekke met die polisie te
voer om die saak te bespreek, nie net
om te hoor wat hulle aan plaasmoorde
gaan doen nie, maar om TLU SA en sy
boere se hulp aan te bied.
Bennie sê: “Dit is baie frustrerend
aangesien die kommissaris van Polisie
eenvoudig geen skrywes beantwoord
nie.”
TLU SA het saam met ander belanghebbende
organisasies in Maart ’n
vergadering belê waarheen die kommissaris
van Polisie en die minister van
Polisie genooi is om die saak te bespreek.
Nie een van die twee het
opgedaag of iemand in hulle plek
gestuur soos versoek is nie.
TLU SA dring steeds daarop aan dat
die polisie ’n spesiale ondersoekeenheid
na plaasmoorde in die lewe moet roep.
“Ons het dit al by herhaling op rekord
gestel dat ons glo dat ander motiewe as
diefstal of roof agter die plaasaanvalle
skuil en dit behoort tot op die been
oopgevlek te word,” sê Bennie.
Hy verwys na die onlangse voorval
naby Heilbron, waar ’n boer met ’n
petrolbom aangeval is. Hy het ernstige
brandwonde opgedoen en sy bakkie is
verwoes.
“Dit kan mos nie as iets anders as
terrorisme beskou word nie.”
TLU SA voer ’n petisieveldtog teen
plaasmoorde op sy webtuiste
(www.tlu.co.za), waar reeds goeie
terugvoer ontvang is. Daar word ook
gepoog om slagoffers van plaasaanvalle
by te staan uit TLU SA se Traumafonds.
Goeie terugvoer is ook ontvang op die
oproep om R10-bydraes tot die fonds te
maak deur die boodskap TLUSTOP per
teksboodskap te stuur aan 48716. Nog
bydraes word verwelkom.
Tans word ook meer formeel ondersoek
ingestel na ’n neiging wat opgemerk
is dat boere wat nie lede van TLU
SA of ander landbou-organisasies is nie,
eerder geteiken word vir plaasaanvalle.
“Dit is net so dat mense wat betrokke is
by die organisasies beter radiokommunikasie
het en ook meer betrokke is by
beveiligingsaksies,” sê Bennie.
Daarom word daar steeds ’n ernstige
beroep op boere gedoen word om betrokke
te raak by georganiseerde landbou.
Deel van die oplossing teen
plaasaanvalle is om deel te wees van
strukture wat indiwiduele boere ondersteun
en bystaan. Uiteraard staan TLU
SA se deure landwyd oop vir boere wat
deel wil wees van dié dinamiese landbou-unie.
PLAAS-
MOORDE!
Sien
NAMPO-kaart bl 20
Stuur die teksboodskap
TLUSTOP na 48716 en
dra so R10 by tot TLU SA
se Traumafonds of vul die
petisie in op
www.tlu.co.za.
Stuit die terreur!
emiddeld twee plaasaanvalle elke
Gweek – dit is hoe dit gaan sedert die
begin van 2012. Tot die helfte van April
was daar 34 plaasaanvalle waartydens
13 mense vermoor is.
“Ons kon reeds vroeg in die jaar sien
dat plaasaanvalle en -moorde neig om
hand-uit te ruk teenoor verlede jaar,” sê
Bennie van Zyl, hoofbestuurder van TLU
SA.
Die organisasie het besluit om ’n uitgebreide
veldtog wêreldwyd te voer om
sterker optrede teen plaasmoorde te
bepleit.
In Februarie het TLU SA die geleentheid
gekry om ’n openbare vergadering
van Europese Parlementslede in die
Europese Parlement in Brussel toe te
spreek oor plaasaanvalle. Verskeie
gesprekke met ander Europese politici
is ook gehou om hulle te betrek by die
veldtog teen plaasmoorde.
Hoewel plaasmoorde in Suid-Afrika
nie meer vreemd is vir die internasionale
gemeenskap nie, was hulle nie
bewus van die aard en omvang daarvan
nie. TLU SA se assistent-hoofbestuurder:
Kommunikasie, Henk van de Graaf,
het in sy voorlegging aan die Europese
Parlementslede die volgende moontlike
hulpmiddele aan die hand gedoen:
• Die Europese Unie was een van die
instellings wat persoonlike sanksies
teen Robert Mugabe en sy regeringsmense
ingestel het toe dinge in Zimbabwe
begin skeefloop. Tot in daardie
stadium is 24 boere in Zimbabwe
vermoor teenoor die 1 555 in Suid-
Afrika, dus behoort die EU ook te oorweeg
om persoonlike sanksies teen
president Jacob Zuma en van sy
kabinetslede te ondersoek.
• Plaasaanvalle moet tot ’n misdaad
teen die mensdom verklaar word.
Enkele weke na hierdie besoek het verteenwoordigers
van 19 lande in die
Europese Parlement, uit sewe van die
agt politieke groeperinge, ’n verklaring
teen plaasaanvalle in Suid-Afrika
onderteken. Die verklaring is vir verdere
hantering na die Europese Kommissie
verwys.
Mosies teen plaasaanvalle word ondertussen
in Suid-Afrika voorberei om in
verskeie Europese parlemente bespreek
te word. Al hierdie optredes het beslis
die internasionale oog na plaasmoorde
gedraai.
Binnelands is TLU SA besig om deur
sy strukture die plaaswagstelsel uit te
brei en om die landelike beveiligingsplan
verder in werking te stel. Boere
word deurlopend gemaan om na hulle
eie veiligheid om te sien en hulleself
paraat te hou en te probeer voorkom
dat hulle onverhoeds betrap word.
Hulpbronbestuur
TLU SA maak die wêreld wakker
Skakel 012-804-8031 of kry al die
besonderhede oor lidmaatskap op
www.tlu.co.za.
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012
17

agrilag
Word wakker!
deur Dom Boer
Besoeker: “Het Oom nie ’n trekker nie?”
Boer: “Ja, ek het drie trekkers in die skuur.”
Besoeker: “Hoekom span Oom dan die bul voor die ploeg
in?”
Boer: “Ek probeer hom leer dat daar meer in die lewe is as
net romanse.”
Nare waarheid
Oom Koot: “Dit lyk my die jong Jors boer vooruit. Hulle
vertel my hy is twintig miljoen rand sterk. Ek wonder hoe
het hy dit reggekry.”
Oom Lood: “Wel, deels is dit te danke aan sy eie sake- en
boerderyvernuf en deels aan die feit dat hy met ’n vrou
getrou het wat dertig miljoen rand geërf het.”
Die verskil tussen ’n intelligente politikus en die Loch
Ness-monster is dat die Loch Ness-monster al opgemerk
is.
Wie sê Johannesburg se mans is nie meer beleefd nie? Net
gister het ’n vrou in Eloffstraat geval en drie mans het oor
haar gestap sonder om op haar te trap.
“Jy kan nie in hierdie rok optree nie,” sê die regisseur vir
die aktrise.
“Hoekom nie?”
“As jou medespeler in die sitkamertoneel vir jou sê:
‘Liefling, jy steek iets vir my weg,’ sal die gehoor hom nie
glo nie.”
Floors ly so erg aan bloedarmoede, as hy te veel suip
word net sy een oog rooi.
Werfnuus www.proagri.co.za
ProAgri spog met ’n pragtige vars webwerf
propvol nuus en foto’s. Besoek gerus ons
werf of volg die skakels om spesifieke
artikels en berigte te lees:
Water: Minister moet besluit wat is
belangrik
Boere is hoogs ontsteld oor die minister
van Waterwese se stelling dat landbou te
veel water opeis. TLU SA sê dat landbou
water nodig het om voedsel op volhoubare
skaal te kan produseer.
http://bit.ly/waterkommer
SA volstruisboere fnuik verbod
Die Suid-Afrikaanse volstruisprodusenteorganisasie
het ’n unieke manier gevind
om verby die Europese Unie se verbod op
volstruisvleis vanuit SA te kom. Die vleis
word vir drie sekondes teen 70°C
gekook. http://bit.ly/volstruisverbod
Trekkerverkope behou stoom
Die trekkerverkope vir 2012 bly steeds
verbasend hoog ondanks kommer oor die
lae reënval. Verkope vir Maart is 13%
hoër as verlede jaar. Stroperverkope is
ook 14% hoër as verlede jaar.
http://bit.ly/trekkerverkope
Vier geslagte gelyk in melk
Van die vyf geslagte van die beroemde
Wait-and-See Anna Holstein-familie op
die plaas naby Mortimer in die Oos-
Kaap, is vier geslagte nou gelyktydig in
produksie! Volgens SA Holstein is dit ’n
eerste. http://bit.ly/gelykinmelk
Jongman aan nooi: “Normaalweg is ek nie iemand wat
loop en moeilikheid soek nie, maar sal jy met my trou?”
’n Moderne tiener is iemand wat soos ’n baba tekere gaan
oor jy hom nie soos ’n grootmens behandel nie.
Die enigste mense wat ooit na albei kante van ’n
argument luister is die bure.
Reine waarheid
Huisvrou: “Is jy seker die aartappels is vars?”
Groenteboer: “Natuurlik. Kyk net: hulle oë is nog nie eens
oop nie.”
“Is dit waar dat hierdie dorp ’n gesonde klimaat het?”
“Wat praat jy nog? Toe ek hier gekom het, kon ek nie eers
loop of eet of praat nie. Om die waarheid te sê, ek kon nie
eers self regop sit nie.”
“Wonderlik! Hoe lank is jy al hier?”
“Ek is hier gebore.”
Regverdig!
Toeris: “Een van jou bye het my gesteek. Wat gaan jy
daaromtrent doen?”
Byeboer: “Wys my net watter een, dan straf ek hom.”
Eina!
Grootbek-hengelaar: “Ek het een keer drie uur lank met ’n
tuna gespook.”
Verveelde vriend: “Ja, ’n mens kan deesdae nogal baie las
hê van die ingevoerde blikoopmakers.”
Stuur jou grappies na domboer01@mweb.co.za
150
Fotowedstryd!
ProAgri bereik in Augustus ’n mylpaal met sy
150ste uitgawe.
Ons nooi graag ons lesers uit om vir die spesiale
gedenkuitgawe hulle heel mooiste foto’s in te stuur van
enige boerderybedrywigheid of plaastoneel. Die wenfoto
sal vir die voorblad gebruik word.
Om te kwalifiseer, moet die foto’s aan die volgende
voorwaardes voldoen:
- Portretfoto (met ander woorde vertikaal en nie horisontaal nie)
- Minstens 2 megagrepe groot (ons afmetings is
275 mm X 210 mm).
- Dit moet elektronies gestuur word na esta@proagri.co.za.
(Ons kan nie afgedrukte foto’s in aanmerking neem of
terugstuur nie.)
- Onthou om jou naam en kontakbesonderhede by te sit, asook
waar, wanneer en waarmee die foto geneem is.
- Sluitingsdatum: 29 Junie 2012
18
ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

Oljaco – jou makker in die wildbedryf
Blink toekoms wink vir Suid-Afrika
’nse wildbedryf, maar daar is ’n paar
beginsels wat altyd in ag geneem moet
word, sê Coena Smith van Oljaco Game
Dealers, voorheen bekend as Waterberg
Game Dealers.
Die belangrikste is dat die wildboer
moet besef dat hy verantwoordelik is vir
die welsyn van diere wat hy toekamp.
Wild vra nie veel nie, maar daar moet
altyd water en kos beskikbaar wees en
bosluise moet bekamp word.
Voorts moet gewaak word teen wildspekulante
wat wildpryse kunsmatig
buitensporig opjaag sodat wild wat
aangekoop word nie weer later teen ’n
markverwante prys verkoop kan word
nie. Wildboere kan altyd bespaar deur
die middelman en sy wins uit te sny en
regstreeks by wildvangers aan te koop.
Die WRSA of WTA het ’n lys van
betroubare wildvangers.
Wild is so kosbaar sodat daar geen
onnodige kanse gewaag of onbesonne
besluite geneem moet word nie. Daarvoor
is dit vir elkeen wat met wild te
doen het nuttig om betroubare kundiges
in die wildbedryf te raadpleeg en hulle
dienste te gebruik.
As een van die voorste voorlopers in
die wildbedryf, beskik Oljaco oor
dekades se ervaring en kundigheid oor
al die aspekte van wildboerdery en
-hantering. Oljaco het sewe helikopters,
wat verseker dat daar altyd ’n helikopter
beskikbaar is om dienste te lewer, en
vier ervare helikoptervlieëniers wat in
wildvangs spesialiseer.
16 spesiaal toegeruste vragmotors
met personeel wat in wildvervoer spesialiseer
sorg dat enige soort wild met
die minste stremming vervoer word na
enige bestemming in die land.
Oljaco se wildkrale in Vaalwater kan
2 500 stuks wild van alle soorte huisves
en daar word teen die einde van elke
maand ’n veiling gehou. Besonderhede
van die veilings en selfs foto’s van die
diere wat onder die hamer gaan kom, is
op Oljaco se bakkiesblad (Facebook)
beskikbaar.
Wildboere is welkom om van Oljaco
se wildkrale en veilingsdienste gebruik
te maak.
“Ons probeer om die beste wildvangers
in die wêreld te wees,” sê
Coena Smith en as ’n mens na die uitsprake
van tevrede kliënte luister, dan
lyk dit asof hierdie probeerslag ’n trefslag
is.
Een van die belangrikste redes vir
Oljaco se sukses is dat dit ’n familiesaak
is waar elke lid ’n spesialisbydrae lewer:
Coena self en sy drie seuns, Ole, Janco
en Coena junior, is almal bekwame
helikoptervlieëniers wat in die wildvangbedryf
grootgeword het. Omdat dit
’n familiesaak is, hou nie een ’n
krieseltjie kennis vir homself nie, maar
ruil hulle alles uit om die som van almal
Oljaco Game Dealers se vier ervare helikoptervlieëniers is immer gereed
om die beste diens aan die wildbedryf te lewer. Hulle is Janco, Coena (pa),
Coena (seun) en Ole Smith.
Wild en jag
se ervarings te deel.
Ole se vrou, Naomi, is Oljaco se eie
voltydse veearts. Jacomien is Janco se
vrou en as advokaat sorg sy dat al
Oljaco se sake deurgaans aan alle wetlike
vereistes voldoen.
Coena Junior se vrou, Tia, het ’n
graad in Toerisme en sy is verantwoordelik
vir bemarking.
Die spil waarom alles draai, is Coena
se vrou, Corné, wat die geldsake beheer
en al Oljaco se bedrywighede koördineer.
Die drie kleinseuns en een kleindogter
se taak in die onderneming is
tans net om oulik te wees en oupa
Coena jonk te hou, maar hou hulle
maar vorentoe dop.
Oljaco lewer regoor die land ’n omvattende
diens ten opsigte van wildkonsultasie,
wildvang, wildvervoer en
wildhervestiging, maar doen nie graag
wilduitdunning nie. “Ons werk graag
met lewende diere en gebruik die jongste
tegnologie om dit vir die diere so
maklik as moontlik te maak.”
Oljaco is ook ten nouste betrokke by
die gemeenskap, veral by kerke en
skole waar kinders wat graag verder wil
leer maar dit nie kan bekostig nie,
gehelp word. Die polisie vra Oljaco dikwels
om met hulle helikopters te help
om misdadigers aan te keer en hierdie
gratis diens het al gehelp om ’n
gekaapte bankbestuurder te vind en
renosterstropers aan te keer.
Oljaco se krale kan 2 500 stuks wild van alle soorte in die grootste gerief
en met die minste spanning huisves.
Of jy net ’n paar blesbokke op jou
hoewe wil aanhou of met ’n reuse
buffelteelplaas wil begin, praat met
Oljaco vir die beste raad en diens.
Coena se nommer is 082-388-2740,
Janco s’n 082-388-2741, Ole s’n
082-388-2742, Coena Junior s’n
082-388-2743, Corné s’n 082-388-
2744 en die kantoor s’n 014-755-
3626. Die e-posadres is
gamedealers@mweb.co.za
en die webwerf www.oljaco.co.za.
Besoek ook Oljaco se bakkiesblad vir
die jongste nuus.
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012
19

NAMPO-kaart
15 ─ 18 Mei 2012
Veilingskompleks
(afdak)
Kynoch
Crop-Tech
Roodebank
Saadsaal
K2Agri
Monsanto
Pioneer
Tal-Tec
Agri Afrika
Aquamat
Noordelik hek
60
59
58a
58b
57
c
b
56b d
55
54
53
Perdekompleks
Skaapkompleks
86
61
t
30
29
Veilingslokaal
28
SANTAM
Landbousaal
25
a
b
62-64
31 32
Staalmeester
87a b c d 88a b c d+e 89a b c
John Deere
f f
e e
d d
c c
b b
8a 9a
Shell
info
Graan
SA 3
Nampo
Auditoruim
ENGEN
MUSEUM
24 25
Hopefieldsaal
e
d
c
b
11a
53 50 - 51 49
33
Klub/Club 2000
Suiwelkompleks
Donkerhoeksaal
Beeskompleks
Landrover
13
12
v
4a
b
34a
65
f
e
d
c
b
b
35a
PANNAR
ABSA LAAN - ABSA AVENUE
47
16
1
v
t
KK Animal
Nutrition
FAW
66 67 68
46
79
b
Roodebanksaal
19b c d e f g
78
40
41
42
43
77
70a
69
71
72
b
t
Four Lakes
Caltexsaal 19
92
93
73 97
74
75
Jupidex
76
94 a
96
98 99
PNS
Microbial
Solutions
100
107a
107b
Mercedes-Benz
Vitamech
112
116
v
GSI Group
t
t
Nampo saal
a f
110 115
b c 125
c d
a
b
c
f
e
d
122 &
126
v
80a
b
100
d
b
c
a
c
104 103
Besoek ook gerus al die telersgenootskappe in die
bees- en skaapkomplekse.
14a
Sampi saal
36a
44
b
37-39
Caltexsaal
95
Senwes
saal
111
117
t
BIERTUIN
ESKOM
Saal
105
Gedenkmuur
163a
166
163b
a
b
c
a
b
c
162
167
f
e
d
f
e
d
161a
161b
168a
168b
a
b
c
160
169
f
e
d
191
190
189
188
187
186
185
Greenfields

ProAgri
ProAgri wens graag ons adverteerders alle sukses
met hulle uitstallings by Nampo toe.
Boere wat suksesvol vorentoe wil boer met ProAgri,
kan dié verskaffers vind soos op die kaart aangedui.
Valtrac
127 132 137 142
TLU SA
Namposaal 1
Verseker jou onderneming se plek in
ProAgri se 2013-Nampo-uitgawe.
Stuur ’n e-pos na info@proagri.co.za of
skakel een van ons bemarkers:
Stefan van Wyk: 082-381-7563
Anneke Claassen: 083-301-9134
128
129
a
b
c
a
b
c
133
134
f
e
d
f
e
d
138a
138b
139
t
144
149
150
4x4 Demonstrasieterrein
Smith Power
(Kubota)
Volkswagen
a f a b
125 135
b e 145
131
159
170
Inttrac
Trading
136
158
171a
171b
c
a
b
c
a
b
c
a
b
c
140
141
157
172
d
f
f
d
f
e
d
f
e
d
146 146
156a
156b
173
147
Husqvarna SA
155
174
154
175
197
193 192
International Trucks
197
205 206 217
a b c a b c a b c a b c
198
a d
b
c
a
b
c
195 196
199a
e
f
d c
e b
f a
200
Isuzu
Toyota
184
183
182
180
179
178
176
199b
f
e
d
181
194
203 204
207
216
201
202
209
211
212
213
214
221
208
215
220
210
222
Nic Sleepwaens ABC Hansen Senter 360 Irrigation unlimited
(Rotrix)
Peake Equipment

22 ProAgri 147 – Mei / May 2012 www.proagri.co.za

Beesboere: hoe maak ons nou?
deur Peter Milton en Dick Isted
eesboere kry in hierdie stadium tot
B30% minder vir hulle speenkalwers
en vleis as ’n paar maande gelede. Die
winter lê voor en die vraag is: Hoe nou
gemaak?
Verskillende faktore het bygedra tot
die ineenstorting van die beespryse:
1. Die ernstige droogte in die sentrale
weidingsgebied en gevolglike tekort
aan veld vir die oorwintering van vee.
2. Die hoë mielieprys wat die afronding
van kalwers in voerkrale se wins
gewendheid beperk.
3. Die ooroptimistiese neiging in die
mark vir die winsgewendheid van
beesboerdery.
As die hulpbronveld beperk is, moet
sekere stappe geneem word om oorlewing
te bewerkstellig:
Die onderhoud van dragtige koeie en
vervangingsverse is die belangrikste
prioriteit. Met die aanvulling van voldoende
byvoeding (lekke) kan hulle die
swakker gehalte veld benut, maar ’n
dier moet nie ’n liggaamstoestand laer
as 4 op ’n skaal van 1 tot 9 bereik nie.
Dit beteken dat die ruggraat se buitelyne
begin sigbaar raak, asook 3 tot 5
ribbes en die heupbene. (Volg gerus dié
skakel vir omvattende beskrywings en
foto’s van die verskillende liggaamstoestande:
pubs.ext.vt.edu/400/400-795/
400-795.html)
As dit moontlik is, behou eerder ’n
oskalf in die plek van ’n koei wat:
• Nie dragtig is nie.
• So oud is dat haar tande begin ingee.
• ’n Swak produseerder is wat nie minstens
45% van haar lewende gewig in
’n kalf op sewe maande gespeen het
nie.
Die bogenoemde koei gaan beslis nie in
waarde toeneem oor die winter nie en
dit is moontlik om vyf kalwers in een
koei se plek te laat oorwinter. Hulle
voeromset is soveel beter! Die ossies
moet nie langer as November op die
plaas bly nie, want hulle waarde neem
dan af.
Bestuurswenke
1. Hou koeitroppe in drie groepe volgens
hulle ouderdomme:
• Vervangingsverse – hulle groei en
het dus meer byvoeding nodig.
• Eerste- en tweedekalfkoeie word
gedomineer deur ouer koeie en sny
ook tande.
• Volwasse koeie.
2. Sorg dat daar nie horings is nie,
want dit kan indiwiduele koeie se
kritieke inname van lek belemmer.
3. Voer die winterlek daagliks (minstens
250 g proteïene) in voldoende
voerbakke.
Peter Milton is ’n veekonsultant wat
gereeld kursusse en simposiums vir
boere aanbied. Hy het onder meer
die Mildex-plan ontwikkel wat kommersiële
en stoetboere kan help om
produksie en wins te meet. Dick
Isted is ’n bewaringsboer van Lady
Grey wat deur fyn jarelange waarneming
en navorsing stelsels ontwikkel
het om boere te help om natuurlike
hulpbronne te bewaar en geld te
maak. Die twee het kragte saamgesnoer
om vir ProAgri ’n reeks artikels
met praktiese wenke en wysheid te
lewer.
4. Behandel vroegtydig vir bosluise,
want as bloedsuiers eet hulle
waardevolle energie op.
5. Doseer vir lewerslak minstens ses
weke na die eerste ryp, dan verwyder
jy volwassenes en onvolwassenes.
6. Spuit Vitamiene A en minerale elke
drie maande.
7. Sorg dat daar altyd skoon water
beskikbaar is en maak krippe gereeld
skoon.
8. Beperk spanning tot die minimum;
geen aanjaag met swepe of geraas
nie.
9. Sorg vir goeie geriewe.
Die vervangingsvers
Sy is gewoonlik besig om te wissel en
het ekstra sorg nodig, haar proteïenbehoeftes
is ook hoër want sy groei nog
steeds. Voeg ’n natuurlike proteïenbron
in die lek.
Die vervangingsverskalf en oskalf
Ons neem aan dat die kalf minstens 200
─ 220 kg gaan weeg met speen. Die
mikpunt is ongeveer 340 kg teen die
einde van paring in Maart. Dit is 65%
van haar volwasse gewig. Die doel is
om die vers op die goedkoopste moontlike
manier te laat oorwinter, met ’n
groei van 150 ─ 200 g per dag tot die
eerste groen veld verskyn. Dan kan met
lekbyvoeding op die groenveld en Ionofor
in die voer ’n kompenserende groei
van 800 g per dag bereik word.
Voorbeeld:
Speen 200 kg (mediumrasgrootte koei)
Oorwinter ─ Mei tot September
150 dae teen 200 g per dag = 230 kg
Begin die somer op 230 kg
Somer ─ Oktober tot Maart
150 dae teen 800 g groei per dag =
350 kg
...dus ideaal vir besetting.
So behou ons ons kudde met die oog op
môre!
Vee & veilings
Verwysing
Body scoring your beef cows:
pubs.ext.vt.edu/400/400-795/400
795.html. Navrae: info@petermilton.co.za
of tempe@snowvalley.co.za
www.proagri.co.za
ProAgri 147 – Mei / May 2012 23

Die geen-sukkel voermenger vir Afrika
ick Rousseau, van Delnick boerdery
Nnaby Ottosdal, het ’n paar ander
voermengers probeer voor hy Rumax
ontdek het. Uiteindelik het hy gekry wat
hy gesoek het en die afgelope jaar kan
hy sy beeste die voer gee wat hulle verdien,
sonder om met masjiene te sukkel.
“Ek was op soek na iets wat elke dag
drie tot vyf ton materiaal kan stukkend
sny en meng sonder sukkel,” sê Nick.
Weens slytasie en stof wil hy nie ’n
hamermeule gebruik nie.
Hy het so tussen vyfhonderd en ’n
duisend beeste in die voerkraal en dit is
ook vir hom belangrik dat al sy beeste
hulle rantsoen in die regte verhouding
inkry: volledig gebalanseerde mengsels
vir die voerkraalbeeste en lek vir die
veldbeeste.
Die groot voordeel van die Rumax is
die manier waarop die spirale werk,
meen Nick. By ander voermengers word
die voer eintlik maar net vorentoe en
agtertoe gedruk. By Rumax wys die
spirale na die middel toe. “Terwyl dit sny,
maak dit ’n fontein van die materiaal met
twee sirkelaksies na mekaar toe,” beduie
Nick. Dit beteken dat daar geen dooie
punte is nie, alles word regdeur eweredig
vermeng.
Nick sê hy gooi heel bale mieliereste
en gras in en die Rumax trek die bale
binne enkele minute uitmekaar, kerf dit
fyn en meng al die bymiddels wat nodig
is, eweredig daarmee.
Die beste is dat die minimum aandrywingskrag
nodig is. “Ek het sommer ’n
klein driesilindertrekkertjie voor hom.
Die mengaksie is verbasend lig omdat hy
met ’n ratkas werk,” sê Nick. Dit beteken
hy spaar ook op sy dieselrekening.
Nick sê hy het ’n paar ingevoerde
produkte gesien wat dieselfde werk sal
kan doen, maar teen dubbeld die prys en
dan is dit nie vir Afrika-omstandighede
gebou nie.
“’n Rumax word van behoorlike dik
staal gemaak; dit is uit Afrika, vir Afrika,”
sê hy.
Gee jou vee die beste groeikans met
Rumax. Skakel Jaco Pieters by
023-342-6070 of stuur ’n e-pos na
jaco@rumax.co.za.
24 ProAgri 147 – Mei / May 2012 www.proagri.co.za

allende vleispryse en klimmende
Vvoerkoste beteken dat geen vleisboer
dit vandag kan bekostig om te
mors nie – nie met voer nie en ook nie
met tyd nie.
By die Laufse op Schoongezicht
tussen Koster en Lichtenburg staan daar
by tye tot 2 300 beeste in die voerkraal
en hulle almal dring aan op die regte
hoeveelheid kos op die regte tyd, anders
groei hulle nie. Die voerkraal se kampstelsel
is netjies ontwerp sodat die
beeste in al die ouderdoms-/gewigskategorieë
toegang tot die lang voertrog het.
Die boerdery het ook ’n goeie, doeltreffende
voermenger. Al wat nodig was,
was ’n voerwa wat die voermengsel gou,
netjies en eweredig in die voertrog kan
opdis om die beeste volstoom aan die
vreet en aan die groei te hou.
Roelof Laufs en sy pa, oom Hans, het
na verskeie voerwaens gekyk voor hulle
op die JM 10000 van Crop-Tech besluit
het. Hierdie bielie-voerwa dra lag-lag
10 m³ of 5 500 kg voer en besorg dit
netjies in die voertrog sonder om ’n
kriesel voer of ’n minuut tyd te vermors
– en al wat jy daarvoor nodig het is ’n
trekkertjie van 51,5 kW. Die wa se
meganismes word met ’n lang, stewige
as van die trekker se kragaftakker af
aangedryf.
Die Jumil-voerwa het ’n dubbelrigting-rolvloerstelsel
sodat voer netjies
met die awegaargeut links voor afgelaai
kan word, of deur die agterste hek op ’n
voervloer. Roerrollers maak die saamgeperste
materiaal los sodat dit nie bondel
en oneweredig afgelaai word nie.
Hoewel die JM 10000 met ’n toediener
toegerus kan word wat konsentrate
kan toedien soos die voer in die
trog geplaas word, gebruik hulle hom
net as ’n voerwa. Die toediener kan, bo
en behalwe die wa se normale vrag,
1 000 liter of 800 kg konsentraat hou.
Oom Hans sê: “Ons het ’n wa gesoek
wat die volume voer kan ontvang en
Danie van Eck, plaasvoorman, en oom Hans Laufs van Schoongezicht naby
Koster, is baie in hulle skik met die voerwa wat sorg dat voertyd glad en
vinnig verloop.
Crop-Tech JM 10000:
’n Voerwa wat werk
netjies, sonder vermorsing, kan
hanteer. Daar is baie voerwaens beskikbaar,
maar ons hoofoorweging was
waarde vir geld.” En waarde vir geld
bied Jumil se JM 10000 terdeë. Oom
Hans is beïndruk met die wa se groot
volume en vermoë om ’n swaar vrag
met gemak te hanteer.
Die plaasvoorman, Danie van Eck, is
ook baie ingenome met die wa wat sy
werk sommer baie makliker maak. Hy
sê die voermengsel word egalig in die
krippe geplaas en daar is nooit verstoppings
of oponthoude nie.
Vir ongelyke terrein is die wa ook
beskikbaar met sy wiele op elke hoek
wat verseker dat hy nie eers aan omval
kan dink nie. Die agteras het ’n sentrale
skarnier, sodat die linker- of regteragterwiel
oor ongelyktes kan klim sonder dat
die wa se romp na ’n kant oorhel. Dit
verseker dat die aflaaigeut strykdeur in
dieselfde posisie teenoor die voertrog
bly sodat geen kriesel voer op die grond
beland nie.
“Die onderhoud en skoonmaak van
die wa is maklik en vinnig,” sê Danie. Hy
sê as die voerkraal vol is, hanteer hulle
maklik tot ses ton voer op ’n dag en ’n
stewige, betroubare voerwa is ’n baie
belangrike deel van die bestuursproses.
Om meer uit te vind oor Crop-Tech se
Jumil-voerwaens en ook ander
toerusting wat boerdery lonend kan
maak, skakel Hennie du Toit by
082-850-3744 of stuur ’n e-pos na
sales@croptech.co.za.
Vee & veilings
Die Jumil JM 10000-voerwa
van Crop-Tech se awegaargeut
versprei die voermengsel
egalig en akkuraat in die
voertrog sonder verstoppings
of vermorsing.
www.proagri.co.za
Sien
NAMPO-kaart bl 20
Om duisende beeste elke dag kos te gee, het ’n boer behoorlike toerusting nodig,
soos Crop-Tech se Jumil JM 10000-voerwa.
ProAgri 147 – Mei / May 2012 25

26 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 27
Vee & veilings

28 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 29
Vee & veilings

30 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

Vee & veilings
REDGATE BONSMARAS
Onder beskerming van
Besigtigingsdae: Sat 26 Mei om 11:00 en Dinsdag 5 Junie, heeldag
REDAGTE, DERBY - GPS: S25º53.726 E27º10.146
AANBOD:
RGR 02-11 Gratis aflewering!
RGR 03-101
40 SP bulle - 2 tot 3 jaar
3 SP beproefde teelbulle - 4 tot 7 jaar
15 uitgesoekte SP dragtige verse
20 uitgesoekte SP koeie - dragtig of met kalwers
250 kommersiële vroulike diere:
• dragtig of met kalwers, sommige 3 in 1
• oop verse
6 seuns van dié bul is op die veiling 8 seuns van dié bul is op die veiling
Nota:
Ons het strawwe hartwater, rooiwater,
galsiekte en bergagtige suurveld. Ons
beeste pas dus goed aan in enige deel
van die land.
2012 Produksieveiling, Woensdag, 6 Junie 2012 om 11:00
Right type - Right size
Bonsmaras
Navrae:
Neil Rissik: 082-414-6622
Cecil vd Berg: 083-989-3660
Afslaer
Mike Killassy: 082-378-8112
Voorbeelde van die stoet- en kommersiële koeie en
verse op die veiling
Bennie Steenkamp: 082-328-4998
Louw Snyman: 082-808-5343
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 31

32 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

Weska Dohne’s
bied op 12 Julie 2012
sy
5de produksieveiling
aan te Karsrivier,
Bredasdorp
Rensbou produksieveiling
Aanbod:
15 Geregistreerde Romagnola bulle
7 Geregistreerde Romagnola vroulike diere
30 Geregistreerde Santa Gertrudis bulle
Dail van Rensburg 082-809-8841
www.rensbou.co.za
30 Augustus 2012
om 11 uur
Kalkpan
Delareyville
Vee & veilings
Navrae:
boetawessels@omail.co.za
Boeta Wessels: 082-927-8320
028-425-1016
Vaughn Collier: 082-452-7757
Adverteer jou veiling!
Kontak:
Stefan van Wyk (Bloemfontein)
082-381-7563
051-446-6089
Engela du Plessis (Pretoria)
012-342-5141
Stuur gerus jou veilingsuitslae na info@proagri.co.za
24 Julie 2012
om 13:30
50 Horing en Poenskopramme.
Volle prestasie- en Blupsyfers.
Dirk Hanekom 082-776-9900
Pieter du Plessis 082-823-0673
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 33

Dormer Skaaptelersgenootskap
van SA
Posbus 506, Bloemfontein, 9300
Tel: 051-410-0958
Faks: 086 218 8246
dormer@studbook.co.za
www.studbook.co.za/Society/dormer/
Ideale vleisras
Posbus 61, Stutterheim 4930
Tel 043-683-1330 Sel: 083-272-1255
Epos: manager@dohnemerino.org
Website: www.dohnemerio.org
34 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

If you want tp produce the
most marketable tender meat
per ha with the lowest cost &
effort…
The Tuli is your natural choice
Tuli Cattle Breeder’s Society
Posbus 270 Bloemfontein 9300
Tel 051-410-0958
Faks 086-218-8246
Epos Liezel@studbook.co.za
www.tulicattle.co.za
African Game Tannery
Looi en verkoop van alle wild,
leer en Nguni-velle.
25% afslag vir kliënte soos
Curio winkels en
Taksidermiste.
Maak van Curio.
Swartruggens
Noordwes
Tel: 078-619-8797
Faks: 086-619-0415
Vonkpos:
africangametannery@vodamail.co.za
www.wildleather.co.za
Vee & veilings
AgriTrader
Advertensiediens vir die boer
Advertising service for the farmer
40 000 eksemplare na aktiewe kommersiële boere landswyd
AgriGids
AgriTrader is ʼn uitstekende bemarkingsmeganisme om kopers en verkopers van lewendehawe, trekkers, voertuie, werktuie,
en alle ander landbou toerusng by mekaar uit te bring.
Vir die bekosgbaarste advertensietariewe in Suid-Afrika, skakel:
Stefan van Wyk (Bloemfontein)
082-381-7563 of 051-446-6089
stefan@agritrader.co.za
Engela du Plessis (Pretoria)
012-342-5141
engela@proagri.co.za
Mariëe van Dyk (Pretoria)
083-594-8438
mariee@proagri.co.za
PRO ENVIRO
Environmental Impact
Assessment
Practitioners
Environmental impact studies /
rectifications for activities such as:
Pig, poultry, cattle, fish farming /
Feedlots / Abattoirs / Eco estates /
Lodges /Retirement villages / Guest
houses / Filling stations / Runways /
Bridges / Dams
Contact Person:
Adv. DG Venter
082-562-0569
douw@proenviro.co.za
Fax: 086-561-1901
WEED CONTROL IN DAMS
Control aquatic plants with sterile (triploid)
grass carp.
We are the only national approved supplier
of sterile (triploid) grass carp in SA.
Aquatic Weed Control specialise in the
biological control of aquatic weeds since
1991.
We pioneered this protocol in South Africa.
Biological control is the most cost
efficient and effective method in the
control of aquatic weeds.
This service is supplied by
professional scientists with 25 years
experience.
Contact Aquatic Weed Control:
011- 769-2257 / 082-801-2228
083-633-4665
E-mail: awc@exol.co.za
www. tatamatarps.co.za
500g/ 400 micron PVC @ R25 per m 2
650g/ 500 micron PVC @ R42 per m 2 900g/ 800 micron PVC @ R40 per m 2
280g/ 55% shade net @ R9 per m 2
Reservoir linings
Truck tarps
Earth dam linings
Feed covers
PHONE TODAY! 072 279 3294
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 35

AgriGids
• Mobiele veekrale • Nekklampe • Mobiele laaibanke • Selfvoerders • Opvou skaalbakke
Contact 021 557 0606 or
info@fourlakes.co.za
or order online at
www.fourlakes.co.za
100% waterproof
Very comfortable
See you at NAMPO
Caltex hall
Kontak Jan Abraham Strauss 082-636-1785
www.agrishalom.co.za / info@ssksteel.co.za
NOORDWES DAMME
Sinkdamme en graandamme.
Voering vir sink- en
sementdamme.
GEHALTE TEEN BESTE PRYSE!
D.D.S- damme ook beskikbaar.
10 jaar waarborg
44 kl-sinkdam R14 100
65 kl-sinkdam R17 800
116 kl-sinkdam R24 400
261 kl-sinkdam R52 900
354 kl-sinkdam R69 000
Ribble
ESK
Lune
Craftsman
Pryse sluit in: sink, voering,
2’’-kraan, oprigting en BTW; vervoer uitgesluit
Tillamook Bay
Boet: 082-496-1934 Faks: 086-513-3987
nwdamme@gmail.com
For more styles,
go to www.fourlakes.co.za
36 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 37
AgriGids

AgriGids
THE INCREASE IN STOCK THEFT
NEEDS URGENT ATTENTION
Stock farmers through the ages relied on shephards to protect their
animals from getting lost, and against predators.
FaunaTrack now developed an electronic means to replace the
shephard, but also a management tool that the farmer can use to
monitor and track his different flocks/herds from anywhere
on the globe where there is internet access.
The FaunaTRACK system consists of three main
components:
• Electronic tags
An electronic marker attached to the animal
by means of an external collar or an implant.
• Local RF network
A control station and one or more rooter stations to
serve as communication medium between the tags
and the web-based software.
• Web-based software (Faunaweb)
The software is web-based with the result that it is accessible
from anywhere with internet access or cellphone coverage.
FaunaTRACK is an electronic shephard with a minimal capital
outlay and annual licence and monitoring fee.
pro_buzz@mweb.co.za
www.faunaTRACK.com
Desmund: 082 414 3242
12 Gordon Dreyer Road, Bethlehem, Free State
Ontwerp en oprig van
veehanteringsfasiliteite
Skakel Ryno Keeve 078-460-3322
keeve@lantic.net
38 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

AgriGids
AANDAG BOERE
Boer vooruit met die beste bakkies
www.cittoncars.co.za
Skakel ons vandag by 012-335-6740 om te ervaar waarom ons die # 1 keuse vir boere is.
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 39

AgriGids
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
For all your
protective wear,
safety equipment
& safety signs.
Please contact any of our
showrooms for sales enquiries.
We offer specialised packages
for corporate and bulk buyers.
36 Longstreet
Albertyn’s Hof
Kimberley
071-690-8928
203 Edison Singel
Hennopspark
Pretoria
012-653-0200
10 Derde Street
Delmas
013-665-2041
We deliver nationwide
www.safetysam.co.za
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Riaan Voster:
072 201 6440
Hv Zambesi en Dr Swanepoel weg, Montana, Pretoria
e-mail: wjavorster@vodamail.co.za
Wally:
082 471 7758
Daantjie:
082 358 0184
Kubota B1820 - Nuut
R100 000
CAT 424D TLB - 2005 model
R210 000
Ford trekkers - verskeidenheid
Visit us
for more
specials
Hino dubbel dif kraan trok - 16 ton
trokADE407 enjin. 8 ton kraan
R199 000
Kubota L39 TLB - Nuut
R335 000
Samag D/side 8ton trok -
ADE352turbo enjin
R175 000
Nissan ug780 Kraantrok -
8ton trok 4ton kraan
R145 000
ALL PRICES EXCLUDE VAT
40 ProAgri 147 – Mei / May 2012
www.proagri.co.za

AgriGids
othing Ever Gets Left Behind ®
Tel: 016-986-2194 Cell: 082-929-0057 (o/h)
www.sleepwa.co.za
VERMILLIAN VERF
U nuwe dimensie in verftegnologie
Spesiale fabrieksaanbiedinge!!!
Fabriek: 010-5911-010
012-335-4218
012-335-4124
Eloffsdal: 012-335-0330
Elarduspark: 012-345-4273
Viljoenskroon: 081-467-2189
SOLAR AIRCON
HITTEWEERKAAT-
SENDE DAKVERF
Isoleer koue, keer uitsetting
en inkrimping met
nanotegnologie
www.vermillianpaint.com
20l
VERUST
Roesvoorkomingsbehandeling,
roes- en kiemdoder,
verf regstreeks op
roes, verdunnerbasis
Sedert 1980 Since
VEELDOELIGE
AKRILIESE PVA
Binne-/buitemuurverf,
roupleistermure, plafonne,
5 jaar lewensverwagting
Bk 96/16880/23
Nou R729,99 Nou R229,99
5l
ROOI/GRYS
OKSIED
Roeswerende staalonderlaag,
vinnige droging,
verdunnerbasis
Nou R449,99 Nou R109,99
Volg ons op
20l
5l
www.proagri.co.za ProAgri 147 – Mei / May 2012 41

Oljaco Game Dealers
• Pyl wild vir enting, behandeling
en navorsing
• Koop en verkoop wild
• Vervoer en hervestig wild
• Wildplaasontwikkeling
• Voer wild uit
• Vang wild
• Tel wild
Coena Smith
014-755-3626 of / 082-388-2740 of e-pos gamedealers@mweb.co.za
082-388-2741 / 082-388-2742 / 082-388-2743 / 082-388-2744
of faks: 086-510-6889