DRUGOSTEPENA PRESUDA

Svaka zapljena, uništenje ili namjerno oštećenje sličnih ustanova, istorijskih
spomenika, umjetničkih i naučnih djela zabranjeno je i mora biti predmet zakonskog
postupanja.
Nadalje, u preambuli Haške konvencije o zaštiti kulturnih dobara (Haška konvencija iz
1954. godine) u slučaju oružanog sukoba iz 1954. godine 20 , se navodi:
‘’Rukovođene principima zaštite kulturnih dobara u slučaju oružanog sukoba, koji
su postavljeni u Haškim Konvencijama iz 1899 i 1907 godine i u Vašingtonskom
Paktu od 15 aprila 1935 godine...''
Pod kulturnim dobrima, u skladu sa članom 1. Haške konvencije iz 1954. godine se
smatraju ''pokretna ili nepokretna dobra, koja su od velikog značaja za kulturnu
baštinu svakog naroda, kao: spomenici arhitekture, umetnosti ili istorije, vjerski ili
laički,...''. Nadalje, članom 18. Haške konvencije iz 1954. godine, odnosno članom 22.
Protokola II na ovu konvenciju, regulisano je pitanje njene primjene. 21 U članu 19.
Konvencije je regulisano pitanje primjene bar onih odredaba koje se odnose na
poštivanje kulturnih dobara. 22
Protokolom II na ovu konvenciju (član 15) je propisana krivična odgovornost za
kršenja Protokola i Konvencije (1954)
(1) U smislu ovog Protokola svaka osoba koja namjerno i kršenjem Konvencije ili
ovog Protokola učini bilo šta od sljedećeg, čini kazneno djelo:
....
e.) počini krađu, pljačku ili otuđenje kulturnih dobara zaštićenih Konvencijom
ili izvrši vandalske aktivnosti nad takvim dobrima,
što je u konkretnoj situaciji, između ostalog, i bio slučaj.
Nadalje, članom 16. Protokola II uz Ženevske konvencije iz 1949. (donesen 1977.
godine), predviđena je zaštita kulturnih dobara i hramova. 23
20 Konvencija sa Protokolom I je preuzeta u pravni sistem Bih; objavljena je u Sl. lisu SFRJ Međunarodni ugovori
broj 4/1956, a na snazi je od 07.08.1965. godine; BiH je pristupila Protokolu II 22.05.2009. godine
21 ''Pored odredaba, koje treba da stupe na snagu još za vrijeme mira, ova Konvencija će se primenjivati u slučaju
objavljenog rata ili svakog drugog oružanog sukoba,..'' (član 18 Konvencije); ''Ovaj Protokol primjenjuje se u
slučaju oružanog sukoba koji nema međunarodni karakter i do kojeg dođe unutar teritorije jedne od strana
potpisnica’’. (član 22. Protokola II)
22 ‘’U slučaju oružanog sukoba, koji nije međunarodnog karaktera i koji izbije na teritoriji jedne od Visokih Strana
Ugovornica, svaka od Strana u sukobu biće obavezna da primenjuje bar one odredbe ove Konvencije, koje se
odnose na poštovanja kulturnih dobara’’
23
Ne dirajući u odredbe Haške konvencije za zaštitu kulturnih dobara u slučaju oružanog sukoba od 14.05.1954.
zabranjeno je vršiti bilo kakve neprijateljske akte protiv historijskih spomenika, umjetničkih djela ili hramova koji
predstvljaju kulturnu ili duhovnu baštinu naroda, kao i koristiti ih za potporu vojnim akcijama.
28