Þungmálmar og brennisteinn í mosa á Íslandi 1990-2010 Áhrif iðjuvera

Brennisteinn (S)
Samanburður á styrk brennisteins í mosa í nágrenni iðjuveranna og á landsvísu utan þeirra árin
2005 og 2010 sýndi marktækan mun á milli svæða en ekki á milli ára. Samspil milli svæða og
ára var ekki marktækt (43. mynd). Að jafnaði var styrkur brennisteins hærri á iðnaðarsvæðunum
en utan þeirra.
Útbreiðslumynstur brennisteins árið 2010 í nágrenni iðjuveranna er misjafnt eftir svæðum (44.
mynd). Í Reyðarfirði var styrkur brennisteins nokkuð jafn næst verksmiðjunni en var hæstur
um 1,1 km vestan við hana (717 mg/kg) og í sýni sem tekið var um 2,7 km austan hennar (712
mg/kg). Styrkurinn var síðan talsvert lægri þegar kemur út að Ljósá (505 mg/kg) sem er um
7 km utan við verksmiðjuna og að Seljateig (586 mg/kg) sem er um 10 km innar í firðinum.
Næst verksmiðjunum á Grundartanga er dreifingarmynstur brennisteins ekki mjög skýrt. Einna
hæstur er styrkurinn suðvestur af verksmiðjunum uppi í hlíðum Akrafjallsins (650-839 mg/kg)
en lægstur (494 mg/kg) í sýni sem tekið var skammt norðan við þær. Í Straumsvík var styrkur
brennisteins hæstur næst verksmiðjunni en lækkaði síðan með aukinni fjarlægð.
Þegar miðað er við reiknaða mengunarstuðla fyrir brennistein er mengun á öllum svæðunum
lítil. Í Reyðarfirði eru öll gildi í lægsta mengunarflokki, engin mengun, en á Grundartanga og
í Straumsvík eru þau í tveimur lægstu flokkunum (44. mynd).
800
700
600
S
NÍ-AThM2013
500
mg/kg
400
300
200
100
0
EM EM EM EM
Utan iðnaðarsvæða
(104)
Reyðarfjörður
(9)
Grundartangi
(10)
Straumsvík
(11)
Sv
***
Ár EM
Sv x Ár EM
2005
2010
43. mynd. Styrkur (mg/kg) brennisteins (S) í mosa árið 2005 og 2010 utan iðnaðarsvæða (>4 km) og
við iðnaðarsvæðin í Reyðarfirði, á Grundartanga og við Straumsvík. Lóðrétt strik tákna staðalskekkju.
Niðurstöður samanburðar svæða (Sv), ára (Ár) og samspils svæða og ára (Sv x Ár) eru sýndar t.h.
Niðurstöður samanburðar milli ára fyrir einstök svæði eru neðst á súlum. Innan sviga er fjöldi sýna.
Marktækur munur: *** = p